اچ پیلوری یکی از بیماری های دستگاه گوارش است که در سال ۱۹۹۵ کشف شد. باکتری مولد این بیماری، هلیکوباکتر پیلوری (میکروب معده) نام دارد. این باکتری، بسیار مقاوم بوده و تنها باکتریای است که میتواند در محیط اسیدی معده زنده بماند. هلیکوباکتر پیلوری شکلی مارپیچ دارد و در معدهی تقریبا دوسوم از مردم جهان یافت میشود، اما اکثر آنها هیچوقت بیمار نمیشوند. بااینحال عفونت اچ پیلوری درصورت تشدید علایم باید بهسرعت درمان شود، چون میتواند زمینهی ابتلا به بیماریهای خطرناک گوارشی مانند زخم معده و زخم اثنیعشر را فراهم کند. در ادامه با رژیم غذایی هلیکوباکتر پیلوری برای درمان اچ پیلوری (درمان هلیکوباکتر پیلوری) آشنا میشوید.
هلیکوباکتر پیلوری یا اچ پیلوری چیست؟
هلیکوباکتر پیلوری (اچ پیلوری) باکتریهایی هستند که پوشش داخلی معده را آلوده میکنند. طبق دادههای مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) در سال ۱۹۹۸، این باکتریها مسئول ۸۰ درصد از زخمهای معدهای و ۹۰ درصد از زخمهای اثنیعشری هستند. آنها همچنین میتوانند باعث بروز مشکلات دیگر معده نیز شوند، ازجمله:
- درد سوزشی در شکم؛
- نفخ شکم؛
- حالت تهوع؛
- بی اشتهایی؛
- آروغزدن مکرر؛
- کاهش وزن بدون دلیل.
استفاده از درمانهای متداولی مانند آنتی بیوتیک ها میتواند برای برخی از افراد دشوار باشد و ضمنا با مصرف این داروها احتمال بروز عوارض جانبی مانند تهوع، اسهال و کاهش اشتها وجود دارد. بعضی از افراد هم به آنتیبیوتیکها مقاوم هستند که این مسئله میتواند روشهای مرسوم برای درمان اچ پیلوری را پیچیده کند. درنتیجه، میزان علاقه به درمانهای طبیعی درحال افزایش است.
رژیم غذایی هلیکوباکتر پیلوری
مطالعات in vivo (در یک محیط طبیعی، در موجود زنده) و in vitro (خارج از محیط طبیعی، در آزمایشگاه) بسیاری روی درمانهای طبیعی اچ پیلوری انجام شده است. اکثر درمانها، تعداد این باکتریها را در معده کاهش دادند اما نتوانستند آنها را برای همیشه ازبین ببرند. حتما قبل از شروع یک رژیم درمانی طبیعی با پزشکتان مشورت کنید. شما نباید درمان توصیهشده برای اچ پیلوری را با درمانهای طبیعی جایگزین کنید. شما با اجازهی پزشکتان میتوانید از درمانهای طبیعی بهعنوان درمان کمکی استفاده کنید. این امر ممکن است اثرات داروهای متداول را افزایش دهد.
۱. پروبیوتیکها
یکی از مواردی که در فهرست رژیم غذایی هلیکوباکتر پیلوری قرار دارد پروبیوتیک است. پروبیوتیکها، تعادل بین باکتریهای خوب و بد روده را حفظ میکنند. با توجه به مطالعهای در سال ۲۰۱۳، مصرف پروبیوتیکها قبل یا بعد از درمان استاندارد هلیکوباکتر پیلوری ممکن است نرخ ریشهکَنی باکتریها را افزایش دهد. آنتیبیوتیکها هم باکتریهای بد معدهی شما را ازبین میبرند و هم باکتریهای خوب را. پروبیوتیکها به افزایش تعداد باکتریهای خوب کمک میکنند و همچنین ممکن است احتمال ابتلای شما به عفونت قارچی ناشی از رشد بیشازحد قارچ را کاهش دهند.
محققان شواهدی کشف کردند که نشان میدهد باکتری لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، بهترین نتایج را ارائه میدهد.
۲. چای سبز
چای سبز دومین پیشنهاد ما در رژیم غذایی هلیکوباکتر پیلوری است. مطالعهای در سال ۲۰۰۹ روی موشها نشان داد که چای سبز ممکن است به ازبین بردن و کاهش روند رشد باکتریهای هلیکوباکتر کمک کند. این مطالعه دریافت که مصرف چای سبز قبل از بروز عفونت، از التهاب معده جلوگیری میکند و مصرف این چای در طول عفونت، شدت گاستریت (ورم معده) را کاهش میدهد.
۳. عسل
عسل دارای خواص ضدباکتری است و به این دلیل میتواند به درمان اچ پیلوری کمک کند. چند مطالعه از این نظریه حمایت کردهاند. بااینحال هیچ مطالعهای تا به حال نشان نداده است که عسل بهتنهایی میتواند باکتریها را ازبین ببرد. محققان میگویند که مصرف عسل با درمانهای استاندارد ممکن است طول دورهی درمان هلیکوباکتر پیلوری را کوتاه کند. بهنظر میرسد که عسل خام و عسل مانوکا، بیشترین اثرات ضدباکتری را داشته باشند.
۴. روغن زیتون
روغن زیتون نیز ممکن است عفونت ناشی از باکتری اچ پیلوری را درمان کند به همین دلیل گزینهی مناسبی برای افزودهشدن به رژیم غذایی هلیکوباکتر پیلوری است. مطالعهای در سال ۲۰۰۷ نشان داد که روغن زیتون دارای خواص ضدباکتری قوی در مقابل ۸ گونه از باکتریهای اچ پیلوری است که ۳ مورد از این گونهها مقاوم به درمان هستند. همچنین روغن زیتون در اسید معده نیز پایدار میماند و خواصش را ازدست نمیدهد.
۵. ریشهی شیرینبیان
ریشهی شیرینبیان، یکی از بهترین خوراکیها برای درمان زخم معده است؛ همچنین با اچ پیلوری نیز مبارزه میکند به همین دلیل در فهرست رژیم غذایی هلیکوباکتر پیلوری جای دارد. با توجه به مطالعهای در سال ۲۰۰۹، ریشهی شیرینبیان مستقیما این باکتریها را نابود نمیکند، اما میتواند مانع چسبیدن آنها به دیوارههای سلول شود.
۶. جوانههای بروکلی
ترکیبی بهنام سولفورافان در جوانههای بروکلی ممکن است برای درمان اچ پیلوری مؤثر باشد. تحقیقات انجامشده روی موشها و انسانها نشان میدهد که این ترکیب، التهاب معده را کاهش میدهد و همچنین ممکن است باعث کاهش کلونیزاسیون باکتری و اثرات آن شود. مطالعهای روی افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و اچ پیلوری نشان داد که پودر جوانهی بروکلی با این باکتری مبارزه میکند و همچنین موجب بهبود عوامل خطر قلبی-عروقی میشود.
۷. فتوتراپی (نوردرمانی)
این یکی جزو رژیم غذایی هلیکوباکتر پیلوری نیست، اما گزینهی مناسبی برای درمان اچ پیلوری است. مطالعات نشان میدهند که اچ پیلوری نسبت به نور آسیبپذیر است. فتوتراپی از نور ماوراء بنفش برای کمک به ازبین بردن اچ پیلوری در معده استفاده میکند. محققان معتقدند که استفاده از فتوتراپی در داخل معده، خطری ایجاد نمیکند. این روش در زمانیکه به هر دلیل از آنتیبیوتیکها استفاده نمیشود، بسیار مؤثرتر است.
دیگر روشهای متداول درمان اچ پیلوری (درمان هلیکوباکتر پیلوری)
پزشکان برای درمان اچ پیلوری معمولا ترکیبی از دو آنتیبیوتیک و یک داروی کاهش اسید معده را تجویز میکنند. این روش به درمان سهگانه معروف است. اگر به آنتیبیوتیکها مقاوم باشید، ممکن است پزشکتان داروی دیگری را به برنامهی درمانی شما اضافه کند. هدف از درمان هلیکوباکتر پیلوری آن است که شما حداقل از شر ۹۰ درصد از باکتریهای اچ پیلوری موجود در معدهتان خلاص شوید.
درمان هلیکوباکتر پیلوری معمولا بیش از دو هفته طول نمیکشد. استفاده از دو آنتیبیوتیک بهجای یک آنتیبیوتیک ممکن است احتمال دچار شدن به مقاومت آنتیبیوتیکی را کاهش دهد. آنتیبیوتیکهایی که برای درمان اچ پیلوری بهکار میروند، عبارتاند از:
- آموکسیسیلین
- تتراسایکلین
- مترونیدازول
- کلاریترومایسین
داروهای کاهندهی اسید به پوشش داخلی معدهی شما کمک میکنند که التیام یابد. برخی از این داروها عبارتاند از:
- مهارکنندههای پمپ پروتون مانند امپرازول (پریلوسک) و لانسوپرازول (پِرواسید) که تولید اسید را در معده متوقف میکنند.
- مسدودکنندههای هیستامین مانند سایمتیدین (تاگامت) و رانیتیدین (زانتاک) که هیستامین تحریککنندهی اسید را مسدود میکنند.
- بیسموت سابسالیسیلات (پپتوبیسمول) که پوشش داخلی معدهی شما را میپوشاند و از آن محافظت میکند.
چشمانداز
بسیاری از مردم در تمام زندگیشان این باکتری را دارند، اما هیچگونه علائمی از آن نمیبینند. ولی اگر این باکتری باعث التهاب مزمن معده شود و بدون درمان باقی بماند، ممکن است عوارض جدی ایجاد کند. این عوارض میتوانند شامل زخم معده و سرطان معده باشند. اچ پیلوری، عامل خطر اصلی برای برخی از انواع سرطان معده است. طبق دادههای CDC در سال ۱۹۹۸، نرخ ریشهکَنی اچ پیلوری درصورتیکه از یک درمان آنتیبیوتیک تأییدشده FDA استفاده شود، بین ۶۱ تا ۹۴ درصد است. این نرخ زمانی که آنتیبیوتیکها با یک کاهندهی اسید ترکیب شوند، به حداکثر میرسد. اضافه کردن درمانهای طبیعی ممکن است به تسریع روند بهبودی کمک کند.
کاری که میتوانید انجام دهید
در ایالات متحده پزشکان بهندرت آزمایشهای لازم برای تشخیص اچ پیلوری را تجویز میکنند؛ مگر آنکه شما علائم مربوط به این عفونت را داشته باشید. اگر نشانههای مشکوکی دارید، حتما برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از علائم عفونت اچ پیلوری با سایر بیماریهای معده مانند رفلاکس معده (GERD) مشترک هستند. تشخیص صحیح بیماری شما توسط پزشکتان بسیار مهم است تا بتوانید مطمئن باشید که بهدرستی درمان میشوید. اگر آزمایش شما برای عفونت اچ پیلوری مثبت بود، هرچه درمان هلیکوباکتر پیلوری را زودتر شروع کنید، برای شما بهتر است. درمانهای طبیعی احتمالا به شما آسیب نمیرسانند، اما تابهحال ثابت نشده است که این عفونت را ازبین میبرند. بنابراین هرگز بدون نظارت پزشکتان از آنها بهجای درمانهای متداول استفاده نکنید.
چگونه از عفونت اچ پیلوری بعدی جلوگیری کنید
منبع اچ پیلوری مشخص نیست و CDC هیچگونه توصیهی رسمی برای پیشگیری از آن ارائه نداده است. بهطور کلی شما باید با شستوشوی مکرر دستها و آماده کردن غذاهایتان به شیوهای صحیح و سالم، بهداشت را رعایت کنید. اگر عفونت اچ پیلوری در شما تشخیص داده شد، دورهی کامل درمان هلیکوباکتر پیلوری را تکمیل کنید تا خطر عود مجدد آن تا حد زیادی کاهش یابد.