فشار خون بالا یا پایین میتواند مشکلات جدی برای سلامتی فرد بهوجود آورد. در ادامه بهمعرفی روش های پایین آوردن فشار خون بالا میپردازیم.
سلامتی در حال حاضر مهمترین نعمتی است که خداوند به انسانها داده و بیماری و ناخوشی خوشایند هیچ فردی روی کره زمین نیست. فشار خون یکی از مهمترین بیماریهایی است که خود را به صورت دو نوع بالا و پایین نشان میدهد. ممکن است فردی فشارش پایین باشد و دیگری بالا و هر یک مضراتی برای سلامتی دارد.
شاید زیاد از اطرافیان خود شنیده باشید که فشار فلانی بالا بوده یا پایین است؛ ولی ندانید که اصلا منظور از فشار خون چیست؟ خون در رگ و بدن ما در جریان است و در هر ثانیه با سرعتی مثالزدنی از قلب پمپاژ شده و به دیگر قسمتهای بدن میرود تا عملکرد اعضای بدن به بالاترین حد خود برسند و بتوانند زنده بمانند.
روش های پایین آوردن فشار خون چیست؟
فشاری که خون به دیواره رگها وارد میکند تا به نواحی مختلف بدن برسد را فشار خون مینامند. رگ و شریان همچون رابطی بین اعضای مختلف بدن خون را به نقاط لازم میرسانند. در طول شبانهروز ممکن است بهدلایل مختلفی فشار خون شما بالا یا پایین شود؛ ولی اگر بهصورت مداوم فشار خون بالا است یا پایین میبایست فکری به حالش کرد، چرا که نشانهای برای بیماریهای زمینهای دیگری مثل مشکلات قلبی و کلیوی است.
شاید بهتر باشد افراد در معرض خطر فشار خون همچون افراد سالمند و دارای بیماری زمینهای، همواره دستگاه فشارسنج در اختیارشان باشد و بهمحض دیدن علائم همیشگی به پزشک مراجعه کنند. شوربختانه فشار خون علامت قابل توجه و عمدهای ندارد و ممکن است حتی گاهی متوجه آن نشویم و سمپتومهای آن را با بیحالی و کمخونی و غیره مرتبط بدانیم.
هر بیماری اگر درمان نشود به مشکلات حادتری میانجامد. بنابراین فقط یک راه برای کنترل این مریضی وجود دارد و آن دستگاه فشار است. این وسیله سودمند و مفید عموما دو عدد را به بیماران نشان میدهد که به یکی از آنها سیستولیک و بهدیگری دیاستولیک میگویند.
به فشار خون ماکزیمم یا بالا سیستولیک گفته میشود که همان فشار عروق به هنگام ضربان قلب است و بهفشار خون پایین دیاستولیک میگویند که برابر با فشار رگها هنگام استراحت قلب بین ضربانها است. میزان نرمال این دو فشار در جوانان بهترتیب سیستولیک و دیاستولیک عددی حدود 120 میلیمتر و 80 میلیمتر جیوه خواهد بود.
در نظر داشته باشید که هر پزشکی استاندارد منحصربهفردی برای خود دارد و ممکن است اعداد مذکور از دید هر یک متفاوت باشد. برای مثال احتمال دارد پزشکی فشار فردی را که 140 روی 90 میلیمتر جیوه است، فشار خون بالا به حساب آورند؛ حال آنکه حد نرمال این عدد برای برخی 130 روی 80 میلیمتر جیوه خواهد بود.
در این مطلب قصد داریم توضیح دهیم که در صورت ابتلا به فشار خون بالا چگونه باید آن را در منزل پایین بیاوریم. برخی برای گرفتن پاسخ درمانی سریع از آبلیمو، میوههای کاهنده فشار و سیر و… استفاده میکنند و برخی دیگر به دلایلی تحت نظر پزشک معالج خود از قرصهای مخصوص کاهش فشار بهره میبرند.
اقداماتی برای پیشگیری و کنترل فشار خون بالا
فشار خون بالا یا پایین قابل کنترل است، بهشرطیکه افراد مبتلا تغییراتی در سبک زندگی خود بدهند. داشتن رژیم غذایی سالم و پایبندی به آن میتواند تا حدود زیادی مشکلات افراد مبتلا به فشار خون بالا را حل کند. میتوان به موارد زیر دقت کرد و نتیجه مطلوب گرفت:
- داشتن 150 دقیقه فعالیت بدنی و ورزشهای مفید میتواند برای سلامتی مفید باشد. میتوانید پنج روز در هفته به انتخاب خود روزی 30 دقیقه ورزش کنید تا معجزه آن را احساس کنید.
- افرادی که فشار خون بالا دارند و سیگار میکشند بهنوعی با جان خود بازی میکنند. وقتی هم مبتلا به فشار خون بالا هستید و هم سیگار مصرف میکنید، جداره رگها بهسرعت باریک شده و شانس ابتلا به بیماریهای قلبی و ریوی به طور فزایندهای افزایش خواهد یافت.
- الکل معمولا برای اغلب بیماریها مضر است و فشار خون بالا نیز یکی از آنها محسوب میشود؛ چرا که کالری زیاد آن بهمرور وزن فرد را افزایش میدهد و فشار خون را بالا میبرد.
- شک نکنید که مصرف بیش از حد نمک میتواند وضعیت سلامتی شما بغرنجتر از حال حاضر کند. اگر مبتلا به بیماری فشار خون بالا هستید و بیشتر از شش گرم نمک در طول روز مصرف میکنیدريال بدانید که با سلامتی خود بازی کردهاید. 6 گرم نمک معادل یک قاشق چایخوری خواهد بود. رژیم غذایی کمچرب و حاوی سبزیجات سرشار از فیبر و کربن بگیرید و از برنج سبوسدار، میوه و سبزیجات تازه بخورید.
- اگر سدیم یا نمک بدنتان بیش از حد لازم است میتوانید با مصرف کمی پتاسیم مشکل را حل کنید. پتاسیم قادر است ضربان قلب آشفته را تنظیم کند و باعث دفع سدیم اضافی و مضر شود. از جمله مواد غذایی سرشار از پتاسیم میتوان به موز، خربزه، آووکادو، زردآلو، اسفناج، کلمپیچ، سیبزمینی و سیبزمینی شیرین، ماهی تن و سالمون، حبوبات و آجیل اشاره کرد.
- اضافه وزن همواره دوست صمیمی فشار خون بالا بوده و کافی است کمی از وزن خود بکاهید تا آثار آن را مشاهده کنید.
- اگر به خاطر مسائل خانوادگی یا شغلی خود استرس زیادی تحمل میکنید، بهتر است به فکر مدیریت هر چه سریعتر آن باشید؛ چرا که هورمونهای کورتیزول عروق را سفت و منقبض میکند و نتیجه فشار خون بالا خواهد بود. استرس علاوه بر اینها میتواند باعث مشکلات دیگری مثل کمخوابی، پرخوری، مصرف بیش از حد مواد مخدر و الکل شود.
- اگر معتاد به نوشیدن قهوه یا چای هستید بدانید که کافئین زیاد برای شمایی که فشار خون بالا دارید مضر است. اگر بیشتر از 4 فنجان در روز قهوه بخورید به بیماری مجوز بروز و ظهور دادهاید.
چگونه فشار خون بالا را در منزل درمان کنیم؟
گفتیم که راههای مختلفی برای درمان فشار خون بالا وجود دارد، ولی مهمترین آنها تغییر سبک زندگی افراد مبتلا است. در کنار تغییر سبک زندگی میتوان از مواد غذایی مقوی و مغذی استفاده کرد تا فشار خون بالا فروکش کند. برای درمان سریع فشار بالا عدهای زرشک و برخی از افراد سیرترشی میخورند. در ادامه با برخی از مواد مفید آشنا میشویم:
زرشک
اگر عاشق خوراکیهای ترش هستید و فشار خون بالا دارید بهشما خبر خوشی میدهیم. در صورت ابتلا به فشار بالا میتوانید از زرشک بهعنوان درمانی مفید استفاده کنید. این خوردنی ترش مقادیر زیادی آنتی اکسیدان آنتوسیانین دارد که نوعی فلاونوئید بهحساب میآید.
به تازگی محققان در یک آزمایش بالینی روی 34 هزار نفر مبتلا به فشار خون بالا به این نتیجه رسیدند که مصرف کنندگان آنتوسیانین تا میزان 8 درصد خطر کمتری برای ابتلا به فشار خون بالا داشتند. اگر مصرف زرشک خالی و خشک برایتان دشوار است میتوانید از آب آن به عنوان اسموتی در میان وعدهها مصرف کنید.
آبلیمو
مهم است که در فشار خون بالا قلب را مصون نگه داریم و بیشترین مراقبت را از آن داشته باشیم. لیموترش و متعلقات آن نظیر آبلیمو به دلیل داشتن اسید سیتریک و فلاونوئید برای کاهش فشار خون مفید هستند. در واقع این ماده قادر است ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهد.
سیرترشی
یکی از بهترین خوردنیهای کاهنده فشار خون بالا، سیرترشی است که علاوه بر داشتن سیر، سرکه هم دارد و میتواند به علت خاصیت ادرارآوری در لحظه منجر به کاهش فشار خون بالا شود. میدانیم که سیر خواص بسیار زیادی دارد و آنتی بیوتیک قوی و ضدقارچ بهشمار میرود.
همچنین محققان تأکید میکنند که ماده مفید و اصلی سیر، آلیسن است که بسیار برای سلامتی سودمند خواهد بود. علاوه بر اینها دانشمندان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدهاند که مصرف سیر باعث افزایش اکسید نیتریک در بدن خواهد شد و مزایایی مثل شل شدن عضلات و صاف و گشاد شدن رگهای خونی را به همراه دارد.
تمامی تغییرات مذکور میتوانند باعث کاهش فشار خون شوند و تحقیقی دیگر بهتازگی ثابت کرده سیر قابلیت کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را دارد. از دیگر مواد مغذی که میتواند فشار خون بالا را کاهش دهند باید به ماهی قزلآلا و سایر ماهیهای چرب، دانه کدو تنبل، حبوباتی مثل لوبیا و عدس، پسته، هویج، کرفس، اسفناج، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، ماست یونانی و تخم کتان اشاره کنیم.
1. ماهی قزل آلا و ماهیهای چرب
روش های پایین آوردن فشار خون
ماهیهای چربی مثل قزل آلا منبع مفید و سرشاری از امگا 3 هستند که میتوانند به مرور زمان التهاب عروق را کم کنند و بهعلت داشتن ترکیبات خاصی از میزان انقباض رگهای خونی بکاهند.
محققان با انجام آزمایشی روی 2 هزار و 36 نفر که سالم بودند به این نتیجه رسیدند که خوردن ماهیهای چرب میتواند میزان فشار سیستولیک و دیاستولیک را کنترل کند. بنا بر توصیه اغلب پزشکان، بهتر است بهجای مصرف گوشت قرمز، سه روز در هفته ماهی قزل آلا و چرب مصرف کنید.
2. دانه کدو تنبل
افراد مبتلا به فشار خون بالا برای درمان بیماری خود و کنترل آن میبایست از موادی نظیر پتاسیم، منیزیم و آرژنین استفاده کنند. اغلب این سه ماده در دانه کدو تنبل بهوفور یافت میشود. آرژنین اسید آمینهای است که میزان تولید اکسید نیتریک را افزایش میدهد و در نتیجه رگهای خونی را گشاد میکند.
همچنین علاوه بر دانه کدو تنبل، روغن این دانه بهعنوان دارویی طبیعی و گیاهی در درمان فشار خون بالا موثر است. توصیه میشود در شش هفته 3 گرم از روغن این دانه را مصرف کنید تا تغییرات قابل توجه آن را احساس نمایید.
3. حبوباتی نظیر لوبیا و عدس
گفتیم که پتاسیم، منیزیم و فیبر برای کاهش فشار خون مفید و لازم هستند. لوبیا و عدس منابعی سرشار از این سه ماده مغذی خواهند بود که میتوانید آنها را مصرف کنید. دانشمندان با بررسی یک آزمایش و انجام آن روی 554 نفر داوطلب به این نتیجه رسیدند که جایگزینی لوبیا و عدس با گوشت قرمز میتواند با سرعت بیشتری سطح فشار خون را پایین بیاورد. از این حبوبات در قالب آش یا سوپ استفاده کنید.
4. پسته
خوردن پسته از جمله روشهای پایین آوردن فشار خون است. مگر میشود پسته به این گرانی برای سلامتی مضر باشد؟ پسته سرشار از پتاسیم است و میتوان سلامت قلب و عروق را تضمین و فشار خون را به نحو احسن تنظیم کند. در یک مطالعه بالینی محققان به این نتیجه دست یافتند که از بین مغزهای مقوی، پسته بیشترین تأثیر را در کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک دارد. اگر مقدور است بین 20 تا 30 گرم پسته در روز بخورید.
5. هویج
یکی دیگر از سیفیجات مفید برای کاهش فشار خون، هویج است؛ زیرا سرشار از اسیدهای کلروژنیک و کوماریک کافئین است. این مواد باعث گشاد شدن عروق میشوند و بدین ترتیب التهاب ناشی از افزایش فشار خون را کنترل میکند. بنابراین توصیه پزشکان به افراد مبتلا این است که روزی یک تا دو عدد هویج مصرف کنند.
شاید فکر کنید هویچ پخته برای سلامتی سودمندتر است؛ اما نتایج تحقیقات دانشمندان نشان داده شکل خام آن بسیار تأثیر بیشتری خواهد داشت. همچنین نتایج آزمایش روی 170 داوطلب نشان داده که میتوان روزانه بهمدت 90 روز، 473 میلیلیتر آب هویج مصرف کرد و بدین ترتیب باعث کاهش فشار خون سیستولیک شد.
6. کرفس
گفتیم سبزیجاتی نظیر کرفس و کلم پیچ کاهنده فشار خون هستند؛ چرا که ترکیبات تنظیم کننده فشار دارند. کرفس مادهای به نام فتالید دارد که باعث میشود رگها و عروق منقبض شده، گشاد شوند و فشار وارده بر آنها کاهش یابد. علاوه بر این، طی مطالعهای ثابت شده که مصرف مداوم 500 گرم کرفس پخته یا خام میتواند تا دو درجه باعث کاهش فشار خون بالا شود. یک لیوان آب کرفس نیز تأثیر مشابهی خواهد گذاشت.
7. اسفناج
شاید باورتان نشود، اما اسفناج یکی از بهترین و مفیدترین مواد غذایی است که هم ارزان و هم قابل دسترس خواهد بود. این سبزی مانند چغندر مملو از نیترات و انواع آنتی اکسیدانها مثل پتاسیم، کلسیم و منیزیم است. بهترین گزینه برای کنترل و تنظیم فشار خون بالا، مصرف مداوم اسفناج خواهد بود.
پیشتر مطالعهای روی 27 داوطلب انجام شده که به مدت یک هفته روزی 500 میلیلیتر سوپ اسفناج مصرف میکردند. این گروه با داوطلبان دیگری که در بازه مشابه سوپ مارچوبه میخوردند مقایسه شدند و نتیجه این بود: در گروهی که سوپ اسفناج خورده بودند بهطرز قابل توجهی فشار خون سیستولیک و دیاستولیکشان کاهش یافته بود.
8. گوجه فرنگی
بد نیست روزانه یک تا دو عدد گوجه فرنگی بخورید؛ چرا که حاوی مقادیر زیادی پتاسیم و رنگدانه کاروتنوئید لیکوپن است. این ماده بهطرز عجیبی تأثیر مثبتی بر سلامت قلب خواهد گذاشت و اگر غذایی مصرف کنید که حاوی گوجه فرنگی باشد فشار خون بالا کاهش خواهد یافت.
9. کلم بروکلی
یکی دیگر از روش های پایین آوردن فشار خون، مصرف کلم بروکلی است. اگر قصد دارید گردش خون منظم و خوبی داشته باشید، کلم بروکلی را از وعدههای غذایی خود حذف نکنید. مصرف این سیفیجات باعث میشود بهطور موثری با فشار خون بالا مقابله کنید و از شدت و التهاب آن بکاهید. بروکلی سرشار از آنتی اکسیدانهای فلاونوئیدی است و باعث میشود اکسید نیتریک در بدن افزایش یابد و فشار خون سیستولیک رو به کاهش برود. توصیه میشود این نوع کلم بهصورت پخته مصرف شود، نه خام!
10. ماست یونانی
یکی دیگر از مواد خوراکی که منبع مهمی برای پتاسیم و کلسیم محسوب میشود، ماست یونانی است. این ماده مغذی به بدن کمک میکند تا فشار خون بالا را تنظیم کند. طی یک مطالعه جدید، محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف روزانه 200 گرم از این نوع ماست میتواند تا 13 درصد از فشار خون بالا بکاهد.
11. تخم کتان
تخم کتان منبعی سرشار از پتاسیم، فیبر و منیزیم است و اگر بهمدت 3 ماه هر روز 35 گرم از بذر آن را مصرف کنید، تأثیر فوقالعادهای روی کاهش فشار خون خواهد گذاشت. با این ترفند 50 داوطلب طی آزمایشی توانستند بهطور قابل توجهی فشار خون را کنترل و تنظیم کنند. بهتر این است که بذر کتان بهطور کامل مصرف شود.
چه میوههایی برای کاهش فشار خون مناسب است؟
همه ما میوه خوردن را دوست داریم و نمیتوان انکار کرد که هر کسی یکسری میوهها را خوشمزه میداند. از بهترین میوههای کاهنده فشار خون میتوان به موز، کیوی، گریپ فروت و انواع توت اشاره کرد. بنابراین اگر از علاقهمندان به این چند میوه هستید، خوش به حالتان.
هر یک موزی که مصرف میکنیم برابر است با 422 گرم پتاسیم که برای سلامتی و کنترل فشار خون بینظیر است. پتاسیم بهنوعی دافع سدیم است و میزان آن را در دیوارههای خونی کاهش میدهد. توصیه پزشکان این است که روزانه 4700 میلیگرم پتاسیم مصرف شود. علاوه بر موز میوههایی مثل آووکادو، خربزه و طالبی هم سرشار از پتاسیم هستند.
همچنین بلوبری و توت فرنگی ترکیباتی حاوی آنتوسیانین دارند که بهشدت برای پایین آوردن فشار خون بالا مفید است. در یک آزمایش علمی، محققان به 34 هزار بیمار ده عدد توت فرنگی دادند و بعد از 30 روز ادامه 8 درصد کاهش فشار خون را اندازهگیری کردند. این دو میوه را میتوانید در قالب اسموتی یا آبمیوه میل کنید.
مواقعی که درمان خانگی فشار خون بالا جایز نیست
اگر احساس کردید فشار خون شما بالاست یا بهوسیله دستگاه فشارسنج متوجه این موضوع شدید، میتوانید یکسری اقدامات مفید در خانه انجام دهید تا بهتدریج حالتان بهتر شود؛ اما زمانی که فشار خون بالا به همراه سردرد است، دیگر موضوع آسان و شوخیبرداری نخواهد بود.
در چنین مواردی بهتر است سریعا به نزد پزشک بروید یا اگر دارویی برای مواقع حساس برایتان تجویز شده بخورید. علاوه بر این میبایست هر پنج دقیقه یک مرتبه فشار خود را چک کنید تا مطمئن شوید پایین آمده است. در غیر این صورت باید در اسرع وقت به پزشک معالج خود مراجعه نمایید.
بنابراین فهمیدیم که درمان خانگی فشار خون بالا با سردرد کار درستی نیست و میتواند خطرهای جدی نظیر مرگ به دنبال داشته باشد. اگر فشار خون با سردرد و یکی از علائم زیر همراه بود باز هم شرایط بحرانی است و باید به اورژانس بروید:
- درد در کمر
- تشویش احوال
- وجود لکه خون در چشم
- گر گرفتگی
- تاری دید
- حالت تهوع
- تنگی نفس
- خون ریزی از بینی
داروهای کاهش فشار خون
اگر مبتلا به فشار خون بالا و مزمن هستید حتما گذارتان به پزشک افتاده و به احتمال زیاد پس از انجام معاینات و آزمایشهای لازم برایتان دارو تجویز کرده است. داروهایی که برای فشار خون بالا تجویز میشوند عبارتند از:
- مهارکنندههای ACE: انالاپریل، لیزینوپریل، پریندوپریل و رامیپریل
- مسدود کنندههای گیرندههای آنژیوتانسین 2: کندزارتان، ایربسارتان، لوزارتان، والسارتان و اولمازارتان
- مسدود کنندههای کانال کلسیم: آملودیپین، فلودیپین، نیفدیپین، دیلتیازم و وراپامیل
- داروهای ادرارآور: اینداپامید
- مسدود کنندههای بتا: آتنولول و بیسوپرولول
- مسدود کنندههای آلفا: دوکسازوسین
- سایر دیورتیکها یا ادرارآورها: آمیلوراید و اسپیرونولاکتون
- قرص زیر زبانی نیترات
دمنوشهای گیاهی برای کاهش فشار خون
مردم فکر میکنند که داروهای شیمیایی تأثیر بیشتر و سریعتری در درمان بیماریها دارند و مصرف داروهای گیاهی میتواند مکملی برای آنها باشد؛ چرا که پروسه درمان با داروی گیاهی زمانبر و طولانی میشود. این جمله درست است، ولی گاهی داروهای گیاهی از مشابههای شیمیایی خود، آثار بهتر و سریعتری دارند. از جمله این گیاهان برای کاهش فشار خون میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پونه کوهی
- چای ترش
- گل ساعتی
- گیاه دم اسبی
- گیاه قاصدک
- اسطوخودوس
- سنبلالطیب
اغلب این گیاهان و دمنوشها باعث اتساع یا گشاد شدن عروق شده و فشار خون بر دیواره رگها را کاهش میدهند. البته اگر از داروهای شیمیایی استفاده میکنید بهتر است پیش از مصرف دمنوشهای فوق با پزشک خود مشورت کنید؛ چرا که مصرف همزمان برخی از آنها با داروهای شیمیایی ممکن است تداخل داشته باشد.
کاهش فشار خون با طب سنتی
طب سنتی گاهی آثار بسیار مفیدی روی سلامتی میگذارد که از آن بیخبر هستیم. توصیه شده در طول روز از عسل بهمیزان کافی استفاده شود؛ چرا که مطابق با مطالعات انجام شده، مصرف بیشتر این ماده مغذی منجر به کاهش فشار خون میشود.
متخصصان و دانایان طب سنتی، بهترین درمان برای کاهش فشار خون بالا را سیر میدانند. بهتوصیه آنها اگر فرد مبتلا روزی یک حبه سیر تا 40 روز مصرف کند، بیماریاش درمان خواهد شد و بعد از آن میتواند مقدار سیر را کاهش دهد (به صورت ناشتا مصرف شود).
اگر توصیه شده از حجامت استفاده کنید تا فشار خون بالای شما درمان شود، بهتر است پیش از انجام هر عملی با پزشک خود مشورت کنید؛ چرا که حجامت روی بدن هر کسی آثار مختلفی دارد.
روش های پایین آوردن فشار خون
مراجعه به پزشک
متاسفانه به فشار خون بالا لقب قاتل خاموش دادهاند؛ چرا که بهطور کلی علامت هشداردهنده خاصی ندارد و میتواند تا مرز بحران بدون نشانه به فعالیت و پیشروی خود ادامه دهد. حتی ممکن است بسیاری از افراد ندانند که مبتلا به فشار خون بالا هستند. اگر توجه کرده باشید اغلب پزشکان به هنگام مراجعه ابتدا به دستگاه فشارسنج متوسل میشوند.
در صورتی که سن شما بیش از 18 سال است یا سابقه خانوادگی فشار خون دارید بهتر است از پزشک بخواهید بهطور مداوم فشار شما را بگیرد. اگر علائمی نظیر سرگیجه، عدم تعادل و برافروختگی داشتید با پزشک خود مشورت کنید یا این که یک دستگاه فشارسنج خریداری نمایید. نظر شما درباره روش های پایین آوردن فشار خون چیست؟