درمان خانگی گوش درد و علت ابتلا به آن

• راه‌های متفاوتی برای درمان عفونت گوش میانی وجود دارد. پزشک با توجه به شرایط بیمار، روش‌های درمانی متفاوت را بررسی می‌کند. برای بزرگسالانی که عفونت گوش میانی در آنها پیشرفت کرده، باید بلافاصله آنتی‌بیوتیک تجویز شود.
• در صورت بروز عفونت گوش میانی در اطفال، مراقبت از کودک باید به‌طور منظم انجام شود و اگر علائم طی دو یا سه روز از بین رفتند، نیازی به تجویز آنتی‌بیوتیک نیست. آکادمی اطفال آمریکا شرایطی از جمله سن کودک، تشخیص پزشک، شدت بیماری و قدرت بدنی کودک و توانایی والدین در مراقبت از کودک را جزو عواملی می‌داند که در تجویز آنتی‌بیوتیک به کودک نقش دارند. اینکه درمان اطفال با آنتی‌بیوتیک صورت بگیرد یا خیر، به تصمیم پزشک و مشورت وی با والدین کودک بستگی دارد.
• کنترل علائم بیماری و کاهش درد را می‌توان به کمک داروهای مُسکن، مصرف زیاد مایعات و مرطوب کردن هوا انجام داد.

روش پیشگیری از عفونت گوش میانی در کودکان

• کودک یا نوزادتان را در نزدیکی افرادی که سرماخوردگی یا مشکلات تنفسی دارند قرار ندهید.
• وقتی که کودک‌تان به پشت خوابیده، با شیشه به او شیر ندهید.
• کودکانی که در شش ماه اول تولد، شیر مادر می‌خورند کمتر در معرض عفونت‌های گوش قرار دارند.
• پس از شش‌ماهگی استفاده از پستانک را برای نوزادتان متوقف کنید.
• آن‌ها را در معرض دود سیگار قرار ندهید.
• می‌توانید با تزریق واکسن بیماری‌های رایج مانند آنفولانزا، از ابتلا به این عفونت پیشگیری کنید.

علت درد گوش داخلی چیست؟

گوش داخلی در مجاورت گوش میانی قرار دارد. گوش داخلی پرپیچ‌وخم است و پیام‌ها را به مغز می‌رساند و در حفظ تعادل فرد نقش دارد. عفونت گوش داخلی باعث سرگیجه می‌شود، ولی لزوما با درد همراه نیست.

پرده‌ی گوش (پرده‌ی صماخ) و گوش درد

پرده‌ی گوش کانال گوش خارجی را از گوش میانی جدا می‌کند. وقتی صدا به پرده‌ی گوش برخورد کند، آن را به لرزش در می‌آورد و مکانیسم شنیدن فعال می‌شود. میرنژیت وضعیتی است که در آن پرده‌ی گوش دچار التهاب می‌شود.

• میرنژیت تاولی باعث التهاب و تاول زدن پرده‌ی گوش می‌شود و بسیار دردناک است. این عفونت می‌تواند ناشی از فعالیت باکتری، ویروس یا قارچ باشد.
• میرنژیت می‌تواند ناشی از گسترش عفونت از کانال گوش خارجی یا از گوش میانی به پرده‌ی گوش باشد.
• میرنژیت پرده‌ی گوش ممکن است در اثر آسیب مستقیم یک شیء خارجی به پرده‌ی گوش نیز ایجاد شود.
• آسیب به پرده‌ی گوش می‌تواند ناشی از افزایش فشار روی پرده‌ی گوش باشد و باعث پارگی آن شود. افزایش ناگهانی فشار هوا در کانال گوش می‌تواند در اثر یک سیلی محکم، تغییر در فشار هوا در هواپیما یا انفجار بمب ایجاد شود و به پرده‌ی گوش آسیب بزند.
• مرگ در اثر برق‌گرفتگی نیز معمولا با پارگی پرده‌ی گوش همراه است.

علائم آسیب به پرده‌ی گوش یا میرنژیت

• درد؛
• کاهش شنوایی؛
• احساس پُری گوش؛
• خروج ترشحات از گوش که این ترشحات ممکن است شامل خون هم باشند.

درمان عفونت پرده‌ی گوش

• درمان عفونت‌های پرده‌ی گوش به کمک آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی، قطره‌های حاوی آنتی‌بیوتیک و داروهای مسکن انجام می‌شود.

سایر علل گوش درد

ناراحتی و درد گوش ممکن است در اثر درد اعضای مجاور گوش باشد. این دردها عبارتند از:

• درد یا سندروم TMJ. مفصل گیجگاهی‌زیرواره‌ای (TMJ)، مفصلی است که فک را به جمجمه متصل می‌کند و در جوار کانال گوش خارجی قرار دارد. التهاب این مفصل می‌تواند باعث گوش درد شود. درد مفصل TMJ می‌تواند در اثر ضربه یا آرتریت بروز کند. دندان قروچه نیز ممکن است باعث ناراحتی یا درد گوش شود.
• سینوزیت می‌تواند فشار گوش میانی را افزایش دهد و باعث بروز گوش درد شود.
• دندان درد و بیماری‌های دندان نیز می‌توانند باعث احساس درد در ناحیه‌ی گوش شوند.
• ماستوئیدیت زایده‌ای از استخوان تمپورال است که در پشت گوش قرار دارد. عفونت این بخش می‌تواند باعث بروز گوش درد شود.
• فارنژیت (التهاب گلو) و ورم لوزه نیز ممکن است همراه با گوش درد باشد. آبسه‌ی لوزه نیز علاوه بر ایجاد دشواری در باز کردن دهان و سختی در جویدن غذا، می‌تواند باعث بروز گوش درد شود.
• التهاب تیروئید و درد شریان کاروتید نیز می‌توانند موجب بروز گوش درد شوند.
• نورالوژی عصب سه‌قلو. التهاب و سوزش عصب جمجمه‌ای پنجم نیز می‌تواند موجب دردهایی در ناحیه‌ی صورت از جمله گوش شود.
• وزوز گوش. هر چند این درد واقعی نیست، ولی زنگ زدن گوش می‌تواند موجب احساس ناراحتی بسیار در ناحیه‌ی گوش شود.
• باروتروما نوعی آسیب‌ به گوش است که در اثر تغییر شدید فشار در گوش میانی و داخلی به‌وجود می‌آید. این تغییر فشار در اثر پرواز با هواپیما، غواصی سطحی یا ضربه‌ی حاصل از انفجار به وجود می‌آید. این ضربه‌ می‌تواند پرده‌ی گوش، گوش میانی، گوش داخلی یا همه‌ی آنها را تحت تأثیر قرار دهد.

وقتی گوش درد ناشی از بیماری یا آسیب اعضای مجاور گوش باشد، علائمی که بروز می‌کنند به آن عضو مربوط خواهد بود. به عنوان مثال در التهاب TMJ که باعث گوش درد می‌شود، معمولا درد با باز کردن دهان یا جویدن غذا آغاز می‌شود، یا گوش درد ناشی از دندان درد معمولا با احساس درد در دندان و لثه همراه است.

چه زمانی برای گوش درد به پزشک مراجعه کنیم؟

• بزرگسالانی که دچار سرماخوردگی یا مشکلات تنفسی پیشرفته می‌شوند، گاهی اوقات گوش درد را نیز تجربه می‌کنند. این درد گوش معمولا با بهبود بیماری برطرف می‌شود. گاهی ممکن است احساس پُری گوش کمی بعد از سرماخوردگی بهبود یابد.
• عفونت گوش میانی در کودکان اغلب خودبه‌خود بهبود می‌یابد و نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست. اما نمی‌توان در نوزادان تشخیص داد که علت تب و ناآرامی نوزاد عفونت گوش است یا خیر. در این موارد بهتر است به پزشک مراجعه شود تا وضعیت کودک یا نوزاد بررسی شود.
• نوزاد زیر ۸ هفته نباید در اثر گوش درد دچار تب شود و در صورت بروز تب باید به پزشک مراجعه کرد.
• خروج چرک، خون و مایعات از گوش طبیعی نیست و در این موارد باید به‌سرعت به پزشک مراجعه کرد.
• گوش دردی که چند ساعت طول می‌کشد و شدت آن افزایش می‌یابد، باید توسط پزشک بررسی شود.
• اگر گوش درد با کاهش شنوایی، تب، احساس ضعف و بی‌قراری همراه باشد، باید برای درمان آن به پزشک مراجعه شود.
• سرگیجه به‌خصوص زمانی که با کاهش شنوایی و وزوز گوش همراه باشد، نیاز به فوریت‌های پزشکی دارد. اینها می‌توانند علائم تومور عصبی‌ای به نام نوروم آکوستیک باشند.
• افرادی که به دیابت مبتلا هستند یا نقص دستگاه ایمنی دارند، در معرض ابتلا به اوتیت خارجی حاد قرار دارند. درمان این بیماری از طریق آنتی‌بیوتیک‌های قوی صورت می‌گیرد. علائم آن شامل گوش درد، تب، خروج مواد از گوش و قرمزی اطراف گوش است. این علائم، هشداری برای مراجعه به پزشک هستند.
• کسانی که از گوش درد می‌نالند و علائمی مانند تب، سردرد، سفتی گردن، رخوت و علائم مننژیت یا التهاب مغز دارند باید فورا به پزشک مراجعه کنند.

برای گوش درد باید به چه کسی مراجعه کرد و روش‌های تشخیص گوش درد چیست؟

گوش درد مشکل شایعی است و بیشتر پزشکان با آن آشنایی دارند. اما برای بررسی دقیق و تخصصی‌تر باید به متخصصان گوش و حلق و بینی مراجعه کرد. آنها می‌توانند مشکل بیمار را دقیقا تشخیص دهند و در صورت لزوم توانایی جراحی گوش (داخلی، میانی و خارجی) را دارند.

پزشک یا متخصص از طریق صحبت با بیمار، بررسی سابقه‌ی پزشکی وی و انجام برخی معاینه‌های فیزیکی می‌تواند مشکل بیمار را تشخیص دهد. پزشکان به کمک اوتوسکوپ (گوش‌بین) کانال گوش و پرده‌ی گوش مراجعه‌کننده را معاینه می‌کنند.

در صورتی که علت گوش درد اوتیت خارجی باشد، کانال گوش متورم و ملتهب می‌شود. امکان دارد ترشحات سفت‌شده‌ای نیز در کانال گوش مشاهده شوند. گاهی اوقات کانال گوش چنان متورم می‌شود که مشاهده‌ی آن غیرممکن می‌شود.

در تاول میرنژیت پرده‌ی گوش را با گوش‌بین معاینه می‌کنند. در این مورد تورم و تاول بر روی پرده‌ی گوش قابل مشاهده است.

در صورتی که متخصص علتی برای گوش درد مشاهده نکند، ممکن است اعضای دیگر بدن مانند گلو، گردن و ریه‌ها را معاینه کند تا علت گوش درد را تشخیص دهد.

سنجش شنوایی

• سنجش شنوایی زمانی انجام می‌شود که عفونت‌های مکرر رخ دهند یا پیشرفت مهارت‌های گفتاری در کودک به تأخیر بیفتند.
• بیمارانی که مشکل سرگیجه دارند نیز ممکن است مورد سنجش شنوایی قرار بگیرند.

آزمون‌های آزمایشگاهی

این آزمون‌ها به‌ندرت برای تشخیص عفونت‌های گوش انجام می‌گیرند. معمولا زمانی از این آزمون‌ها استفاده می‌شود که عفونت گوش با درمان‌های رایج بهبود نیابد. در این مواقع نمونه‌ای از ترشحات گوش به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا باکتری خاصی که عفونت را به‌وجود آورده شناسایی شود.

تصویربرداری

به‌ندرت از پرتو ایکس، سی‌تی‌اسکن و سایر روش‌های تصویربرداری برای تشخیص عامل گوش درد استفاده می‌شود. این آزمون‌ها بیشتر زمانی انجام می‌شوند که متخصص به وجود تومور مشکوک باشد.

درمان‌های خانگی برای تسکین و کاهش گوش درد چیست؟

• قرار دادن کمپرس گرم در قسمت خارجی گوش می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد. فقط توجه داشته باشید که آب به داخل گوش وارد نشود یا پوست گوش از گرما نسوزد!
• اگر کمپرس گرم کارگشا نبود، شاید کمپرس سرد به کارتان بیاید. قرار دادن کمپرس سرد به مدت ۲۰ دقیقه می‌تواند درد گوش را تسکین دهد. فقط مراقب باشید که گوش‌تان دچار یخ‌زدگی نشود!
• داروهای مُسکن نیز می‌توانند برای کاهش درد گوش مؤثر باشند. این داروها شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن هستند. این داروها با برخی داروهای دیگر تداخل دارویی دارند و می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. بنابراین قبل از مصرف آنها با پزشک مشورت کنید. مقدار مصرف این داروها در نوزادان و کودکان با توجه به وزن‌شان تعیین می‌شود.
• از ایبوپروفن و استامینوفن می‌توان برای کنترل تب نیز استفاده کرد.
• آب بدن‌تان را تأمین کنید و زیاد مایعات بنوشید.
• رطوبت و بخار می‌تواند به تخلیه‌ی سینوس و گوش کمک کند.
• روغن زیتون ممکن است در کاهش درد مؤثر باشد. ریختن چند قطره روغن زیتون در کانال گوش‌ می‌تواند دردتان را تسکین دهد.
• برخی قطره‌های مسکن گوش نیز در کاهش درد مؤثرند.
• ممکن است روغن‌های گیاهی یا داروهای گیاهی نیز در کاهش درد گوش مؤثر باشند. به این منظور می‌توانید از کسانی که با طب سنتی آشنایی دارند مشورت بگیرید.
• جویدن یا خمیازه کشیدن در تنظیم فشار گوش میانی مؤثر است. بعضی اوقات صداهای ناگهانی، مثل صدای به‌هم‌خوردن دانه‌های غلات، می‌تواند باعث باز و بسته شدن شیپور استاش شوند و فشار گوش میانی را تنظیم کنند.
• در هنگام برخاستن یا نشستن هواپیما، مکیدن یک آب‌نبات به تنظیم فشار گوش‌تان در هنگام تغییر ارتفاع کمک می‌کند.
• اگر احساس پری گوش‌تان در اثر درد سینوس باشد، علاوه بر رطوبت، استفاده از اسپری بینی اکسی‌متازولین نیز می‌تواند در کاهش دردتان مؤثر باشد. حداکثر زمان استفاده از این درمان سه روز است. ولی استفاده از سرم آب‌نمک برای بینی محدودیت زمانی ندارد.

آیا پس از درمان گوش درد باید دوباره برای معاینه به پزشک مراجعه کرد؟

• بیشتر گوش دردها پس از یک یا دو روز درمان، بهتر می‌شوند، ولی هم‌چنان احتمال عود کردن بعضی از عفونت‌ها حتی پس از درمان وجود دارد. نکته‌ی مهم این است که باید دوره‌ی درمان کامل شود و به محض محو شدن علائم، روند درمان متوقف نشود.
• در بیشتر موارد مراجعه‌ی مجدد به پزشک ضرورتی ندارد. مگر اینکه عوارضی مانند تب، کاهش شنوایی، تهوع، سرگیجه و درد شدید بروز کنند.
• افرادی که به صورت مکرر دچار عفونت گوش می‌شوند، باید مورد سنجش شنوایی قرار گیرند.
• پارگی پرده‌‌ی گوش خودبه‌خود بهبود نمی‌یابد و برای درمان آن باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد. با عمل‌ جراحی می‌توان پارگی پرده‌ی گوش را ترمیم کرد.
• افرادی که به دیابت یا نقایص دستگاه ایمنی مبتلا هستند، باید برای چک‌آپ مجدد به پزشک مراجعه کنند.