آیا می‌دانید خارش بیرونی واژن نشانه چیست؟ خارش و حساسیت در هر کجای بدن، آزاردهنده است اما وقتی این ناراحتی در ناحیه‌‌ای حساس مانند اندام تناسلی بانوان رخ دهد، آزاردهنده‌تر می‌شود. اغلب حساسیت‌ها و خارش‌های اندام تناسلی چندان نگران‌کننده نیستند؛ اما از آنجا که ممکن است نشانه‌ی عفونت‌هایی مانند عفونت قارچی واژن باشند، بهتر است به دکتر مراجعه شود. در این مقاله، شما را با علت خارش واژن و مهم‌ترین مراقبت‌های لازم و موارد بهداشتی خانگی برای درمان خارش واژن آشنا خواهیم کرد.
خارش بیرونی واژن نشانه چیست؟
مهم‌ترین علت سوزش و خارش واژن را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
۱. واژینوز باکتریایی
وجود ترکیبی از باکتری‌ها در ناحیه‌ی واژن طبیعی است؛ ولی رشد باکتری‌های نامناسب در این ناحیه ممکن است به عفونت منجر شود. واژینوز باکتریایی علاوه بر خارش، علائم دیگری نیز دارد: ترشح زیاد و بدبو، التهاب و سوزش.
۲. بیماری های مقاربتی
بیماری های مقاربتی مثل بیماری‌های «کلامیدیا»، تبخال تناسلی، زگیل تناسلی، «تریکوموناس» (Trichomonas) (نام تک‌یاخته‌ای بی‌هوازی و عفونت‌زا) و «سوزاک» (Gonorrhea)، همگی می‌توانند عامل حساسیت و علت سوزش و خارش واژن و ناراحتی‌های دیگری در ناحیه واژینال و دستگاه تناسلی شوند.
۳. عفونت قارچی
از میان هر ۴ زن، ۳ نفر در برهه‌ای از زندگی، در ناحیه تناسلی دچار عفونت قارچی می‌شوند. عفونت قارچی بر اثر رشد بیش‌ازحدِ قارچ در ناحیه‌ی تناسلی و واژن ایجاد می‌شود. بارداری، آمیزش، مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و سیستم ایمنی ضعیف، همگی از عوامل ابتلا به این بیماری هستند. عفونت قارچی، افزون بر ایجاد حساسیت و خارش، موجب می‌شود ترشح بانوان سفید و غلیظ شود و حالت پنیری پیدا کند.
۴. یائسگی
کاهش تولید هورمون استروژن در سال‌های آخر باروری زنان (یائسگی)، ممکن است باعث نازک‌شدن و خشک‌شدن دیواره‌های واژن شود. این اتفاق موجب سوزش و خارش واژن می‌شود. این نازکی و خشکی دیواره‌های واژن در دوران شیردهی برخی از زنان نیز بروز می‌کند.
۵. مواد شیمیاییِ تحریک‌کننده
برخی محصولات شیمیایی مانند کرم‌ها، دوش واژینال، کاندوم‌ها، فو‌م‌های ضد‌بارداری، مواد شوینده‌‌ی لباس، صابون‌ها، دستمال‌توالت‌های معطر و نرم‌کننده‌های لباس، ممکن است باعث ایجاد حساسیت، خارش و سوزش واژن شوند.
۶. «لیکن اسکلروز» (Lichen Sclerosus)
علت خارش واژن می‌تواند ناشی از لیکن اسکلروز باشد. لیکن اسکلروز بیماری نادری است که باعث ایجاد لکه‌های سفید روی پوست، به‌ویژه اطراف دستگاه تناسلی می‌شود. اثر زخم این لکه‌های سفید می‌تواند برای همیشه روی ناحیه‌ی واژینال بماند. زنان پس از دوران یائسگی، بیشتر درمعرض ابتلا به این بیماری هستند.
درمان سوزش و خارش واژن
حساسیت‌های واژنی معمولا به‌طور طبیعی خوب می‌شوند. اگر حساسیت ادامه‌دار شود یا پس از درمان دوباره بازگردد، یعنی ناراحتی شدید است و باید به دکتر مراجعه شود. دکتر می‌تواند از شما آزمایش لگنی بگیرد. همچنین شاید برای مشخص‌شدن علت ناراحتی از ترشح شما نیز نمونه‌برداری کند.
درمان خارش واژن به علت بروز آن بستگی دارد:
- واژینوز و بیماری های آمیزشی با آنتی بیوتیک‌ها و پادانگل‌ها درمان می‌شوند.
- عفونت های قارچی با داروهای قارچ‌کش از بین می‌روند. این داروها یا خوراکی هستند؛ یا به‌صورت کرم، شیاف و پماد برای داخل واژن مصرف می‌شوند. شما می‌توانید این داروها را بدون نسخه در دُزهای مختلف یک، سه و هفت‌روزه، از داروخانه تهیه کنید. با این حال، اگر قبلا دچار عفونت قارچی نشده‌اید، حتما پیش از تهیه‌ی این داروها، به دکتر مراجعه کنید.
- خارشِ مربوط به دوران یائسگی ممکن است با مصرف قرص، کرم استروژن و واردکردن حلقه‌ی واژینال، بهبود یابد.
- بقیه‌ی خارش‌ها و حساسیت‌ها با لوسیون‌ها وکرم‌های استروئید که باعث کاهش التهاب می‌شوند، بهبود می‌یابند. تجویز کرم قوی استروئید می‌تواند حساسیت ناشی از بیماری لیکن اسکلروز را کاهش بدهد.
از آنجا که حساسیت، سوزش و خارش واژن در دختران جوان ممکن است به سوءِاستفاده‌های جنسی مربوط باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
درمان خانگی سوزش و خارش واژن
۱. حمام جوش‌شیرین
حمام جوش‌شیرین می‌تواند عفونت‌های قارچی را به‌خوبی درمان کند. بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۳، جوش شیرین دارای اثرات ضدقارچ است. یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ هم نشان داد که جوش شیرین سلول‌های کاندیدا (همان سلول‌هایی که باعث عفونت قارچی می‌شوند.) را از بین می‌برد.
نحوه استفاده:
- بین ۱/۴ فنجان تا ۲ فنجان جوش شیرین را به وان حمام اضافه کنید و اجازه دهید تا حل شود؛
- پس از حل شدن کامل آن، ۱۰ تا ۴۰ دقیقه درون وان بنشینید.
۲. ماست یونانی
ماست یونانی یک داروی خانگی رایج برای عفونت‌های قارچی است. ماست یونانی سرشار از پروبیوتیک است. پروبیوتیک رشد «باکتری‌های خوب» درون واژن را تقویت می‌کند. یک منبع معتبر در سال ۲۰۱۲، ۱۲۹ زن باردار مبتلا به عفونت قارچی را مورد بررسی قرار داد. محققان به ۸۲ نفر از آنها ماست و عسل دادند و ۴۷ نفر کرم ضد قارچ بدون نسخه دریافت کردند. این مطالعه نشان داد که مخلوط عسل و ماست در درمان عفونت‌های قارچی واژن مؤثرتر از داروهای ضد قارچ بدون نسخه است.
نحوه استفاده:
- برای تسکین خارش می‌توانید مقداری ماست یونانی بردارید و داخل واژنتان قرار دهید؛
- یا اینکه می‌توانید یک تامپون را به ماست یونانی آغشته کنید و آن را داخل واژن قرار دهید؛
- اگر هر دو روش را امتحان کردید، یک پد بپوشید تا ماست لباس زیرتان را کثیف نکند؛
- از ماست یونانی ساده بدون طعم و شکر اضافه شده استفاده کنید.
۳. حمام سرکه سیب
بسیاری از مردم معتقدند که افزودن سرکه سیب به حمام می‌تواند عفونت قارچی را تسکین دهد. همچنین به عنوان یک درمان خانگی رایج برای خارش پوست شناخته می‌شود. متأسفانه، شواهد کمی برای اثبات این ادعا وجود دارد. با وجود این، امتحان کردن آن ضرری ندارد، چون هم قیمت کمی دارد و هم عارضه جانبی شناخته‌شده‌ای ندارد.
نحوه استفاده:
- نصف فنجان سرکه سیب را به وان حمام اضافه کنید؛
- ۱۰ تا ۴۰ دقیقه درون آن بنشینید.
۴. مکمل‌های پروبیوتیک
باکتری‌ها برای سلامت واژن ضروری هستند و پروبیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های خوب واژن شما را افزایش دهند. شما می‌توانید مکمل‌های پروبیوتیک مانند کپسول و تونیک را در داروخانه یا فروشگاه بهداشتی محلی خود پیدا کنید یا به صورت آنلاین خرید کنید. اینها باعث رشد باکتری‌های مفید در واژن و روده شما می‌شوند. این موارد را می‌توان به عنوان یک اقدام پیشگیرانه نیز در نظر گرفت. پزشک ممکن است هنگام تجویز آنتی بیوتیک مصرف پروبیوتیک را هم توصیه کند.
۵. روغن نارگیل
یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد که روغن نارگیل می‌تواند کاندیدا آلبیکنس (عامل عفونت قارچی) را از بین ببرد. بااین‌حال، این مطالعه در آزمایشگاه انجام شد و شواهد کافی برای تأیید اینکه روی انسان هم همین تاثیر را دارد، وجود نداشت.
نحوه استفاده:
- روغن نارگیل را وارد واژنتان وارد کنید؛
- حتما از روغن نارگیل خالص و با کیفیت استفاده کنید؛
- اگر از این روش درمانی استفاده می‌کنید، یک پد بپوشید، زیرا در غیر این صورت می‌تواند لباستان را کثیف کند.
۶. غذاهای حاوی پروبیوتیک
اگر عفونت قارچی دارید، خوردن غذاهای حاوی پروبیوتیک ازجمله غذاهای تخمیری می‌تواند به بدن شما در مبارزه با آن کمک کند. غذاهای پروبیوتیک‌دار عبارت‌اند از:
- ماست؛
- کامبوچا؛
- کیمچی؛
- کلم ترش؛
- میسو.
۷. پوشیدن لباس زیر نخی
لباس زیر مناسب را فراموش نکنید. لباسِ زیر نخی بپوشید و هر روز آن را تعویض کنید. از پوشیدن لباس زیر‌هایی که پارچه و الیاف مصنوعی در آنها به‌کار رفته است، خودداری کنید. لباس زیر نخی برای بهبود هر نوع ناراحتی واژن مفید است. لباس زیر نخی با ایجاد تهویه مناسب می‌تواند خارش پوست را کاهش دهد. پوشیدن لباس زیر ۱۰۰ درصد پنبه می‌تواند از عفونت قارچی جلوگیری کند، زیرا مخمر در مناطقی که تهویه مناسب ندارند رشد می‌کند.
۸. رعایت بهداشت واژن
رعایت بهداشت واژن می‌تواند از خارش واژن جلوگیری کرده و آن را آرام کند.
در اینجا چند راهکار مفید مربوط به بهداشت واژن را معرفی می‌کنیم:
- از صابون، ژل یا شوینده‌های معطر استفاده نکنید.
- برای شستن واژن کافیست آن را با مقداری آب گرم بشویید. دوش گرفتن و شستشوی بیش از حد واژن و فرج، می‌تواند باعث خارش شود. مواد شوینده می‌توانند واژن را تحریک کرده و باعث واکنش‌های آلرژیک و عفونت شوند.
- همیشه پس از اجابت مزاج، از جلو به عقب خودتان را پاک کنید.
- برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های آمیزشی، هنگام آمیزش از کاندوم استفاده کنید.
- از دوش‌های واژینال، برای شستن واژن خود استفاده نکنید. دوش واژینال فقط در صورت تجویز پزشک انجام شود.
- اگر دچار خشکی واژن شدید، از مرطوب‌کننده‌ی واژینال بهره بگیرید. هنگام آمیزش از روان‌کننده‌هایی که پایه‌ی آنها آب است (مانند K-Y و لوبریکانت استروگلاید) استفاده کنید.
- تا زمانی که علائم ناراحتی‌تان برطرف نشده است، نزدیکی نکنید.
- خود را نخارانید. با این کار ناحیه تناسلی‌تان را بیشتر تحریک می‌کنید.
