مقدمه ای درباره خانواده
زندگی در جریان است و کودکانی که از مزیت داشتن خانواده ی سالم بهره مند هستند، می توانند با مراقبت از والدینشان در سنین پیری، این موهبت را جبران کنند. برقراری ارتباطات قوی، کنار هم بودن، قدردانی و همدلی، احترام به یکدیگر و همکاری و پشتیبانی، مواردی ضروری برای ایجاد یک خانواده قوی و مستحکم می باشند.
خانواده اشکال مختلفی دارد و مزایای گوناگونی را در اختیار شما قرار می دهد. محیط خانواده، اساسی ترین و مهم ترین نیازهای هر فرد مثل حمایت و عشق را تامین می کند. بنابراین همه ما به طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر این نهاد باستانی هستیم.
خانواده اولین و مهم ترین محیطی ست که برای یک انسان نقش سازندگی دارد و نخستین مدرسه ی فرد محسوب می شود. محیط خانواده اولین بستر پرورش کودکان است و اولین جایی است که کودکان تعاملات بین فردی تاثیرگذار را تجربه می کنند. وجود یا عدم وجود ساختار خانواده، نقش مهمی در رشد فرد دارد. عادات و درس های اساسی زندگی، از کودکی آموخته می شوند و خانواده به عنوان منبعی برای آنها عمل می کند.
مزایای داشتن یک خانواده ی سالم و منسجم قابل انکار نیست. اما چرا خانواده به این اندازه در زندگی انسان ها اهمیت دارد؟ در این قسمت با ۱۰ دلیل قانع کننده در مورد اهمیت خانواده آشنا می شوید.
۱۰ دلیل اصلی اهمیت خانواده در زندگی
۱- ساختار خانواده
خانواده دارای یک سلسله مراتب است و از پدر، مادر، فرزندان و احتمالاً اعضای دیگری (مانند پدربزرگ یا مادربزرگ)، تشکیل شده است. خانواده ساختاری دارد و این ساختار، یک محیط مساعد برای رشد و یادگیری که جزء فرآیندهای مهم زندگی هستند، ایجاد می کند.
خانواده برای تمام اعضا، یک سیستم پشتیبانی ایجاد می کند و موجب حمایت آنها از لحاظ جسمی و عاطفی می شود. هر یک از اعضای خانواده در این نهاد ساختار یافته، می توانند اهمیت آن در زندگی و در کل جامعه را درک کنند.
۲- امنیت
همه ی ما در برهه ای از زندگی نیاز به محافظت داریم. کودکی که به دنیا می آید، به محافظت و نگهداری نیاز دارد و مفهوم و معنای خطر را نمی داند. یکی از مهمترین نقش های خانواده تأمین امنیت در همه سطوح مانند امنیت جسمی، امنیت مالی و غیره است. کودکان معمولا نگران حفظ امنیت خود نیستند اما بزرگسالان تا زمان رسیدن به بلوغ جسمی و فکری، مسئولیت حفظ امنیت و مراقبت از آنها را بر عهده می گیرند. حتی پس از آن هم خانواده هنوز برای تأمین امنیت فرزندان و دیگر اعضای خانواده نقش مهمی دارد.
انسان در هر زمان می تواند به خانواده اتکا کند و پس از مبارزه با ناملایمات روزگار، به آغوش گرم خانواده بازگردد. بنابراین خانواده این امنیت را فراهم می کند و این اطمینان را به فرد می دهد که در هر زمان پشتیبان هایی دارد که می تواند به آنها اتکا کند.
بهترین روش رفتار با نوجوان پسر (راهنمای کامل والدین)
۳- عشق
عشق هسته همه چیز است و هر چیزی را ممکن می سازد. اساس یک خانواده ی مستحکم، بر اساس مهرورزی، مهربانی و محبت ساخته می شود و بعبارت دیگر، خانواده بر پایه ی عشق بنا می گردد. همه ما برای افزودن هر نوع ارزشی به جامعه ای که در آن زندگی می کنیم به عشق احتیاج داریم زیرا از طریق عشق است که می توانیم بهترین وجه خود را به نمایش بگذاریم.
والدین الگوهای کامل و خوبی هستند و از بدو تولد بدون قید و شرط ما را دوست دارند. پدر و مادرها، بهترین ها را برای فرزندان خود می خواهند و برای پیشرفت و خوشحالی آنها، از جان و دل مایه می گذارند. خانواده نقش مهمی در زندگی هر فرد ایفا می کند زیرا عشق را به روشی عملی به انسان می آموزد. علاوه بر این همدلی و مهربانی را که برای داشتن یک زندگی سالم و کامل لازم است، به انسان یاد می دهد.
۴- آموزش
آموزش انسان به دو شکل رسمی و غیر رسمی صورت می پذیرد. خانه و خانواده، قبل از اینکه به مدرسه برویم و آموزش رسمی را شروع کنیم، اولین مدرسه ما است. ما در خانواده آداب و رسوم را می آموزیم، از رفتار و کردار والدین خود درس می گیریم و از خواهر و برادرهایمان چیزهای زیادی یاد می گیریم. خانواده اولین سطح روشنگری و جهت گیری مورد نیاز برای عملکرد موثر در جامعه را فراهم می کند.
آگاهی از طریق تعاملات بین اعضای خانواده منتقل می شود و از طرق مختلف بر آنها تاثیر می گذارد. بنابراین خانواده نخستین مدرسه ی کودک و اولین پایگاه تعلیم و تربیت است که موجب آماده سازی فرزندان برای رویارویی با آینده و بزرگسالی می شود.
فیلم آموزش نحوه تربیت جنسی نوجوانان
۵- احساس تعلق
هیچ چیز به اندازه عضویت در یک خانواده دوست داشتنی اطمینان بخش نیست. خانواده موجب ایجاد احساس تعلق و امنیت خاطر در افراد می شود. خانواده مانند یک سیستم حمایت عاطفی است و تاریخ انقضا ندارد بنابراین شما می توانید در هر زمان که بخواهید از آن بهره ببرید. افراد در محیط خانواده، همانطور که هستند پذیرفته می شوند و از عشق بی قید و شرط یکدیگر بهره مند می گردند. احساس تعلق یک نیاز انسانی است و داشتن خانواده این نیاز را برآورده می کند. محیط یک خانواده ی مستحکم، به شما اعتماد به نفس و تعادل عاطفی می دهد. مطالعات نشان می دهد که داشتن حس تعلق، انگیزه را بهبود می بخشد و موجب پرورش نگرش مثبت نسبت به زندگی می شود.
۶- عزت نفس و هویت
داشتن عزت نفس و هویت از نیازهای هر انسان است و در بستر خانواده شکل می گیرد. خانواده شخصیت و باورهای انسان را می سازد و ارزش های اخلاقی را به او می آموزد. همه ما دوست داریم که مورد احترام قرار بگیریم. احترام بخشی از عشق است و همه ی ما به افرادی که دوستشان داریم (صرف نظر از سن آنها) احترام می گذاریم. خانواده بر اساس عشق و احترام متقابل بنا شده است بنابراین زمینه مناسبی برای دستیابی به عزت نفس بالا و احساس هویت قوی است.
۷- نمایش خود واقعی
همه ما نیازها، اهداف و آرزوهایی داریم و می خواهیم توانایی های بالقوه ی خود را بشناسیم. بدون پشتیبانی خانواده، شناختن خود واقعی و رسیدن به آن امکانپذیر نیست. یک خانواده خوب شرایط مساعدی را برای فرد ایجاد می کند تا همان چیزی باشد که واقعاً هست. در بستر یک خانواده ی سالم می توانید آزادانه رویاهای خود را ببینید و به دنبال آرزوهای تان باشید زیرا اعضای خانواده از شما حمایت می کنند و در هر لحظه آماده رساندن کمک های مالی و عاطفی هستند.
۸- تحقق نیازهای اساسی
نیازهای اساسی هر یک از اعضای خانواده در شرایط عادی، باید تأمین شود. خانواده از نظر تأمین نیازهای اساسی انسان در زندگی بسیار مهم است. یک خانواده ی متحد و با اقتدار، مراقبت و پشتیبانی لازم برای رشد جسمی، عاطفی و فکری هر یک از اعضا را فراهم می کند.
خانواده خوب، خانواده ای است که برنامه های محکم و مشخصی برای تأمین نیازهای اساسی اعضای خود داشته باشد.
۹- پشتیبانی
خانواده یک سیستم حمایتی است که تا آخر عمر به آن دسترسی خواهیم داشت. ما همیشه و در هر شرایطی می توانیم روی خانواده خود حساب کنیم. خانواده در هنگام بیماری، ناراحتی و اندوه، بی پولی و غیره از ما حمایت می کند. همه ما در زندگی خود با سختی هایی روبرو خواهیم شد و در شرایط سخت به افرادی احتیاج داریم که بتوانیم به آنها تکیه کنیم و این افراد کسانی جز اعضای خانواد ی ما نیستند!
۱۰- خاطرات
خاطرات تا زمانی که زندگی می کنیم با ما می مانند و مانند همراهان نامرئی هستند که ما را به یاد گذشته می اندازند و برای آینده آماده می کنند. ما زمان زیادی را با خانواده خود می گذرانیم و در این زمینه خاطرات زیادی در ذهن خود ثبت می کنیم. این خاطرات بخشی از هویت ما را تشکیل می دهند، رفتارمان را شکل می دهند و به طرز نامحسوسی بر انتخاب هایمان در زندگی تأثیر می گذارند.
اهمیت حفظ روابط خانوادگی سالم
مزایای برقراری رابطه خوب با خانواده بی حد و اندازه است. داشتن یک خانواده گرم و دلسوز به خودی خود یک احساس عالی در فرد ایجاد می کند. داشتن روابط خانوادگی قوی و عمیق به دلایل زیر ضروری است:
داشتن خانواده ی منسجم و پر مهر و محبت، به کودکان کمک میکند تا احساس دوست داشته شدن و امنیت کنند و این امر برای رشد عاطفی و فکری آنها ضروری است.
به حل بسیاری از مسائل رفتاری و روانی مربوط به یادگیری، غذا خوردن و خواب کودکان کمک می کند.
به حل و فصل مشکلات خانوادگی و کشمکش ها، به روشی صمیمانه کمک می کند.
به اعضای خانواده می آموزد که ضمن تقویت تفکر و ارزش های فردی، به اختلافات و عقاید یکدیگر احترام بگذارند.
موجب تقویت مهارت های اجتماعی در کودکان می شود و می تواند به آنها کمک کند روابط سالمی در زندگی ایجاد کنند.
والدین می توانند الگوی مناسبی برای فرزندان خود باشند و پایه و اصول ارزش های اخلاقی را به آنها بیاموزند.
با آموزش درست و نادرست به کودکان، ویژگی ها و اصول اخلاقی را به آنها می آموزد.
یک خانواده ی منسجم می تواند با آموزش انجام وظایف و تعهدات، احساس مسئولیت را در کودکان تقویت کند.
روابط خانوادگی سالم می تواند به تقویت صمیمیت عاطفی کمک کند و به نوبه خود احساس همدلی و دلسوزی را در کودکان پرورش دهد.
داشتن پیوندهای خانوادگی قوی، می تواند تضمین کننده ی سلامت روحی و روانی کودک باشد.
حال که با اهمیت خانواده و مزایای آن در زندگی انسان آشنا شدید، بهتر است ویژگی های یک خانواده ی منسجم و سالم را هم بشناسید. پس از آن با راه های استحکام بنیان خانواده آشنا خواهید شد.
خصوصیات یک خانواده مستحکم
عدم اتحاد یا انسجام می تواند پایه های هر خانواده ای را سست کند. یک خانواده ی مستحکم و با انسجام می تواند در برابر همه ی ناملایمات روزگار مقاومت کند. برخی از خصوصیات یک خانواده مستحکم عبارتند از:
۱- برقراری ارتباط خوب
برقراری ارتباطات موثر برای هر رابطه سالم بسیار مهم است زیرا حل اختلافات و ایجاد رابطه ی قوی را آسان می کند. خانواده ها باید برای برقراری ارتباط، با صداقت و صراحت صحبت کنند. آنها باید با هدف درک یکدیگر که می تواند به تقویت همدلی نیز کمک کند، به حرف یکدیگر گوش دهند.
۲- اتحاد و با هم بودن
خانواده هایی که دارای عقاید و ارزش های مشابهی هستند، پیوند مستحکمی برقرار می کنند چون این امر به ایجاد حس صمیمیت و تعلق در آنها کمک می نماید. اتحاد می تواند یک محیط امن و صمیمی در بین اعضای خانواده ایجاد کند که در مواقع سختی پشتیبان آنها باشد. بعلاوه به ایجاد یک سیستم پشتیبانی قابل اعتماد هم کمک میکند که در آن اعضای خانواده برای یکدیگر فداکاری می کنند.
۳- محبت و همدلی
اعضای یک خانواده ی مستحکم از ابراز احساسات خود خجالت نمی کشند و اینکار را از طریق در آغوش گرفتن، بوسیدن، حرف ها و رفتارهای محبت آمیز، به یکدیگر نشان می دهند. نظر یا ایده یک فرد برای تمام اعضای خانواده قابل احترام و با ارزش است و این می تواند به شکوفایی و رشد روابط کمک کند. ابراز احساسات مثبتی مانند قدردانی و تحسین یکدیگر، می تواند به ایجاد پیوندهای جدایی ناپذیر میان اعضا کمک نماید.
۴- داشتن فعالیت های مشترک
اعضای خانواده های منسجم به طور منظم تجربیات زندگی خود را با هم به اشتراک می گذارند و همین امر به نزدیکتر شدن آنها به یکدیگر کمک می کند. این امر می تواند مواردی مانند وقت گذرانی با یکدیگر و انجام فعالیت هایی که اعضای خانواده از آنها لذت می برد (مانند بازی کردن، کتاب خواندن، ورزش کردن و پیک نیک رفتن) را آسانتر کند.
۵- تعهد
برای اعضای یک خانواده ی مستحکم، خانواده همیشه در اولولیت قرار دارد و هیچ سختی یا دشواری، نمی تواند وفاداری بی قید و شرط آنها را به یکدیگر متزلزل کند. این فداکاری و تعهد همیشگی آنها نسبت به یکدیگر، موجب می شود که در پستی و بلندی های روزگار پشت هم باشند و دایما به جلو حرکت کنند. سختی های روزگار، انگیزه ای در آنها ایجاد می کند تا برای یافتن راه حل مشکلات، دور هم جمع شوند.
۶- حمایت و پشتیبانی
خانواده های منسجم در ناملایمات روزگار، پشت هم را خالی نمی کنند. این خانواده ها در شرایط سخت و طاقت فرسا، حاضر نمی شوند از یکدیگر دست بکشند. مشکلات پیش آمده هر چه که باشد مهم نیست، نکته ی مهم این است که آنها در هر لحظه کنار هم می مانند و از هر یک از اعضای خانواده ی خود حمایت می کنند تا بر شرایط نامساعد غلبه کنند.
۷- پذیرش ویژگی ها و نقایص یکدیگر
اعضای خانواده های موفق نسبت به یکدیگر احترام متقابل دارند. آنها ویژگی های منحصر به فرد و نقایص یکدیگر را می پذیرند. بعلاوه از قضاوت های بی مورد یا اظهارات منفی پرهیز می کنند. چنین نگرشی می تواند اعضای خانواده را ترغیب کند تا رفتار مثبتی از خود نشان دهند و حس ارزشمندی و اعتماد به نفس را به یکدیگر القا کنند.
۸- حفظ حریم خصوصی
اعضای خانواده های خوب مرزهای سالمی ایجاد می کنند و از دخالت در حریم خصوصی یکدیگر خودداری می کنند. رعایت حریم خصوصی به اعضای خانواده کمک می کند تا از امنیت و صمیمیت بیشتری برخوردار شوند.
۹- پایبندی به معنویات و اصول اخلاقی
اعتقاد بی حد و مرز اعضای خانواده به خدا و پایبندی به معنویات، موجب انسجام هر چه بیشتر پایه های خانواده می شود. تعهد مشترک به کلام خدا می تواند معنا و هدفی در زندگی ایجاد کند و اعضای خانواده را برای ماندن در کنار یکدیگر ترغیب کند. خانواده ها با پایبندی به این اصول می توانند به نگرش درست و مثبتی از چالش های زندگی دست یابند. معنویات و ایمان قلبی به پروردگار می تواند خانواده را به مسیر درستی هدایت کند و انسجام بیشتری میان اعضای خانواده ایجاد نماید.