همه می‌دانیم انضباط در درس خواندن و آمادگی برای امتحان و آزمون، رمز موفقیت در امتحانات است. چیزی که احتمالا نمی‌دانیم، روش های مطالعه مؤثر است که با پژوهش‌های علمی به اثبات رسیده‌اند. برای مطالعه مفید و مؤثر به نگرش درست نیاز دارید: چشم‌اندازی که درس‌خواندن را از تنبیهی زجر‌آور به فرصتی شیرین برای یادگیری تبدیل کند. در این مقاله، شیوه‌ها و شگرد‌های علمی برای درس‌خواندن را به شما معرفی می‌کنیم و چشم‌اندازی متفاوت پیش روی‌تان می‌گذاریم. البته این شگرد‌ها به صبر، تمرین و آزمون‌و‌خطا نیاز دارند ولی در نهایت بهره وری شما در درس‌خواندن را به حداکثر ممکن می‌رسانند. با ما همراه باشید.
اجازه دهید آب پاکی را همین ابتدا روی دستتان بریزیم: راه‌حلی جامع، همه‌فن‌حریف و ماورایی برای مطالعهٔ مؤثر وجود ندارد! روش مطالعه مؤثر برای هرکس متفاوت است. افراد توانایی‌های متفاوتی دارند؛ بنابراین هرکس باید شیوه‌هایی را برگزیند که با ویژگی‌هایش سازگار و هم‌افزا باشند. درس‌خواندن و حفظ انگیزه برای برخی ساده است اما برخی به تلاش و پشتکار بیشتری نیاز دارند.
چگونه مؤثرترین شیوه مطالعه را پیدا کنیم؟
پیداکردن بهترین شیوه مطالعه فرایندی همیشه‌در‌جریان است. این فرایند شبِ‌امتحانی نیست و ره صدساله‌اش را نمی‌توان یک‌شبه پیمود! شما باید مهارت‌های مطالعهٔ خود را به‌شکل مداوم تقویت کنید و شیوه درس‌خواندن ویژهٔ خود را بیابید. اگر مطالعهٔ مؤثر را بیاموزید، از شر حملات پانیک و موج نا‌امیدی پیش از امتحان خلاص می‌شوید. با مطالعهٔ مؤثر، همیشه برای امتحانات آماده‌اید و می‌توانید شب امتحان را با خیالی آسوده به جمع‌بندی و مرور مطالب اختصاص دهید.
وقتی نگرشتان را تغییر دادید، نوبت تغییر عادات مطالعه است. عادات مطالعهٔ کارآمد هم یادگیری شما را تقویت می‌کند و هم نمرات شما در امتحانات را بهبود می‌بخشد. در ادامه ۳۰ شگرد علمی برای تغییر عادات مطالعه را به شما معرفی می‌کنیم.
آمادگی برای موفقیت
یکی از مفید‌ترین شیوه‌های آغاز درس‌خواندن این است که خودتان را از ابتدا برای موفقیت آماده کنید. برای این کار، شگرد‌های زیر را در نظر داشته باشید:
۱. از منابع چاپی استفاده کنید
حمل و استفاده از تبلت‌ها و دیگر رسانه‌های آموزشی الکترونیکی بسیار راحت است، اما پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند استفاده از منابع چاپی برای درس‌خواندن کماکان کارآمدتر است. برخی پژوهشگران معتقدند عادات تعاملی مانند بزرگ یا کوچک‌کردن تصاویر، کلیک‌کردن یا بالا و پایین کردن مطالب تجربهٔ آموزشی دانشآموزان را بهبود می‌بخشد. به‌رغم این تلقی، پژوهش‌های علمی نشان می‌دهند بیش از ۹۰ درصد دانشآموزان، هنگام درس‌خواندن، منابع چاپ‌شده را به دستگاه‌های دیجیتال ترجیح می‌دهند. علاوه بر این، پژوهش یک استاد روانشناسی نشان می‌دهد یادگیری با استفاده از صفحهٔ رایانه، در مقایسه با مطالعه از روی منابع چاپ‌شده، به تکرار بیشتری نیاز دارد.
۲. به موسیقی گوش دهید
برخی از متخصصان معتقدند بهره‌وری مطالعه در سکوت یا همراه با موسیقی به ترجیحات و ویژگی‌های شخصی افراد بستگی دارد؛ اما بسیاری از پژوهشگران مدعی‌اند گوش‌دادن به انواعی خاص از موسیقی (مانند موسیقی کلاسیک قرن ۱۸) بخش‌های ویژه‌ای از مغز را فعال و قدرت تمرکز و پیش‌بینی دانشآموزان را تقویت می‌کند. گوش‌دادن به موسیقی، شما را سرحال‌تر می‌کند و در افزایش انگیزه برای درس خواندن مؤثر است.
۳. پیش از مطالعه، ورزش کنید
پژوهش‌های فراوانی در حوزه‌های روانشناسی، سلامتی و تناسب اندام، فواید ورزش برای مغز را تأیید کرده‌اند. این پژوهش‌ها نشان می‌دهند حتی تمرینات کوتاه هم عملکرد مغز را تقویت می‌کنند؛ زیرا با ورزش‌کردن اکسیژن و مواد مغذی بیشتری به مغز منتقل می‌شود. دکتر داگلاس بی. مک‌کیگ (Dr. Douglas B. McKeag) مدعی است کمی عرق کردن پیش از مطالعه، شما را هوشیار‌‌تر و ذهنتان را باز‌تر می‌کند؛ به همین دلیل، فرایند یادگیری و کسب اطلاعات جدید پس از حرکات ورزشی بهبود می‌یابد.
۴. ریلکسیشن انجام دهید
استرس دشمن یادگیری است. پژوهشگران دانشگاه ایروین کالیفرنیا (UC Irvine) دریافته‌اند که حتی بازه‌های کوتاه استرس (چند‌ساعته) هورمون‌های آزاد‌کنندهٔ کورتیکوتروپین را فعال می‌کنند. این هورمون فرایند خلق و ذخیره‌سازی خاطرات در حافظه را مختل می‌کند. استراحت بین مطالعه یا استفاده از تکنیک های تنفس عمیق می‌تواند در کاهش استرس شما مؤثر باشد و درس‌خواندنتان را کارآمدتر کند.
مکان و زمان درس‌خواندن
بسیاری تصور می‌کنند درس‌خواندن‌های آخر شب برای موفقیت تحصیلی مضر است؛ اما پژوهش‌ها نشان می‌دهند شب زنده داری می‌تواند بسیار مفید باشد. علاوه بر این، برخی از روان‌شناسان به دانشآموزان توصیه می‌کنند گاهی زندگی یکنواخت تحصیلی خود را به هم بزنند، به‌ویژه وقتی زمان درس‌خواندن برای امتحانات اصلی فرا می‌رسد! این نکات را در ذهن داشته باشید و زندگی تحصیلی‌تان را از یکنواختی خارج کنید:
۵. وقتی خسته‌اید، درس بخوانید و بعدش بخوابید
اگر در حال آموختن مهارتی جدید (مانند یادگیری زبان خارجی یا نواختن ساز) هستید، مطالعه در زمان‌های خستگی می‌تواند تمرکز ذهنی‌تان را افزایش دهد! اصطلاح علمی این وضعیت «یادگیری در خواب» است. مغز شما در حین خواب سامان می‌گیرد و قدرت بازخوانی اطلاعاتش تقویت می‌شود؛ به همین دلیل، فرایند تثبیت حافظه حین خواب‌های عمیق بیشترین بازده را دارد. به این ترتیب، مرور مطالب درسی پیش از خواب به مغزتان این قدرت را می‌دهد که حتی در حین خواب هم یادگیری را ادامه دهد!
۶. گهگاه تغییراتی در محیط درس‌خواندن ایجاد کنید
ایجاد تغییر در محیط مطالعه توانایی یادگیری و تمرکز شما را تقویت می‌کند. رابرت بجورک (Robert Bjork)، روان‌شناس، معتقد است تغییری ساده مانند تغییر اتاقی که در آن درس می‌خوانید (یا حتی تجربه درس‌خواندن در طبیعت) سطح تمرکز و قدرت حافظه شما را افزایش می‌دهد.
شیوه‌های درس‌خواندن مؤثر
پژوهش بر فرایند‌های یادآوری اطلاعات و شیوه‌های مطالعه چندین دهه قدمت دارند. بهترین راه برای پیداکردن شیوهٔ مناسب درس‌خواندن این است که این شگرد‌ها را آزمون‌و‌خطا کنید:
۷. بر «منحنی فراموشی» غلبه کنید
دانشمندان از سال ۱۸۸۵ پژوهش بر مفهوم منحنی فراموشی را آغاز کرده‌اند. توجه به این مفهوم، هنوز هم کاربرد‌های فراوانی در کارآمد‌کردن عادات مطالعه دارد. جانِ کلام منحنی فراموشی از این قرار است: وقتی اولین بار به مطلبی گوش می‌دهید یا آن را می‌خوانید، با مرور آن مطلب در ۲۴ ساعت ابتدایی می‌توانید ۸۰ درصد آن را به خاطر بسپارید! خوشبختانه ادامهٔ این کار (مرور مطلب در روز‌های بعد) اثری تصاعدی دارد؛ یعنی ممکن است بعد از یک هفته، با چند دقیقه مرور مطلب، ۱۰۰ درصد آن را حفظ کنید.
به‌طورکلی، روان‌شناسان مطالعه در بازه‌های زمانی نزدیک به زمان یادگیری را مؤثر‌تر از مطالعات شب‌امتحانی می‌دانند. هرچه مرور مطالب به روز اول یادگیری نزدیک‌تر باشد، درس‌خواندن شما کارآمدتر خواهد بود.
۸. از یادآوری فعال استفاده کنید
این روش مناقشه‌برانگیز در سال ۲۰۰۹ غوغا به پا کرد. در این سال، یک استاد روانشناسی با انتشار مقاله‌ای جنجالی از مطالعه و مرور کتاب‌های متن‌محور انتقاد کرد. او معتقد بود مطالعه از روی کتاب، دانشآموزان را دچار توهم می‌کند! این استاد روانشناسی مدعی بود وقتی مطالب درسی پیش روی شما قرار دارند، تصوری که از آموخته‌هایتان دارید فراتر از واقعیت خواهد بود. پیشنهاد او استفاده از یادآوری فعال بود: وقتی مطلبی را خواندید، کتاب را ببندید و هرچه را به یاد می‌آورید، از بر بخوانید. این کار را آن‌قدر ادامه دهید تا مطالب در حافظه بلندمدت ذخیره شوند.
۹. از جعبه لایتنر استفاده کنید
جعبه لایتنر را سباستین لایتنر، دانشمند آلمانی، ابداع کرد. جعبه لایتنر روشی علمی برای مطالعه است که مطالب دشوار را با استفاده از تکرار در حافظه بلندمدت شما ذخیره می‌کند. این جعبه دارای چند جایگاه است: در آغاز کار، سؤالات را در اولین جایگاه قرار می‌دهید؛ اگر سؤالی را درست پاسخ دهید، آن را به جایگاه بعدی انتقال می‌دهید اما اگر پاسخ را به یاد نمی‌آورید، باید آن را به جایگاه اول بازگردانید. به این ترتیب، هرچه به‌خاطر‌سپردن مطلبی دشوار‌تر باشد، بیشتر مرور می‌شود و این کار تا جایی ادامه می‌یابد که شما تمام مطالب را از بر باشید.
۱۰. نمونه‌سؤال حل کنید
نمونه‌سؤالات و آزمون‌های آزمایشی فراوانی در دسترس ما قرار دارند. تا می‌توانید نمونه‌سؤال حل کنید و در آزمون‌های آزمایشی شرکت کنید. با این کار با سبک طرح سؤالات و مطالب موردنیاز در روز امتحان آشنا می‌شوید. پژوهشی که در سال ۲۰۱۱ انجام شد نشان می‌دهد دانش‌آموزانی که پس از درس‌خواندن نمونه‌سؤال حل می‌کنند، در مقایسه با آنانی که نمونه‌سؤال حل نمی‌کنند، یادآوری آموخته‌هایشان یک‌هفته پس از درس‌خواندن ۵۰ درصد بیشتر است!
۱۱. اطلاعات مختلف را به هم وصل کنید
متخصصان معتقدند تفاوت «یادگیری سریع» با «یادگیری کند» در شیوه‌های مطالعه نهفته است. افرادی که مطلبی را سریع می‌آموزند، به‌جای حفظ کردن مطالب، ارتباط میان ایده‌های متفاوت را کشف و آنها را به هم وصل می‌کنند. در این شیوهٔ یادگیری که یادگیری مفهومی (زمینه‌ای) نام دارد، هر دانش‌آموز شیوه یادگیری ویژهٔ خود را خلق می‌کند. در یادگیری مفهومی، شما باید اطلاعات مختلف را به‌گونه‌ای شبکه‌ای با هم مرتبط کنید و با یادآوری هر بخش از شبکه، کل اطلاعات را به خاطر بیاورید. مثلا می‌توانید تمام اطلاعات را به‌صورت بصری (روی کاغذ یا تخته‌سیاه) خلاصه کنید تا تصویری جامع از تمام مفاهیم در ذهن داشته باشید و در فرایند یادگیری، روابط آنها را به‌خوبی به خاطر بسپارید.
۱۲. از روش دفترچه فاینمن استفاده کنید
ریچارد فاینمن، فیزیک‌دان مشهور، روشی برای یادگیری مبتنی بر سازمان‌دهی اطلاعات ابداع کرده است. او با این روش، ساختار مفاهیم را در هم می‌شکست و معنای آنها را از نو خلق می‌کرد. شما می‌توانید با استفاده از این روش، سخت‌ترین مفاهیم را هم به‌سادگی درک کنید. دفتری تهیه کنید و مفهوم موردنظرتان را بالای یکی از صفحات یادداشت کنید. سپس سعی کنید این مفهوم را برای کودکی ۵ساله توضیح دهید و توضیحات را در دفترچه یادداشت کنید. اگر توضیحاتتان قابل‌فهم نبود، حتما چیزی را به‌درستی درک نکرده‌اید. کمی تحقیق و تأمل کنید و کار را از نو شروع کنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که مفهوم برای همه قابل‌فهم باشد. روش فاینمن در واقع مبتنی بر «قیاس» است: شما مفهوم موردنظر را با مفاهیم دیگر مقایسه می‌کنید تا درک آن برای همگان ممکن شود (مثلا درخت بونسای کامل شبیه یک درخت معمولی است اما قدری کوچک‌تر).
۱۳. نقش معلم را ایفا کنید
پژوهش‌ها نشان می‌دهند اگر از دانشآموزان بخواهید مطلبی را بیاموزند و به دیگر دانشآموزان آموزش دهند، قدرت حافظه و یادآوری اطلاعاتشان تقویت می‌شود. این موضوع شاید کمی عجیب باشد اما با کمی دقت آن را درک می‌کنید. وظیفهٔ معلم این است که مطلبی را به‌خوبی بیاموزد، عناصر مهم آن را سازمان‌دهی کند و در نهایت این دانش را به دیگران توضیح دهد. پژوهش‌ها همچنین نشان می‌دهند ایفای نقش معلم درگیری دانشآموزان با مطالب درسی را افزایش می‌دهد. دانش‌آموزی که قرار است نقش معلم را ایفا کند، به‌شکلی غریزی روش‌های جدیدی برای یادآوری و سازمان‌دهی اطلاعات پیدا می‌کند. استفاده از این روش به‌ویژه در دروس علمی و درک مطلب بسیار مفید و مؤثر است. رمز موفقیت در این شیوه این است که روش تدریس هر موضوعی را به‌خوبی کشف کنید؛ چون هر موضوعی به شیوه تدریس ویژهٔ خود نیاز دارد!
۱۴. به شیوه تفکر خود بیندیشید
فرا‌شناخت (شناخت‌شناسی) یا اندیشیدن دربارهٔ اندیشیدن، خودآگاهی شما را افزایش می‌دهد. دانشآموزان وقتی به خودآگاهی می‌رسند که سطح مهارت‌ها و جایگاه تحصیلی خود را بشناسند. دانش‌آموزِ خود‌آگاه مراقب سلامت روان خود است و از فعالیت‌های مطالعاتی استرس‌زا پرهیز می‌کند.
نباید‌های درس‌خواندن مؤثر
نکاتی که پیش‌تر ذکر شد، در واقع، باید‌ها و ملزومات راهبردی درس‌خواندن هستند و باید بر آنها تمرکز کنید. در ادامه، اشتباهات بالقوه و نباید‌های درس‌خواندن را با هم بررسی می‌کنیم:
۱۵. در یادگیری وسواسی نباشید
اگر کارت‌های جعبهٔ لایتنر را مرور کردید و اشتباهی نداشتید، بر سر یک دوراهی قرار می‌گیرید: پذیرای احساس رضایتمندی خود باشید و درس‌خواندن را تمام کنید یا با افزایش آدرنالین در خونتان وسوسه شوید و درس‌خواندن را ادامه دهید. هرگاه با این وضعیت روبه‌رو شدید، به یاد داشته باشید که افراط در یادگیری اثری منفی بر دانسته‌های ذخیره‌شده در حافظه دارد! سعی کنید وقت محدودی را برای یادگیری هر مبحث صرف کنید و سپس موضوع جدیدی را مطالعه کنید.
۱۶. از انجام هم‌زمانِ چند کار بپرهیزید
داستان‌هایی که دربارهٔ مزایای انجام هم‌زمان چند کار شنیده‌اید همگی افسانه‌اند! شاید از پیامک‌نوشتن حین مطالعه لذت می‌برید اما هرگز نمی‌توانید با یک دست دو هندوانه را بلند کنید! شما با این کار در اصل عادت‌های مطالعهٔ مخرب را در خود پرورش می‌دهید. پژوهشگران معتقدند با انجام کار‌های دیگر حین مطالعه، زمان درس‌خواندن شما طولانی و نتایج تحصیلی‌تان تضعیف می‌شود.
۱۷. فریب «سبک‌های یادگیری» را نخورید
هرروزه با تبلیغات فراوانی درمورد سبک‌های مختلف یادگیری روبه‌رو می‌شوید. پژوهشگران و متخصصان یادگیری اعتقادی به مفهوم سبک‌های یادگیری ندارند و بعید می‌دانند چیزی با این مفهوم وجود خارجی داشته باشد. پژوهش‌های فراوانی در این زمینه انجام شده است اما تاکنون هیچ‌گونه شواهدی در تأیید وجود این مفهوم به دست نیامده است؛ البته ممکن است تحقیقات آتی نتایج متفاوتی را نشان دهند. توصیهٔ ما این است که مسیر حرکتتان را با هدف تجربه سبک‌های دیگر یادگیری تغییر ندهید؛ زیرا ممکن است وقتتان را بدون هیچ دستاوردی هدر دهید.
۱۸. بر هیچ موضوعی به‌مدت طولانی تمرکز نکنید
احتمالا برایتان پیش آمده است که بارها اطلاعات تاریخی خاصی را مرور کرده‌اید، در هنگام مطالعه شیمی فرمول‌‌ها را بارها موشکافی کرده‌اید یا ده‌ها مرتبه نت موسیقی خاصی را تمرین کرده‌اید. اگر در موضوعی مته به خشخاش گذاشته‌اید ولی مغزتان سوت نکشیده است، خیلی خوش‌اقبالید؛ اما خطر تکرار افراطی را جدی بگیرید! بهتر است در مطالعاتتان تنوع ایجاد کنید و سوزنتان روی درس یا موضوع خاصی گیر نکند. شما می‌توانید مطالعه موضوعات مشابه (مثل حفظ معنای لغات و مطالعه گرامر) را با هم ترکیب کنید و به‌جای تمرکز بر یک موضوع خاص، چندین موضوع مرتبط را هم‌زمان مطالعه کنید.
توصیه‌های عمومی برای مطالعه مؤثر
پژوهشگران یادگیری شگرد‌های مطالعهٔ فراوانی را به دانشآموزان توصیه می‌کنند. ما کاربردی‌ترین توصیه‌های عمومی را برای شما گلچین کرده‌ایم:
۱۹. ساز‌و‌کار مطالعه را سازمان‌دهی کنید
برای انجام تکالیف و درس‌خواندن برنامه ریزی کنید و دفترچه برنامه‌ریزی خود را همیشه به‌همراه داشته باشید. انجام تکالیف، پروژه‌ها، تمرین‌ها و وظایف تحصیلی در اسرع وقت پشت‌گوش‌انداختن آنها را منتفی می‌کند.
۲۰. در کلاس درس سراپا گوش شوید
وقتی معلمی در حال تدریس است، حفظ تمرکز و پرهیز از حواس پرتی اهمیتی اساسی دارد. با تمرکز بر گفته‌های معلم، گوش دادن فعالانه را تمرین کنید و مطالب مهم را به زبان خودتان یادداشت برداری کنید. با این کار مطمئن می‌شوید تمام مطالب را شنیده و درک کرده‌اید و چیزی را از دست نداده‌اید.
۲۱. تسلیم حواس‌پرتی‌ها نشوید
حواس‌پرتی‌ها شما را محاصره کرده‌اند: از گوشی‌های تلفن گرفته تا شبکه های اجتماعی و دوستان. ببینید چه چیز‌هایی حواس شما را پرت می‌کنند و راه‌های غلبه بر آنها را بیابید. اگر یکی از دوستانتان تمرکز شما را بر هم می‌زند، کنار او ننشینید. تلفن همراهتان را خاموش کنید یا از خود دور نگه دارید و بر گفته‌های معلم متمرکز بمانید. حواس پرتی دشمن قسم‌خوردهٔ شماست، هرگز با آن مدارا نکنید!
۲۲. در نکته‌برداری چیزی را از قلم نیندازید
تمام نکات مهم را به‌شکلی خوانا و کامل یادداشت کنید. این یادداشت‌‌برداری‌ها عصای دست شما در فرایند یادگیری و پردازش اطلاعات است. پیش از هر آزمون می‌توانید به این نکته‌برداری‌ها مراجعه و مطالب را دوره کنید. اگر در کلاس غیبت داشتید، از نکته‌برداری‌های دیگران استفاده کنید و از دوستان و معلمان راهنمایی بگیرید.
۲۳. اگر چیزی را نفهمیدید، حتما سؤال کنید
قرار نیست همه‌چیز را همان بار اول متوجه شوید. اگر چیزی را نفهمیدید، دستتان را بلند کنید و سؤال کنید. اگر خجالت می‌کشید، سؤالتان را یادداشت کنید و در پایان کلاس از معلم بپرسید.
۲۴. برای درس‌خواندن برنامه‌ریزی زمان‌بندی‌شده داشته باشید
پیش از زمان‌بندی مطالعه، دفترچهٔ برنامه‌ریزی خود را بررسی کنید و ببینید چه انتظاراتی از خود دارید. به انواع مباحث و سؤالاتی که در آزمون طرح می‌شوند فکر کنید. هنگام مطالعه بر همان مباحث تمرکز کنید. برای هر بار مطالعه، اهدافی مشخص تعریف کنید، اهدافی مانند تعداد مباحث مورد‌مطالعه یا زمان مطالعه.
۲۵. عصر‌ها نکته‌برداری‌های همان روز را مرور کنید
مدرسه که تمام شد کمی استراحت کنید و سپس یادداشت‌های خود را مرور کنید. با این کار، مطالب را از حافظه کوتاه مدت خود به حافظه بلندمدت منتقل می‌کنید. این کار موفقیت شما در آزمون بعدی را تضمین می‌کند!
۲۶. با معلمان گفت‌و‌گو کنید
فلسفهٔ وجودی معلمان کمک به شما برای دستیابی به بهترین نتیجه است. اگر پیش از آزمون به کمک یا راهنمایی معلمان نیاز دارید، با آنها گفت‌و‌گو کنید. شاید باز کردن سر صحبت برایتان دشوار باشد اما همین که حرف‌زدن را شروع کنید، مابقی داستان خودش جلو می‌رود.
۲۷. برای درس‌خواندن جای مناسبی را انتخاب کنید
بهترین جا برای مطالعه مکانی است ساکت، پر‌نور و مرتب. مکان مطالعه باید فضای کافی برای درس‌خواندن و نوشتن داشته باشد. نیاز‌های هرکس متفاوت است؛ بنابراین باید بهترین مکان درس‌خواندنِ خودتان را پیدا کنید.
۲۸. زمان مطالعه را به بازه‌های کوتاه تقسیم کنید
پس از ۳۰ دقیقه درس‌خواندن، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استراحت و تجدیدقوا کنید. بازه‌های مطالعهٔ کوتاه کارآمد‌تر‌ند و بیشترین بهره‌دهی را دارند.
۲۹. نکته‌برداری‌های خود را مختصر و مفید کنید
یادداشت‌های خود را خلاصه نویسی کنید تا مرور آنها راحت‌تر و مؤثر‌تر شود. زیر کلمات کلیدی خط بکشید یا آنها را برجسته کنید. از راهنماهای تصویری مانند جدول، نقشه‌های ذهنی، رشته‌های داستانی یا شکل‌های خلاصه‌شده استفاده کنید. شما باید از هر روشی برای ساده‌تر‌شدن و زود‌فهم‌تر شدن مطالب استفاده کنید. این کار به یادآوری مطالب سر جلسهٔ امتحان کمک می‌کند.
۳۰. گروهی درس بخوانید
درس‌خواندن با هم‌کلاسی‌ها محیطی تعاملی می‌آفریند و انگیزه شما را تقویت می‌کند. مطالعهٔ گروهی راهی برای آزمودن دانش شماست. شما می‌توانید از یکدیگر امتحان بگیرید و اعتماد به نفس خود را افزایش دهید.
جمع‌بندی: هوشمندانه درس بخوانید نه لزوما زیاد
پیداکردن مؤثرترین شیوهٔ درس‌خواندن مهارتی است که تا آخر عمر از آن بهره می‌برید. توسعه مهارت‌های مطالعهٔ مؤثر زمان‌بر است و به صبر و حوصله نیاز دارد. اگر از نکاتی که طرح شد استفاده کنید، در مسیر پیداکردن بهترین شیوه مطالعه قرار می‌گیرید. به این راه ادامه دهید و از پیشرفت در آزمون‌های بعدی لذت ببرید. اگر این مقاله برایتان سودمند بود، آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید و شگرد‌های معرفی‌شده را باهم تمرین کنید. شما می‌توانید نتایج تمرینات و نظرات خود را زیر همین مقاله با ما شریک شوید تا دیگران هم از تجربیاتتان بهره‌مند شوند. موفق باشید.
