درمان ریزش مو با ۱۴ روش‌ موثر خانگی و نکات مهمی که باید بدانید

درمان‌های مؤثری برای بعضی از انواع ریزش مو وجود دارد. با استفاده از این روش‌های درمانی می‌توانیم رویش موها را افزایش داده و ریزش مو را وارونه کنیم یا دست‌کم، روند کم‌پشت شدنِ بیشتر موها را آهسته کنیم. در بعضی از انواع ریزش مو مانند ریزش موی سکه ای یا طاسی منطقه‌ای (آلوپسی آره‌آتا، alopecia areata) ممکن است که به درمان نیازی نداشته باشیم و موهای ازدست‌رفته ظرف یک سال دوباره رشد کنند.

درمان طبیعی و خانگی ریزش مو

۱. آب پیاز

تصور می‌شود که سولفور موجود در آب پیاز در رشد مجدد موها مؤثر است. درمورد تأثیر آب پیاز بر رشد مو پژوهش‌های فراوانی انجام نشده است، ولی مطالعه‌ای محدود درمورد افراد مبتلا به طاسی یا آلوپسیای منطقه‌ای (alopecia areata) انجام شده است (آلوپسیای منطقه‌ای عارضه‌ای است که موجب ریزش مو به‌صورت تکه‌ای می‌شود). نیمی از افراد شرکت‌کننده در این مطالعه دو بار در روز روی پوست سر خود آب پیاز مالیده‌اند و بقیه افراد آب لوله‌کشی. پس از ۲ هفته، بر سر ۷۴٪ از گروهی که از آب پیاز استفاده کرده بودند چند تار مو دوباره رشد کرد، ولی فقط ۱۳٪ از دستۀ دوم شاهد رشد مجدد موهای خود بودند. البته در صورت استفاده از آب پیاز، بهتر است از ماده دیگری نیز برای برطرف‌کردن بوی بد پیاز استفاده کنید.

۲. آهن

این ماده مغذی حیاتی در ساخت طبیعی خون در بدن مؤثر است و پایین‌بودن سطح آن موجب ریزش مو می‌شود. البته دلیل این مسئله هنوز روشن نیست، ولی اگر می‌خواهید ریزش موی خود را درمان کنید، حتما از مواد غذایی سرشار از آهن مانند گوشت، ماهی، مرغ، پنیر توفو، کلم‌بروکلی و انواع سبزیجات سبز به مقدار کافی مصرف کنید. ولی بدون مشورت با پزشک قرص آهن مصرف نکنید. زیرا مصرف آهن بیش‌ازحد می‌تواند موجب استفراغ و یبوست شود و مصرف بسیار بالای آن حتی می‌تواند کشنده باشد.

۳. بیوتین

برخی پزشکان برای درمان ریزش مو بیوتین (یا همان ویتامین B7) تجویز می‌کنند و نتایج مطلوبی نیز می‌گیرند (بیوتین برای پوست نیز مفید است). گرچه مصرف این ویتامین بی‌خطر است، ولی می‌توانید مقدار زیادی از آن را از مواد غذایی مصرفی خود دریافت کنید. تخم‌مرغ، جوانه گندم و قارچ‌ها همگی حاوی مقدار زیادی بیوتین هستند. البته برای استفاده موضعی از بیوتین روی پوست سر زیاد به خودتان زحمت ندهید. گرچه بسیاری از تولیدکنندگان محصولات مراقبت از مو در تبلیغات خود می‌گویند که محصولات آنها حاوی این ویتامین است، اما شواهد چندانی وجود ندارد که نشان دهد ریزش مو با مصرف این محصولات بهبود پیدا می‌کند.

۴. زینک

زینک یا روی در بسیاری از فرایندهای حیاتی بدن مفید است. بنابراین، عجیب نیست که در تقویت فولیکول‌های زیر پوست سر، که موها را تغذیه می‌کنند، نیز مؤثر باشد. زینک در بدن ذخیره نمی‌شود، بنابراین باید هر روز در رژیم غذایی خود مقداری زینک دریافت کنیم. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف خوراکی زینک (در صورت پایین‌بودن میزان آن در بدن) می‌تواند در درمان ریزش مو مؤثر باشد. البته برای اثبات این مسئله باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود. معمولا پزشک، قبل از تجویز مکمل‌های زینک، ابتدا درمان‌های دیگر را امتحان می‌کند.

۵. عصاره نخل اره‌ای (Saw Palmetto)

این داروی گیاهی از میوه‌های درخت نخلی کوچک به دست می‌آید و گاهی به‌عنوان دارویی شگفت‌انگیز برای رشد مو تبلیغ می‌شود. برخی مطالعات نشان داده است که نخل اره‌ای از تجزیه‌شدن هورمون تستوسترون جلوگیری می‌کند و، بنابراین، می‌تواند در جلوگیری از ریزش مو مفید باشد. گرچه میزان کارایی عصاره نخل اره‌ای هنوز مشخص نیست، ولی خوشبختانه گفته می‌شود که مصرف آن بی‌خطر است و می‌توان آن را با داروهای دیگر مصرف کرد و امتحان‌کردن آن نیز هزینۀ بسیار ندارد.

۶. آروماتراپی یا رایحه‌درمانی

بیش از ۱۰۰ سال است که از روغن چوب صندل، اسطوخودوس، رزماری و آویشن برای درمان ریزش مو استفاده می‌شود. احتمالا ترکیبی در این روغن‌ها وجود دارد که رشد موها را افزایش می‌دهد. برای درمان ریزش مو می‌توانید هر شب یک یا چند قطره از این روغن‌ها را به‌مدت دست‌کم ۲ دقیقه روی پوست سر خود بمالید و سپس سرتان را در حوله گرمی بپیچید تا روغن بهتر جذب پوست شود. این ماساژ شبانه بوی خوبی ایجاد می‌کند و موجب می‌شود که احساس آرامش بیشتری داشته باشید.

۷. سیلیکون

وجود سطح بالایی از این عنصر متعارف در بدن می‌تواند ریزش مو را کاهش دهد (و موها را روشن‌تر کند). انواع مختلفی از مکمل‌های سیلیکون در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود، ولی نوعی مکمل مصنوعی به‌نام اورتوسیلیسیک اسید (orthosilicic acid؛ OSA) بیش از دیگر سیلیکون‌ها در بدن جذب می‌شود. البته پیش از مصرف، ابتدا باید با پزشک خود مشورت کنید. زیرا هنوز مشخص نیست که این مکمل‌ها چقدر بی‌خطر هستند.

۸. سلنیوم

بعضی از مکمل‌های رشد مو حاوی ماده‌ای مغذی به نام سلنیوم هستند. سلنیوم به بدن کمک می‌کند که در مواجهه با هر سمّی (مانند سموم موجود در دود سیگار یا هوای آلوده) با آن مبارزه کند و فولیکول‌های مو را سالم نگه دارد. البته موش‌هایی که سطح سلنیوم بدن آنها پایین بوده دچار کچلی شده‌اند، ولی ارتباط میان پایین‌بودن سطح سلنیوم در بدن و ریزش مو هنوز در انسان اثبات نشده است. توجه داشته باشید که مصرف سلنیوم بیش‌ازحد می‌تواند موجب ریزش مو و مشکلاتی در حافظه شود.

۹. ملاتونین

شاید ملاتونین را «هورمون خواب» بدانید. بسیاری از مردم از ملاتونین به‌عنوان مکملی برای خواب خوب شبانه یا کاهش خستگی پرواز (jet lag، بی‌خوابی و ناراحتی ناشی از مسافرت طولانی با هواپیما) استفاده می‌کنند. ولی مصرف کرم حاوی ملاتونین نیز می‌تواند رشد موها را افزایش دهد یا موجب کاهش ریزش مو شود. دلیل این مسئله هنوز روشن نیست، ولی در یک مطالعه، افرادی که مخلوط حاوی ملاتونین را روی پوست سر خود مالیدند، پس از ۳۰، روز شاهد کاهش ریزش موی خود بودند. اگر مشکل شوره سر دارید، باید بگوییم که ملاتونین برای درمان شوره سر نیز مفید است. البته مانند تمام مکمل‌های دیگر، قبل از مصرف مکمل‌های ملاتونین ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

۱۰. روغن دانه کدوتنبل

مصرف روزانه روغن دانه کدوتنبل به‌صورت خوراکی می‌تواند، بدون ایجاد هیچ خطری، در بازگشت موهای شما مؤثر باشد. در مطالعه‌ای محدود که افراد کمی در آن شرکت داشتند، مردانی که به‌مدت ۶ ماه هر روز ۴ کپسول روغن دانه کدو حلوایی یا همان کدو تنبل مصرف کردند شاهد افزایش تعداد موهای خود تا ۴۰ درصد بودند. البته برای اثبات این مسئله باید پژوهش‌های بیشتری انجام شود. روغن دانه کدوتنبل نیز مانند نخل اره‌ای می‌تواند مانع از تغییر تستوسترون به DHT می‌شود. DHT ترکیبی است که با ریزش مو مرتبط است.

۱۱. چای سبز

عصاره‌ای که از ترکیبات چای سبز ساخته می‌شود می‌تواند در درمان شماری از مشکلات سلامتی ازجمله ریزش مو مؤثر باشد. تأثیر این عصاره می‌تواند به‌دلیل وجود ترکیبی به نام EGCG باشد که در رشد موها مفید است. پژوهشگران به‌مدت ۶ ماه به موش‌هایی که موهای خود را از دست داده بودند عصاره چای سبز دادند و تغییراتی را در رشد موهای آنها مشاهده کردند. ولی این مسئله روی انسان آزمایش نشده است.

مکمل‌های چای سبز را با احتیاط مصرف کنید، چون برخی از این مکمل‌ها دارای ترکیباتی دیگر هستند که می‌توانند موجب بیماری شوند.

۱۲. پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)

گاهی پزشکان، برای درمان و بهبود بیمار پس از جراحی، پلاسمای غنی از پلاکتی به او تزریق می‌کنند که از خونش به دست آمده است. پی‌آرپی (PRP) سرشار از فاکتورهای رشد است و می‌تواند در رشد موها نیز مؤثر باشد. در این روش مقدار کمی از خون شما گرفته می‌شود و پس از چرخاندن این خون در دستگاه سانتریفیوژ، پروتئین پلاسمای سرشار از پلاکت آن جدا می‌شود. سپس این پلاسمای غنی از پلاکت به قسمت‌های مختلفی از پوست سر تزریق می‌شود. بسیاری از کسانی که از روش تزریق PRP استفاده کرده‌اند، شاهد رشد موهای خود بوده‌اند و ضخامت موهای آنها نسبت به گذشته افزایش یافته است.

۱۳. اسیدهای آمینه

اسیدهای آمینه اجزای سازنده پروتئین‌ها هستند. پروتئین‌ها موجب می‌شوند که بدن عملکرد درستی داشته باشد. بعضی از اسیدهای آمینه مانند سیستئین و لیزین نقشی ویژه در حفظ سلامت و رشد موها ایفا می‌کنند. البته لازم نیست که اسیدهای آمینه را به‌صورت مکمل مصرف کنید و می‌توانید مقدار زیادی از اسیدهای آمینه را از طریق رژیم غذایی سالم دریافت کنید. منابع غذایی مناسب در دریافت اسیدهای آمینه عبارت‌اند از پنیر، ماهی، تخم‌مرغ، دانه‌ها و مغزها، غلات کامل و گوشت.

۱۴. مهارکردن استرس

گاهی گذراندن دورانی پراسترس و سخت موجب ریزش مو می‌شود. سعی کنید با کنترل بهتر استرس خود مانع از ریزش موهای‌تان شوید. برای این منظور می‌توانید از تکنیک‌هایی مانند مراقبه، تنفس عمیق، تجسم هدایت‌شده (guided imagery) و تمرین‌های تمدد اعصاب استفاده کنید یا به مشاور مراجعه کنید. ورزش‌کردن نیز روشی بسیار خوب در کاهش استرس است. همه این روش‌ها به‌راحتی قابل‌یادگیری هستند و اثر آنها در کاهش تنش و استرس اثبات شده است. فراموش نکنید که بهترین درمان ریزش موی شما به علت آن بستگی دارد. بنابراین، بهتر است برای تشخیص علت ریزش مو خود ابتدا به پزشک مراجعه کنید.

درمان ریزش مو با مصرف دارو

اگر ریزش مو به‌دلیل بیماری زمینه‌ای ایجاد شده باشد، برای درمان ریزش مو حتما باید آن بیماری را درمان کنیم. در این موارد ممکن است که لازم باشد از داروهایی مانند پردنیزون (prednisone) برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن استفاده کنیم. گاهی نیز مصرف داروی خاصی موجب ریزش مو می‌شود. در این صورت پزشک به شما توصیه می‌کند که دست‌کم ۳ ماه مصرف آن دارو را متوقف کنید.

داروهایی نیز برای درمان طاسی دارایِ الگو (ارثی) وجود دارد. این داروها عبارت‌اند از:

ماینوکسیدیل (Minoxidil) (یا Rogaine)

برای تهیهٔ ماینوکسیدیل به تجویز و نسخهٔ پزشک نیازی ندارید و مردان و زنان می‌توانند این دارو را مصرف کنند. این دارو به‌صورت مایع یا کف (فوم) وجود دارد و باید آن را هر روز روی پوست سر خود بمالید (پس از مصرف دارو حتما دست‌های‌تان را بشویید). در ابتدا ممکن است که مصرف ماینوکسیدیل موجب ریزش مو شود. گاهی نیز موی جدیدی که می‌روید، کوتاه‌تر و نازک‌تر از موی قبلی است. برای جلوگیری از ریزش موی بیشتر و رویش مجدد موها باید دست‌کم ۶ ماه این دارو را مصرف کنید. برای حفظ تأثیرات این دارو باید مصرف آن را ادامه دهید.

عوارض جانبی احتمالی ماینوکسیدیل شامل سوزش پوست سر، رویش موهای ناخواسته‌ای در قسمت‌های مجاور پوست سر مانند صورت و دست‌ها و تُندتپشی یا تاکی‌کاردی است (تُندتپشی یا تاکی‌کاردی tachycardia، افزایش تعداد ضربان قلب بیش از ضربان قلب نرمال و معمولا بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه است).

فیناستراید (Propecia)

فیناستراید دارویی تجویزی برای مردان است. این دارو به‌صورت قرص‌هایی است که روزانه مصرف می‌شود. در بسیاری از مردانی که فیناستراید مصرف می‌کنند، ریزش مو کاهش می‌یابد و بعضی نیز شاهد رویش موهای جدیدی هستند. برای حفظ تأثیرات این دارو باید مصرف آن را ادامه دهید. البته این دارو برای مردان بالاتر از ۶۰ سال به‌اندازهٔ سایر مردان مؤثر نیست.

عوارض جانبی فیناستراید شامل کاهش میل جنسی و عملکرد جنسی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات است (البته این عوارض به‌ندرت مشاهده می‌شود). زنان باردار یا زنانی که ممکن است باردار باشند باید از دست زدن به قرص‌های خردشده یا شکسته‌شدهٔ فیناستراید پرهیز کنند.

داروهای دیگر

برای مردان از داروی خوراکی دوتاستراید (dutasteride) نیز استفاده می‌شود. برای زنان نیز می‌توان برای درمان ریزش مو از قرص ضدبارداری و اسپیرونولاکتون استفاده کرد.

درمان ریزش مو با جراحی پیوند مو

در رایج‌ترین نوع ریزش موی دائمی، تنها موهای قسمت جلوی سر تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد و می‌ریزد. در روش پیوند مو یا جراحی ترمیمی از موهایی که برای‌مان باقی مانده بهترین استفاده را می‌بریم.

در عمل جراحی کاشت مو، متخصص پوست یا جراح زیبایی تکه‌های کوچکی از پوست سر را که هریک دارای یک تا چندین تار مو هستند از پشت یا کنارهٔ سر برمی‌دارد. گاهی نوار بزرگ‌تری از پوست که دارای چندین گروه مو است برداشته می‌شود. سپس متخصص پوست یا جراح زیبایی فولیکول‌های مو را یک‌به‌یک در قسمت‌های طاس سر می‌کارد. بعضی از پزشکان توصیه می‌کنند که پس از جراحی پیوند مو برای به حداقل رساندن ریزش مو از ماینوکسیدیل استفاده کنید. ممکن است که برای رسیدن به نتیجهٔ مطلوب به بیش از یک جراحی نیاز داشته باشید. ریزش موی ارثی درنهایت، با وجود جراحی نیز به پیشرفت خود ادامه می‌دهد.

روش‌های جراحی موجود برای درمان ریزش مو پُرهزینه هستند و ممکن است دردناک باشند. خطرات احتمالی روش‌های جراحی شامل خون‌ریزی و باقی ماندن جای زخم است.

درمان ریزش مو با استفاده از لیزردرمانی

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از دستگاه لیزر سطح پایین (low-level laser device) را برای درمان ریزش موی ارثی مردان و زنان تأیید کرده است. چند مطالعهٔ محدود نشان داده است که لیزردرمانی تراکم موها را افزایش می‌دهد. البته برای نشان دادن اثرات بلندمدت این روش درمانی باید مطالعات و ازمایش‌های بیشتری انجام شود.

کنار آمدن با ریزش مو و استفاده از روش‌های آرایشی

اگر از درمان ریزش مو ناامید شده‌اید، می‌توانید از روش‌هایی مثل تراشیدن موهای باقی‌مانده در اطراف سر یا سایر مدل موها و محصولات آرایشی استفاده کنید. برای نمونه می‌توان از روسری، کلاه‌گیس و اکستنشن مو برای پوشاندن کم‌پشتی و طاسی سر و ایجاد ظاهری طبیعی استفاده کرد. برای اطلاع از راه‌ها و ایده‌های بیشتر می‌توانید با آرایشگری مشورت کنید. به‌طور کلی از این راه‌حل‌های غیرپزشکی می‌توان برای پوشاندن ریزش موی موقتی یا دائمی استفاده کرد.

مراقبت بیشتر از موها

در بعضی موارد می‌توانید با تغییراتی کوچک و آسان از ریزش موهای خود جلوگیری کنید. در زمان شست‌وشو، خشک‌کردن و شانه‌کردن موهای‌تان با نرمی و ملایمت کار کنید. موهای‌تان را با شدت و محکم شانه نکنید! استفاده از ابزارهای فرکردن و حالت‌دادن مو مانند شسوار، اتو و برس موی حرارتی را محدود کنید، زیرا موجب ضعیف‌شدن موهای‌تان می‌شوند. بیشتر سعی کنید موهای‌تان را به‌صورت دم‌اسبی یا گوجه‌ای ببندید یا ببافید. اگر سیگاری هستید، زمان آن رسیده که سیگار را ترک کنید. مردان سیگاری بیشتر از مردان غیرسیگاری دچار ریزش مو می‌شوند.

مراجعه به پزشک برای درمان ریزش مو

نکاتی که پیش از مراجعه به پزشک باید بدانید

می‌توانید ابتدا به پزشک خانوادگی‌تان مراجعه کنید و مشکل و نگرانی‌های‌تان را با او در میان بگذارید. او نیز ممکن است که شما را به متخصص پوست ارجاع بدهد.

کارهایی که می‌توانید پیش از مراجعه به پزشک انجام بدهید

• فهرستی از اطلاعات شخصی مهم خود را تهیه کنید. این فهرست شامل نگرانی‌های مهم یا تغییراتی است که به‌تازگی در زندگی شما ایجاد شده است.
• فهرستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل‌های غذایی مصرفی خود را تهیه کنید.
• سؤالاتی را که می‌خواهید از پزشک بپرسید، فهرست کنید.

زمانی که در مطب پزشک هستید، محدود است. بنابراین آماده کردن فهرستی از سؤالاتی که می‌خواهید بپرسید موجب می‌شود که از زمانی که دارید بهترین استفاده را ببرید. سؤالات خود را به‌ترتیب از مهم‌ترین تا کم‌اهمیت‌ترین فهرست کنید تا در صورتی که زمان کافی برای پرسیدن همهٔ آنها نداشتید، بتوانید سؤالات مهم‌تر را بپرسید. بعضی از سؤالات اساسی مربوط به ریزش مو عبارت‌اند از:

• علت احتمالی ریزش موی من چیست؟
• آیا علت‌های دیگری هم وجود دارد؟
• چه آزمایش‌هایی را باید انجام بدهم؟
• آیا ریزش موی من دائمی است یا موهایم دوباره به حالت قبل برمی‌گردد؟ چقدر طول می‌کشد تا دوباره به حالت قبل برگردد؟
• بهترین روش موجود برای درمان ریزش موی من کدام است؟
• آیا باید محدودیت‌هایی را رعایت کنم؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟ هزینهٔ درمان ریزش مو چقدر است و آیا بیمهٔ من هزینه‌های آن را پوشش می‌دهد؟
• آیا داروی ژنریک و ارزان‌تری وجود دارد که بتوانم به‌جای دارویی که تجویز کرده‌اید، استفاده کنم؟
• آیا برای افزایش اطلاعات من درمورد ریزش مو بروشور یا جزوه‌ای دارید که بتوانم با خود به خانه ببرم؟
• چه وب‌سایت‌هایی را توصیه می‌کنید؟

کارهایی که پزشک انجام می‌دهد

پزشک نیز سؤالاتی را از شما می‌پرسد. آمادگی برای پاسخ دادن به سؤالات پزشک موجب می‌شود که در زمان صرفه‌جویی کنید و بتوانید به نکات و مواردی بپردازید که می‌خواهید وقت بیشتری برای‌شان بگذارید. پزشک ممکن است که سؤالات زیر را از شما بپرسد:

• ریزش موی شما از چه زمانی شروع شد؟
• ریزش موی شما همیشگی یا گاه‌به‌گاه است؟
• آیا متوجه رشد ضعیف موها، شکستگی مو یا ریزش مو شده‌اید؟
• ریزش موی شما تکه‌ای یا کلی است؟
• آیا در گذشته نیز ریزش مو داشته‌اید؟
• آیا کسی در خانواده و بستگان درجه اول شما دچار ریزش مو بوده است؟
• چه داروها یا مکمل‌هایی را به‌طور منظم مصرف می‌کنید؟
• فکر می‌کنید که چه چیزی ریزش موی شما را کمتر می‌کند؟
• فکر می‌کنید که چه چیزی ریزش موی شما را بیشتر می‌کند؟