شاید شما نیز در گذشته دندان درد را تجربه کرده باشید و یا همین حالا که در حال خواندن این مطلب هستید از دندان درد رنج می‌برید. تحمل دندان درد بسیار سخت و طاقت‌فرساست. دندان درد زمانی اتفاق می‌افتد که قسمت مرکزی و بسیار حساس دندان به‌نام مغزِدندان (پالپ) دچار التهاب شود. پوسیدگی دندان، ضربه به دندان و عفونت لثه از علل بروز این التهابات هستند. با مطالعه‌ی این مطلب با درمان دندان درد آشنا می‌شوید و درمی‌یابید چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
تسکین سریع دردها (روش‌های آسان)
۱. استفاده از کمپرس سرد
یک کیسه‌ی نگهداری غذا را با یخ پر کنید. روی آن را با یک پارچه‌ی نازک یا دستمال توالت بپوشانید و به‌طور مستقیم روی دندان خود یا روی ناحیه‌ای از گونه که در قسمت خارجی دندان قرار دارد، بگذارید. سرمای کمپرس سرد موجب تسکین درد می‌شود. استفاده از بسته‌ی یخ نیز می‌تواند همین تأثیر را داشته باشد. فقط فراموش نکنید که روی آن را با یک دستمال بپوشانید.
- در صورت التهاب مغز دندان، گرما به تسکین درد کمک می‌کند. اگر با استفاده از کمپرس سرد دردتان افزایش یافت، از کمپرس گرم به‌جای آن استفاده کنید.
- یخ را به‌طور مستقیم روی دندان قرار ندهید. زیرا این کار درد را تشدید می‌کند؛ مخصوصا در صورت بروز دندان درد ناشی از التهابات، دندان به دماهای خیلی سرد یا گرم حساس می‌شود.
۲. مصرف مُسکن‌ها
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن می‌توانند به‌طور مؤثر و سریع موجب تسکین اغلب دردهای دندان شوند. ممکن است دندان درد توانایی غذاخوردن، صحبت‌کردن و خوابیدن را با اختلال همراه کند. درد دندان می‌تواند تمرکزتان را برای درمان آن از بین ببرد. بنابراین تسکین دندان درد به لطف داروهای مُسکن بدون‌ِ نسخه راهکاری مناسب است.
- اگر درد دندانتان به‌حدی شدید است که موجب گوش درد، سردرد یا گلودرد می‌شود، حتما باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
- داروهای مُسکن را طبق مقدار توصیه‌شده که روی آنها درج شده یا توصیه‌ی دکتر مصرف کنید.
- استامینوفن نیز یک مُسکن بدون نسخه‌ی مناسب برای درمان دندان درد است.
۳. بی‌حسی نقطه‌ی موردنظر
استفاده از ژل‌های بی‌حسی دندان بدون نسخه نیز می‌تواند برای چند ساعت دردتان را تسکین دهد. این ژل‌ها را باید به‌طور مستقیم روی دندان بمالید که معمولا برای چند ساعت تأثیر آنها باقی می‌ماند. بزاق دهان می‌تواند موجب کاهش تأثیر ژل و سرایت آن به گلو و زبان‌تان بشود. بنابراین دقت داشته باشید که ژل را قورت ندهید.
۴. تمیزکردن کامل دهان
دندان درد گاهی در اثر به‌دام‌افتادن تکه‌های کوچک غذا در لای دندان‌ها و تشدید دردهای ناشی از پوسیدگی دندان و ورم لثه اتفاق می‌افتد. در این موارد تمیز کردن دندان می‌تواند در کاهش درد و حل مشکل‌تان مؤثر باشد.
- استفاده از نخ دندان: به‌کمک نخ دندان لای دندان‌ها را تمیز کنید تا اگر تکه‌ای از غذا لای دندان‌هایتان باقی مانده، خارج شود.
- مسواک زدن نقطه‌ای که درد می‌کند: اگر دردتان ناشی از ورم لثه باشد، این راهی مؤثر برای کاهش و درمان دندان درد است. به‌مدت چند دقیقه دندان‌هایتان را مسواک بزنید و روی نقطه‌ای که درد دارد، تمرکز ویژه‌ای داشته باشید. تاجایی به مسواک‌زدن ادامه دهید تا در محل موردنظرتان دیگر احساس حساسیت نکنید.
- شست‌وشوی دهان: به کمک محلول‌ها یا دهان‌شویه‌ها دهان خود را بشویید. می‌توانید فرایند تمیزکردن دهان‌تان را با استفاده از یک دهان‌شویه به اتمام برسانید تا تکه‌های باقی‌مانده‌ی غذا خارج شود. همچنین می‌توانید چند قطره بره‌موم (ماده‌ای شبیه موم و از تولیدات زنبور عسل) را در نصف لیوان آب بریزید و از آن برای شست‌وشوی دهان استفاده کنید.
- تمیز کردن دائمی دهان و انجام مراحل بالا: این کارها را دو بار در روز انجام دهید. همچنین زمانی‌که درد دندان فروکش کرد نیز از انجام آنها غافل نشوید.
۵. شست‌وشو به کمک نمک دریا
دندان دردی که در اثر ضربه به دندان یا عفونت خفیف ایجاد شود، معمولا خودبه‌خود برطرف می‌شود. برای تسریع این روند می‌توانید از آب گرم و یک قاشق نمک دریایی استفاده کنید. زمانی‌که نمک در آب حل شد، آن را در دهان خود غرغره کنید. آب نمک باید با نقاطی از دندان که درد دارد، تماس داشته باشد. این عمل را چندین بار در روز تکرار کنید تا زمانی‌که دندان دردتان از بین برود.
درمان‌های پزشکی
۱. مراجعه به پزشک
اگر دندان درد در اثر یک عفونت بزرگ یا پوسیدگی دندان بروز کند، خودبه‌خود بهبود نخواهد یافت. اگر همراه با دندان درد علائم زیر را نیز مشاهده کردید، به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید:
- تب‌ولرز: تب و لرز نشان می‌دهد که عفونت‌تان جدی است و علائم شدیدتر هم خواهند شد.
- تخلیه‌ی ترشحات: این موضوع نیز به‌دلیلِ عفونت‌های شدید است و در صورت درمان نشدن، وضعیت‌تان بدتر می‌شود.
- دردی شدید: دردی که شدیدتر شده و حتی با مصرف داروها هم بهبود نیابد. این موضوع می‌تواند به‌خاطر پوسیدگی دندان باشد که پس از مصرف هر وعده‌ی غذایی بدتر می‌شود.
- درد ناشی از دندان عقل: اگر دندان عقل در جای نامناسب از دهان که تراکم دندان‌ها زیاد است، در بیاید فرد مجبور به کشیدن آن خواهند شد.
- اختلال در بلع و تنفس: این مشکل می‌تواند ناشی از دُمَل (آبسه) باشد.
۲. پُرکردن دندان
اگر پوسیدگی دندانتان به عصب دندان برسد و موجب بروز درد شود، دندانپزشک برای جلوگیری از تحریک بیشتر پالپ دندان، دندانتان را پُر می‌کند.
۳. عصب‌کشی دندان (روت کانال تراپی)
اگر دندانتان در اثر عفونت پالپ دچار آبسه دندان شود، عصب‌کشی انجام خواهد گرفت. به این منظور دندانپزشک داخل دندان را تمیز می‌کند تا هرگونه عفونتی ازبین برود. ازجایی‌که این روند ممکن است بسیار دردآور باشد، معمولا از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. این اقدام مخصوصا زمانی‌که دندانپزشک بخواهد با عمل جراحی ترشحات آبسه‌ی داخل لثه را خارج کند، اهمیت بیشتری می‌یابد.
۴. کشیدن دندان
برخی‌اوقات دیگر دندان قابلیت ترمیم ندارد و بهترین اقدام کشیدن آن است. در کودکانی که دندان شیری دارند، معمولا دندان کشیده می‌شود. زیرا درنهایت دندان خودش می‌افتد.
- برای بزرگسالانی که دندان‌شان را کشیده‌اند، معمولا از بریج (پل) دندان یا ایمپلنت دندان برای پُرکردن جای دندان کشیده‌شده استفاده می‌شود.
- درمورد دندان عقل تقریبا همیشه کشیدن دندان انجام می‌گیرد، زیرا موقعیت دندان به‌گونه‌ای است که نمی‌توان عصب کشی را به‌خوبی انجام داد. در برخی موارد که بیمار می‌ترسد یا موقعیت دندان عقل بسیار بد است، برروی بیمار بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد. بازیابی بیمار در این مواقع معمولا یک هفته یا بیشتر طول می‌کشد.
استفاده از روش‌های جایگزین
۱. استفاده از روغن گل میخک
این روش خانگی می‌تواند برای درمان دندان درد مؤثر باشد یا حداقل دندان درد را به‌طور موقت تسکین دهد. چند قطره روغن میخک را چند بار در روز بر روی محل درد بریزید تا درد ازبین برود. می‌توانید روغن گل میخک را از بیشتر داروخانه‌ها یا عطاری‌ها تهیه کنید.
۲. تمیزکردن دندان با هیدروژن‌پراکسید
هیدروژن‌پراکسید با تمیزکردن دندان به کاهش درد کمک می‌کند. پس از انجام این کار، دهان خود را به‌خوبی با آب بشویید. از قورت‌دادن پراکسید خودداری کنید.
- ابتدا سر گوش‌پاک‌کن را به هیدروژن‌پراکسید آغشته کرده تا اشباع شود؛
- سپس آن را بر روی دندان خود بمالید؛
- این کار را تکرار کنید.
۳. درمان سریع دندان درد با طب فشاری
با شست دست‌تان پشت دست دیگرتان جایی که انگشت شست و انگشت اشاره به‌هم می‌رسند را به‌مدت ۲ دقیقه فشار دهید. این کار موجب آزادسازی «اندورفین» می‌شود که یک هورمون مغزی است که در ایجاد احساس خوب نقش دارد.
۴. غرغره‌کردن روغن نارگیل
۱ قاشق غذاخوری روغن نارگیل را به‌مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در دهان خود غرغره کنید. برخی بر این باورند که این کار از میزان باکتری‌های موجود در دهان می‌کاهد. وقتی‌که روغن را غرغره کنید، پلاک‌های ناشی از باکتری‌ها از بین می‌روند. پس از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روغن را به‌دور بریزید. روغن را قورت ندهید. زیرا با این کار باکتری‌ها را قورت خواهید داد. همچنین بهتر است روغن را در لوله‌ی فاضلاب نریزید. زیرا این کار ممکن است موجب مسدودشدن لوله شود.
نکات
- زمانی‌که می‌خواهید دندان‌هایتان را تمیز کنید، بهتر است قبل از مسواک‌زدن از دهان‌شویه استفاده کنید؛ نه بعد از آن. این کار می‌تواند از بروز دندان درد جلوگیری کند.
- یک کپسول مایع ادویل را سوراخ کنید، مقداری از آن را روی یک پنبه بریزید و در سوراخ دندانتان بگذارید. این‌کار می‌تواند موجب تسکین فوری شود. البته طعم آن تعریفی ندارد، ولی به‌هرحال بهتر از تحمل درد است.
- برای پیشگیری از دندان درد هر روز از نخ دندان استفاده کنید. سپس از یک دهان‌شویه‌ی کلرهگزیدین برای شستشوی دهان استفاده کنید.
- استفاده از زنجبیل اگر نتواند موجب درمان دندان درد شود، حداقل می‌تواند درد را تسکین دهد. مصرف یک فنجان چای زنجبیل هر چند ساعت یک بار می‌تواند مفید باشد.
- به دندانپزشک مراجعه کنید، حتی اگر دوست ندارید. زیرا این کار بهترین اقدام برای درمان دندان درد است.
- از کمپرس سرد برای تسکین درد دندان استفاده کنید. اگر دردتان با کمپرس سرد بهبود نیافت، از کمپرس گرم استفاده کنید.
- دندان‌هایتان را بیشتر از قبل مسواک بزنید تا دهان و دندان سالمی داشته باشید و از دندان درد جلوگیری کنید.
- زمانی‌که دندان درد دارید، از خوردن غذاهای سخت (مانند مغزها، سیب و…) خودداری کنید.
- استفاده از عصاره‌ی ۱۰۰٪ خالص وانیل نیز می‌تواند به درمان دندان درد کمک کند. به این منظور مقداری از آن را روی دندان و قسمت‌های مجاور لثه‌‌تان بمالید.
- لیسترین یا سایر دهان‌شویه‌ها را به‌مدت ۱۹ دقیقه غرغره کنید. سپس یک تکه پارچه را در محلی که درد می‌کند، قرار دهید. البته این روش موجب درمان دندان درد نمی‌شود، ولی برای تسکین درد روشی مفید است.
