بعد از سردرد، معده درد مزمن، یکی از بدترین و ناتوان کنندهترین دردهایی است که میتواند هر روزمان را دچار اختلال کند. معده درد که در بیشتر موارد به آن «شکم درد» هم میگویند، مشکلی است که پیداکردن درمانش کار سختی است مگر اینکه دلیلش را بدانید. اگر همیشه یکی دو راه حل برای معده درد، دم دستتان داشته باشید، میتوانید در همان مرحلهی شروع، برطرفش کنید. برای آشنایی با درمان معده درد به روش خانگی، مقاله زیر را بخوانید.
معده درد آنقدر متداول است که همه زمانی آن را تجربه کردهاند و دلایل فراوانی میتواند داشته باشد. بیشتر این دلایل جدی نیستند و علائم آن فورا برطرف میشوند. این دلایل طیف گستردهای دارند؛ از بدهضمی و سندرم رودهی تحریکپذیر گرفته تا ورم معده (گاستریت) و ریفلاکس اسید معده (GERD) و… به طور کلی، معمولا نیازی نیست برای پیداکردن راه حل این درد، فراتر از آشپزخانهتان بروید.
۱. یک فنجان چای بابونه بنوشید
اولین درمان معده درد به روش خانگی خوردن چای بابونه است. بابونه با عملکردش به عنوان یک ضدالتهاب (مثلا ممکن است مخاط معده به دلیل ورمهای مکرر ناشی از باکتری، ملتهب شده باشد)، میتواند درد معده را تسکین دهد و عضلهی بالایی مجرای گوارشی را شل و آرام کند. وقتی این عضله شل میشود، فشردگیها و انقباضاتی که غذا را در طول سیستم گوارش پیش میبرند، کمی راحت و آزاد شده و درد ناشی از گرفتگیها و اسپاسمها کاهش پیدا میکند.
چیزهایی که نیاز دارید:
- یک عدد چای کیسهای بابونه یا ۱ تا ۲ قاشق چایخوری بابونهی خشک شده
- یک ماگ
- آب داغ
کاری که باید انجام دهید:
آب جوش را روی چای کیسهای بریزید و سر ماگ را بگذارید، اجازه دهید ۱۰ دقیقه دم بکشد. اگر از بابونهی خشک استفاده میکنید، ۱ تا ۲ قاشق چایخوری از آن را درون ماگ ریخته و روی آن آب جوش بریزید. درپوش ماگ را بگذارید و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه اجازه دهید دم بکشد. آرام آرام بنوشید.
۲. کمپرس گرم بگذارید
لازم نیست کمپرستان داغ باشد، کافیست گرم باشد و احساس راحتی کنید. همچنین میتوانید از یک بطری آب گرم برای این کار استفاده کنید. گرما کمک میکند تا عضلات، شل و آرام شوند، بنابراین اگر دچار قولنج معده شدید، کمی گرما میتواند کمک زیادی به تسکین درد و ناراحتیتان بکند. همچنین میتوانید زیر پتوی برقیتان بروید و استراحت کنید تا علائمتان برطرف شود. گرما باعث میشود هر گونه درد و انقباض از شما دور شده و به شما کمک میکند عضلاتتان ریلکس شده و احساس تهوعتان کاهش یابد. طولانیاش نکنید چون ممکن است به پوستتان آسیب برسانید.
چیزهایی که نیاز دارید:
- یک کیسه آب گرم، بطری آب گرم و یا چیزی شبیه اینها
- یک جای گرم و راحت برای دراز کشیدن
کاری که باید انجام دهید:
جایی برای دراز کشیدن پیدا کنید و کیسهی آب گرم را روی شکمتان بگذارید. دمای آن نباید اذیتتان کند اما گرمایش را احساس کنید. دست کم ۱۵ دقیقه در این حالت بمانید؛ تا هر وقت که فکر میکنید لازم است این کار را تکرار کنید و اگر لازم بود کیسه را مجددا گرم کنید.
۳. آب برنج بنوشید
سومین درمان معده درد به روش خانگی نوشیدن آب ِ برنج است. آب ِ برنج دقیقا همان چیزی است که از اسمش پیداست؛ آبی که بعد از آبکش کردن برنج به جا میماند. آب ِ برنج مانند یک مرهم عمل میکند، یعنی مادهای که با تشکیل نوعی محافظ نرم روی یک سطح، التهاب را کاهش میدهد که در اینجا این سطح، مخاط معدهی شماست.
چیزهایی که نیاز دارید:
- یک دوم فنجان برنج سفید
- ۲ فنجان آب
- یک دیگ
کاری که باید انجام دهید:
برنجتان را با دوبرابر مقدار آبی که معمولا برای پختن آن استفاده میکنید بار بگذارید. از حرارت کم یا متوسط استفاده کنید و زمانی که برنج نرم شد، دیگ را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید دیگ با در ِ بسته، ۳ دقیقه بماند. سپس برنج را آبکشی کنید. در صورت تمایل میتوانید به آب ِ برنج، کمی عسل اضافه کنید و آن را گرم بنوشید. برنجی که باقی مانده است را برای استفاده در غذایی دیگر نگهداری کنید.
۴. دمنوش نعنا بنوشید
معمولا گفته میشود نعنا برای رفع تهوع و ناراحتی معده مفید است؛ چون منتول موجود در برگهای آن، یک ضد درد و مسکن طبیعی است. میتوانید یک فنجان چای نعنا فلفلی یا نعنای تند بنوشید، عصارهی نعنا را بو بکشید، آبنبات نعنایی بمکید و یا برگهای خود نعنا را بجوید. با این راهکارها دردهای ناگهانی معده مهار شده و احساس تهوع کاهش پیدا میکند. چای نعنای تازه یا به طور کلی چای نعنا، به آرام سازی و شل کردن عضلات معده کمک کرده و جریان صفرا را بهبود میبخشد که در نهایت برای گوارش خوب است. مخصوصا اگر دچار بدهضمی یا نفخ شده باشید، چای نعنا بسیار مفید است.
چیزهایی که نیاز دارید:
- یک مشت برگ نعنای تازه یا ۱ تا ۲ قاشق چایخوری نعنا خشک
- ماگ
- یک فنجان آب
چه باید بکنید:
روی نعنا یک فنجان آب جوش بریزید و درپوش ماگ را بگذارید، ۵ تا ۱۰ دقیقه اجازه دهید دم بکشد و وقتی هنوز گرم است آن را بنوشید. اگر نعنای تازه دارید میتوانید برای تسکین درد معده آن را بجوید. همچنین اگر دوست دارید میتوانید از چای کیسهای نعنا استفاده کنید.
۵. آب لیمو سنگی گرم بنوشید
اگر مشکلتان بدهضمی است، آب لیمو سنگی به رفع ناراحتیتان کمک میکند. خاصیت اسیدی زیاد لیمو سنگی به تولید اسید هیدروکلریک کمک کرده و در نتیجه غذای خورده شده، بهتر تجزیه میشود. با بالابردن میزان اسیدهیدروکلریک تولید شده، شما به گوارش غذا با سرعتی مناسب کمک میکنید. ضمنا آبرسانی خوبی به بدنتان میشود و سیستم گوارشتان، روان و خوب کار میکند.
چیزهایی که نیاز دارید:
- یک لیمو سنگی تازه
- آب گرم
۶. چای زنجبیل بنوشید
پیشینیان از دوران باستان برای درمان هر چیزی از درد گرفته تا تهوع، سراغ زنجبیل میرفتند و این خرافه نیست.
خوردن چای زنجبیل ششمین راه درمان معده درد به روش خانگی است. زنجبیل به طور طبیعی حاوی موادی است که به آنها جینجرول و شوگاول میگویند. این مواد شیمیایی به آرامسازی عضلات نرم کمک میکنند؛ مثلا عضلهای که رودهها را دربر میگیرد، در نتیجه انقباضهای معده کاهش پیدا کرده و درد قولنج تسکین مییابد. زنجبیل به عنوان یک ضدالتهاب طبیعی به صورتهای مختلفی وجود دارد که همهی آنها مفید هستند. آدامسهای زنجبیلی و مکملهای آن مصرف راحتی دارند، و خیلیها نیز نوع نوشیدنی آن را ترجیح میدهند. نوشیدن چای گرم به عنوان یک درمان خانگی برای دردهای شکمی بسیار موثر است.
چیزهایی که نیاز دارید:
- ریشهی زنجبیل، ۲ تا ۵ سانتیمتر
- یک پوستکن یا چاقوی تیز
- ۱ تا ۲ فنجان آب
- عسل (درصورت تمایل)
چه باید بکنید:
۲ تا ۵ سانتیمتر از ریشهی زنجبیل تازه را بشویید، پوست بکنید و سپس رنده یا خرد کنید. ۱ تا ۲ فنجان آب را به جوش بیاورید و سپس زنجبیل را به آن اضافه کنید (اگر میخواهید نوشیدنی غلیظ تری داشته باشید، از مقدار آب کمتری استفاده کنید). اجازه دهید ۳ دقیقه بجوشد و ۲ دقیقهی دیگر هم روی حرارت ملایم باشد. آن را از روی حرارت بردارید، صافش کنید و کمی عسل به آن بیفزایید. نوشیدنیتان را آرام آرام بنوشید.
۷. دانههای رازیانه را بجوید
اگر معده دردتان به خاطر بدهضمی باشد، جویدن دانههای رازیانه مفید است؛ چون حاوی آنتول (anethole) است. یک روغن ناپایدار که میتواند ترشح آنزیمهای گوارشی را افزایش دهد، همچنین برای کاهش التهاب مفید است و درد ناشی از آن را تسکین میدهد. اگر از گاستریت و التهاب معده رنج میبرید، رازیانه میتواند از درد و ناراحتیتان کم کند.
چیزهایی که نیاز دارید:
- نیم تا یک قاشق چایخوری دانهی رازیانه
چه باید بکنید:
بعد از غذا، نیم یا یک قاشق چایخوری از دانهی رازیانه را کاملا بجوید. اگر باردار هستید، از این راهکار اجتناب کنید.
۸. آب معدنی گازدار و لیموترش بنوشید
لیموترش هم مانند لیموسنگی به کاهش شکمدرد کمک میکند. لیموترش را با آب معدنی گازدار ترکیب کنید تا یک نوشیدنی ساده و خوشطعم برای تسکین دردتان داشته باشید. اگر پرخوری کردهاید و دلیل شکمدردتان این است، دیاکسیدکربن موجود در آب معدنی گازدار، شما را وادار به آروغ زدن میکند، بنابراین فشار شکمتان کمتر میشود. ثابت شده که نوشیدن این ترکیب برای برطرف کردن سوء هاضمه و یبوست بسیار مفید است.
چیزهایی که نیاز دارید:
- حدود ۲۵۰ میلیلیتر آبمعدنی گازدار
- آب لیموترش تازه
چه باید بکنید:
آب معدنی گازدار را با آب نصف یک لیموترش ترکیب کنید و جرعه جرعه بنوشید.
۹. رژیمBRAT
هر کسی که کودک نوپا دارد، رژیم BRAT یا موز، برنج، سس سیب و نان تست را میشناسد و میداند که تسکین شکم درد است. این رژیم، به برطرف کردن تهوع یا اسهال کمک میکند. رژیم BRAT شامل غذاهای کم فیبر میشود. هیچکدام از این خوراکیها نمک یا ادویه ندارند که علائم را بدتر کنند. این رژیم ترکیبی برای زمانی که احساس ناراحتی در معده دارید اما باید چیزی بخورید، بهترین انتخاب است. سعی کنید نان را کاملا تُست کنید، نان نیمسوز حالت تهوع را کاهش میدهد.
۱۰. سرکهی سیب
حتما با خواص سرکه سیب آشنا هستید. خوردن سرکهی آب سیب دهمین راه درمان معده درد به روش خانگی است. اگر میتوانید آن را خالی بخورید، با قاشق غذاخوری امتحانش کنید تا ناراحتی معدهتان برطرف شود. اگر هم نمیتوانید، یک قاشق غذاخوری از سرکهی آب سیب را با یک فنجان آب و یک قاشق چایخوری عسل ترکیب کرده و آرام آرام بنوشید.
اسید موجود در سرکهی آب سیب میتواند به کاهش هضم نشاسته کمک کرده و اجازه دهد نشاسته وارد رودهها شود و باکتریهای مفید روده را حفظ کند. بعضیها هر روز یک قاشق سرکهی آب سیب میخورند تا از بروز معده درد پیشگیری کنند.
میتوانید برای مشاهده خلاصه این مطلب ویدیوی زیر را ببینید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
گاهی مشکلات شکمی نشاندهندهی یک مشکل جدی هستند. استفراغهای طولانیمدت شما را در معرض کم آبی قرار میدهد. نوشیدن جرعههای کوچک آب کمک میکند بدنتان دچار کم آبی نشود. اگر تهوع و معده دردتان بیشتر از ۴۸ ساعت طول کشید به پزشک مراجعه کنید. اگر متوجه شدید بعد از خوردن غذاهای خاصی یا انجام کارهای خاصی مدام دچار ناراحتی معده میشوید، درمورد علائمتان با پزشک صحبت کنید. ممکن است چیزی نباشد اما مراجعه به پزشکتان میتواند احتمال بیماری کرون، یک آلرژی غذایی و یا سایر بیماریها را مورد بررسی قرار دهد.