درمان سرطان با ویروس، روشی عجیب که جواب داده است!

اگرچه سیستم ایمنی بدن قدرتمند است و اجازه ورود بیگانه‌ها را نمی‌دهد، اما گاهی پیش می‌آید که تهدیدات مختلفی آدمی را گرفتار کنند. یکی از مهم‌ترین تهدیدهای بدن برای انسان‌ها این است که خود سلول‌ها شروع به بدخیم شدن کنند و از درون باعث بیماری شوند. در این حالت سیستم ایمنی بدن سعی می‌کند جلوی سلول‌های درگیر را بگیرد و آنها را از بین ببرد، اما سرعت پیشروی سرطان به حدی است که از انجام این وظیفه عاجز می‌ماند. به پیشروی سرطان در بدن اصطلاحا متاستاز می‌گویند.

هم‌اکنون به گفته دانشمندان دانشگاه ایالتی آریزونا، گروهی از ویروس‌های جدید وجود دارند که می‌توانند به عنوان خط حمله‌ای جدید، با سلول‌های بدخیم سرطانی مقابله کنند و آنها را از بین ببرند. روشی که آنها کشف کرده‌اند خود به دو روش دیگر تقسیم می‌شود. هر یک از این روش‌ها آثار درمانی قابل توجه خود را خواهند داشت.

به گفته محققان روش جدید آنها موسوم به ویروس درمانی انکولیتیک می‌تواند با روش‌های ایمنی درمانی حال حاضر ترکیب شود و ظرفیت سیستم ایمنی برای مقابله با سرطان را افزایش دهد. همچنین با این اقدامات و به طور موثری سلول‌های بدخیم از بین خواهند رفت.

ویروس‌های انکولیتیک به شیوه‌ای جذاب باعث نابودی سلول‌های بیمار می‌شوند و تبحر خاصی در از بین بردن سلول‌های سرطانی دارند و به مثابه یک شکارچی، آنها را از پای در می‌آورند. خبر خوب این است که این طیف از ویروس‌ها نه تنها سلول‌های درگیر را از بین می‌برند، بلکه همزمان سلول‌های سالم را بدون عیب و نقص رها می‌کنند. بنابراین آنها به سیستم ایمنی بدن می‌آموزند که باید چگونه ویروس‌های مخرب را از بین برد و از کنار سلول‌های سالم گذشت کرد.

محققان دانشگاه آریزونا در حال حاضر مجموع تمرکز خود را روی ویروسی موسوم به میکسوما گذاشته‌اند. آنها در نتایج پژوهش‌های خود متوجه شدند که وقتی سلول‌ها آلوده به ویروس میکسوما هستند، به راحتی سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند. به گفته گرانت مکفادن که یکی از پژوهشگران این تحقیق است، این پژوهش پتانسیل قابل توجه ترکیب ویروس با سلول را برای درمان سرطان‌های صعب‌العلاج تأیید خواهد کرد.

سلول‌های ویژه به عنوان نگهبانان داخلی بدن

در سیستم ایمنی بدن ما سلول‌های ویژه‌ای وجود دارند که موظف هستند در سراسر بدن به گشت و گذار بپردازند و هر کجا که مسئله خاصی پیش می‌آید با آن مبارزه کنند. این سلول‌ها سریعا به تهدیدات بدن واکنش درخور نشان می‌دهند. بیماری هم البته تسلیم سیستم ایمنی نمی‌شود و گاهی پیش می‌آید که اقدامات سیستم ایمنی کافی نیست.

گاهی اوقات ویروس‌ها سیستم پیچیده‌ای برای فریب سیستم ایمنی دارند و بیماری را در سراسر بدن منتشر می‌کنند. از قدیم‌الایام یکی از مهم‌ترین چالش‌های بدن، آلوده شدن به سرطان بود. علت این است که سلول‌های تومور ویژگی شناسایی شدن توسط سیستم ایمنی را ندارند و کار را برای سیستم بدن سخت و دشوار می‌کنند.

بنابراین سلول‌های سرطانی روش‌های مختلفی برای گول زدن سیستم ایمنی دارند و از راهبردهای مختلفی بهره می‌برند تا بتوانند تلاش‌های بدن برای شکار آنها را ناکام بگذارند. حالا محققان امیدوار شده‌اند که بتوانند با کمک به سیستم ایمنی بدن بر تکنیک‌های فریب دهنده سرطان غلبه کنند.

یکی دیگر از تلاش‌های دانشمندان برای مقابله با بیماری منحوس سرطان، سلول درمانی پذیرشی است که در مراحل اولیه قرار دارد. روش‌های آزمایشی جدید می‌توانند در درازمدت نتیجه دهند. اغلب این روش‌ها سلول‌های T را حذف می‌کنند و در نتیجه در جنگ با سرطان پیروز می‌شوند.

در این روش پژوهشگران بعد از این که سلول‌ها به سرطان حمله‌ور شدند و آنها را از بین بردند، دوباره سلول‌ها را به بدن تزریق می‌کنند. همچنین دو نوع از ایمنی درمانی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته که عبارتند از: درمان با سلول T با گیرنده آنتی ژن کایمریک و مهندسی گیرنده سلول T. در هر دوی این روش‌ها هدف مشخص است: سلول‌های T دوباره به دست آمده از بیمار موجب درمان سرطان می‌شوند.

خوشبختانه تلاش‌های دانشمندان تا به این لحظه نتیجه داده و برخی از بیماران مبتلا به سرطان بدخیم موفق شده‌اند با این روش‌های درمانی امید دوباره به دست آورند و ایمنی درمانی روی آنها به خوبی جواب داده است. البته قابل ذکر است که این روش‌های مفید مانند CART و TCR همواره پاسخگوی تمامی طیف‌های سرطان نیستند و برخی از آنها همچون تومورهای جامد پیشرفته عملا خارج از شمول این روش‌ها خواهند بود.

در این قبیل موارد سلول‌های سرطانی آنتی ژن‌های سطحی یا پروتئین های MCH از تخریب شدن توسط سلول‌های تی فرار می‌کنند و به درمان پاسخ مثبت نمی‌دهند. تحقیق جدید محققان نشان می‌دهد که اگر روش‌های ایمنی درمانی با ویروس درمانی ترکیب شوند، مقاومت سیستم بدن در برابر سرطان افزایش خواهد یافت، زیرا سلول‌های T مجهز به ویروس میکسوما می‌شوند.

البته ویروس میکسوما قادر است در برخورد اول با سلول‌های سرطانی آنها را از بین ببرد، اما بهتر آن است از طریق چسبیدن به سلول‌های T و به شکل غیر معمولی مرگ سلول‌های سرطانی را به آنها القا کند. این روش را پژوهشگران، اتوزیس نامیده‌اند. همچنین به گفته پژوهشگران این شکل از مرگ سلولی، دو شکل دیگر از مرگ برنامه‌ریزی شده سلول‌های سرطانی را تقویت می‌کند که به ترتیب آپوپتوز و پیروپتوز نامیده می‌شوند.

پروسه اتوزیس به این ترتیب است که ویروس‌های میکسوما برخی از سلول‌ها را درمان می‌کنند و بدین ترتیب سلول‌های سرطانی که در کنار سلول‌های تحت درمان قرار دارند، خود به خود درمان می‌شوند. اثر مذکور می‌تواند ریشه‌کنی تهاجمی سلول‌های سرطانی را حتی در تومورهای جامد که با دشوار قابل درمان هستند افزایش دهد.

با این حساب هم‌اکنون روش میکوسما-ایمنی درمانی قادر است تومورهای سرد را تبدیل به تومورهای داغ کند و بدین ترتیب سیستم ایمنی بدن می‌توانند آنها را شناسایی کرده و از بین ببرند. به گفته یکی از پژوهشگران این پروژه، مسمد‌الرحمن، ما در آستانه کشف جنبه‌های جدیدتر ویروس میکسوما و ویروس درمانی انکولیتیک هستیم. علاوه بر این یافته‌های جدید می‌توانند راه را برای آزمایش ادغام کردن ویروس‌های قاتل سرطان با سایر روش‌های ایمنی درمانی سرطان مبتنی بر سلول که می‌توانند در بیماران سرطانی استفاده شوند هموار کنند.