میخچه و پینه یک لایه‌ی سفت و سخت پوست است و زمانی شکل می‌گیرند که پوست تحت فشار زیاد باشد. میخچه و پینه معمولا روی انگشتان پا یا دست به‌وجود می‌آید و حس ناخوشایندی را در شما به‌وجود می‌آورد. اگر سالم هستید و سابقه‌ی بیماری خاصی ندارید، فقط کافی است اقداماتی را برای درمان میخچه و پینه انجام دهید. در اکثر افراد اگر عامل فشار روی پوست برداشته شود، میخچه و پینه نیز به‌خودی‌ِخود بهبود می‌یابد. اگر دیابت یا بیماری دیگری دارید که موجب کاهش جریان خون در انگشتان می‌شود، خطر ابتلا به میخچه و پینه نیز به‌شدت افزایش می‌یابد. در این‌جور مواقع بهتر است به دستورات پزشک خود عمل کنید.
علائم میخچه و پینه
- ایجاد یک سطح ضخیم و خشن روی پوست؛
- یک برآمدگی سفت و برجسته؛
- وجود درد زیر پوست؛
- پوست لکه‌دار، خشک و شکننده.
نباید فراموش کرد که میخچه و پینه مشابه هم نیستند.
میخچه معمولا کوچک‌تر از پینه است و یک نقطه‌ی مرکزی دارد که پوست اطراف آن ملتهب است. میخچه روی بخش‌های مختلف پا که حتی تحت فشار وزن نیست، ممکن است گسترش یابد، مثلا در رو، اطراف یا حتی بین انگشتان یا ممکن است روی قسمت‌هایی از پا که وزن بدن را تحمل می‌کند نیز به‌وجود بیاید. میخچه‌ها اگر تحت فشار قرار گیرند، دردناک هستند.
پینه‌ها به‌ندرت دردناک هستند. معمولا در کف پا مخصوصا در زیر پاشنه، کف دست‌ها یا روی زانوها به‌وجود می‌آیند. اندازه و شکل پینه‌ها اغلب متفاوت است و معمولا بزرگ‌تر از میخچه هستند.
کی به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر میخچه‌ها و پینه‌ها دردناک و متورم شده‌اند، بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنید. اگر دیابت دارید یا جریان گردش خون در کف پای شما ضعیف است، قبل از اینکه خودتان دست به درمان خانگی بزنید، اول با پزشک مشورت کنید، زیرا حتی یک جراحت کوچک روی پا نیز ممکن است موجب عفونت شود.
علت پیدایش میخچه و پینه
فشار مداوم روی بخشی از پوست یکی از دلایل به‌وجود آمدن میخچه و پینه است. ازجمله علل به‌وجود آمدن میخچه و پینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. پوشیدن کفش‌های نامناسب
کفش‌های تنگ و پاشنه‌بلند ممکن است قسمت‌هایی از پا را تحت‌فشار قرار دهد. وقتی کفش شما خیلی گشاد باشد، پایتان مدام داخل آن سُر می‌خورد و با کف کفش اصطکاک ایجاد می‌کند. همچنین پای شما ممکن است با درز یا دوخت کفش مدام آزرده شده باشد.
۲. درآوردن جوراب
پوشیدن کفش و صندل بدون جوراب یکی از دلایل ایجاد آسیب روی پاهاست. جوراب‌هایی که اندازه‌ی پا نیستند ممکن است مشکلاتی برای شما به‌وجود بیاورند.
۳. نوازندگی یا استفاده از ابزارآلات دستی
پینه بستن دست‌ها ممکن است نتیجه‌ی فشار مداوم قسمتی از پوست در استفاده از ابزارآلات نوازندگی، استفاده از ابزار دستی یا حتی نوشتن باشد.
عوامل خطر
عوامل زیر خطر ابتلا به میخچه و پینه را افزایش می‌دهد:
- انحراف شست: انحراف انگشت شست پا یک برآمدگی غیرطبیعی است که به‌دلیل تغییر شکل مفصل انگشت بزرگ پا به‌وجود می‌آید.
- انگشت چکشی: انگشت چکشی یک ناهنجاری در انگشت پاست که موجب پنجه‌ای شدن انگشت می‌شود.
- دیگر ناهنجاری‌های پا: شرایط خاص مانند استخوان زائد می‌تواند موجب آزردگی پا داخل کفش گردد.
- محافظت نکردن از دست‌ها: استفاده از ابزارآلات دستی بدون پوشیدن دستکش باعث می‌شود، پوست شما به‌طور مداوم در تماس با عوامل آزاردهنده‌ی پوست باشد.
جلوگیری از بروز میخچه و پینه
- کفش‌هایی بپوشید که کاملا اندازه‌ی پایتان باشد. اگر نمی‌توانید انگشتان‌تان را درون کفش به‌راحتی تکان دهید، پس کفش تنگی را انتخاب کرده‌اید و بهتر است به یک مغازه‌ی کفش‌فروشی بروید و کفش مناسب‌تری بخرید.
- از پوشش‌های مناسب استفاده کنید. اگر کفشی که می‌پوشید پایتان را می‌زند بهتر است برای قسمت‌هایی که با پوشیدن کفش آزرده می‌شوند از یک پوشش مناسب استفاده کنید. همچنین می‌توانید از جداکننده‌ی انگشت یا پارچه‌های پشمی بین انگشتان‌تان استفاده کنید.
- هنگام استفاده از ابزارآلات دستی، از دستکش مناسب استفاده کنید یا دسته‌ی ابزارهایتان را با یک پارچه ببندید.
تشخیص
دکتر پایتان را بررسی می‌کند و سعی می‌کند از علل ضخامت پوست مانند زگیل و کیست جلوگیری کند. همچنین ممکن است اگر دچار میخچه، زگیل یا هر نوع ناهنجاری دیگری باشید، از شما بخواهد یک عکس رادیولوژی از پایتان بگیرید.
درمان خانگی و اقدامات پزشکی
درمان میخچه و پینه معمولا شامل خودداری از انجام کارهایی است که تداوم آن مشکل شما را بیشتر می‌کند. شما می‌توانید با پوشیدن کفش‌های مناسب، استفاده از پدهای محافظ و سایر اقدامات محافظتی روند درمان را سرعت ببخشید.
اگر میخچه و پینه بهبود نیابد یا علی‌رغم درمان‌های انجام‌شده هنوز دردناک باشد، اقدامات پزشکی می‌تواند به شما کمک کند:
۱. گرفتن پوست‌های زائد
دکتر پوست ممکن است قسمت‌های ضخیم پوست‌تان را بگیرد یا میخچه را به‌وسیله یک جراحی کوچک خارج کند. سعی نکنید این کار را خودتان انجام دهید، زیرا ممکن است پایتان عفونت کند.
۲. داروهای برطرف‌کننده میخچه
همچنین دکتر پوست ممکن است کرم حاوی اسید سالیسیلیک ۴۰ درصد را تجویز کند. این کرم‌ها بدون تجویز پزشک نیز در دسترس هستند. دکتر به شما می‌گوید که تا چه مدت باید از این کرم استفاده کنید. همچنین ممکن است استفاده از سنگ‌پا یا سوهان ناخن را برای ازبین‌بردن پوست‌های مرده قبل از استفاده از کرم به شما پیشنهاد کند. استفاده از ژل اسید سالسیلیک هم می‌تواند جایگزین مناسبی برای کرم آن باشد.
۳. کفی کفش
اگر پایتان ناهنجاری دارد، احتمالا دکتر یک کفش‌پوش مناسب برایتان تجویز کند تا از شکل‌گیری مجدد میخچه و پینه جلوگیری کند.
۴. جراحی
در موارد نادر، ممکن است دکتر برای درمان ناهنجاری استخوان جراحی را پیشنهاد کند.
اگر دیابت دارید یا مبتلا به بیماری خاصی هستید که گردش خون در پاهایتان به‌کندی صورت می‌گیرد، قبل از درمان میخچه یا پینه با دکتر خود مشورت کنید. اگر از سلامتی جسمانی خوبی برخوردار هستید و مشکلی در این زمینه ندارید، دستورات زیر می‌تواند در درمان میخچه و پینه‌ی پا مؤثر باشد:
۵. استفاده از پدهای اضافی
اگر می‌خواهید میخچه یا پینه‌ی پایتان پیشرفت نکند، بهتر است از پد برای کفش خود استفاده کنید. برای مراقب و جلوگیری از پیشرفت میخچه می‌توانید از پدهای درمانی استفاده کنید. این پدها آغشته به محلول اسید سالیسیلیک است که ممکن است باعث تحریک پوست سالم شود، استفاده از این پدها به‌خصوص برای افراد دیابتی یا افرادی که گردش خون پایینی دارند، توصیه نمی‌شود.
۶. خیس کردن دست و پا
خیس‌کردن دست و پا در آب گرم و محتوی صابون موجب نرم شدن میخچه و پینه‌ها می‌شود. این کار برداشتن پوست ضخیم ایجادشده روی پا را آسان‌تر می‌کند.
۷. استفاده از سنگ پا یا سوهان
هنگام حمام، روی پینه یا میخچه سنگ‌پا یا سوهان بکشید تا لایه‌ی ضخیم روی آن برداشته شود. از یک جسم تیز برای برداشتن پوست روی پینه یا میخچه استفاده نکنید. اگر دچار دیابت هستید، استفاده از سنگ‌پا هم توصیه نمی‌شود.
۸. مرطوب نگه داشتن پوست
مرطوب نگه داشتن پوست دست‌ها و پاها، باعث می‌شود همیشه پوست نرم و لطیفی داشته باشید.
کفش و جوراب راحت بپوشید. همیشه از کفش‌ها و جوراب‌های راحت و مناسب استفاده کنید تا میخچه و پینه‌ی شما به‌طور کامل درمان شود.
