آیا از سوزش معده رنج می‌برید یا احساس می‌کنید معده‌تان آتش گرفته است؟ اگر با این مشکلات مواجهید، بدانید تنها نیستید. بسیاری از افراد این مشکل را دارند. علاوه بر سوزش معده ممکن است در قسمت بالایی شکم یا پایین قفسه‌ی سینه احساس ناراحتی کنید. نفخ، باد معده، آروغ زدن، احساس سیری زودهنگام و حالت تهوع سایر علائم احتمالی این مشکل هستند. وجود بیش‌ازحد اسید در معده می‌تواند موجب سوزش معده شود. در این مطلب با درمان‌های خانگی برای رفع این مشکل بیشتر آشنا می‌شوید.
علل سوزش معده
علل اصلی سوزش معده عبارت‌اند از:
- گاستریت (ورم معده)؛
- بازگشت اسید به مری (ریفلاکس گاستروازوفاژیال)؛
- حساسیت‌های غذایی؛
- زخم‌ها؛
- بیماری سلیاک؛
- سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر؛
- عفونت‌های باکتریایی ناشی از هلیکوباکتر پیلوری.
سایر علل سوزش معده به صورت زیر است:
- عوارض جانبی برخی داروها؛
- استرس‌های عاطفی؛
- مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی؛
- مصرف سیگار؛
- چاقی؛
- مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها؛
- مصرف آبی که کلر زیاد دارد؛
- رژیم غذایی نامناسب.
درمان‌های خانگی سوزش معده
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم سوزش معده علل مختلفی دارد. برای انتخاب روش درمانی مناسب، ابتدا باید علت سوزش معده را شناسایی و سپس با پزشک‌تان در مورد روش درمانی مناسب مشورت کنید. برای تسکین درد می‌توانید از درمان‌های خانگی استفاده کنید. حالا با ۱۰ درمان خانگی سوزش معده بیشتر آشنا شوید.
۱. سرکه سیب
سرکه سیب دارویی مناسب برای درمان سوزش معده است. با اینکه سرکه‌ی سیب طبع اسیدی دارد، ولی در معده خاصیت قلیایی پیدا می‌کند و موجب تنظیم سطح اسید معده می‌شود. سرکه‌ی سیب به گوارش کمک می‌کند و مانع تشکیل اسید اضافی در معده می‌شود. در نتیجه از دردهای معده جلوگیری می‌کند و باعث تنظیم pH معده می‌شود.
نحوه استفاده از سرکه سیب برای درمان سوزش معده:
- ۱ تا ۲ قاشق چای‌خوری سرکه سیب خام و صاف‌نشده را در یک لیوان آب ولرم بریزید؛
- به آن کمی عسل اضافه کنید (اختیاری) و هم بزنید؛
- این نوشیدنی را ۱ یا ۲ بار در روز میل کنید. بهتر است این ترکیب را قبل از غذا بنوشید.
۲. جوش شیرین
جوش شیرین (بی‌کربنات سدیم) درمانی خوب برای مشکلات گوارشی مانند سوزش معده است. جوش شیرین به عنوان ضداسیدی طبیعی، محیط اسیدی معده را خنثی می‌کند و موجب تسکین فوری سوزش معده می‌شود.
نحوه استفاده از جوش شیرین برای درمان سوزش معده:
- نصف یا ۱ قاشق چای‌خوری جوش شیرین را در یک لیوان آب بریزید؛
- سپس آن را هم بزنید تا جوش شیرین به‌طور کامل در آب حل شود؛
- برای بهبود طعم کمی عسل و لیمو ترش به آن اضافه کنید و آن را بلافاصله بنوشید؛
- روزی ۱ یا ۲ بار از این درمان استفاده کنید. بهترین زمان برای مصرف جوش شیرین ۱ تا ۲ ساعت پس از مصرف وعده‌های غذایی یا داروهاست.
توجه: با معده‌ی پُر، جوش شیرین مصرف نکنید و این درمان را بیش از یک هفته ادامه ندهید.
۳. پروبیوتیک‌ها
غذاهای دارای پروبیوتیک احساس سوزش معده، درد و ناراحتی ناشی از اسیدیته‌ی بالا و مشکلات دستگاه گوارش را بهبود می‌دهند. پروبیوتیک‌ها، باکتری‌های مفیدی هستند که سلامت روده و سلامت کل دستگاه گوارش را افزایش می‌دهند.
مصرف غذاها و نوشیدنی‌های محتوی پروبیوتیک‌ها موجب توازن باکتری‌های مفید دستگاه گوارش می‌شود و از تشکیل اسید اضافی در معده جلوگیری می‌کند.
نحوه استفاده از پروبیوتیک برای درمان سوزش معده:
- ماست، برخی از محصولات لبنی، محصولات حاصل از سویا، کفیر، ساورکرات (کلم‌شور تخمیری)، شکلات تلخ و چای کمبوچا منابع خوبی برای تأمین پروبیوتیک‌ها هستند؛
- پروبیوتیک‌ها به شکل مکمل‌های تغذیه‌ای نیز در بازار وجود دارند که می‌توانید پس از مشورت با پزشک آنها را مصرف کنید.
۴. آب خیارشور
آب خیارشور سرشار از سرکه است و می‌تواند مانند سرکه‌ی سیب تشکیل اسید را در معده کاهش دهد. مصرف آب خیارشوری که به‌طور طبیعی تخمیر شده، راهی مناسب برای دریافت پروبیوتیک‌های غیرلبنی و کاهش احتمال هرگونه عوارض جانبی است.
آب خیارشور نسبت به سرکه طعم بهتری دارد و بیشتر افراد ترجیح می‌دهند به جای سرکه از آب خیارشور استفاده کنند. اگر اسید معده آزارتان می‌دهد، چند جرعه یا چند قاشق چای‌خوری آب خیارشور را بعد از وعده‌های غذایی‌تان مصرف کنید. می‌توانید به همراه آب خیارشور، خود خیارشور را هم بخورید.
۵. زنجبیل
مصرف زنجبیل راهی مناسب برای بهبود سلامت دستگاه گوارش و کمک به درمان انواع مشکلات معده (از رفلاکس یا ترش کردن گرفته تا بهبود علائم زخم معده) است. زنجبیل به افزایش جذب مواد مغذی و هضم بهتر غذا، و نیز به ترشح مخاط در معده کمک می‌کند و تأثیر اسید را بر معده کاهش می‌دهد. در حقیقت زنجبیل اسید معده را خنثی می‌کند.
نحوه استفاده از زنجبیل برای درمان سوزش معده:
- ۱ قاشق چای‌خوری از ریشه‌ی زنجبیل تازه خردشده را در یک فنجان آب جوش بریزید، روی آن درپوشی بگذارید و اجازه دهید ۱۰ دقیقه در این وضعیت باقی بماند؛
- سپس کمی عسل به این نوشیدنی اضافه کنید و آن را به‌آرامی بنوشید؛
- روزی ۲ تا ۳ بار و به مدت ۱ هفته این نوشیدنی را میل کنید.
یک راه دیگر این است که:
- نصف قاشق غذاخوری آب زنجبیل را با کمی عسل ترکیب کنید و آن را قبل از وعده‌های غذایی میل کنید؛
- ۲ بار در روز و به مدت یک هفته این درمان را ادامه دهید؛
- می‌توانید برای مبارزه با اسید معده تکه‌‌ای کوچک از ریشه‌ی زنجبیل تازه را نیز بجوید.
توجه: ممکن است زنجبیل با داروهای ضدانعقاد و فشار خون بالا تداخل دارویی داشته باشد. بنابراین اگر از این داروها استفاده می‌کنید، پیش از مصرف زنجبیل با پزشک‌تان مشورت کنید.
۶. بابونه
بابونه درمانی عالی برای خنثی کردن اسید معده است زیرا به کاهش التهاب و خنثی کردن اسیدها کمک می‌کند. بابونه می‌تواند خطر بروز زخم‌ها را نیز کاهش دهد. استرس‌ها از عوامل تشدید رفلاکس هستند. بابونه با کمک به کاهش استرس، از ترش کردن و رفلاکس معده جلوگیری می‌کند.
نحوه استفاده از بابونه برای درمان سوزش معده:
- ۱ تا ۲ قاشق چای‌خوری گل خشک‌شده‌ی بابونه را در یک فنجان آب داغ بریزید. روی آن را به مدت ۵ دقیقه بپوشانید. سپس کمی عسل به آن بیفزایید. روزی ۳ تا ۴ بار این نوشیدنی را میل کنید؛
- مکمل‌های خوراکی بابونه نیز در بازار وجود دارد که پس از مشورت با پزشک‌تان می‌توانید از آنها استفاده کنید.
توجه: بابونه را روی حرارت نجوشانید. زیرا اجزای فعال آن از بین می‌روند.
۷. آب آلوئه‌ورا
آب آلوئه‌ورا خاصیت ضدالتهابی دارد و محتوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسیدهای آمینه‌ای است که علاوه بر سم‌زدایی بدن، گوارش را بهبود می‌بخشند. براساس مطالعه‌ای که نتایج آن در سال ۲۰۱۵ در مجله‌ی طب سنتی چینی به چاپ رسید، آب آلوئه‌ورا علائم رفلاکس اسیدی را بدون هرگونه عوارض جانبی کاهش می‌دهد. آب آلوئه‌ورا با خاصیت ضدالتهابی‌اش تولید اسید را کاهش می‌دهد.
- قبل از وعده‌های غذایی نصف فنجان آب آلوئه‌ورا بنوشید. بهتر است از آب آلوئه‌ورایی استفاده کنید که اجزای با خاصیت ملین از آن جدا شده باشد.
توجه: اگر دچار یکی از بیماری‌های معده هستید، از آب آلوئه‌ورا استفاده نکنید.
۸. آدامس
جویدن آدامس بدون‌شکر راهکاری ساده برای مبارزه با سوزش معده است. جویدن آدامس، ترشح بزاق دهان را افزایش می‌دهد. بزاق خاصیت قلیایی دارد. وقتی آب دهان را قورت می‌دهید، خاصیت قلیایی آن اسید معده را خننثی می‌کند و فورا سوزش معده را تسکین می‌دهد.
براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۱ در مجله‌ی بیماری‌های گوش، حلق و بینی به چاپ رسید، جویدن آدامس تاثیرات مثبتی بر pH دهان و مری دارد و می‌تواند درمانی طبیعی برای جلوگیری از رفلاکس و ترش کردن باشد. براساس مطالعه‌ی دیگری که در سال ۲۰۰۵ در مجله‌ی تحقیقات دندانپزشکی به چاپ رسید، مصرف آدامس بدون شکر نیم ساعت پس از صرف غذا می‌تواند رفلاکس اسید گوارشی پس از صرف غذا را کاهش دهد.
پس از وعده‌های غذایی یک آدامس بدون شکر را ۳۰ دقیقه بجوید تا با کاهش اسید، از سوزش معده و سینه جلوگیری کنید. از مصرف آدامس‌های محتوی شکر یا طعم‌دهنده‌ی نعناع خودداری کنید.
۹. موز
موز سرشار از فیبر است و سرعت گوارش را افزایش می‌دهد. بنابراین با کاهش اسید معده از سوزش معده جلوگیری می‌کند. در حقیقت موز نوعی ضداسید طبیعی است که مانند محافظی در مقابل رفلاکس اسیدی عمل می‌کند. پتاسیم موجود در موز نیز تولید اسید معده را کنترل می‌کند.
- برای رهایی سریع از مشکل اسید معده یک موز رسیده بخورید.
- می‌توانید همراه با شیر سرد یا ماست نوعی اسموتی موز درست کنید و بخورید.
- علاوه بر موز، سیب، پاپایا و هندوانه نیز می‌توانند موجب بهبود رفلاکس اسیدی شوند.
۱۰. نارون قرمز
نارون قرمز (دردار) با خاصیت ضدالتهابی خود لایه‌ای روی دیواره‌ی مری و معده ایجاد می‌کند و مانند مانعی در برابر اسید عمل می‌کند. نارون قرمز، روده را نیز به تولید مخاط تحریک می‌کند. این امر می‌تواند به محافظت در برابر زخم‌ها و اسید اضافه کمک کند.
نحوه استفاده از نارون قرمز برای درمان سوزش معده:
- ۱ قاشق غذاخوری پودر نارون قرمز را در یک فنجان آب داغ بریزید و به مدت ۵ دقیقه اجازه دهید در آن خیس بخورد؛
- سپس این چای را بنوشید. این کار را ۲ تا ۳ بار در روز تکرار کنید؛
- نارون قرمز به شکل کپسول‌های ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلی‌گرمی نیز موجود است که می‌توانید آن را ۳ تا ۴ بار در روز مصرف کنید. البته بهتر است اول با پزشک‌تان در این مورد مشورت کنید.
توجه: بدون مشورت با پزشک به کودکان نارون قرمز ندهید.
برای رفع سوزش معده به این نکات هم توجه کنید
- عوامل تشدید سوزش معده را شناسایی و از آنها دوری کنید.
- برای کمک به دستگاه گوارش، رژیم غذایی مغذی و سرشار از فیبر را دنبال کنید. همچنین به‌‌جای ۲ وعده غذایی سنگین، ۵ یا ۶ وعده غذایی سبک‌تر در روز داشته باشید تا هضم غذا راحت‌تر شود.
- برای کمک به هضم غذا، بهتر است غذا را به‌خوبی بجوید.
- مصرف غذاهای کم‌ادویه و ملایم به خنثی کردن اسیدهای گوارشی کمک می‌کند.
- از مصرف غذاهایی که اسید معده را افزایش می‌دهند، خودداری کنید. غلات و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، غذاهای سرخ‌شده و فرآوری‌شده، نوشیدنی‌های شیرین، گوشت قرمز، روغن‌های جامد، غذاهای پرادویه و شکلات غذاهایی هستند که می‌توانند اسید معده را افزایش دهند.
- از مصرف میوه‌ها و سبزیجات سرشار از اسید سیتریک مانند پرتقال، گوجه‌فرنگی و گریپ‌فروت خودداری کنید.
- مدتی مصرف سیر و پیاز را متوقف کنید زیرا می‌توانند نشانه‌های ناشی از رفلاکس اسیدی و تپش قلب را در برخی افراد افزایش دهند.
- از مصرف نوشیدنی‌های الکلی خودداری کنید زیرا احتمال بازگشت اسید به مری (ریفلاکس گاستروازوفاژیال) را افزایش می‌دهند.
- روی معده نخوابید یا پس از صرف غذا صاف به پشت نخوابید زیرا با این کار موجب سوءهاضمه و تپش قلب می‌شوید. بهتر است به سمت چپ بخوابید.
- تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف غذا از انجام هرگونه تمرین ورزشی خودداری کنید.
- آب pH خنثی دارد و می‌تواند به خنثی کردن اسید معده کمک کند؛ پس تا می‌توانید آب بنوشید.
- نوشیدن شیر سرد یا آب‌دوغ می‌تواند از تشکیل و جذب اسید اضافی جلوگیری کند و علائم ناشی از اسید معده اضافی را کاهش دهد.
- مصرف سیگار را متوقف کنید زیرا ترشح بزاق را کاهش می‌دهد. بزاق در خنثی کردن اسید نقش مهمی دارد.
