ساعت خواب کودکان یکی از دغدغه‌های همیشگی پدر و مادرهاست. معمولا پدر و مادرها خسته هستند و هرچه به ساعات پایانی شب نزدیک‌تر می‌شوند، منتظرند کودک زودتر بخوابد. اما گاهی همه‌چیز برعکس پیش می‌رود و گویا کودک انرژی مضاعفی پیدا می‌کند و اصلا تمایلی به خوابیدن نشان نمی‌دهد. اگر بیشتر مواقع چنین وضعی دارید، شاید بخواهید بدانید که چگونه می‌توان مشکلات خواب کودک را رفع کرد و او را طبق برنامه‌ای مشخص هر شب به رختخواب فرستاد. در این مقاله، هرآنچه را نیاز است درباره ساعت خواب کودکان بدانید خواهید خواند.
خواب چه تأثیری بر سلامت کودک دارد؟
خواب کافی و باکیفیت یکی از اصول مهم سالم‌ماندن است. همان‌طور که خواب کافی می‌تواند مزایای زیادی برای کودک داشته باشد، کمبود خواب هم پیامدهای منفی و مخربی به دنبال خواهد داشت. بعضی از چیزهایی که خواب بر آنها اثر می‌گذارد عبارت‌اند از:
- عملکرد مغز: خواب با برخی از توابع خاص مغز از جمله بهره‌وری و شناخت مرتبط است. اینها همان توابعی هستند که بر رفتار کودک و موفقیت تحصیلی او تأثیر مستقیم می‌گذارند.
- وزن کودک: الگوهای خواب بر هورمون‌های مسئول اشتها تأثیر می‌گذارد و کمبود خواب توانایی تنظیم مصرف غذا را مختل می‌کند.
- عملکرد فیزیکی: خواب توانایی‌های فیزیکی فرد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. خواب کافی و مناسب یعنی عملکرد بهتر، تمرکز و انرژی بیشتر.
- سلامت جسمی: خواب به‌روش‌های مختلف سلامت کودک را بهبود می‌دهد و از ابتلا به بسیاری بیماری‌ها جلوگیری می‌کند، از جمله تنظیم فشارخون، جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی، کاهش احتمال آپنه خواب، کاهش التهاب، تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش خطر افزایش وزن.
- سلامت روان: کمبود خواب تأثیر منفی بر خلق‌وخو و هوش هیجانی، اجتماعی و عاطفی دارد. بچه‌هایی که کمبود خواب دارند بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به افسردگی کودکان هستند.
- شب‌بیداری: وقتی بچه‌ها خیلی دیر می‌خوابند، خوابشان بی‌کیفیت می‌شود و احتمال زیادی وجود دارد که در طول شب بیدار شوند.
ساعت خواب کودکان در سنین مختلف
نیازهای خواب کودک با توجه به سن او متفاوت است. به‌طور کلی، متخصصان اطفال توصیه می‌کنند ساعت خواب کودکان این‌طور باشد:
- ۴ تا ۱۲ ماه: ۱۲ تا ۱۶ ساعت؛
- ۱ تا ۲ سال: ۱۱ تا ۱۴ ساعت؛
- ۳ تا ۵ سال: ۱۰ تا ۱۳ ساعت؛
- ۶ تا ۱۲ سال: ۹ تا ۱۲ ساعت.
نشانه‌های کمبود خواب کودکان چیست؟
کمبود خواب کودک خودش را با علائم مختلفی نشان می‌دهد که برخی از آنها عبارت‌اند از:
- خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز؛
- بیش‌فعالی؛
- افسردگی؛
- بی‌توجهی؛
- نوسانات خلقی؛
- رفتار خشونت‌آمیز؛
- تحریک‌پذیری؛
- بی‌تابی.
همان‌طور که می‌بینید، کمبود خواب می‌تواند در طولانی‌مدت باعث مشکلات ارتباطی شود و توانایی کودک در مدرسه را بسیار تحت‌تأثیر قرار دهد.
چگونه برای نوزاد یا کودک روال خواب تنظیم کنیم؟
برنامه‌داشتن برای خواب باعث می‌شود کودک کمی منظم‌تر و باکیفیت‌تر بخوابد. البته روتین خواب هر کودک به برنامه خانواده او بستگی دارد، اما با انجام کارهایی می‌توانید روتین خواب مناسبی ایجاد کنید.
ایجاد روتین خواب برای نوزادان
بیشتر افراد فکر می‌کنند گریه نوزاد نشانه فرارسیدن زمان خواب اوست، اما این فقط یکی از نشانه‌های نیاز نوزاد به خواب است. راه‌هایی وجود دارد که نوزاد را قبل از گریه‌کردن بخوابانید.
۱. تشخیص زمان مناسب خواب
در این روش، نوزاد یاد می‌گیرد که همیشه با آرامش و بدون بهانه‌گیری بخوابد. راز استفاده از این روش، دانستن زمان طلایی خواب نوزاد است. زمان طلایی خواب یعنی وقتی کمی خواب‌آلود است، ولی هنوز به مرحله بی‌قراری و گریه نرسیده. در این زمان نوزاد خسته نیست، اما در حال مبارزه با خواب است. اگر زودتر دست‌به‌کار شوید، تلاش‌هایتان بی‌ثمر خواهد بود. با کمی توجه به فرزندتان خیلی زود متوجه این حالات او خواهید شد و الگوی خواب او دست‌تان می‌آید.
۲. خواب با حضور والدین
در این روش، کنار نوزاد دراز می‌کشید تا به خواب برود. با گذشت زمان کم‌کم این درازکشیدن را به نشستن تغییر می‌دهید و دور و دورتر می‌شوید تا نوزاد یاد بگیرد به‌تنهایی بخوابد. پژوهشی نشان داد که استفاده از این روش باعث می‌شود نوزادان کمتر از خواب بیدار شوند.
ایجاد روتین خواب برای کودکان خردسال
اگر زودتر دست‌به‌کار می‌شدید و وقتی فرزندتان کوچک‌تر بود برایش روتین خواب ایجاد می‌کردید کارتان راحت‌تر بود، اما هنوز هم دیر نیست و فقط چند شب طول می‌کشد تا فرایند خواب کودکتان بهبود یابد.
این ایده‌ها به شما کمک می‌کند برنامه‌ای را تنظیم کنید که فرزند شما را تشویق کند راحت‌تر، سریع‌تر و بیشتر بخوابد:
- میان‌وعده‌های مغذی به او بدهید؛
- نور را کم کنید و فعالیت‌هایتان را کاهش دهید؛
- دندان‌هایش را مسواک بزنید؛
- قبل از خواب برای کودک کتاب بخوانید؛
- او را ببوسید و نوازشش کنید.
کارهایی که نباید انجام بدهید
- اجازه انجام فعالیت‌هایی را ندهید که مانع خواب می‌شوند: ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از خواب، اصلا زمان خوبی برای انجام بازی‌های ویدئویی یا تماشای تلویزیون نیست. بازی با کودک یا انجام هر فعالیت سرگرم‌کننده دیگر را در اوایل شب انجام دهید تا روتین خواب او مختل نشود.
- از دادن خوراکی‌های حاوی کافئین به کودک پرهیز کنید: فقط چای و قهوه حاوی کافئین نیستند. بستنی یا شکلات کاکائویی که کودک می‌خورد هم حاوی کافئین هستند و می‌توانند خواب را از سر او بپرانند.
سخن پایانی
خواب کافی یکی از نیازهای اصلی نوزادان و کودکان درحال‌رشد است. از هر روشی که برای نوزاد یا کودک شما بهتر است استفاده کنید تا وضعیت خواب او را تنظیم کنید.
خواب فرزند شما با میزان خواب توصیه‌شده توسط کارشناسان برابر است؟ اگر در گذشته کودکتان کمبود خواب داشته است و با انجام اقداماتی توانسته‌اید آن را جبران کنید، لطفا تجربیات مفیدتان را با ما و سایر والدین هم در میان بگذارید.
