چشم‌های ما، پنجره‌ی نگاه‌مان به جهان هستند و بسیار مهم است که به خوبی از آنها محافظت کنیم. کارهایی مثل مراجعه‌ی منظم به چشم‌پزشک، خواب کافی و استراحت دادن به چشم‌ها در زمان استفاده از رایانه، باعث می‌شوند تا سلامت چشم حفظ شود. در ادامه با کارهایی آشنا می‌شویم که برای مراقبت از چشم لازم است رعایت کنیم.
راهکار اول: تمرین عادات خوب برای مراقبت از چشم
۱. مراجعه‌ی منظم به چشم‌پزشک
برای اینکه چشمهایتان همیشه سالم باشند، نیاز است که به طور منظم به چشم‌پزشک مراجعه کنید. سعی کنید اطلاعات بیشتری در مورد چشمهایتان به دست آورید و هر سؤالی که دارید از پزشک بپرسید. یادگیری بیشتر در مورد چشم و اطلاعاتی در مورد پیشگیری از بیماری‌های چشمی به شما کمک می‌کند تا احساس کنترل بیشتری بر سلامت‌تان داشته باشید.
اگر مشکلات بینایی ندارید، بین سنین ۲۰ تا ۳۰ سال، هر ۵ الی ۱۰ سال باید به پزشک مراجعه کنید. بین سنین ۴۰ تا ۶۵ سال هر ۲ الی ۴ سال نزد چشم‌پزشک بروید. در سنین بالاتر از ۶۵ سال، مراجعه‌ی سالانه یا هر دو سال یک‌بار به چشم‌پزشک ضروری است.
۲. در پایان روز، لنزهای خود را از چشم خارج کنید
از نگه داشتن لنزها در چشمهایتان برای بیش از ۱۹ ساعت پرهیز کنید. داشتن لنز برای طولانی مدت باعث صدمات بینایی دائمی و ناراحتی شدید چشمهایتان می‌شود. هرگز با لنز نخوابید، مگر اینکه چشم‌پزشک‌تان این کار را به شما توصیه کند. چشم‌ها نیاز به دریافت میزان معینی اکسیژن دارند و لنزها مخصوصا در طول خواب، مانع رسیدن جریان اکسیژن به آنها می‌شوند.
در حالی که لنز به چشم دارید، شنا نکنید مگر اینکه از عینک شنایی استفاده کنید که کاملا از دخول آب به چشمان‌تان جلوگیری کند. داشتن لنز در حین دوش گرفتن مشکلی ندارد، چرا که مانع رفتن شامپو و صابون به داخل چشم‌تان می‌شود.
حتما از دستورالعمل شرکت سازنده‌ی لنز و توصیه‌های چشم‌پزشک‌تان استفاده کنید تا به مشکل برنخورید. یکی از مهم‌ترین نکات، شستن دست‌هایتان قبل از قرار دادن لنز در چشم یا در زمان بیرون آوردن آن است.
۳. در پایان روز آرایش چشم‌تان را پاک کنید
همیشه پیش از خواب، زمانی را برای پاک کردن آرایش چشم‌تان در نظر بگیرید. هیچ‌گاه در حالی‌که چشم‌تان آرایش دارد، به رختخواب نروید؛ چرا که احتمال دارد ریمل یا خط چشم به داخل چشم‌تان رفته و باعث سوزش آن شود.
خوابین با آرایش حتی می‌تواند باعث مسدود شدن روزنه‌های چشم‌تان شده و منجر به گل‌مژه شود. گل‌مژه‌ی حاد نیازمند آنتی‌بیوتیک بوده یا حتی ممکن است نیاز باشد که توسط پزشک برداشته شود.
پَدهای آرایش‌پاک‌کن را در کنار رختخواب‌تان قرار دهید، تا زمان‌هایی که به شدت خسته هستید، سریع آرایش‌تان را پاک کنید.
۴. به مقدار کم از قطره‌های چشم ضدحساسیت استفاده کنید
استفاده از قطره‌های ضدحساسیت در فصل‌های حساسیت‌زا احتمالا باعث کاهش قرمزی چشم و خارش می‌شود، اما استفاده‌ی روزانه از آنها در واقع مشکل را بدتر می‌کند. این کار باعث نوعی بیماری به نام «قرمزی مجدد» می‌شود که قرمزی چشم به دلیل اینکه چشم دیگر به قطره واکنش نشان نمی‌دهد بیشتر می‌شود.
قطره‌های چشمی ضدحساسیت با جمع کردن جریان خون در قرنیه کار می‌کنند که باعث می‌شود اکسیژن به چشم نرسد. بنابراین زمانی که احساس التهاب یا خارش ندارید، با استفاده از قطره مانع رسیدن اکسیژن لازم به چشم‌تان می‌شوید. عدم دریافت اکسیژن کافی می‌تواند منجر به ورم یا زخم شود.
توضیحات قطره‌های چشمی ضدحساسیت را مخصوصا اگر از لنز استفاده می‌کنید به دقت بخوانید. از بسیاری از قطره‌ها در زمان قرار داشتن لنز در چشم نمی‌توان استفاده کرد. از چشم‌پزشک‌تان بپرسید که کدام قطره‌ها برای استفاده در زمان داشتن لنز مناسب هستند.
۵. از عینک‌های محافظ در برابر اشعه‌ی فرابنفش استفاده کنید
همیشه در زمانی که در محیطِ باز هستید و خورشید می‌تابد از عینک آفتابی استفاده کنید. به دنبال عینک‌هایی باشید که دارای ویژگی‌هایی مثل محافظت ۹۹ یا ۱۰۰درصدی در برابر اشعه‌های فرابنفش (UV) هستند.
قرار گرفتن طولانی‌مدت در برابر اشعه‌ی فرابنفش باعث آسیب رساندن به بینایی‌تان می‌شود. شروع مراقبت از چشم از دوران جوانی باعث جلوگیری از کاهش بینایی در سال‌های بعد می‌شود. همچنین قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی فرابنفش با ابتلا به آب‌مروارید، تحلیل بافت شبکیه، پینگوکولا و ناخنک، و شرایط دردناک برای چشم ارتباط دارد.
با توجه به اینکه قرار گرفتن در معرض اشعه‌ی فرابنفش اثراتی ماندگار بر چشم دارد، حفاظت از کودکان در مقابل این اشعه بسیار مهم است. حتما زمانی که کودک‌تان برای مدتی طولانی در فضای باز قرار دارد به او کلاه و عینک آفتابی بدهید.
حتی در زمانی که در سایه قرار دارید، عینک به چشم داشته باشید. اگرچه سایه مقدار زیادی از اشعه‌ی فرابنفش را کاهش می‌دهد اما همچنان تا حدی به چشم شما می‌رسد. هیچ گاه حتی زمانی که عینک به چشم دارید مستقیم به آفتاب خیره نشوید. اشعه‌ی خورشید بسیار قوی است و می‌تواند آسیب‌های جدی به بخش‌های حساس شبکیه وارد کند.
۶. در زمان‌های ضروری از عینک مخصوص استفاده کنید
هنگام کار با مواد شیمیایی، جوشکاری و در هر مکانی که ذرات معلق آسیب‌رسان در آن وجود دارد، از عینک مخصوص استفاده کنید. استفاده از این عینک‌ها مانع برخورد ذرات ریز و درشت به چشم‌تان می‌شود.
۷. خواب کافی داشته باشید
خواب کم باعث خستگی چشم می‌شود. نشانه‌های خستگی چشم عبارتند از سوزش چشم، دشواری در تمرکز، خشکی چشم یا اشک فراوان، دید تار یا دوبینی، حساسیت به نور یا درد در گردن، شانه‌ها و پشت. سعی کنید هر شب به میزان کافی بخوابید تا از خستگی چشم جلوگیری کنید. افراد بزرگسال به ۷ الی ۸ ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارند.
۸. منظم ورزش کنید
ورزش منظم از ابتلا به بیماری‌های دیگر مثل دیابت جلوگیری می‌کند. با سه بار در هفته ورزش کردن و هربار به مدت حداقل ۳۰ دقیقه، احتمال بیماری‌های جدی چشم مثل آب سیاه و تحلیل بافت شبکیه را کاهش دهید.
۹. بر روی پلک‌هایتان خیار بگذارید تا پف‌کردگی کم شود
قرار دادن برش‌های خیار خنک بر روی پلک برای ۱۰ الی ۱۵ دقیقه پیش از خواب، باعث پیشگیری و بهبود پف‌کردگی زیر چشم می‌شود.
چای سبز کیسه‌ای هم برای پف‌کردگی مناسب است. چای کیسه‌ای را برای چند دقیقه در آب سرد بگذارید و برای ۱۵ الی ۲۰ دقیقه بر روی چشمهایتان قرار دهید. تانن موجود در چای باعث کاهش التهاب می‌شود.
راهکار دوم: محافظت از چشم‌ها در زمان استفاده از رایانه
۱. تا حد امکان زمان نگاه کردن به صفحهی لوازم الکترونیکی را کاهش دهید
اگر چه علم هنوز ثابت نکرده که نگاه کردن به صفحهی رایانه باعث آسیب دائمی به چشم می‌شود، اما این کار باعث فشار به چشم و حتی خشک شدن آن می‌شود. تشعشع صفحه نمایش رایانه باعث خستگی ماهیچه‌های چشم می‌شود که یا به خاطر نور بیش از حد یا به خاطر تاریکی زیاد است. اگر نمی‌توانید زمانی که پای رایانه هستید را محدود کنیند، تکنیک‌های استراحت چشم را انجام دهید.
۲. صفحهی رایانه را در راستای چشمهایتان تنظیم کنید
نگاه کردن از بالا یا پایین به صفحهی رایانه برای مدت طولانی می‌تواند باعث فشار بیش از حد به چشمهایتان شود. رایانه را روی میز و صندلی‌تان را به شکلی قرار دهید که بتوانید به طور مستقیم به صفحه‌اش نگاه کنید.
۳. پلک زدن را فراموش نکنید
زمانی که به صفحهی رایانه نگاه می‌کنید کمتر پلک می‌زنید که موجب خشکی چشم می‌شود. تلاش کنید تا آگاهانه هر ۳۰ ثانیه پلک بزنید.
۴. در زمان کار با رایانه، قانون ۲۰-۶-۲۰ را رعایت کنید
پس از ۲۰ دقیقه کار، به جسمی که ۶ متر از شما دورتر است برای ۲۰ ثانیه نگاه کنید. با تنظیم زنگ یادآور بر روی موبایل، می‌توانید این کار را به خودتان یادآوری کنید.
۵. در مکان‌هایی با نور کافی کار کنید
کار کردن و مطالعه در فضایی با نور کم باعث فشار به چشم می‌شود اما به آن آسیبی نمی‌رساند. با این حال بهتر است برای راحتی خودتان در محیط‌هایی کار کنید که نور کافی دارند. اگر چشم‌تان خسته شده، برای مدتی استراحت کنید و سپس دوباره ادامه دهید.
راهکار سوم: تغذیه‌ی مناسب برای مراقبت از چشم
۱. غذاهایی بخورید که برای سلامت چشم مفید هستند
ویتامین سی و ای (E)، زآگزانتین و اسیدهای چرب امگا ۳ برای سلامت چشم ضروری هستند. این مواد غذایی می‌توانند باعث پیشگیری از آب مروارید، تیره شدن عدسی چشم و حتی پیشگیری از تحلیل بافت شبکیه‌ی شوند که خود ناشی از افزایش سن است. در کل رژیم غذایی مناسب برای چشمهایتان مفید خواهد بود.
۲. مواد غذایی با ویتامین ای و سی بخورید
حبوبات، آجیل، جوانه‌ی گندم و روغن‌های گیاهی که منبع ویتامین ای هستند را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید. همچنین مرکبات، توت فرنگی، کلم بروکلی و فلفل دلمه‌ای را برای جذب ویتامین سی در موادغذایی مصرفی روزانه‌تان بگنجانید.
۳. مواد غذایی دارای روی، لوتئین و زآگزانتین بخورید
برای جذب روی، موادی چون گوشت گاو، بادام زمینی و سبزیجات را در رژیم غذایی‌تان جای دهید. اسفناج، بروکلی و نخود فرنگی دارای لوتئین و زآگزانتین بوده و به طور کلی همه‌ی سبزیجات برای سلامت چشم مفید هستند.
۴. هویج بخورید
هویج به بینایی بهتر کمک می‌کند.
۵. غذاهایی با اسید چرب امگا ۳ بخورید
یک یا دو بار در هفته ماهی‌هایی مثل سالمون یا ساردین بخورید یا اگر علاقه‌ای به ماهی ندارید، از قرص‌های امگا ۳ استفاده کنید.
