آیا کودک‌تان عطسه و سرفه می‌کند و از گلودرد شکایت دارد؟ هر پدر و مادری این مشکل را تجربه کرده است. آیا می‌خواهید علائم سرماخوردگی کودکان را بدانید؟ آیا می‌خواهید تا حد ممکن از سرماخوردگی کودک‌تان پیشگیری کنید؟ آیا می‌خواهید از درمان‌های طبیعی برای کاهش علائم کودک‌تان استفاده کنید؟ پس با ادامهی این مطلب همراه باشید.
سرماخوردگی چیست؟
بیش از ۲۰۰ ویروس مختلف می‌توانند باعث بروز سرماخوردگی شوند. در بین تمام ویروس‌ها «راینو ویروس» شایع‌ترین عامل ابتلا به سرماخوردگی است. در این مواقع آنتی‌بیوتیک‌ها (که در مبارزه با باکتری‌ها نقش دارند) در درمان کودک‌تان کمکی نخواهند کرد.
بجز نوزادان و کودکانی که بیماری خاصی دارند، سرماخوردگی در سایر کودکان خطرناک نیست. معمولا سرماخوردگی کودکان بدون درمان خاصی پس از سپری کردن ۴ تا ۱۰ روز از بین می‌رود.
در سرماخوردگی کودکان انتظار چه علائمی را داشته باشیم؟
معمولا سرماخوردگی کودکان با حس عمومی ناخوشی و سپس گلودرد شروع میشود. در ابتدا گلودرد کودک می‌تواند در اثر تجمع مخاط باشد. بعدها مخاط از پشت بینی به سمت گلو می‌رود.
با ادامهی سرماخوردگی علائمی مثل: مخاط آبکی در بینی، عطسه، احساس خستگی، تب (بعضی اوقات)، گلودرد و سرفه در کودک مشاهده میشود.
ویروس سرماخوردگی می‌تواند سینوس‌ها، گلو، لوله‌های برونش (نایژه) و گوش‌های کودک را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین می‌تواند علائمی مانند اسهال و استفراغ را نیز ایجاد کند. در اوایل سرماخوردگی، کودک کمی بدخلق میشود و از سردرد و احساس پُری شکایت می‌کند. در ادامه مخاط خارج شده از بینی او تیره و غلیظ‌تر میشود.
به‌طور متوسط کودکان چند بار سرما می‌خورند؟
کودکانی که در سن کودکستان هستند، معمولا تا ۹ مرتبه در سال دچار سرماخوردگی می‌شوند. برای کودکانی که در مهدکودک هستند، این عدد تا ۱۲ مرتبه در سال افزایش می‌یابد. بزرگسالان نیز به‌طور متوسط ۲ تا ۴ مرتبه در سال دچار سرماخوردگی می‌شوند. فصل سرماخوردگی از شهریور ماه آغاز و تا فروردین یا اردیبهشت ادامه دارد. بنابراین کودکان بیشتر در طول این ماه‌ها دچار سرماخوردگی می‌شوند.
چگونه باید از سرماخوردگی کودکان پیشگیری کرد؟
معمولا کودکان از طریق لمس چیزی که قبلا فرد بیمار آن را لمس کرده است، بیمار می‌شوند. دستگیره‌ی در، نرده‌ی راه‌پله، کتاب، خودکار، دسته‌ی بازی (کنسول‌های بازی و کامپیوتر) و کیبورد کامپیوتر، از مهم‌ترین حامل‌های ویروس سرماخوردگی هستند. ویروس سرماخوردگی می‌تواند تا چندین ساعت بر روی این وسیله‌ها زنده بماند.
شستن دست‌ها بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی است. به کودک‌تان بیاموزید بعد از دستشویی، قبل از صرف غذا و بعد از بازی در خانه یا مدرسه دست‌های خود را بشوید. دست‌ها باید حداقل به مدت ۲۰ ثانیه با آب گرم و صابون شسته شوند تا میکروب‌ها از بین بروند.
اگر کودک‌تان به سرماخوردگی مبتلا شد، مراقب باشید تا دیگران را بیمار نکند. از او بخواهید در خانه استراحت کند و از ارتباط او با دوستانش ممانعت کنید تا بهبودی کامل حاصل شود.
به کودک‌تان بیاموزید تا هنگام عطسه جلوی دهان خود را بگیرد. با دستمال بینی خود را تمیز کند. اگر دستمال نداشت، در جلوی آستین لباسش عطسه کند.
آیا داروهای سرماخوردگی برای کودکان بی‌خطر است؟
سازمان غذا و داروی آمریکا اعلام کرده است باید داروهای سرماخوردگی و ضدسرفه بادقت به کودکان زیر ۴ سال داده شود. مقدار دارویی که به آنها داده میشود، نباید از حد مجاز فراتر رود. این داروها عبارتند از:
- داروهای درمان سرفه (دکسترومتورفان)
- اکسپکتورانت به‌عنوان خلط‌آور و ضدسرفه (گایافنزین)
- داروهای ضداحتقان بینی (سودوافدرین و فنیل افرین)
- ضدحساسیت یا آنتی‌هیستامین‌ها (ﺑﺮم ﻓﻨﯿﺮاﻣﯿﻦ، کلرفنیرامین، دیفن هیدرامین و سایرین)
این مواد از جمله ترکیبات تشکیل‌دهنده‌ی بسیاری از داروهای ضدسرفه و سرماخوردگی کودکان هستند.
درمان‌های طبیعی سرماخوردگی در کودکان
متأسفانه برای سرماخوردگی درمان ساده‌ای وجود ندارد. Jerome E. Sag (پزشک) می‌گوید:
سرماخوردگی یک دوره‌ی مشخص دارد. این زمان بین ۴ تا ۱۰ روز طول می‌کشد و پس از آن سرماخوردگی از بین می‌رود. بهترین کار این است که با علائم کنار بیایید. این علائم نشان می‌دهد که بدن در حال مبارزه با ویروس سرماخوردگی است.
با اینکه دیدن سرماخوردگی کودک‌تان راحت نیست، ولی باید آن را تحمل کنید تا دوره‌اش به پایان برسد. اگرچه راهی برای از بین بردن علائم ناشی از سرماخوردگی نیست، ولی راه‌هایی برای کم کردن تأثیر آنها وجود دارد. درمان‌های طبیعی که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم، باعث راحتی بیشتر کودک میشود و تحمل دوره‌ی سرماخوردگی را برای او آسان‌تر می‌کند.
۱. استراحت
خواب یک درمان عالی است. خواب مناسب باعث حفظ سلامتی میشود و به درمان بیماری کمک می‌کند. در خواب ترکیباتی آزاد میشود که عملکرد سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند. نکته‌ی مهم اینکه در زمان استراحت از چندین پتو برای پوشانیدن کودک‌تان استفاده نکنید تا دمای بدنش خیلی بالا نرود.
۲. زیر سر کودک خود را کمی بالا بیاورید
کمی قسمت سر تشک را بالا بیاورید. این کار به تخلیه‌ی سینوس‌ها و افزایش راحتی کودک کمک خواهد کرد. می‌توانید یک بالش کوچک یا وسیله‌ای زیر سر کودک بگذارید تا بالاتر بیاید.
۳. دستگاه بخور سرد
دستگاه بخور سرد با ایجاد رطوبت در فضای اتاق، خشکی و احتقان بینی کودک را کاهش می‌دهد. فقط پس از هر بار مصرف دستگاه بخور را بشویید. زیرا اگر دستگاه بخور آلوده باشد، می‌تواند باعث پخش کپک و قارچ در دفعات بعدی مصرف شود.
۴. مایعات
مصرف مایعات باعث خروج میکروب‌ها از بدن میشود. بنابراین نوشیدن آب، آب‌میوه، چای و سایر نوشیدنی‌ها توصیه میشود. برخلاف برخی باورهای قدیمی، مصرف شیر هم به‌عنوان نوشیدنی مفید است.
۵. سوپ مرغ
سوپ مرغ (چه خانگی و چه آماده) می‌تواند به بهبود سرماخوردگی کمک کند. بخار سوپ باعث کاهش گرفتگی بینی میشود. آب سوپ باعث افزایش آب بدن میشود. مطالعات نشان داده‌اند مرغ و سایر ترکیباتی که در سوپ وجود دارند، اثری ضدالتهاب دارند. این خبر خوبی است. زیرا التهاب موجب سرفه و گرفتگی بینی میشود.
۶. دوش آب گرم
همان‌طور که گفتیم هوای مرطوب به کاهش علائم کمک می‌کند. می‌توانید آب گرم حمام را زودتر باز کنید تا بخار در فضای حمام جمع شود. سپس کودک‌تان دوش بگیرد. این بخار گرم به کاهش گرفتگی بینی کمک می‌کند. اگر کودک‌تان ترجیح می‌دهد از وان استفاده کند، می‌توانید وان را پر از آب گرم کنید. این کار هم به بهبود سرماخوردگی کمک می‌کند.
۷. اسپری نمکی بینی
اسپری نمکی بینی برای مرطوب، روان و تمیز کردن بینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اسپری محتوی آب و نمک است. مصرف این اسپری محدودیتی ندارد و می‌توانید آن را در خانه هم بسازید. برای ساخت این محلول، دو یا سه قاشق چای‌خوری نمک (بدون ید) را با یک پیمانه آب (حدود ۴۷۳ میلی‌لیتر) مخلوط نمایید. به همین راحتی می‌توانید یک داروی خانگی درست کنید!
۸. آب نمک غرغره کردن
یک‌چهارم قاشق چای‌خوری نمک را در یک فنجان آب گرم حل کرده و سپس کودک‌تان آن را غرغره کند. اگرچه این روش درمان محسوب نمی‌شود، اما درد گلو را برای مدتی کاهش می‌دهد. می‌توانید این کار را هر زمانی که نیاز بود، انجام دهید.
۹. عسل
در سال 2007 مطالعاتی به رهبری ایان پل (Ian Paul) در دانشگاه پنسیلوانیا انجام شد. در این آزمایش داروی سرفه‌‌ی دکسترومتورفان (که در بیشتر شربت سرفه‌ها وجود دارد) در مقابل عسل برای کاهش سرفه مورد آزمایش قرار گرفت. برنده این آزمایش هم عسل بود. فقط توجه کنید که عسل را به کودک زیر یک سال خود ندهید. زیرا خطر تولید سم مهلک بوتولیسم در بدنش وجود دارد. هرچند این خطر کم است، ولی بهتر است این کار را انجام ندهید.
۱۰. سیر
سیر محتوی آلیسین است. این ماده خواص ضدباکتری دارد. تنها مشکل این است که بسیاری از کودکان تمایلی به خوردن سیر ندارند. می‌توانید سیر را رنده کنید و در غذاهای خود بریزید. این‌گونه کودکان متوجه آن نمی‌شوند و غذا را می‌خورند.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر حال کودک‌تان پس از گذشت چند روز بهتر نشد، به متخصص اطفال مراجعه کنید. همچنین اگر کودک علائمی مانند تب بالا، حالت تهوع، تب و لرز، سرفه‌های خشک یا خستگی شدید داشت، با پزشک مشورت کنید. این علائم می‌تواند نشانه‌ی بیماری‌های شدیدتری مانند آنفولانزا باشند.
اگر کودک‌تان آسم، دیابت یا بیماری جدی دیگری دارد، در مورد داروها و روش درمان با متخصص اطفال مشورت کنید. برخی بیماری‌ها مانند سینه‌پهلو می‌تواند در اثر آنفولانزا ایجاد شود. مراقب این بیماری و علائمش باشید. علائم آن شامل تب (پایین‌تر از ۳۹ درجه‌ی سانتی‌گراد)، حرکت خلط به سمت دهان در اثر سرفه، درد و خستگی است.
