حتما تا به حال اصطلاح سبد سهام را شنیده‌اید. اما آیا معنای این اصطلاح را می‌دانید؟ در روش سرمایه‌گذاری روی سبد سهام، به جای آنکه صرفا روی سهامِ یک شرکت شرط ببندیم، روی سهام چندین شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا از افزایشِ قیمت سهام آنها به سود برسیم.
با داشتن سهامِ چندین شرکت، که به دقت و برای ایجاد توازن از بین انواع گوناگونی از بخش‌ها و شرکت‌ها انتخاب شده‌اند، کنترل بیشتری روی ریسکی که همیشه با مشارکت در سرمایه‌گذاری عجین است، خواهیم داشت.
نکته‌ی اصلی سبد سهام این است که اگر سهام یکی از شرکت‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید، افت قیمت داشت، آن افت با افزایش، در قیمت سایر سهامِ سبدتان جبران شود.
تشکیل یک سبد سهام
ساخت سبد سهام فرآیندی به شدت شخصی است و به خودشناسی زیادی نیاز دارد.
اینکه سبدتان را چگونه شکل می‌دهید، به عوامل بسیاری از جمله درآمد فعلی‌تان، نگرش شما نسبت به ریسک و اینکه آن پول را برای چه سن و چه زمانی لازم دارید، بستگی دارد. اما ابتدا باید کلیت مسئله‌ی سبد را درک کنید و بدانید که با ایجاد سبد به چه چیزی می‌خواهید دست پیدا کنید.
ابتدا اهداف و افق زمانی را تعیین کنید
پیش از آغاز سرمایه‌گذاری، باید بر اساس اینکه چه کسی هستید و چرا می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید، استراتژی مشخصی ایجاد کنید.
داشتن ایده‌ای روشن از اهداف مالی‌تان و اینکه آماده‌ی چه مقدار ریسک هستید، شانس موفقیت‌تان را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
پس پیش از آنکه سهمی بخرید، این سؤالات را از خودتان بپرسید:
سابقه‌ی ریسک و پاداش من چگونه است؟
مسلما در طرح‌ریزیِ استراتژی سرمایه‌گذاری، مهم‌ترین قدم درک نگرش‌تان نسبت به مسئله‌ی ریسک و پاداش است. شاید آن دورنمایی که از عملکرد فوق‌العاده در بحث سرمایه‌گذاری در ذهن دارید برای‌تان جذاب باشد، اما برای دستیابی به آن، تا چه اندازه ریسک می‌کنید؟
پول را به چه منظور و چه اندازه‌ای می‌خواهم؟
رویکرد روشنی نسبت به دلیل سرمایه‌گذاری‌تان داشته باشید. شاید می‌خواهید پس‌اندازی داشته باشید و در نهایت خانه‌دار شوید. شاید می‌خواهید برای دوران بازنشستگی پس‌انداز کنید. شاید هم اصلا به دنبال امنیت مالی هستید تا اگر زمانی شرایط زندگی پیچیده شد، بتوانید از پس مشکلات برآیید.
هدف‌تان هر چه که هست، ابتدا ببینید چه مقدار پول نیاز خواهید داشت و چه زمانی آن را می‌خواهید. اهداف‌تان را به چارچوب‌های زمانیِ کوتاه‌مدت (۱ تا ۳ ساله)، میان‌مدت (۳ تا ۵ ساله) و بلندمدت (بیش از ۵ سال) تقسیم کنید. مثلا اگر برای ده سال آینده به این پول نیازی ندارید، می‌توانید در استراتژی سرمایه‌گذاری‌تان قوی‌تر و ریسک‌پذیرتر عمل کنید. اما اگر پول‌تان را تا دو سال آینده احتیاج داشته باشید، شرایط فرق می‌کند.
شرایط مالی من چگونه است؟
درباره‌ی اینکه چه مقدار پول می‌توانید برای سرمایه‌گذاری کنار بگذارید و انتظار دارید در آینده چقدر پول به دست بیاورید، واقع‌بین باشید. شاید فکر می‌کنید که خوب می‌شود اگر طی پنج سال آینده حقوق‌تان هشت رقمی شود، اما آیا واقعا چنین اتفاقی خواهد افتاد؟ نباید بیش از آنچه واقعا از پسش برمی‌آیید پس‌انداز بکنید. اگر چنین رویه‌ای را پیش بگیرید، پیش از آنکه زمانش فرا برسد، در سبد سهام خودتان غرق شده‌اید! برعکس، اگر مثلا انتظار دارید که پول زیادی به ارث ببرید، می‌توانید هنگام تصمیم‌گیری در مورد بزرگیِ سرمایه‌گذاری‌تان، آن را هم با احتیاط در محاسبات‌تان لحاظ کنید.
چند ساله هستم؟
موقع تصمیم‌گیری درباره‌ی چگونگی سرمایه‌گذاری، مرحله‌ای از زندگی که در آن هستید، عامل مهمی به شمار می‌رود. در کل هر قدر جوان‌تر باشید، می‌توانید در سرمایه‌گذاری‌هایتان ریسک بیشتری انجام دهید. حقیقت این است که بازارها مدام در حرکتی دایره‌وار هستند، بازارهای سهام پایین می‌آیند و بالا می‌روند و گاهی اوقات این وضعیت برای چندین سال ثابت می‌ماند. بنابراین اگر در شُرفِ بازنشستگی هستید، نمی‌توانید در آخرین چرخه‌ی اقتصادی‌تان به عنوان سرمایه‌گذار با رکود مواجه شوید. اما جوان‌ها می‌توانند بلندمدت‌تر فکر کنند. سرمایه‌گذارهای جوان‌تر می‌توانند با بالا و پایین رفتن‌های بیشتری در بازارها مواجه شوند.
برنامه‌های شخصی من چه هستند؟
در مورد اینکه چگونه تغییری در شرایط، اولویت‌ها و توانایی‌تان دستیابی به اهداف‌تان را تغییر خواهد داد، رویکرد واضحی داشته باشید. مثلا اگر در نظر دارید بچه‌دار شوید، ممکن است بخواهید تا برای تحصیلات فرزند‌تان شروع به سرمایه‌گذاری کنید. اما متوجه شوید که بخش اعظم درآمدتان به هزینه‌های مربوط به خانه‌ی بزرگتر و نگهداری از بچه اختصاص یافته و شما پول بسیار کمی برای این سرمایه‌گذاری دارید. اگر هم می‌خواهید طلاق بگیرید، بسته به اینکه چه توافقی با همسرتان کرده باشید، متوجه می‌شوید که هزینه‌ها و درآمدتان بالا یا پایین می‌روند.
رابطه‌ی نوع سبد با ریسک
ریسک، مفهومی اساسی در سرمایه‌گذاری است و به امکانِ از دست دادن بخش یا حتی کلِ سرمایه‌ی اولیه‌تان اشاره دارد و نوع آن با توجه به کلاس‌های دارایی، حوزه‌هایی که در آنها سهام دارید، اندازه‌ی شرکت و شرایط بازار، متفاوت است.
سهام بسیار فرّاری که ریسک بالایی در سقوط ارزش دارد، معمولا از شانس بیشتری هم در بالا رفتن ارزش برخوردار است. سهام بسیار ثابتی که ریسک کمتری برای سقوط ارزش آن را تهدید می‌کند، شانس کمتری برای رشد احتمالی دارد.
سبدهای سهام می‌توانند با توجه به میزان ریسک و همین‌طور ماهیت پاداش‌های بالقوه‌شان دسته‌بندی شوند. در ادامه انواع معمول سبدها را می‌بینید:
سبد رشدی
اگر می‌خواهید ارزش سرمایه‌گذاری‌تان سریع رشد کند، آنچه به اصطلاح «سبد رشدی» نامیده می‌شود، بهترین انتخاب برای شماست، اما برای دستیابی به این امر، باید آماده‌ی مواجهه با ریسک سقوط ارزش آن باشید. بخش بیشترِ این سبد، سهام با ریسک بالاست، مثل سهام شرکت‌هایی که سرمایه‌ی کمی دارند. بنابراین از شانس بیشتری هم برای افزایش ارزش‌های فوق‌العاده زیاد برخوردارند.
سبد درآمدی
در مقابل، سبد درآمدی برای ریسک بسیار پایین طراحی شده است. اگر بیشتر علاقه دارید که درآمد ثابتی از سرمایه‌گذاری‌تان داشته باشید و چندان دنبال رشد آن نیستید و نمی‌خواهید ارزشش را از دست بدهد، این انتخاب مناسبی برای شماست. این سبد، عمدتا از شرکت‌های بسیار باثباتی تشکیل شده است که قیمت سهام‌شان خیلی آهسته رشد می‌کند، اما بعید است که ارزش‌شان کاهش یابد. ضمن اینکه سود سهام را به‌طور منظم و سر موقع پرداخت می‌کنند.
سبد محافظه‌کارانه
سبد رشد محافظه‌کارانه که در این نمونه چگونگی ساخت آن را به شما نشان خواهیم داد، در صورتی برای شما مناسب است که در عین آمادگی برای پذیرش ریسک و ایجاد رشد نسبی، اهمیت بالایی برای محافظت از ارزش سرمایه قائل باشید .
بلوک‌های ساخت‌وساز: سهام رشدی، درآمدی، دفاعی، دوره‌ای و سوداگرانه
سبدهای گوناگونی که در بالا به آنها اشاره شد، می‌توانند با در کنار هم قرار دادن محتاطانه‌ی سهام «رشدی» و «ارزشی» و هم‌چنین ترکیب سهام «دوره‌ای» و «دفاعی» و «سوداگرانه» به ریسک و پاداش‌های هدف خود دست یابند.
سهام رشدی
سهام رشدی، سهامی است که انتظار می‌رود ارزش آن سریع‌تر از بقیه‌ی بازار سهام رشد کند و این انتظار بر اساس عملکرد قبلی آن شکل می‌گیرد. این سهام شما را در معرض ریسک بیشتری قرار می‌دهد، اما در نهایت پاداش‌های بیشتری ارائه خواهد کرد.
سهام درآمدی
سهام درآمدی یا ارزشی، سهامی است که نسبت به سایر شرکت‌های حاضر در بازار سهام، سود سهام بیشتری پرداخت می‌کند.
سهام دفاعی
شرکت‌های دفاعی آنهایی هستند که محصولات و خدمات‌شان چه در دوران رشد اقتصادی و چه افول آن، همواره متقاضی دارند. این شرکت‌ها شامل شرکت‌های داروسازی، صنایع همگانی (مثل برق، تلفن و …) و بسیاری از شرکت‌های مواد غذایی و آشامیدنی هستند. سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها ایمن و باثبات محسوب می‌شود.
سهام دوره‌ای
شرکت‌های ادواری آنهایی هستند که وقتی اقتصاد در حال رشد است، عملکرد بسیار خوبی دارند و وقتی در افول به سر می‌برد، عملکرد بدی دارند. این شرکت‌ها شامل بانک‌ها، خطوط هوایی و شرکت‌های ساختمانی هستند. سرمایه‌گذاری در آنها پرریسک محسوب می‌شود، اما وقتی شرایط بازار مناسب باشد، می‌توانند رشد فوق‌العاده‌ای را به ارمغان بیاورند.
سهام سوداگرانه
سهام سوداگرانه، از آنِ دسته‌ای از شرکت‌های جدیدی است که آینده‌شان نامعلوم است، اما اگر همه چیز خوب پیش برود، می‌توانند ارزش خوبی ایجاد کنند، درست مثل کسی که در جست‌جوی انرژی به چاه نفت برسد. این شرکت‌ها جزءِ شرکت‌های بسیار پرریسک محسوب می‌شوند.
تنوع
فارغ از اینکه در سبد رشدی سرمایه‌گذاری کنید یا درآمدی و دفاعی، در هر صورت سرمایه‌گذاری‌تان همیشه باید شامل سهامِ تعداد قابل توجهی از شرکت‌های متفاوت باشد، حداقل ۱۵ شرکت برای این کار مناسب است.
سرمایه‌گذاری در طیف گسترده‌ای از سهامی که بخش‌های مختلف صنعتی را تحت پوشش قرار می‌دهد، ریسک را در کل بازار پخش و به سبدتان کمک می‌کند تا صرف نظر از شرایط بازار، رشد ثابتی داشته باشد.
برگرفته از: tradimo.com
