آیا درمان سردرد با ماساژ روش مؤثری است؟ سردرد در دنیا بسیار شایع است و هرروزه میلیون‌ها نفر دچار آن می‌شوند. قرص‌های مختلفی برای سردردهای گوناگون تجویز می‌شوند، اما درمان سردرد با ماساژ هم کم‌کم طرفداران خود را پیدا می‌کند. در این مقاله با انواع سردرد، درمان سردرد با ماساژ و نقطه‌های فشار در ناحیهٔ سر و صورت که برای کاهش درد مفید هستند، بیشتر آشنا می‌شوید.
بیشتر سردردها به سه دستهٔ کلی تقسیم می‌شوند؛ سردرد های تنشی، سردردهای میگرنی و سردرد های خوشه ای. سردردهای تنشی از مشکلات ماهیچه‌ای و حالت قرارگیری بدن ناشی می‌شوند و اگر مضطرب، نگران، خسته یا افسرده باشید یا صدا و نور زیاد باشد، بدتر هم می‌شوند. سردردهای میگرنی لزوما درد بیشتری نسبت به سردردهای تنشی ندارند، اما در عوض روی فقط یک طرف سر متمرکز هستند و وقتی راه می‌روید، حرف می‌زنید یا سرفه می‌کنید ممکن است بدتر هم شوند. سردردهای خوشه‌ای دردهایی هستند که معمولا پس از به خواب رفتن آغاز می‌شوند؛ ابتدا شدت کمی دارند و بعد به اوج خود می‌رسند و ممکن است چند ساعت طول بکشند.
جدای از اینکه دچار چه نوع سردردی می‌شوید، چند نقطهٔ مهم روی سر، گردن، چشم‌ها و پشت‌تان هستند که اگر ماساژ بدهید، درد را کاهش می‌دهند. در ادامه، با هفت روش درمان سردرد با ماساژ و ماهیچه‌هایی که باید ماساژ دهید آشنا می‌شوید.
روش اول: درمان سردرد با ماساژ ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای
۱. ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای خود را پیدا کنید
هر انسانی در دو طرف ستون فقراتش دو ماهیچهٔ ذوزنقه‌ای (Trapezius) دارد که به شکل مثلثی از بالای گردن به‌سمت کتف‌ها و بعد هم وسط ناحیهٔ پشت بدن می‌رود. سه بخش این ماهیچه را بالا، وسط و پایین ماهیچهٔ ذوزنقه‌ای می‌نامند. برای درمان سردرد با ماساژ ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای:
۲. در حال درازکش، ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای را به کار بگیرید
روی پشت‌تان دراز بکشید و زانوها را خم کنید. یک توپ تنیس زیر کمر خود بگذارید، به‌طوری که تقریبا ۳ سانتی‌متر از ستون فقرات‌تان فاصله داشته باشد. از قسمت بالای پشت بدن شروع کنید و به‌سمت پایین بروید. از ۸ تا ۶۰ ثانیه روی توپ تنیس دراز بکشید، بعد آن را پایین‌تر ببرید. این کار را تا زمانی که توپ به بالای لگن برسد ادامه دهید. این تمرین را با هر دو طرف ستون فقرات انجام دهید.
۳. ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای را نیشگون بگیرید
درد این کار از آنچه فکر می‌کنید بیشتر است! آرنج و پایین دست خود را روی میز یا تکیه‌گاهی قرار بدهید. از دست مخالف برای نیشگون گرفتن بالای ماهیچهٔ ذوزنقه‌ای، بین گردن و کتف استفاده کنید. ماهیچه‌ای که بین انگشتان‌تان می‌آید را ۸ تا ۶۰ ثانیه نگه دارید و بعد همین کار را با طرف دیگر ماهیچه و دست مخالف آن انجام دهید. دست‌تان را در کتف فرو نبرید، نیشگون‌های ریز هم نگیرید، بلکه خود ماهیچه را بین انگشتان‌تان فشار دهید.
۴. کشش ذوزنقه‌ای انجام دهید
به پشت دراز بکشید. دست‌ها را به‌سمت سقف بگیرید. حالا آرنج‌ها را خم کرده و دست‌ها را طوری قرار دهید که بالای دست‌تان با زمین، و پایین دست‌تان با بالای دست‌تان زاویهٔ ۹۰ درجه درست کنند. بعد هم دست‌هایتان را مدام حرکت دهید؛ طوری که زمین بالای سرتان را لمس کنید.
حالا دست‌ها را در امتداد بدن، بالای سر بکشید، طوری که کف دست‌هایتان رو به سقف باشد. بعد هم دست‌ها را روی زمین، طوری به‌سمت طرفین حرکت دهید که بالای دست‌تان با بدن زاویهٔ ۹۰ درجه بسازد. این کار را سه تا پنج بار تکرار کنید.
۵. ماهیچه‌های سینه‌ای را بکشید
ماهیچه‌های سینه‌ای، جزء ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای نیستند، اما کشش آن‌ها به ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای کمک می‌کند. برای انجام این کشش، باید در چهارچوب یک در باز یا کنار دیوار بایستید. دست را بالا ببرید و طوری روی چهارچوب یا دیوار قرار بدهید که قسمت دست تا آرنج به چهارچوب یا دیوار تکیه کند. کف دست‌تان باید روی چهارچوب یا دیوار باشد. پای همان سمت بدن را یک قدم جلو بگذارید. بدن‌تان را قدری به‌سمت مخالف چهارچوب یا دیوار بچرخانید؛ طوری که درست زیر استخوان ترقوه کشش را احساس کنید. می‌توانید دست‌تان را بالاتر یا پایین‌تر ببرید تا قسمت‌های مختلف همان ماهیچه را به کار بگیرید.
روش دوم: درمان سردرد با کشش ماهیچه‌های پشت گردن
۱. ماهیچه‌های پشت گردن خود را پیدا کنید
حداقل شش ماهیچه در ناحیهٔ پشت گردن (Posterior Neck)، بین قاعدهٔ جمجمه تا کتف‌ها وجود دارند. فشار در همین ناحیه از بدن است که باعث بیشتر سردردها می‌شود. برای درمان سردرد با ماساژ ماهیچه‌های پشت گردن:
۲. ماهیچه‌های قاعدهٔ جمجمه را به کار بگیرید
روی پشت خود دراز بکشید و هر دو دست را پشت گردن‌تان بگذارید. یک دست را روی دست دیگر قرار دهید. یک توپ گلف را در کف دست بالایی بگذارید. دست‌ها و توپ گلف را طوری قرار دهید که در یک سمت ستون فقرات باشند، نه درست زیر ستون فقرات، بعد هم سرتان را طوری به طرفین بچرخانید که توپ گلف حرکت کند. فقط وقتی دست‌تان را حرکت دهید که لازم باشد توپ را به قسمت پایین‌تر گردن برسانید. وقتی یک سمت ستون فقرات را ماساژ دادید، توپ گلف را به سمت دیگر برده و همین کار را تکرار کنید.
۳. ماهیچه‌های پشت گردن را بکشید
این کشش‌ها را در حالت نشسته یا حتی زیر دوش می‌توانید انجام دهید. صاف بنشینید و دست را از سمت بالا به پشت سر ببرید. سرتان را با دست و به‌آرامی به‌سمت جلو بکشید تا کشش ماهیچه‌ها را احساس کنید. می‌توانید سرتان را به‌اندازهٔ ۴۵ درجه به‌سمت جلو و به طرفین بکشید.
سپس یک دست را روی سر قرار دهید و سرتان را به همان سمت بدن بکشید تا کشش را احساس کنید. این کار را با دست مخالف هم تکرار کنید.
۴. ماهیچه‌های گردن را در حالت درازکش بکشید
به پشت دراز بکشید. زانوها را به سمت بالا خم کنید و دست چپ را در حالی که کف دست‌تان رو به زمین است، زیر قاعدهٔ ستون فقرات بگذارید. دست راست را بالای سرتان قرار دهید. همین‌طور که به سقف نگاه می‌کنید، با دست، سر را به‌سمت راست بکشید تا کشش را احساس کنید.
باز هم با دست، سر را به‌سمت راست بکشید، اما این بار سرتان را حدود ۴۵ درجه بچرخانید تا صورت‌تان به‌سوی دیوار سمت راست برگردد. حالا سر را به‌اندازهٔ ۴۵ درجه به‌سمت چپ بچرخانید، طوری که نگاه‌تان به‌سوی دیوار سمت چپ برگردد، اما سرتان را با دست به‌سمت راست بکشید. کل این تمرین را با دست چپ روی سر، برای سمت چپ بدن هم تکرار کنید.
روش سوم: درمان سردرد با به‌کارگیری ماهیچه‌های گیجگاهی
۱. ماهیچه‌های گیجگاهی خود را پیدا کنید
سردردهایی که به‌خاطر ماهیچه‌های گیجگاهی (Temporalis) ایجاد می‌شوند بسیار شایع هستند. ماهیچه‌های گیجگاهی در دو طرف سر هستند؛ از فک بالایی آغاز می‌شوند، در بالای گوش امتداد می‌یابند و به‌پشت گوش می‌رسند. مشکلات ماهیچه‌های گیجگاهی به مشکلات مفصل گیجگاهی‌زیرواره‌ای (TMJ) هم مربوط می‌شوند. برای درمان سردرد با ماساژ ماهیچه‌های گیجگاهی:
۲. به ماهیچه‌های گیجگاهی فشار بیاورید
در حالی که صاف نشسته یا ایستاده‌اید، نوک انگشتان وسط و اشارهٔ هر دو دست خود را روی شقیقه‌های دو طرف سر فشار بدهید. در حالی که فشار می‌دهید، فک خود را چند بار باز و بسته کنید. انگشتان خود را در همهٔ نقاط آن قسمت از سر حرکت دهید، فشار بیاورید و در حال فشار، فک خود را چند بار باز و بسته کنید.
این تمرین یک جایگزین هم دارد. برای درمان سردرد با ماساژ ماهیچه‌های گیجگاهی، می‌توانید چندین و چند بار خمیازه بکشید تا ماهیچه‌های گیجگاهی، بدون استفاده از فشار دست، کشیده شوند.
۳. ماهیچه‌های گیجگاهی را بکشید
پیش از انجام این کشش، کمپرس آب گرم یا تکه پارچهٔ گرم و نم‌داری روی هر دو طرف سرتان، بالای گوش‌ها قرار داده و ماهیچه‌های گیجگاهی را کمی گرم کنید. وقتی ماهیچه‌ها نرم شدند، به پشت دراز بکشید و به سقف نگاه کنید. انگشت اشاره یکی از دست‌ها را داخل دهان ببرید و با فشار به ناحیهٔ پشت دندان‌های پایینی، فک را به‌سمت پایین ببرید.
۴. ماهیچه‌های گیجگاهی را ورزش دهید
به پشت دراز بکشید و به سقف نگاه کنید. انگشت‌های وسط و اشارهٔ دست راست خود را روی گونهٔ راست، درست بالای دندان‌ها بگذارید. انگشت‌های وسط و اشارهٔ دست چپ‌تان را هم روی فک پایینیِ همان سمت بگذارید. با دست چپ، فک‌تان را به‌سمت چپ فشار دهید. همین کار را برای سمت راست هم تکرار کنید.
وقتی این کشش را انجام می‌دهید، فک‌تان باید راحت بوده و هیچ مقاومتی نسبت به حرکت به‌سمت چپ و راست نداشته باشد. اگر مدتی این کار را انجام دادید و خواستید به‌جای صرفا کشش این ناحیه، آن را تقویت هم بکنید، می‌توانید با فک پایینی در برابر حرکت کمی مقاومت هم بکنید.
روش چهارم: درمان سردرد با فشار روی ماهیچه‌های سر و صورت
۱. ماهیچه‌های سر و صورت خود را پیدا کنید
حداقل شش ماهیچهٔ مشخص در سر و صورت هستند که می‌توانید برای تسکین سردرد، آن‌ها را به کار بگیرید. ناحیه‌هایی که باید برای درمان سردرد با ماساژ روی آن‌ها کار کنید عبارت‌اند از:
- ماهیچهٔ حلقوی چشم (Orbicularis Oculi): بالای هر دو چشم، کنار حدقه، درست پایین ابرو؛
- ماهیچهٔ گونه‌ای بزرگ (Zygomaticus Major): درست بالای انتهای دهان؛
- ماهیچهٔ شیپوری (Buccinator): اگر دهان‌تان را دو سه سانتی‌متر گشادتر فرض کنید، در نواحی چپ و راست انتهای دهان؛
- ماهیچهٔ پیشانی (Frontalis): ناحیهٔ بالای چشم‌ها و ابروها؛
- ماهیچهٔ پس‌سری (Occipitalis): ناحیهٔ پشتِ سر، هم‌سطحِ بالا یا وسط گوش‌ها؛
- ماهیچهٔ پوستی گردن (Platysma): اگر انحنا و جهتِ نرمهٔ گوش را به‌اندازهٔ چند سانتی‌متر به‌سمت پایین دنبال کنید، ناحیهٔ زیر فک.
۲. به ماهیچه‌های حلقوی چشم فشار بیاورید
برای فشار روی این ماهیچه‌ها دو راه وجود دارد. راه اول این است که انگشت اشارهٔ خود را روی ناحیهٔ بالای چشم و زیر ابرو، روی استخوان حدقهٔ چشم فشار دهید. وقتی نقطهٔ درست را پیدا کردید، خودتان متوجه خواهید شد، چون احتمالا احساس ناراحتی خواهید کرد. راه دوم نیشگون گرفتن این ناحیه با انگشتان و فشار دادن آن است.
۳. به ماهیچهٔ شیپوری و ماهیچهٔ گونه‌ای بزرگ فشار بیاورید
برای هر دو ماهیچه، می‌توانید از یک روش استفاده کنید. شست دست راست را درون دهان، سمت چپ، و انگشت اشاره را در همان نقطه، بیرون دهان بگذارید. انگشت‌های خود را از گونه تا پایین فک حرکت بدهید، هرجا که احساس ناراحتی می‌کنید، همان‌جا فشار بیاورید. این کار را با دست چپ و سمت راست صورت تکرار کنید.
۴. به ماهیچه‌های پیشانی فشار بیاورید
این یکی خیلی آسان است؛ فقط با انگشت‌های اشاره و وسط خود در ناحیهٔ بالای ابروها، روی پیشانی، فشار بیاورید. انگشت‌های خود را به هر سمتی که احساس ناراحتی می‌کنید، حرکت دهید.
۵. به ماهیچهٔ پس‌سری فشار بیاورید
این کار را به دو روش می‌توانید انجام بدهید. راه آسان‌تر این است که با انگشت‌های اشاره و وسط خود، روی نواحی پشت سر که احساس ناراحتی می‌کنید، فشار بیاورید.
راه دوم برای درمان سردرد با ماساژ ماهیچهٔ پس‌سری این است که روی زمین دراز بکشید، همین‌طور که به سقف نگاه می‌کنید، از یک توپ تنیس برای اِعمال فشار به این نواحی استفاده کنید.
روش پنجم: درمان سردرد با درگیر کردن ماهیچه‌های فک
۱. ماهیچه‌های فک خود را پیدا کنید
ماهیچه‌های زیادی چسبیده یا نزدیک به فک وجود دارند و در کارهای مهمی مانند جویدن به انسان کمک می‌کنند. این ماهیچه‌ها که باید برای درمان سردرد با ماساژ آن‌ها را بهتر بشناسید، عبارت‌اند از:
- ماهیچهٔ جوشی (Masseter): جلوی گوش، در امتداد دندان‌ها قرار دارد؛
- ماهیچهٔ بالی جانبی (Lateral Pterygoid): به مفصل فک و ناحیهٔ گونه چسبیده؛
- ماهیچهٔ بالی درونی (Medial Pterygoid): پشت استخوان فک قرار دارد؛
- ماهیچهٔ دوشکمچه‌ای (Digastric): زیر چانه قرار دارد.
۲. به ماهیچهٔ جوشی فشار بیاورید
برای این کار، شست دست راست خود را داخل سمت چپ دهان و انگشت اشاره را در همان نقطه، خارج دهان بگذارید. از آن‌جایی که ماهیچه‌های جوشی کمی عقب‌تر، به‌سمت گوش‌ها هستند، بهتر است شست‌تان را کمی به عقب فک، پشت گونه، ببرید. حالا از انگشت اشاره (و اگر لازم است انگشت وسط) و انگشت شست، برای نیشگون گرفتن ماهیچهٔ جوشی استفاده کنید. می‌توانید انگشت‌هایتان را از بالای ماهیچه (بالای صورت) تا پایین ماهیچه (نزدیک خط فک) حرکت دهید. وقتی کار با سمت چپ صورت تمام شد، از دست چپ برای انجام همین کار با ماهیچهٔ جوشی در سمت راست صورت استفاده کنید.
۳. دهان و ماهیچه‌های جوشی را بکشید
دست راست خود را روی پیشانی بگذارید. انگشت اشارهٔ دست چپ را داخل دهان، درست پشت دندان‌های پایینی قرار بدهید. شست دست چپ را زیر چانه بگذارید. از دست چپ برای فشار روی فک به‌سمت پایین، و از دست راست برای ثابت نگه داشتن سر استفاده کنید. به‌مدت هشت ثانیه نگه دارید. برای کشش و تمرین دادنِ ماهیچه‌های دهان، این کار را پنج یا شش بار تکرار کنید.
۴. به ماهیچه‌های بالی جانبی فشار بیاورید
این ماهیچه‌ها پشت خیلی چیزهای دیگر در صورت قرار گرفته‌اند و دسترسی به آن‌ها چندان آسان نیست. بهترین راه برای فشار آوردن به این ماهیچه‌ها، قرار دادن انگشت اشاره دست چپ، سمت راست داخل دهان، پشت دندان آسیاب فک بالایی است. اگر انگشت‌تان را در این ناحیه به‌سمت بالا فشار بدهید، تقریبا در جهت بینی، می‌توانید به ماهیچه‌های بالی جانبی فشار بیاورید. وقتی کارتان با ماهیچهٔ سمت راست صورت تمام شد، با دست مقابل ماهیچهٔ سمت چپ صورت را فشار دهید.
اگر نتوانستید به این ناحیه دست پیدا کنید، ایرادی ندارد؛ چون دسترسی به آن دشوار است. اگر فکر می‌کنید همین ماهیچه باعث سردرد شده، برای درمان سردرد با ماساژ این ناحیه، به متخصص مراجعه کنید.
۵. به ماهیچهٔ بالی درونی فشار بیاورید
ماهیچه‌های بالی درونی هم مانند ماهیچه‌های بالی جانبی پشت چیزهای زیادی در صورت قرار گرفته‌اند و دسترسی به آن‌ها آسان نیست. یک روش این است که انگشت اشارهٔ دست چپ خود را درون دهان، در سمت راست قرار دهید. انگشت را در راستای گونه به عقب ببرید تا آخرین دندان آسیاب فک بالایی را هم رد کنید. بعد انگشت را روی ناحیهٔ نزدیک مفصل فک فشار بدهید. می‌توانید انگشت‌تان را در آن ناحیه بالا و پایین ببرید تا نقاطی که احساس ناراحتی می‌کنید را پیدا کنید، بعد هم به‌مدت هشت تا شصت ثانیه آن نقاط را فشار دهید. همین فرایند را با دست راست، برای سمت چپ صورت هم تکرار کنید.
۶. به ماهیچه‌های دوشکمچه‌ای فشار بیاورید
با بند انگشت اشارهٔ دست راست روی ناحیهٔ نرم زیر چانه، درست پشت استخوان فک پایینی فشار بیاورید. این کار را از نزدیک جلوی چانه شروع کرده و بند انگشت‌تان را در امتداد استخوان فک، به‌سمت عقب حرکت بدهید تا به پشت مفصل فک، نزدیک گوش برسید. هرجا احساس ناراحتی کردید، انگشت‌تان را نگه داشته و به‌مدت هشت تا شصت ثانیه فشار بیاورید. وقتی سمت راست تمام شد، همین کار را با سمت چپ تکرار کنید.
روش ششم: تسکین سردرد با گرما و سرما
۱. از سرما روی سر یا گردن استفاده کنید
کمپرس یخ، یا خود یخ را در حوله پیچیده و روی آن ناحیهٔ سر یا گردن بگذارید که درد می‌کند. بگذارید حداکثر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند.
به‌جای این کار، می‌توانید قطعه‌ای یخ را مدتی روی ماهیچه‌ای بمالید که درد می‌کند. از آنجا که از خودِ یخ استفاده می‌کنید، آن را مدت طولانی روی یک نقطه نگه ندارید، وگرنه ممکن است به پوست یا اعصاب آن ناحیه آسیب بزنید.
گذاشتن کمپرس یخ روی قاعدهٔ جمجمه و بالای گردن، می‌تواند سردردهای اطراف جلوی سر و صورت را آرام کند.
۲. حولهٔ گرم و نم‌داری روی صورت و گردن خود بگذارید
حولهٔ گرم و نم‌دار، یا ریزش آب گرم مستقیم از دوش، بهتر از گرمای خشک، مثل پد گرم است. از این گرمای مرطوب، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی هر ناحیه‌ای از صورت یا گردن که درد می‌کند استفاده کنید. گرما همیشه به‌خوبی سرما عمل نمی‌کند، چون ممکن است در بعضی نواحی، به‌جای کاهش درد، التهاب ایجاد کند. اگر گرما برای سردرد شما مفید نبود، سرما را امتحان کنید.
۳. از گرما و سرما به‌طور هم‌زمان استفاده کنید
گاهی اوقات بهترین نتیجه ناشی از استفاده از گرما و سرما به‌طور هم‌زمان است؛ یعنی از کمپرس سرد برای قاعدهٔ سر یا بالای گردن، و هم‌زمان از حولهٔ گرم و نم‌داری برای پایین پشت گردن استفاده کنید. حتی می‌توانید هم‌زمان کمپرس سرد را روی سمت راست صورت، و حولهٔ گرم را روی سمت چپ صورت قرار بدهید. این سرما و گرما را هر پنج دقیقه روی صورت جابه‌جا کنید. این عمل را تا ۲۰ دقیقه تکرار کنید.
حالا به‌سراغ طب سوزنی و نقطه‌های فشار می‌رویم. عقیده بر این است که نقطه‌های فشار در بدن فوق‌العاده حساس هستند و می‌توانند در بدن آرامش ایجاد کنند. متخصصان انعکاس‌درمانی (Reflexology) که از رشته‌های طب چینی است، معتقدند که لمس نقاط فشار به شیوهٔ خاص می‌تواند سلامتی را تقویت کند، درد را کاهش دهد، و توازن را به بدن بازگرداند.
انعکاس‌درمانی مطالعهٔ ارتباط هر اندام بدن با اندام دیگر است. این یعنی برای درمان مثلا سر، باید جای دیگری از بدن را ماساژ دهید، مثلا دست. برای کاهش درد، باید نقطه‌های فشار مناسب را پیدا کنید.
اگر می‌خواهید درمان سردرد با نقطه‌های فشار را یاد بگیرید، حتما باید شیوهٔ درست انجام آن را بیاموزید. در این قسمت از مقاله، نظر علم در این باره را توضیح می‌دهیم و نقطه‌های فشاری را معرفی می‌کنیم تا دفعهٔ بعد که دچار سردرد شدید، از آن‌ها استفاده کنید.
علم ارتباط نقطه‌های فشار با سردرد
وقتی پای علم به میان می‌آید، شواهد چندانی از استفادهٔ انعکاس‌درمانی برای درمان سردرد وجود ندارد و مطالعاتی که انجام شده‌اند، بسیار اندک بوده و باید گسترده‌تر شوند. اما چند مطالعه هستند که تأثیر این درمان روی سر و شانه‌ها و رابطهٔ آن با کاهش سردرد را بررسی کرده‌اند که البته گاهی اوقات نیز دربردارندهٔ تحریک نقطه‌های فشار روی سر است.
در مطالعهٔ مختصری مربوط به سال ۲۰۰۲، دانشمندان بررسی کردند که دو یا سه بار در هفته ماساژ به‌مدت شش ماه، چه تأثیری بر بزرگسالانی دارد که دچار سردردهای تنشی مزمن هستند. در این مطالعه، ماساژ طی هفته اول، تعداد سردردها در هر فرد موردآزمایش را کاهش داد. تا انتهای دورهٔ درمان، متوسط تعداد سردردهای هر فرد موردآزمایش از هفت سردرد در هفته، به دو سردرد در هفته کاهش یافت. متوسط طول سردرد هر فرد هم طی دورهٔ درمان، از میانگین هشت ساعت، به میانگین چهار ساعت کاهش یافت.
در مطالعهٔ بسیار قدیمی‌تر اما بزرگ‌تری، دانشمندان تأثیر ۱۰ ماساژ یک‌ساعتهٔ مفصل را طی دو هفته روی ۲۱ زن که دچار سردردهای مزمن بودند بررسی کردند. افراد موردآزمایش در این مطالعه، توسط متخصصان معتبر ماساژ مورد درمان قرار گرفتند. سپس تأثیرات این ماساژها طی دورهٔ زمانی طولانی‌تری بررسی شدند. محققان در این مطالعه متوجه شدند که ۱۰ جلسه ماساژ مفصل، تعداد دفعه‌ها، مدت و شدت سردردها را کاهش داده‌اند.
استفاده از نقطه‌های فشار برای کاهش سردرد
چند نقطهٔ فشار در بدن وجود دارند که می‌توانند سردرد را کاهش بدهند. آن نقطه‌های فشار، این‌ها هستند:
گودیِ اتصال
نقطه‌های گودی اتصال (Union Valley) در بافت بین انگشت شست و اشاره قرار دارند. برای درمان سردرد این گام‌ها را اجرا کنید:
- با انگشت شست و اشارهٔ دست مخالف، نقطه‌های گودیِ اتصال را محکم به‌مدت ۱۰ ثانیه نیشگون بگیرید، البته نه طوری که درد بگیرد.
- سپس با انگشت شست‌تان، روی این ناحیه، در یک جهت مشخص و به‌مدت ۱۰ ثانیه دایره‌های کوچک بکشید؛ بعد در جهت مخالف هم به‌مدت ۱۰ ثانیه همین کار را تکرار کنید.
- این کار را برای گودی اتصال دست مخالف هم تکرار کنید.
این کار با نقطهٔ فشار می‌تواند تنش موجود در سر و گردن را کاهش بدهد. تنش اغلب با سردرد مرتبط است.
خیزران حفاری
نقطه‌های خیزران حفاری (Drilling Bamboo) در اندام‌های دو طرفِ نقطه‌ای قرار دارند که پُل بینی به لبهٔ ابرو برخورد می‌کند. برای درمان سردرد با ماساژ این نقطه‌های فشار:
- با هر دو انگشت اشارهٔ خود، روی هر دو نقطه به‌طور هم‌زمان فشار محکم بیاورید؛
- این فشار را به‌مدت ۱۰ ثانیه حفظ کنید؛
- انگشت را برداشته و دوباره این عمل را تکرار کنید.
لمس این نقطه‌های فشار می‌تواند سردردهایی را کاهش بدهد که به‌خاطر خستگی چشم، درد یا فشار سینوسی به وجود آمده‌اند.
دریچه‌های هوشیاری
نقطه‌های فشار دریچه‌های هوشیاری (Gates of Consciousness) در قاعدهٔ جمجمه، در ناحیه‌های خالی موازی بین دو ماهیچهٔ عمودی گردن قرار گرفته‌اند. برای درمان سردرد با ماساژ این نقطه‌ها:
- انگشت‌های اشاره و وسط یکی از دو دست خود را روی این نقطه‌های فشار قرار بدهید.
- به‌مدت ۱۰ ثانیه هر دو طرف را محکم به‌سمت بالا فشار بدهید؛ رها کرده و عمل را دوباره تکرار کنید.
لمس محکم این نقطه‌های فشار می‌تواند سردردهای ناشی از تنش در گردن را کاهش بدهد.
چشم سوم
نقطهٔ چشم سوم (Thrid Eye) بین دو ابرو قرار دارد؛ همان جایی که پُل بینی به پیشانی می‌رسد.
- از انگشت اشارهٔ یک دست برای اِعمال فشار محکم روی این نقطه به‌مدت یک دقیقه استفاده کنید.
فشار محکمی که به نقطهٔ فشار چشم سوم وارد می‌شود، سردردهای ناشی از خستگی چشم و فشار سینوسی را کاهش می‌دهد.
چشمهٔ کتف
چشمهٔ کتف (Shoulder Well) کنار شانه‌ها، بین نوک شانه و قاعدهٔ گردن قرار دارد. برای درمان سردرد با ماساژ این نقطه:
- از انگشت شست یک دست برای فشار محکم و دایره‌وار بر این نقطه به‌مدت یک دقیقه استفاده کنید.
- حالا با انگشت دست دیگر، همین عمل را برای طرف مقابل تکرار کنید.
فشار محکم بر نقطهٔ فشار چشمهٔ کتف، می‌تواند سفتی موجود در گردن و شانه‌ها را کاهش بدهد، درد گردن را تسکین بدهد و از ایجاد سردرد ناشی از این‌ها جلوگیری کند.
باید تحقیقات بیشتری انجام شود
مطالعات مفصلی دربارهٔ درمان سردرد با ماساژ نقطه‌های فشار انجام نشده‌اند، اما تحقیقات اندکی هستند که می‌گویند ماساژ سر و شانه‌ها می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند. انعکاس‌درمانی روشی غیرتهاجمی و غیردارویی برای درمان سردرد است، بنابراین بسیار ایمن محسوب می‌شود.
اما به خاطر داشته باشید که انعکاس‌درمانی و درمان سردرد با ماساژ صرفا درمان‌های مکمل است. اگر سردردهای مداوم و شدید دارید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
