حتما شما هم شنیده‌اید که صافی کف پا می‌تواند باعث معافیت سربازی در پسران شود. شاید تصور کنید که این یک امتیاز است، اما در واقع عارضه‌ای غیرطبیعی است که می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند پینه پا شود. در این مقاله به علت صافی کف پا، نشانه‌ها و راه‌های درمان آن می‌پردازیم و دو تمرین ساده هم برای بهبود صافی کف پا مطرح می‌کنیم.
صافی کف پا چیست؟
بیشتر افراد در کف پای خود قوسی می‌بینند. کف پای آنهایی که این قوس را نداشته باشد، صاف است. ممکن است این عارضه در یک یا هر دو پا دیده شود. قوس کف پا، به توزیع متوازن وزن بدن هنگام ایستادن کمک می‌کند. این قوس باید محکم و منعطف باشد تا بتواند فشارهای وارده ناشی از وزن بدن را تحمل کند.
علت صافی کف پا چیست؟
دلایل گوناگونی باعث صاف شدن کف پا می‌شوند که شامل:
- عوامل ژنتیکی و ارثی؛
- ضعف ماهیچه قوس کف پا؛ فرد در هنگام نشستن قوس کف پا را می‌بیند، اما هنگام ایستادن این قوس صاف می‌شود.
- آسیب‌های پا یا مچ پا؛
- ورم مفاصل (آرتروز) یا روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)؛
- آسیب‌دیدگی، اختلال عملکرد یا پارگی تاندون پشت مچ پا؛
- التهاب یا پارگی تاندون‌ها در اثر کار کشیدن بیش از حد از آنها؛
- عفونت‌های ماهیچه‌ای یا رشته‌های عصبی مانند فلج مغزی، تحلیل عضلانی و مهره‌شکاف (بیرون‌زدگی نخاع)؛
- جوش خوردن غیرطبیعی استخوان‌های کف پا؛
- چاقی و دیابت.
احتمال صاف شدن کف پا در دوران بارداری نیز ممکن است.
علائم صافی کف پا کدام‌اند؟
مهم‌ترین نشانه صافی کف پا احساس درد در پا است. این درد ناشی از خستگی عضلات و تنشی است که به رباط‌های پا وارد می‌شود. پای افرادی که بدون قوس است، ممکن است هنگام ایستادن به داخل متمایل شود. دردهای حاصل از صافی کف پا ممکن است در قسمت های زیر احساس شود:
- کف پا؛
- ساق پا؛
- زانو؛
- لگن؛
- پایین کمر؛
- بین زانو تا مچ پا؛
- مفاصل پا؛
- احساس سفتی در یک یا هر دو پا.
یکی دیگر از نشانه‌های صاف شدن کف پا که به‌مرور زمان بروز می‌کند، ساییدگی کفش‌ها به‌خاطر توزیع نامتوازن وزن بدن است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
کسانی که کف پای صاف و یکی از نشانه‌های زیر را دارند، باید به پزشک مراجعه کنند:
- صافی کف پا که به‌تازگی ایجاد شده باشد؛
- درد در خودِ پا یا مچ؛
- یکی از پاها بیش از دیگری صاف باشد؛
- احساس سفتی و انعطاف‌ناپذیری در یک یا هر دو پا.
صافی کف پا در نوزادان و خردسالان طبیعی است، زیرا عضلات و استخوان‌ها هنوز شکل نگرفته و در حال رشد هستند. با این حال در مواردی که این صافی ناشی از عیب مادرزادی باشد، پزشک درمان لازم را انجام می‌دهد.
عوارض صافی کف پا چیست؟
صافی کف پا در مواردی که فرد دچار بیماری‌های مرتبط با پا، مچ پا یا زانو باشد می‌تواند باعث تشدید علائم بیماری شود. برخی از این بیماری‌ها شامل موارد زیر است:
- التهاب تاندون آشیل؛
- ورم مفاصل پا یا مچ پا؛
- پینه پا؛
- شست‌کژی (خم شدن انگشتان کف پا)؛
- التهاب رباط‌های کف پا؛
- کشیدگی رباط پشت پا؛
- درد ساق پا؛
- افزایش دردهای مزمن پا ناشی از توزیع نامتوزان وزن بدن.
راه درمان صافی کف پا چیست؟
انجمن جراحان ارتوپدی آمریکا تمرینات زیر را برای بهبود دردهای پا پیشنهاد کرده است که می‌تواند در رفع علائم یا درمان صافی کف پا نیز مفید باشد. این تمرین‌ها همچنین به تقویت عضلات پا و مچ پا هم کمک می‌کند.
۱. کشش پاشنه (Heel Cord Stretching)
این تمرین ساده را هر دو روز یک بار می‌توانید انجام دهید. شما باید کشش را در عضلات ساق پا و پاشنه احساس کنید.
- روبه‌روی دیوار بایستید و یک دست را هم‌راستا با چشم‌تان روی دیوار قرار دهید.
- پای سالم را خم کنید و کمی جلوتر قرار دهید.
- پای دچار عارضه، صاف و پشت شما قرار بگیرد؛ طوری‌که پاشنه به حالت تخت قرار گرفته و انگشتان کمی به سمت داخل متمایل باشند.
- دو پاشنه را تخت روی زمین قرار دهید و باسن خود را به جلو و به سمت دیوار فشار دهید.
- این کشش را برای ۳۰ ثانیه ادامه دهید. ۳۰ ثانیه استراحت و سپس تکرار کنید.
در این تمرین نباید پشت خود را انحنا بدهید.
۲. غلتاندن توپ گلف (Gulf Ball Roll)
این تمرین را با کف پای خود به طور روزانه انجام دهید. برای اجرای آن به یک توپ گلف نیاز دارید، اما ازآنجاکه این ورزش چندان در کشور ما چندان رایج نیست، می‌توانید از توپ‌های مشابه هم استفاده کنید.
- روی یک صندلی بنشینید و دو پای خود را روی زمین قرار دهید.
- یک توپ گلف را زیر کف پای صاف خود قرار دهید و آن را برای ۲ دقیقه بغلتانید.
پوشیدن کفش مناسب و استراحت کافی نیز می‌تواند به بهبود دردها کمک کند، اما باعث درمان صافی کف پا نمی‌شود. در موارد نادری که صافی کف پا ناشی از رشد نامناسب استخوان‌های پا باشد، پزشک می‌تواند آن را جراحی کند.
چنانچه چاقی عامل صاف شدن کف پا باشد، کاهش وزن می‌تواند به رفع آن کمک کند.
