پوست شما، وسیع‌ترین اندام بدن‌تان و به هوشمندی قلب، شش‌ها، کبد و اندام‌های حیاتی دیگر است. مهم‌ترین قدم در مراقبت از پوست، تشخیص نوع پوست است. نوع پوست هر فرد با توجه به ژنتیک او تعیین می‌شود؛ اما عادت‌های غلط هم حتما می‌توانند مشکلاتی برای پوست ما به وجود آورند. با تشخیص و شناسایی نوع پوست خود می‌توانید به بهترین شکل ممکن، از پوست خود مراقبت کنید. هر نوع پوست دربرگیرنده مجموعه‌ای از علائم و ویژگی‌هایی است که برای سالم بودن، به مراقبت‌های خاصی نیاز دارد. برای آشنایی با روش های مراقبت از پوست های مختلف و به دست آوردن اطلاعات مفید درمورد مراقبت از پوست با ما همراه باشید.
روش های مراقبت از پوست های مختلف
۱. مراقبت از پوست‌های خشک
اگر پوستتان خشک است، برای مراقبت از آن باید به موارد زیر توجه کنید:
- از حمام‌های طولانی و آب داغ پرهیز کنید. این کار رطوبت بدن را از بین می‌برد. قرار گرفتن ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آبی که زیاد داغ نباشد، خوب است. همچنین بیش از یکبار در روز حمام نکنید.
- از صابون‌های ملایم استفاده کنید. صابون‌های معطر هرگز به کار نبرید. صورت‌تان را لیف نزنید. این کار چربی‌های طبیعی پوستتان را کاملا از بین می‌برد.
- همیشه پس از حمام، از مرطوب کننده استفاده کنید. درضمن هر صبح و هر شب هم، مرطوب‌کننده به پوستتان بمالید.
- هوای خانه را را بسیار گرم نکنید و در حد معتدل نگهدارید. اگر هوا به سمت خشکی می‌رود، برای مرطوب نگهداشتن آن، از مرطوب‌کننده‌ها و دستگاه‌های بخور استفاده کنید.
- پوست خود را از مواد شیمیایی خشن دور نگهدارید. یعنی موقع شستن ظرف‌ها و استفاده از مواد شوینده شیمیایی، باید دستکش به دست کنید.
- پوست خود را از آب‌وهوای بد حفظ کنید. درواقع، باد، نورخورشید و دماهای داغ یا سرد، برای پوست مضر هستند؛ تمام این موارد پوست را در معرض خشکی بسیار قرار می‌دهند. وقتی هوا آفتابی است یا زمانی‌که سرد است، باید از کرم ضد آفتاب استفاده کنید.
- استفاده از محصولات برپایه الکل و سولفات، چربی‌های طبیعی پوست را از بین می‌برند.
- از مرطوب‌کننده‌هایی استفاده کنید که پوستتان را باطراوت می‌کند. باید همیشه و به‌طور منظم مراقب پوستتان باشید. اگر پوستتان خشک است، اغلب به واکنش‌های حساسیتی مبتلا می‌شوید. برای مرطوب کردن پوستتان، بهتر است به جای لوسیون از کرم استفاده کنید زیرا کرم‌ها بیش از لوسیون، چربی دارند و می‌توانند از تمام لایه‌های پوست عبور کرده و بافت‌های پوستی را آبرسانی کند.
۲. مراقبت از پوست‌های چرب
اگر پوستتان چرب است، فقط از آن دسته محصولات زیبایی استفاده کنید که روی آنها Noncomedogenic، نوشته شده است. این واژه، به معنای این است که این محصولات بررسی شده و وارد منافذ باز پوست نمی‌شوند و جوش‌زا نیستند. این مساله زمانی‌که آرایش می‌کنید، بسیار مهم است. برای مراقبت از پوستتان به موارد زیر هم توجه کنید:
- هرگز جوش های سرسیاه و سفت‌دانه‌ها را نکنید یا فشار ندهید. این کار وضعیت آنها را بدتر می‌کند و به پوست اطراف آنها صدمه می‌زند و همچنین اثر جوش روی صورت‌تان باقی می‌ماند.
- پس از ورزش کردن یا هر نوع فعالیتی که موجب تعریق می‌شود، صورت‌تان را بشویید. البته بیش از دو بار در روز، این کار را انجام ندهید. همچنین از صابون‌های ملایم که پوست را آزار نمی‌دهند، استفاده کنید.
- پاک‌کننده‌ها، مرطوب‌کننده‌ها و محصولات آرایشی چرب استفاده نکنید. از آنجایی‌که پوستتان چرب است، فقط می‌تواند رطوبت جذب کند، باقی مواد روی سطح پوستتان رسوب می‌کنند. همچنین محصولاتی تهیه کنید که بر اساس الکل یا سولفات درست نشده باشند؛ زیرا پوستتان را خشک می‌کنند. بیشتر محصولاتی که برای درمان پوست‌های چرب ساخته شده‌اند، چربی‌های طبیعی پوست را هم از بین می‌برند. وقتی پوست احساس کند که خشک شده است، برای مراقبت از پوست، چربی بیشتری تولید می‌کند و این مساله، پوست چرب را چرب‌تر می‌کند. پس هنگام تهیه محصولات آرایشی و مراقبتی به این موضوع توجه کنید.
۳. مراقبت از پوست‌های مختلط
برای درمان پوست‌های مختلط، نمی‌توان فقط از یک نوع محصول استفاده کرد. در واقع برای قسمت‌های چرب، باید از محصولات مخصوص پوست‌های چرب و برای قسمت‌های خشک پوست از کرم‌های مربوط به پوست خشک استفاده کنید. یا اینکه می‌توانید از محصولی استفاده کنید که تعادل پوست را به آن بازگرداند.
۴. مراقبت از پوست‌های معمولی
با وجود اینکه مراقبت از پوست معمولی، نسبت به انواع پوست‌های دیگر بسیار آسان است، اما آثار پیری روی این نوع پوست سریع‌تر از پوست‌های دیگر نمایان می‌شود. این نوع پوست درصورتی که از آن به‌خوبی مراقبت نشود، به سمت خشکی گرایش بیشتری دارد. بنابراین باید در کنار محصولات مراقبتی پوست حتما از محصولات ضدپیری و آبرسانی هم استفاده کنید. درضمن صبر نکنید و از همان دهه ۲۰ سالگی این کار را شروع کنید. همچنین از محصولاتی که پوستتان را به سمت چرب یا خشک شدن پیش می‌برد، دوری کنید.
۵. مراقبت از پوست‌های حساس
اگر پوستتان حساس است، از محصولات حاوی مواد معطر مصنوعی، رنگ‌ها و مواد شیمیایی خشن، نباید استفاده کنید. از هر محصول آرایشی که موجب تحریک و حساسیت پوست می‌شود، پیشگیری کنید. بهتر است از مواد طبیعی، مثلا روغن نارگیل به عنوان مرطوب‌کننده استفاده کنید.
قانون کلی استفاده از محصولات آرایشی و مراقبتی
فرقی نمی‌کند چه نوع پوستی دارید، قبل از استفاده از محصولات آرایشی یا هر نوع کرمی، از قانون تست ۲۴ ساعته، پیروی کنید. بدین ترتیب که پیش از استفاده از آن محصول، آن را کمی روی بازوی‌تان بمالید و ۲۴ ساعت بعد، چنانچه مشکلی برای پوستتان ایجاد نکرد، آن محصول را استفاده کنید. در ضمن می‌توانید برای اینکه پول‌تان را هدر ندهید، ابتدا نمونه‌های آزمایشی آن محصولات را به‌کار ببرید.
مراقبت‌های دائمی از انواع پوست
فرقی نمی‌کند چه نوع پوستی داشته باشید. شما باید همیشه و هر روز به پوستتان توجه و از آن مراقبت کنید. بدین ترتیب می‌توانید از پوستی سالم و باطراوت بهره‌مند شوید. برای مراقبت روزانه از پوست خود می‌توانید چهار مرحله زیر را (صبح‌ها و شب‌ها) انجام دهید:
۱. پاکسازی
هنگام شست‌وشوی پوستتان، از پاک‌کننده‌ای استفاده کنید که پوستتان را خشک و سفت نمی‌کند. بیش از دوبار در روز هم پوستتان را نشویید.
۲. سرم
صبح‌ها پیش از زدن ضدآفتاب، استفاده از سرم‌های حاوی ویتامین C یا پپتید(Peptide)، پیشنهاد می‌شود. شب‌ها هم می‌توانید از سرم‌های حاوی رتینول( Retinol) استفاده کنید. پپتید ترکیبی از چند نوع اسید‌امینه است که می‌توانند چین و چروک در پوست را از بین ببرند. رتینول هم مشتقی از ویتامین A است و جلوی پیری پوست را می‌گیرد.
۳. مرطوب‌کننده
حتی پوست‌های چرب هم به مرطوب‌کننده نیاز دارند. اگر پوستتان چرب است، از ژل‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید. اما اگر خشک است، بیشتر به سراغ کرم‌های مرطوب‌کننده بروید.
۴. ضدآفتاب
۱۵ دقیقه، قبل از اینکه از خانه بیرون بروید، کرم ضدآفتاب بزنید. درحقیقت کرم ضدآفتاب، ۱۵ دقیقه وقت لازم دارد تا فعال شود. اگر پوستتان تیره است، باید بیش از بقیه از پوستتان در برابر نور خورشید مراقبت کنید. زیرا درمان هیپرپیگمانتاسیون (ایجاد لکه‌های تیره روی پوست) در پوست‌های تیره سخت‌تر است.
پرهیز از برخی درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی بسیاری برای مراقبت از پوست وجود دارد که بسیاری از آنها مفید هستند. اما برخی از این دستورهای تهیه ماسک‌ها برای پوست بسیار مضر بوده و باید از آنها دوری کنید. در ادامه به مضرترین آنها اشاره شده است:
- آب لیمو: آب لیمو حاوی اسیدسیتریک است اما آنقدر اسیدی است که پس از استفاده از آن و وقتی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرید، لکه‌های تیره‌ای روی پوستتان ظاهر می‌شود.
- جوش شیرین: به دلیل اینکه pH جوش شیرین ۸ است، پوست را دچار تنش کرده و از محتوای آب آن می‌کاهد و بسیار خشک می‌کند.
- سیر: استفاده از سیر خام در ماسک‌های پوست، موجب واکنش‌های حساسیتی، اگزما، تورم پوست و تاول های آبدار می‌شود.
- خمیردندان: مواد موجود در خمیردندان می‌تواند میکروب‌ها را کشته و چربی‌ها را به خود جذب کند. اما باعث خشکی پوست و تحریک‌پذیری آن هم می‌شود.
- شکر: شکر، لایه‌بردار بسیار خوبی است اما برای پوست صورت بسیار خشن است.
- ویتامین E: استفاده از ماسک ویتامین E، پوست را تحریک و ملتهب می‌کند. در ضمن هنوز کاملا ثابت نشده است که این ماسک می‌تواند اثر زخم‌های پوست را از بین ببرد.
روش درمان مشکلات پوستی
روش‌های مختلفی برای درمان مشکلات پوستی، بدون اینکه صدمه بیشتری به پوستتان بزنید، وجود دارد. قانون شماره یک مراقبت از پوست این است که هرگز هیچ یک از جوش‌ها و برآمدگی‌های پوستتان را نکنید. زیرا با این کار موجب زخمی شدن پوست و در نهایت باقی ماندن اثر آن می‌شوید. زخم‌های باز پوست هم به عفونت و جوش و زخم بیشتر منجر می‌شوند.
آکنه
درمان آکنه و جوش‌ها به شدت و عمق آن بستگی دارد. به طورکلی مهم‌ترین گام در مراقبت از پوست، درمان آکنه است. برای درمان آکنه‌های خفیف، می‌توانید از داروهایی که بدون نسخه پزشک در دسترس هستند، استفاده کنید. (البته قطعا درمان پوست زیر نظر پزشک گزینه عاقلانه‌تری است) داروهایی چون:
اسید سالیسیلیک، پروکسید بنزوئیل، اسیدهای آلفاهیدروکسی، آداپالین، روغن درخت چای
هر زمان که از این داروها استفاده کردید، حتما از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. زیرا این داروها پوست را به شدت حساس می‌کنند.
اگر روی پوستتان تک‌و‌توک، جوش‌هایی پیدا می‌شود با استفاده از چسب یا پچ‌های آکنه، آنها را برطرف کنید. این محصولات، جوش‌ها را بدون عفونی شدن، درمان می‌کنند؛ در واقع با کشیدن مایعات درون جوش‌ها، آنها را از بین می‌برند. بهترین زمان استفاده از آنها هم شب‌ها پس از شستن صورت از هر نوع مواد آرایشی است.
رشته‌های سباسه
رشته‌های سباسه (Sebaceous filaments)، در واقع رشته‌های لوله‌ای استوانه‌مانند ریزی هستند که درون منافذ باز پوست قرار می‌گیرند و رنگ آنها زرد متمایل به سفید است. این جوش‌ها معمولا با جوش‌های سرسیاه، اشتباه گرفته می‌شوند. اما جوش‌های سرسیاه نوعی آکنه هستند که اکسیده شده‌اند. رشته‌های سباسه، منافذ باز پوست را بزرگتر از معمول نشان می‌دهند و ممکن است وسوسه شوید، آنها را بکنید. این کار موجب حساسیت پوست، عفونت محل جوش، خشکی، قرمز و پوسته‌پوسته شدن محل جوش می‌شود.
برای درمان رشته‌های سباسه می‌توانید از کرم‌های حاوی رتینول استفاده کنید. زیرا این کرم‌ها، منافذ را پاک و تمیز می‌کنند. یا می‌توانید با استفاده از یک ابزار فلزی که نوک آن، گرد است و مخصوص پاک کردن منافذ حاوی رشته‌های سباسه است، آنها را تمیز کنید. برای این کار، مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا صورت‌تان را کاملا بشویید.
- سپس به آرامی روی منافذ پوستتان فشار بیاورید تا ببینید آیا رشته سباسه در آنها وجود دارد یا خیر. مراقب باشید بیش از حد به پوستتان فشار نیاورید تا صدمه نبیند.
- اکنون به پوستتان تونر و سپس مرطوب‌کننده بزنید.
- قبل و بعد از استفاده از ابزار، آن را با الکل تمیز کنید تا از ابتلا به عفونت پیشگیری کنید.
- همچنین می‌توانید برای احتیاط بیشتر از پروکسید بنزوئیل هم پس از شست‌وشو استفاده کنید. بدین ترتیب از احتمال ابتلا به عفونت، تا حد بسیار زیادی کم می‌شود.
جوش‌ها، اثر زخم‌ها و هیپرپیگمانتاسیون (لکه‌های تیره روی پوست)
جوش‌ها، اثر زخم‌ها و لکه‌های تیره روی پوست را می‌توان با درمان‌های مناسب از چند هفته تا ۶ ماه، برطرف کرد. درمان‌های فوری این جوش و اثر زخم‌ها، استفاده از محصولات مراقبتی و همچنین کرم‌های ضدآفتاب است و برای برطرف کردن لکه‌های تیره، باید در معرض نور خورشید قرار نگرفت.
از مواد دیگری که برای درمان اثر زخم‌ها مناسب هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیلیکون: بررسی‌ها نشان داده که می‌توان ضخامت، رنگ و بافت اثر زخم‌ها را با استفاده از ژل حاوی سیلیکون، برطرف کرد. روزانه از ۸ تا ۲۴ ساعت می‌توان این ژل را به روی اثر زخم‌ها مالید. از محصولاتی خریداری کنید که روی فهرست مواد مورد استفاده‌اش، دی‌اکسید سیلیکون، نوشته باشد.
- عسل: بهترین درمان خانگی برای درمان جراحت‌هاست.
- ویتامین C: این ویتامین در کنار مواد روشن‌کننده مانند سویا و شیرین بیان، برای درمان اثر زخم‌ها، بسیار مناسب است.
- نیاسینامید: تحقیقات نشان داده است که می‌توان با استفاده از این ماده شیمیایی، جوش‌ها و لکه‌های تیره را برطرف کرد. کرم‌های حاوی ۲ تا ۵ درصد نیاسینامید برای افرادی که پوست روشن‌تری دارند، مناسب‌تر است.
زمان مراجعه به پزشک
اگر با تمام راهنمایی‌های بالا، پوستتان بسیار آسیب دیده بود و شما نتوانستید آن را به خوبی درمان کنید همچنین هیچ یک از راه‌حل‌های خانگی، به‌کارتان نیامد، باید حتما به پزشک مراجعه کنید و با کمک او، نوع محصول مناسب پوست خود را انتخاب کنید.
