صبح بود و می‌خواستم با یک کیف سنگین در یک دست و فنجان قهوه در دست دیگر از خانه خارج شوم. ناگهان با حیرت از خودم پرسیدم: «دسته کلیدم را کجا گذاشتم؟» و بعد به مدت ۲۰ دقیقه با اضطراب هر چه بیشتر دنبال کلیدم می‌گشتم. حاضرم قسم بخورم که آن را روی میز عسلی گذاشته بودم. هم‌چنان که دیوانه‌وار کل خانه را می‌گشتم احساسی از دست‌پاچگی و رنجش در من بروز کرد. تپش قلب پیدا کرده بودم، کف دستم عرق کرده بود و گیج شده بودم. بله، یک صبح پُراضطراب دیگر!
در این مقاله با ۱۵ راه آسان برای درمان اضطراب آشنا خواهید شد.
هشدارهایی در مورد اضطراب
از نظر فنی، اضطراب، دلهره و هراسی است که به خاطر یک رویداد پیشِ رو، به انسان دست می‌دهد. ما آینده را به شکلی ترسناک برای خود پیش‌بینی می‌کنیم به طوری که این پیش‌بینی‌ها در کل بی‌پایه و اساس هستند. در زندگی روزمره، علائم جسمی و روانی اضطراب را می‌توان در مواردی مانند بالا رفتن تپش قلب، عدم تمرکز در کار و تحصیل، اختلالات خواب و بدخُلقی با خانواده، دوستان و همکاران یافت.
اضطراب و استرس، واکنشی جسمی و احساسی به خطرات درک شده است. (که همیشه واقعی نیستند) و از آنجا که بسیاری از ما در جنگل زندگی نمی‌کنیم که از ترس حیوانات وحشی از آنها فرار کنیم، بیشتر این خطرات و ترس‌ها چیزهای کوچکی هستند که به خاطر آنها ما کنترل‌مان را از دست می‌دهیم: پُر شدن ظرفیت ایمیل‌های دریافتی، ساعات شلوغی صبح یا گم کردن دسته کلید پیش از خروج از خانه. خوشبختانه، با ایجاد تغییراتی کوچک در زندگی روزمره می‌توان بر این نوع از استرس‌ها غلبه کرد.
توجه داشته باشید که اگر به یک اختلال اضطراب جدی دچار شده‌اید، به پزشک متخصص مراجعه کنید. برای کنترل علائم اضطراب راه‌های زیادی وجود دارد. اما اگر به دنبال کاهش اضطراب روزانه‌ی خود هستید، با به‌کارگیری ۱۵ نکته‌ای که در ادامه‌ی مقاله به آن اشاره می‌کنیم، تا حد زیادی آرامش و آسودگی را به دست خواهید آورد.
۱. خواب کافی داشته باشید
برای درمان اضطراب باید خوب بخوابید. خواب نامناسب می‌تواند پیامدهای ناخوشایندی داشته باشد. کمبود خواب نه تنها بر سلامت جسمانی تأثیر می‌گذارد، بلکه اضطراب و استرس را تشدید می‌کند. گاهی اوقات خواب ناکافی می‌تواند به یک چرخه‌ی معیوب تبدیل شود چرا که اضطراب غالبا به اختلال در خواب منجر می‌شود. علی‌الخصوص در مواقعی که اضطراب دارید، برای خواب کامل ۷ تا ۹ ساعته برنامه‌ریزی کنید. آن موقع خواهید دید که چگونه داشتن خواب شیرین در چند شب، بر میزان اضطراب شما در طول روز تأثیر مثبت می‌گذارد.
۲. لبخند بزنید
یکی از راه‌های درمان اضطراب لبخند زدن است. وقتی کار ما را خسته و کوفته می‌کند، یک راه خوب برای استراحت سریع، پیدا کردن چیزی جهت خندیدن است. تحقیقات نشان می‌دهند که خنده می‌تواند عوارض افسردگی و اضطراب را کاهش دهد، پس به دنبال یک کلیپ بامزه در اینترنت بگردید که حالت عصبی را از شما دور کند.
۳. به هم ریختگی‌های ذهن خود را مرتب کنید
به‌هم‌ریختگی جسمی برابر است با به‌هم‌ریختگی روانی و ذهنی. فضای کاری درهم‌ریخته و نامرتب آسایش را مختل می‌کند و این حس، که کارمان هیچ‌وقت تمام نخواهد شد را به ما القا می‌کند. بنابراین ۱۵ دقیقه از وقت خود را صرف مرتب کردن محل زندگی یا کار خود نمایید و سپس عادت کنید که همه چیز را تمیز و عاری از هرگونه عنصر اضطراب‌زا نگاه دارید. این کار به شما کمک خواهد کرد منطقی فکر کنید و در نتیجه هیچ جای اضطرابی برای شما باقی نخواهد ماند.
۴. سپاس‌گزار باشید
یکی از راه‌های درمان اضطراب، سپاس‌گزاری است. در طی مطالعات علمی مشخص شده است که سپاس‌گزاری به کاهش اضطراب کمک می‌کند، به خصوص زمانی که خوب استراحت کرده باشیم. با نوشتن نامه یا ساختن کارت‌پُستال سپاس‌گزاری کنید، تا حس قدردانی در تفکرات شما نهادینه شود، در نتیجه با این کار غرق شدن در افکار منفی را از خود دور نمایید.
۵. تغذیه‌ی مناسب داشته باشید
تغذیه‌ی مناسب یکی دیگر از راه‌های درمان اضطراب است. اضطراب می‌تواند به طور کل فعالیت بدن را دچار اختلال کند به طوری که اشتهای ما تغییر یابد یا فقط بتوانیم مواد غذایی خاصی بخوریم. اما برای تأمین نیازهای بدن، سعی کنید بیشتر غذاهایی را مصرف کنید که دارای مواد مغذی از قبیل ویتامین B و اُمگا۳ به علاوه‌ي برخی غلات کربوهیدرات‌دار باشند. مطالعات نشان داده‌اند که میان ویتامین B و سلامت روان ارتباط مستقیمی وجود دارد و اُمگا۳ به کاهش عوارض افسردگی و اضطراب کمک می‌کند. غلات کربوهیدرات‌دار نیز به تنظیم میزان سروتونین (پیام‌رسان‌های عصبی “حس خوب” که به حفظ آرامش کمک می‌کند) می‌پردازد. اگرچه ممکن است ما چیزی غیر از این مواد غذایی را هوس کنیم، اما تحقیقات نشان می‌دهند که خوردن غذاهای شیرین و فرآوری‌شده می‌تواند عوارض اضطراب را افزایش دهد.
۶. نفس کشیدن را بیاموزید
یک ابزار مفید برای درمان اضطراب و جلوگیری از حملات اضطرابی و ترس شدید، تنفس است. تنفس نشان‌گر بسیار خوبی است که میزان اضطراب شما را در طول روز نشان می‌دهد. نفس‌های کوتاه و سطحی نشان‌دهنده‌ی وجود استرس و اضطراب در مغز و بدن است. اما در مقابل، نفس کشیدن آگاهانه به همراه تنفس بلند و عمیق کمک می‌کند تا پیام‌هایی به مغز فرستاده شود که مغز را از تشویش و اضطراب دور کند.
۷. تمرکز ذهن (مدیتیشن) داشته باشید
خیلی از ما شنیده‌ایم که تمرکز ذهن آرامش‌بخش است، اما چیزی که دانشمندان علاوه بر این کشف کرده‌اند این است که، تمرکز ذهن در واقع میزان ماده‌ی خاکستری مغز را افزایش می‌دهد که همین به بدن کمک می‌کند تا استرس کمتری داشته باشد. تعداد زیادی از مطالعات اخیر آثار مثبت تمرکز ذهن را بر روی اضطراب، خلق‌و‌خو و استرس به اثبات رسانده است. تمرکز ذهن هم‌چنین روشی برای مشاهده‌ی مغز است و به ما امکان می‌دهد که بفهمیم ذهن ما چگونه افکار اضطراب‌آور را به وجود می‌آورد. شناخت الگوهای فکری مغز می‌تواند کمک کند که ما از افکار منفی فاصله بگیریم.
۸. تخته‌ی چشم‌انداز درست کنید
اگر آینده در نظرتان بزرگ و ترسناک است، سعی کنید افکار خود در خصوص اتفاقات آینده را تغییر دهید. گاهی اوقات تعیین اهداف واقعی می‌تواند ما را از اضطراب در خصوص آینده‌ي ناشناخته دور کند. یک ساعت از وقت خود را برای ساختن یک تخته‌ی چشم‌انداز کنار بگذارید و در این تخته هیجانات خود درباره‌ی پروژه‌ها و اتفاقات احتمالی پیشِ رو را وارد کنید. کسانی که نمی‌توانند این تخته را به صورت دستی تهیه کنند، می‌توانند با استفاده از شبکه اجتماعی پینترست (Pinterest) برای خودشان تخته‌ی چشم‌انداز الکترونیکی بسازند. هنگام ساختن این تخته، سعی کنید از ابزار فکر (T.H.I.N.K) استفاده کنید: آیا این فکر من درست (True)، مفید (Helpful)، الهام‌بخش (Inspirational)، ضروری (Necessary) و مهربانانه (Kind) است؟ اگر این‌طور نیست، این فکر را دور بریزید.
۹. تفریح کنید
به نظر می‌آید که کودکان و حیوانات دارای یک قابلیت درونی به نام تفریح هستند بدون اینکه نگران سرریز شدن صندوق نامه‌ها یا ایمیل‌های دریافتی خود باشند. وقتی که شرکت‌ها به ما زمان استراحت می‌دهند، باید مسئولانه از آن برای تفریح و سرگرمی استفاده کنیم. برای اینکه ذهن خود را خالی کنید یک عصر را با یک کودک یا یک حیوان وقت بگذرانید تا از این مخلوقات بی‌خیال الگو بگیرید!
۱۰. سکوت کنید
زمانی را برای جدا کردن خود از پیرامون‌تان کنار بگذارید. این کار را در مدت زمانی آغاز کنید که به نظرتان قابل اجرا و قابل تحمل است، حتی اگر ۵ دقیقه باشد. برای انجام این کار تلفن خود را خاموش کنید و به سراغ ایمیل، تلویزیون، اخبار یا هر چیز دیگر نروید. بگذارید دیگران متوجه شوند که نمی‌توانند به شما دسترسی پیدا کنند تا بتوانید بدون هیچ نگرانی تمدد اعصاب کنید. شواهد موجود نشان‌گر این مطلب است که سر و صدای فراوان می‌تواند میزان استرس را بالا ببرد، پس زمانی از زندگی روزمره‌ی پُرهیاهوی خود را برای یک سکوت مقدس و الهام‌بخش اختصاص دهید.
۱۱. نگران شوید
بله، ما می‌توانیم خودمان نگرانی را برای خود ایجاد کنیم، اما فقط برای مدت زمان مشخص. وقتی چیزی در ذهن شما سنگینی می‌کند یا اعتقاد دارید که قطعا اتفاق ناخوشایندی خواهد افتاد، تنها برای ۲۰ دقیقه برای خود نگرانی ایجاد کنید. به تمامی پیامدهای ممکن سناریو فکر کنید، به استراتژی‌های مقابله بیاندیشید و بعد از آن ۲۰ دقیقه، فکر و خیال را کنار بگذارید. سپس با یکی از دوستان‌تان تماس بگیرید تا از وسوسه‌ی فکر و خیال بیشتر و در نتیجه تجاوز کردن از محدوده‌ی ۲۰ دقیقه جلوگیری کنید. یا روش دیگر این است که برای یکی از استراتژی‌های مورد نظر خود برنامه‌ریزی کنید.
۱۲. از پیش برنامه‌ریزی کنید
با آماده نمودن خود برای روزهای پیشِ رو، با افکار اضطراب‌آور مبارزه کنید. سعی کنید یک برنامه‌ی زمان‌بندی یا یک لیست فعالیت‌ها درست کنید و عاداتی را در خود ایجاد نمایید که به افزایش بهره‌وری منجر می‌شود. به جای صرف روزانه ۱۰ دقیقه بیشتر برای پیدا کردن دسته کلید، عادت کنید که هر روز هنگام ورود به خانه آن را در جایی مشخص بگذارید. شب قبل لباس‌های خود را در جایی کنار بگذارید، ساک ورزشی خود را جمع کنید و آن را پشت در قرار دهید یا زودتر به فکر تهیه‌ی ناهار بیافتید. بر این تمرکز داشته باشید که چگونه با کسب آمادگی پیش از موعد، باورهای اضطراب‌آور را از ذهن خود دور بریزید.
۱۳. چیزهای مثبت را در ذهن خود مجسم کنید
هنگام مواجهه با افکار اضطراب‌آور، برای زمانی محدود این‌طور تصور کنید که با حفظ آرامش تمام در حال رسیدگی به وضعیت پیش آمده هستید. سعی کنید به شرایط روانی کنونی توجهی نداشته باشید؛ تنها بر این احساس متمرکز باشید که با آرامش خیال از دل طوفان گذر می‌کنید. به این تکنیک «هدایت تصورات» گفته می‌شود و به کاهش احساس استرس کمک شایانی می‌کند.
۱۴. چیزی آرامش‌بخش استشمام کنید
سعی کنید رایحه‌ای آرام‌کننده را استشمام کنید. ریحان، رازیانه و بابونه گزینه‌های بسیاری خوبی هستند؛ آنها باعث کاهش تنش در بدن می‌شوند و به بالا بردن وضوح و پاک بودن ذهن کمک می‌کنند.
۱۵. با دوستان خود وقت بگذرانید
افرادی که دارای حمایت اجتماعی بیشتری هستند، احتمال واکنش منفی‌ِشان به استرس از افراد تک‌گذران بسیار کمتر است. احتمالا به این دلیل که معاشرت، بدن را به تولید هورمون کاهنده‌ی اضطراب به نام اکسی‌توسین تحریک می‌کند. پس برای دفعه‌ی بعدی که احساس کردید افکار اضطراب‌آور به سراغ‌تان می‌آید، با دوستان خود قرار بگذارید و برای قدم‌زدن و صحبت کردن با آنها بیرون بروید.
کلام آخر
در دنیای ایده‌آل، ما با افکار استرس‌زا و اضطراب‌آور مواجه نمی‌شویم. اما بالاخره ما انسان هستیم و به ناچار نگران چیزهای مختلف می‌شویم. بنابراین وقتی مضطرب هستیم، راه‌های کوچک بسیاری وجود دارند که می‌توانند افکار ما را تغییر دهند، به ذهن ما آرامش بدهند، بدن ما را آرام کنند و ما را به شرایط عادی بازگردانند. اگر این روش‌ها نتوانستند به شما کمکی کنند، به یک روان‌درمان‌گر مراجعه نمایید تا به کمک او مشکل جدیِ اضطراب خود را بر طرف کنید.
برای مشاهده‌ی خلاصه این مطلب ویدیوی زیر را ببینید.
