یبوست مشکلی رایج است. براساس برخی شواهد، مصرف روغن زیتون در بهبود یبوست مؤثر است. یبوست زمانی اتفاق می‌افتد که فرد کمتر از ۳ بار در هفته دفع مدفوع داشته باشد یا مدفوع او خشک، سفت و کم بوده و دفع آن با سختی همراه باشد. همچنین یبوست مشکل گوارشی رایجی است که می‌تواند در هر سنی بروز بکند. به‌مدت هزاران سال است که افراد از روغن زیتون به‌خاطر خواص تغذیه‌ای، کمک به سلامت و سایر فوایدش استفاده می‌کنند. محققان معتقدند روغن زیتون می‌تواند خطر بیماری های قلبی، کلسترول بالا، چاقی و بسیاری از بیماری‌ها را کاهش بدهد. برخی از روغن زیتون برای بهبود یبوست استفاده می‌کنند. اگر می‌خواهید بدانید درمان یبوست با روغن زیتون چگونه است، با ادامهٔ این مطلب همراه شوید.
- یبوست چیست؟
- علت یبوست
- درمان یبوست با روغن زیتون
- سایر خواص روغن زیتون
- سایر روغن‌ها با خاصیت درمان یبوست
- درمان‌های خانگی برای یبوست
- داروهای ملین
- چه‌زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
یبوست چیست؟
معمولا افراد تصور می‌کنند دفع‌نکردن روزانهٔ مدفوع به‌معنای یبوست است. درحالی‌که براساس نظر انجمن گوارش آمریکا این‌گونه نیست. ممکن است فردی هر روز دفع مدفوع داشته باشد، اما مدفوع خشک و سفتی داشته باشد. همچنین ممکن است برخی تنها ۳ بار در هفته دفع مدفوع داشته باشند، اما مدفوع‌شان نرم و دفع آن با راحتی همراه باشد. درواقع سفتی مدفوع نسبت به تعداد دفعات دفع مدفوع، نشانه‌ٔ بهتری برای تشخیص یبوست است.
یبوست پدیدهٔ رایجی است. ممکن است سفر و تغییراتی در عادات روزمره موجب بروز یبوست بشود. همچنین برخی غذاها نیز موجب ایجاد یبوست موقت می‌شوند.
یبوست معمولا مشکل جدی‌ای محسوب نمی‌شود، اما وضعیت آزاردهنده‌ای است. یبوست می‌تواند موجب دل‌درد، نفخ و حالت تهوع شود. یبوست موقت معمولا خودبه‌خود و با برگشتن فرد به عادات غذایی معمول‌اش رفع می‌شود.
درصورت ادامه‌داربودن یبوست برای درمان آن به پزشک مراجعه بکنید.
علت یبوست
عوامل مختلفی می‌توانند باعث یبوست شوند. برخی از رایج‌ترین علل بروز یبوست عبارت‌اند از:
- تغییرات هورمونی: به‌عنوان مثال، تغییرات هورمونی در دوران بارداری یا پس از زایمان؛
- مصرف برخی داروها مانند داروهای ادرارآور، ضداسیدها، مُسکن‌ها، داروهای ضدافسردگی و مکمل‌های آهن؛
- مصرف بسیار کم فیبر در رژیم غذایی؛
- بی‌تحرکی و ورزش‌نکردن؛
- برخی بیماری‌ها مانند کم کاری تیروئید و دیابت؛
- برخی مشکلات گوارشی مانند سندروم رودهٔ تحریک‌پذیر؛
- انجام جراحی؛
- مقاومت در برابر دستشویی‌رفتن.
گاهی اوقات یبوست دلیل واضحی ندارد. یبوست بیشتر در افراد مسن و زنان بروز می‌کند.
درمان یبوست با روغن زیتون
زمانی‌که مدفوع سفت و خشک بشود، دیگر نمی‌توان آن را به‌راحتی دفع کرد. این پدیده یبوست نام دارد. روغن زیتون گزینه‌ای مناسب برای دفع راحت‌تر مدفوع و بهبود یبوست است. چربی‌های موجود در روغن زیتون موجب روان‌شدن روده شده و به عبور راحت‌تر مدفوع کمک می‌کنند. همچنین روغن زیتون موجب می‌شود تا مدفوع آب بیشتری را نگه دارد و نرم‌تر شود.
مصرف یک قاشق غذاخوری روغن زیتون با معدهٔ خالی در صبح‌ها می‌تواند به بهبود یبوست بسیاری از افراد کمک بکند. البته نباید بیشتر از یک قاشق غذاخوری روغن زیتون را با معدهٔ خالی مصرف کنید؛ زیرا ممکن است این امر باعث اسهال و گرفتگی‌های شکمی بشود.
یکی از عوارض رایج دیالیز، بروز یبوست است. براساس مطالعه‌ای که روی ۵۰ نفر انجام شد و در سال ۲۰۱۵ به چاپ رسید، روغن زیتون، روغن تخم کتان و روغن‌های معدنی همگی به‌یک اندازه در بهبود یبوست ناشی از دیالیز مؤثر هستند. در این مطالعه، به افراد روزانه ۴ میلی‌لیتر روغن زیتون داده شد.
براساس مطالعهٔ دیگری که در سال ۲۰۱۲ به چاپ رسید، درصورتی که مصرف روغن زیتون و روغن بادام شیرین بیش از ظرفیت جذب رودهٔ باریک باشد، می‌تواند به نرم‌ترشدن مدفوع کمک کند. البته این محققان در درجهٔ اول برای درمان یبوست، مصرف زیاد فیبر را پیشنهاد کرده‌اند.
درمان یبوست کودکان با روغن زیتون
کودکان و نوزادان نباید برای درمان یبوست‌شان روغن زیتون مصرف کنند. آکادمی پزشکی اطفال آمریکا توصیه می‌کند کودکان و نوزادان به جای مصرف روغن زیتون از مقادیر کم آب سیب یا گلابی، شربت ذرت یا پورهٔ آلو بخارا برای درمان یبوست استفاده کنند.
معمولا یبوست کودکان نوپا و کودکان بزرگ‌تر با مصرف غذاهای سرشار از فیبر مانند آلو بخارا، زردآلو و غلات، کامل بهبود می‌یابد.
اگر تغییرات تغذیه‌ای نتوانست به درمان یبوست کودکان کمک بکند، باید برای درمان تکمیلی، آنها را نزد پزشک ببرید.
سایر خواص روغن زیتون
خواص روغن زیتون تنها به درمان یبوست خلاصه نمی‌شود؛ بلکه خواص بسیاری برای سلامتی دارد. روغن زیتون بخش جدانشدنی تغذیهٔ مردم نواحی مدیترانه است. این روغن می‌تواند خطر بروز بسیاری از بیماری‌ها را کاهش بدهد و موجب عمر طولانی‌تر افراد شود.
روغن زیتون محتوی ترکیبات فنولی است که خاصیت ضدالتهابی، ضدمیکروبی و خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند. روغن زیتون می‌تواند خطر بروز بیماری‌هایی مانند آلزایمر، پارکینسون، دیابت، بیماری‌های قلبی، برخی سرطان‌ها و التهاب مفصل را کاهش دهد. آکادمی قلب آمریکا توصیه می‌کند که برای کمک به سلامت قلب، روغن زیتون مصرف کنید. دلیل این امر وجود چربی‌های تک‌اشباع‌نشده در روغن زیتون است. براساس آخرین دستورالعمل تغذیهٔ آمریکا افراد بالای ۱۹ سال باید ۲۰ تا ۳۵ درصد از کالری روزانهٔ خود را از طریق چربی‌ها تأمین کنند. باید کمتر از ۱۰ درصد این مقدار، از چربی‌های اشباع‌شده تأمین شود. همچنین روغن زیتون محتوی ویتامین E است. ویتامین E می‌تواند از تولید رادیکال های آزاد جلوگیری کند و در تقویت سیستم ایمنی و کمک به فعالیت‌های بدن مؤثر است. بااینکه انواع مختلفی از روغن زیتون در فروشگاه‌ها وجود دارد؛ بهترین نوع روغن زیتون برای سلامتی، روغن زیتون فوق‌بکر است. وجود برچسب فوق‌بکر روی بسته‌بندی روغن زیتون نشان می‌دهد که برای استخراج روغن زیتون، تنها به میوه زیتون فشار وارد شده و فرایند شیمیایی‌ای صورت نگرفته است. در تولید سایر شکل‌های روغن زیتون، ممکن است از مواد شیمیایی یا فرایندهایی استفاده شده باشد که موجب ازبین‌رفتن برخی ترکیبات مفید موجود در روغن زیتون می‌شوند.
سایر روغن‌ها با خاصیت درمان یبوست
استفاده از روغن‌ها برای درمان یبوست چیز تازه‌ای نیست. سال‌هاست که از روغن کرچک برای درمان یبوست استفاده می‌شود. البته شیوهٔ تاثیرگذاری این روغن با تأثیرات ملایم روغن زیتون متفاوت است. روغن کرچک روی عضلات روده تأثیر می‌گذارد و موجب انقباض و حرکت آنها می‌شود. این امر به حرکت راحت‌تر مدفوع در روده کمک می‌کند.
روغن کرچک موجب انقباضات رحم می‌شود. به همین دلیل گاهی اوقات افراد از آن برای تولد نوزادشان که در زمان مقرر متولد نشده، استفاده می‌کنند. زنان باردار نباید بدون مشورت با پزشک از روغن کرچک برای درمان یبوست استفاده کنند. روغن معدنی و روغن تخم کتان نیز به همان شیوهٔ روغن زیتون به کاهش یبوست و نرمی مدفوع کمک می‌کنند.
درمان‌های خانگی برای یبوست
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند از بروز یبوست جلوگیری یا به بهبود یبوست خفیف کمک کنند. این تغییرات عبارت‌اند از:
- نوشیدن بیشتر آب؛
- انجام بیشتر تمرینات ورزشی؛
- مصرف بیشتر فیبر.
اگر این روش‌ها به درمان یبوست کمکی نکرد، مصرف داروهای ملین بدون‌نسخه می‌تواند به بهبود یبوست کمک بکند.
داروهای ملین
داروهای زیادی برای درمان یبوست وجود دارند. آنها با روش‌های مختلفی به درمان یبوست کمک می‌کنند. انواع داروهای ملین عبارت‌اند از: مکمل‌های فیبر که به افزایش حجم مدفوع و حرکت راحت‌تر آن کمک می‌کنند. ازجمله این مکمل‌ها می‌توان به متیل‌سلولز، سیتروسل، فیبرکُن و متاموسیل اشاره کرد.
داروهای نرم‌کنندهٔ مدفوع (مُسهل) که به افزایش مایعات موجود در مدفوع کمک می‌کنند. مصرف این داروها پس از عمل جراحی و تولد نوزادان توصیه می‌شود. دوکوزات ازجمله این داروها محسوب می‌شود.
ملین‌های اُسموتیک که به روده کمک می‌کنند به‌جای جذب بیشتر آب، مقدار بیشتری از آن را نگه دارد. این عمل به نرمی مدفوع کمک می‌کند. ازجمله ملین‌های اسموتیک می‌توان به منیزیم هیدروکساید (شیر منیزیم)، میرالاکس و سوربیتول اشاره کرد.
روان‌سازها (لوبریکانت‌ها) به افزایش لغزندگی مدفوع و حرکت راحت‌تر آن در رودهٔ بزرگ کمک می‌کنند. روغن زیتون نیز با همین خاصیت به درمان یبوست کمک می‌کند. ازجمله روان‌سازها می‌توان به روغن معدنی، بیزاکودیل و زیمنول اشاره کرد.
ملین‌های محرک باعث ایجاد انقباضات و حرکات معده می‌شوند. این دسته‌ها از داروها فقط باید در موارد جدی و با دستور پزشک مصرف شوند. ازجمله این داروها می‌توان به بیزاکودیل (کورکتول)، دولکولاکس و سنوکوت اشاره کرد.
مبتلایان به یبوست به‌غیر از موارد تجویز پزشک، باید ملین‌ها را در حد اعتدال مصرف کنند. با مصرف مداوم این داروها ممکن است روده برای تحریک ماهیچه‌هایش به مصرف دارو وابسته بشود.
چه‌زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
کسانی‌که نمی‌توانند بدون مصرف داروهای ملین دفع مدفوع داشته باشند، باید به پزشک مراجعه بکنند.
پزشک به فرد کمک می‌کند تا با توقف مصرف داروهای ملین و پیداکردن راه‌های مؤثر، یبوست خود را درمان کند.
اگر گاهی دچار یبوست می‌شوید، مصرف روغن زیتون می‌تواند گزینه‌ای خوب برای درمان‌تان باشد. علاوه‌براین روغن زیتون فواید بسیاری برای سلامتی به‌همراه دارد.
یبوست بلندمدت می‌تواند به‌خاطر بیماری‌های دیگر باشد. همچنین ممکن است براثر مصرف برخی داروها فرد به‌طور مداوم دچار یبوست بشود.
کسانی‌که به‌طور ناگهانی با مشکل دفع مدفوع مواجه می‌شوند، اگر علائم شدید داشته باشند یا مدفوع‌شان سفت، خشک و دفع آن با درد همراه باشد، بهتر است به پزشک مراجعه بکنند.
اگر یبوست به‌مدت چند هفته یا بیشتر ادامه یابد، می‌تواند مشکلاتی برای سلامت فرد ایجاد کند. این مشکلات عبارت‌اند از:
- بواسیر (هموروئید) که در این بیماری رگ‌های مقعد متورم شده و موجب ایجاد درد، تحریک، خونریزی یا خارش می‌شود.
- پارگی‌های ریز در مقعد که می‌تواند موجب درد و خارش شود.
- انباشتگی تودهٔ بزرگی از مدفوع در راست‌روده.
- افتادگی راست‌روده که موجب می‌شود راست‌روده از جای طبیعی خود خارج شود.
اگر یبوست ادامه پیدا کرد، باید به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا یبوست می‌تواند از علائم برخی بیماری‌های جدی باشد.
