علت سنگ لوزه چیست؟ سنگ لوزه زمانی تشکیل می‌شود که باقی‌ماندهٔ چیزهایی مانند غذا، سلول‌های مرده و… در لوزه به دام بیفتند. کم‌کم این چیزها سخت شده و موجب تشکیل سنگ لوزه می‌شوند. سنگ لوزه می‌تواند موجب تحریک لوزه و گلو بشود. سنگ لوزه معمولا به شکل تودهٔ سخت زرد یا سفیدرنگ به‌وجود می‌آید و اندازهٔ آن از بسیار کوچک تا بسیار بزرگ متغیر است. بزرگ‌ترین سنگ لوزهٔ ثبت‌شده متعلق به سال ۱۹۳۶ میلادی با اندازه ۱۴٫۵ نیم سانتی‌متر بوده است. بسیاری از افراد نمی‌دانند سنگ لوزه دقیقا چیست. برای آشنایی بیشتر با سنگ لوزه با ادامهٔ این مطلب همراه بشوید.
- علل بروز سنگ لوزه
- علائم سنگ لوزه
- عوارض سنگ لوزه
- درمان سنگ لوزه
- پیشگیری از سنگ لوزه
- دیگر اختلالاتی که بر لوزه تأثیر می‌گذارند
لوزه‌ها دو برآمدگی کوچک هستند که در دو سمت گلو قرار دارند و با عفونت‌هایی که وارد دهان می‌شوند، مبارزه می‌کنند. سنگ لوزه می‌تواند خانهٔ باکتری‌هایی باشد که موجب ایجاد بوی بد دهان می‌شوند. لوزه‌ها باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل خارجی را به دام انداخته و سپس در مبارزه با آنها به دستگاه ایمنی کمک می‌کند.
علت سنگ لوزه
سنگ لوزه زمانی رشد می‌کند که باکتری‌ها و سایر چیزهای باقی‌مانده در شکاف‌های ریز لوزه به دام بیفتند. چون امروزه لوزه‌برداری (تانسیلکتومی) کمتر از گذشته انجام می‌شود، افراد بیشتری لوزه دارند و بروز سنگ لوزه رایج‌تر است.
برداشتن لوزه برای جلوگیری از بروز سنگ لوزه اقدام رایجی است. ولی این اقدام معمولا آخرین روش برای درمان سنگ لوزه است.
علائم سنگ لوزه
بسیاری از مبتلایان به سنگ لوزه معمولاً علائمی ندارند. اما در غیر این‌صورت ممکن است علائم زیر بروز بکنند:
- ایجاد بوی خیلی بد در دهان؛ زیرا سنگ لوزه خانه‌ای برای باکتری‌های بی‌هوازی است که بوی بد سولفیدی تولید می کنند.
- احساس اینکه چیزی در دهان یا انتهای گلویتان گیر کرده است.
- احساس فشار و درد در گوش‌ها.
سنگ لوزه می‌تواند به شکل رگه‌های ریزی با رنگ‌های زرد و سفید در انتهای گلو بروز بکند. برخی از آنها به‌حدی بزرگ هستند که باعث ورم لوزه شده و مانند این است که سنگ کوچکی در دهان به دام افتاده است.
خطرات سنگ لوزه
سنگ لوزه معمولا خطر خاصی ندارد؛ حتی اگر باعث احساس ناراحتی در فرد شود. سنگ لوزه می‌تواند بهداشت دهان را با مشکل مواجه کند. کسانی‌که به‌طور منظم مسواک نمی‌زنند یا از نخ دندان استفاده نمی‌کنند، بیشتر در معرض ایجاد سنگ لوزه هستند. باکتری‌هایی که باعث ایجاد سنگ لوزه می‌شوند، می‌توانند باعث ایجاد پوسیدگی دندان، بیماری های لثه و عفونت‌های دهانی شوند.
در برخی مواقع، سنگ لوزه می‌تواند به محلی برای تولیدمثل باکتری‌ها تبدیل شود. براساس مطالعه‌ای، سنگ لوزه مانند پلاک دندان باعث پوسیدگی و بیماری‌های لثه می‌شود.
درمان سنگ لوزه
معمولا می‌توان سنگ لوزه را در خانه نیز درمان کرد. آنها اغلب با غرغره‌کردن شدید مایعات جدا می‌شوند. اگر سنگ لوزه را در انتهای گلویتان می‌بینید، ولی عوارضی را احساس نمی‌کنید، مجبور به نابودی آن نیستید.
می‌توان برای از بین بردن سنگ لوزه از یک گوش‌پاک‌کن تمیز استفاده کرد و سنگ لوزه را شل کرد. باید گوش‌پاک‌کن را در جایی بگذارید که سنگ به سمت دهان و بیرون بیاید، نه به سمت داخل گلو. مراقب باشید که فشار زیاد وارد نکنید. زیرا با این کار احتمال آسیب‌زدن به گلو وجود دارد. همچنین برای برداشتن سنگ لوزه از انگشتان یا اجسام تیز استفاده نکنید.
غرغره‌کردن با آب‌نمک گرم نیز راهی دیگر برای ازبین‌بردن سنگ لوزه است.
در موارد زیر می‌توانید به پزشک مراجعه بکنید:
- داشتن علائم سنگ لوزه، اما سنگ لوزه دیده نشود.
- برداشتن سنگ لوزه در خانه امکان‌پذیر نباشد یا تنها بتوانید بخشی از آن را بردارید.
- لوزه‌ها قرمز، متورم و دردناک بشوند.
- پس از برداشتن سنگ لوزه در خانه، احساس درد بکنید.
ممکن است پزشک برای ازبین‌بردن سنگ لوزه از لیزر استفاده کند.
همچنین به‌کمک فرایندی به‌نام «کریپتولیز» می‌توان با تغیراتی در شکل لوزه از تعداد شکاف‌های موجود در لوزه کاست و مانع از رشد سنگ لوزه شد. این فرایند را می‌توان به‌کمک بی‌حسی موضعی انجام داد و فرد پس از گذشت یک هفته می‌تواند فعالیت‌ها و رژیم غذایی طبیعی خود را از سر بگیرد. بااین‌حال سنگ لوزه ممکن است دوباره رشد بکند.
تنها راه پیشگیری قطعی از بروز سنگ لوزه، برداشتن لوزه‌ها از طریق عمل «تانسیلکتومی» است. اگرچه در موارد نادری ممکن است لوزه‌ها دوباره رشد بکنند.
تانسیلکتومی عمل تقریبا بی‌خطری است. اما ممکن است درد گلو تا چند روز پس از جراحی ادامه داشته باشد. همانند سایر عمل‌های جراحی، تانسیلکتومی نیز خطر‌هایی به‌همراه دارد. این خطرها شامل خونریزی، عفونت، مشکلات تنفسی ناشی از تورم و در مواردی نادر واکنش‌های کشندهٔ مرتبط با بیهوشی است. اگر سنگ لوزه در زندگی طبیعی‌تان خلل چندانی وارد نمی‌کند، انجام تانسیلکتومی حتی با وجود خطرات اندکش توصیه نمی‌شود.
پیشگیری از سنگ لوزه
پیشگیری قطعی از بروز سنگ لوزه غیرممکن است. برای افراد دارای التهاب مزمن لوزه، انجام تانسیلکتومی تنها راه پیشگیری از ایجاد سنگ لوزه است. بااین‌حال رعایت بهداشت دهان که شامل مسواک‌زدن منظم و استفاده از نخ‌دندان است، می‌تواند به پیشگیری از بروز سنگ لوزه کمک بکند. شست‌وشوی لوزه‌ها با استفاده از اسپری آب می‌تواند ضایعات و باکتری‌ها را از بین ببرد و احتمال تشکیل سنگ لوزه را کاهش دهد.
دیگر اختلالاتی که بر لوزه تأثیر می‌گذارند
برخی دیگر از اختلالات می‌توانند در لوزه‌ها یا نقاط مجاور آنها باعث ایجاد درد بشوند. دکتر می‌تواند علل درد در لوزه و نواحی اطراف آن را تشخیص بدهد.
اختلالاتی که می‌توانند دارای علائمی شبیه به سنگ لوزه باشند، عبارت‌اند از:
- تونسیلیت (التهاب لوزه): اگر لوزه‌ها قرمز و متورم و عمل بلع دچار مشکل شود، امکان عفونی‌شدن لوزه‌ها وجود دارد. التهاب لوزه در بیشتر موارد با تب همراه است.
- گلودرد استرپتوکوکی: گلودرد استرپتوکوکی شکلی از التهاب لوزه است که با درد شدید در گلو یا ناحیهٔ پشت دهان همراه است. این گلودرد همانند التهاب لوزه اغلب اوقات با تب همراه است.
- بیماری لثه و پوسیدگی دندان: درد دندان و لثه می‌تواند به فک، گوش یا حتی گلو انتقال یابد. درمان‌نشدن عفونت دندان و لثه می‌تواند باعث انتقال آن به سراسر دهان یا حتی دیگر نقاط بدن بشود.
- سرطان لوزه: سرطان لوزه که با نام لنفوم لوزه نیز شناخته می‌شود، می‌تواند جراحتی در ناحیهٔ پشت دهان ایجاد کند که بهبود نمی‌یابد. دیگر علائم سرطان لوزه شامل درد گوش و گلو، دشواری در بلع و وجود خون در دهان است.
