آبله مرغان یا آنطور که مصطلح است، ابله مرغون نوعی بیماری ویروسی و بسیار واگیردار است که در کودکان شیوع بیشتری دارد. علائم این بیماری شامل تب، سردرد و بثورات پوستی در هر نقطه از بدن است و ممکن است در ابتدا با علائم سرماخوردگی همراه باشد. با ما همراه باشید تا در ادامه‌ی این مقاله درباره‌ی روش‌های درمان آبله مرغان و پیشگیری از آن بیشتر بدانید.
آبله مرغان ویروسی است که اغلب کودکان را مبتلا می‌کند. خارش و جوش‌های قرمزی که در سراسر بدن ظاهر می‌شود از علائم این بیماری است. ابتلا به ابله مرغان بیش از یک‌بار در طول زندگی بسیار نادر است. این بیماری در گذشته در میان کودکان بسیار شایع بود اما از اواسط دهه‌ی ۹۰ میلادی، زمانی که واکسن آبله مرغان کشف شد، موارد ابتلا به این بیماری بسیار کاهش یافت.
علائم آبله مرغان چیست؟
بثورات پوستی خارش‌دار شایع‌ترین علامت آبله مرغان است؛ با این حال ویروس عامل بیماری چند روز قبل از ظهور جوش‌ها وارد بدن می‌شود و احتمالا ابتدا علائم دیگری را تجربه می‌کنید، ازجمله:
- تب؛
- سردرد؛ و
- بی اشتهایی.
حدود دو روز بعد از مشاهده‌ی این علائم، جوش‌ها در سراسر بدن ظاهر می‌شود. دانه‌ها یا جوش‌های آبله مرغان از شروع گسترش تا بهبودی سه مرحله را طی می‌کنند. این مراحل به ترتیب زیر است:
- گسترش برجستگی‌های قرمز یا صورتی‌رنگ در سراسر بدن؛
- تاول‌هایی که مایع درون آنها خارج می‌شود؛
- خشک شدن و التیام یافتن جوش‌ها.
بثورات پوستی که در سطح بدن ایجاد شده‌اند این سه مرحله را به‌طور هم‌زمان پشت سر نمی‌گذارند و در طول دوره‌ی بیماری جوش‌های تازه ظاهر خواهد شد. تا زمانی که جوش‌های روی بدن خشک نشده و التیام نیافته‌اند، بیماری می‌تواند به دیگران سرایت کند.
علائم آبله مرغان در کودکان چیست؟
آبله مرغان بیماری شایع کودکان است. علائم آبله مرغان در بزرگسالی و خردسالی تفاوت چندانی ندارد اما در بزرگ‌سالان ممکن است علائم شدید‌تر باشد.
عامل بیماری آبله مرغان چیست؟
ویروس «واریسلا زوستر» عامل بیماری آبله مرغان است. در اغلب موارد این ویروس از طریق تماس با فرد مبتلا انتقال می‌یابد. این بیماری چند روز قبل از ظهور جوش‌ها به فرد سرایت می‌کند و تا زمانی که تمامی جوش‌ها بهبود نیابند، به‌شدت مسری است. این ویروس از راه‌های زیر انتشار می‌یابد:
- بزاق دهان؛
- سرفه؛
- عطسه؛
- تماس با جوش.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به آبله مرغان هستند؟
خطر ابتلا به این بیماری تحت شرایط زیر افزایش می‌یابد:
- کسانی که تاکنون به این بیماری مبتلا نشده‌اند؛
- تماس فیزیکی با فرد مبتلا؛
- سن کمتر از ۱۲ سال؛
- بزرگ‌سالانی که با کودکان زندگی می‌کنند یا با آنها وقت می‌گذرانند؛ و
- هنگامی که سیستم دفاعی بدن به علت بیماری یا مصرف دارو دچار نقص شده باشد.
هر زمان متوجه شدید جوش‌هایی که با خارش همراه است در سطح بدن‌تان گسترش می‌یابد، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ مخصوصا اگر با علائم سرماخوردگی یا تب همراه باشد. با این علائم احتمال دارد دچار انواع ویروس‌ها یا عفونت شده باشید. اگر زنی در دوران بارداری به ابله مرغان مبتلا شود، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.
روش تشخیص آبله مرغان چیست؟
تشخیص بیماری آبله مرغان در بیشتر موارد از طریق معاینه‌ی فیزیکی جوش‌ها و تاول‌ها انجام می‌گیرد. در صورت تردید درباره تشخیص بیماری با این روش، با آزمایش بافت سطح جوش‌ها یا مایع زیر آنها بیماری تشخیص داده می‌شود.
عوارض احتمالی آبله مرغان چیست؟
اگر چنین عوارضی را مشاهده کردید حتما به پزشک خود اطلاع بدهید:
- جوشی که به چشم‌ها نیز گسترش بیابد؛
- بثوراتی که ملتهب و گرم باشد (نشانه‌ای از عفونت باکتریایی است)؛
- تاول‌هایی که با سرگیجه و تنگی نفس همراه است.
این عوارض اغلب در نوزادان، افراد مسن، زنان باردار، مبتلایان به بیماریها و اختلالات جدی و بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، مشاهده می‌شود. این گروه که بیماران پرخطر هستند، ممکن است دچار عفونت پوست و ریه‌ها، ورم مفاصل یا آماس زودگذر غشای مفصلی شوند.
زنانی که در دوران بارداری به این ویروس مبتلا می‌شوند ممکن است نوزادانی با رشد و وزن کم، سر کوچک‌تر از حد طبیعی، دارای مشکلات بینایی و معلولیت ذهنی به دنیا بیاورند.
روش درمان آبله مرغان چیست؟
اگر به دنبال درمان سریع ابله مرغان هستید، بدانید چنین درمانی وجود ندارد. ویروس آبله مرغان حدود ۱۰ الی ۲۱ روز در بدن بیمار می‌ماند. شدیدترین علائم این بیماری معمولا حدود ۲ هفته به طول می‌انجامد. کودک مبتلا به ابله مرغان در طول دروه‌ی بیماری نباید به مدرسه یا مهدکودک برود. بزرگ‌سالان نیز در صورت ابتلا بهتر است در خانه بمانند. بیماری ممکن است بدون نشانه یا با نشانه‌های خفیف باشد اما مدت زمان خوب شدن آبله مرغان بین ۱۰ روز تا ۳ هفته متغیر است.
برای تسکین خارش پوست علاوه بر استفاده از آنتی‌هیستامین‌ها یا پمادهای موضعی، می‌توانید این کارها را نیز انجام بدهید:
- حمام کردن با آب ولرم؛
- استفاده از لوسیون‌های بدون بو؛
- پوشیدن لباس‌های نازک و نرم.
در طول درمان این توصیه‌ها را در پیش بگیرید:
- در مراحل اولیه‌ی این بیماری انجیر را در رژیم غذایی خود قرار بدهید؛
- آب‌میوه و سبزی تازه بخورید؛
- غذاهایی مصرف کنید که ویتامین C زیادی دارند؛
- برای کاهش بروز زخم‌ها و جوش‌ها، روغن ویتامین E را روی پوست بمالید. (این کار را زمانی انجام بدهید که جوش‌ها در حال بهبود هستند تا جوش و زخم جدیدی پدیدار نشود).
روش‌های درمان خانگی آبله مرغان کدامند؟
همان‌طور که گفتیم گزینه‌ای برای درمان سریع ابله مرغان وجود ندارد. اما برای اینکه بهبودی زودتر حاصل شود و علائم بیماری تا حدودی کمتر شود، می‌توانید برخی درمان‌های طبیعی را نیز امتحان کنید. در ادامه با ۱۰ درمان خانگی ابله مرغان آشنا می‌شوید.
۱. جوش شیرین
جوش شیرین خارش و سوزش ناشی از ابله مرغان را تسکین می‌دهد. نصف قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک لیوان آب حل کنید. لیف نرمی را به محلول آغشته کنید و روی قسمت‌هایی که دچار خارش و سوزش است بگذارید و اجازه بدهید خشک شود. راه‌حل دیگر این است که نصف یا یک فنجان جوش شیرین را در آب وان حمام حل و داخل این محلول حمام کنید.
۲. یاس بنفش هندی
یاس بنفش هندی نیز در درمان آبله مرغان بسیار مؤثر است چون خاصیت ضدویروسی دارد. همچنین این گیاه تا حد زیادی به خشک شدن تاول‌ها و رفع خارش کمک می‌کند. تعداد کمی برگ یاس بنفش هندی را له کنید و روی جوش‌ها و تاول‌ها قرار بدهید یا می‌توانید چند برگ از این گیاه را به آب وان حمام اضافه کنید.
۳. هویج و گشنیز
سوپی که گشنیز و هویج دارد، در درمان آبله مرغان بسیار مفید است. این غذا سرشار از آنتی اکسیدان است که در فرایند درمان تأثیر بسیار مثبتی دارد. حدود ۱۰۰ گرم (یک فنجان) هویج را خرد کنید، ۶۰ گرم (نصف فنجان) هم برگ تازه‌ی گشنیز را با هویج در دو و یک‌چهارم فنجان آب بجوشانید تا نصف آب تبخیر شود.
این سوپ را به مدت یک ماه روزی یک‌بار نوش جان کنید. همچنین برای تقویت بنیه‌تان می‌توانید هویج و برگ گشنیز آب‌پز بخورید.
۴. جو دوسر
جو دوسر یکی از درمان‌های پرطرفدار خانگی برای خارش ناشی از ابله مرغان است. دو فنجان جو دوسر را بکوبید تا به‌شکل پودر دربیاید، سپس آن را در ۲ لیتر آب ولرم بریزید و بدن‌تان را به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه با این محلول خیس کنید.
۵. سرکه‌ی قهوه‌ای
یکی از راه‌حل‌های مؤثر برای درمان آبله مرغان استفاده از سرکه‌ی قهوه‌ای است. این روش درمانی خارش پوست را از بین می‌برد و به بهبود زخم‌ها و جلوگیری از ایجاد جایِ زخم کمک می‌کند.
نصف فنجان سرکه‌ی قهوه‌ای را به آب ولرم درون وان حمام اضافه کنید و حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه درون این محلول حمام کنید.
۶. عسل
عسل در بهبود خارش و التیام جوش‌های ناشی از آبله مرغان مؤثر است. عسلی طبیعی و باکیفیت تهیه کنید و روی قسمت‌هایی از بدن‌تان که جوش و تاول دارد، بمالید. این کار را تا زمانی که زخم‌ها از بین بروند روزی ۲ تا ۳ بار تکرار کنید.
۷. دمنوش‌های گیاهی
برای درمان آبله مرغان می‌توانید از انواع دمنوش های گیاهی ملایم و آرام‌بخش مانند دمنوش بابونه، ریحان مقدس، گل همیشه بهار و بادرنجبویه استفاده کنید.
یک قاشق غذاخوری از هریک از این گیاهان را داخل یک فنجان آب جوش بریزید، بگذارید چند دقیقه دم بکشد و سپس از صافی رد کنید. مقدار بسیار کمی دارچین، عسل و آب لیمو ترش به آن اضافه و نوش جان کنید. این چای گیاهی را تا زمانی که بهبودی کامل حاصل نشده است، روزی چند بار استفاده کنید.
۸. روغن اسطوخودوس
روغن اسطوخودوس از دیگر درمان‌های مؤثر برای کاهش سوزش و خارش ناشی از بیماری آبله مرغان است. روغن عصارهی اسطوخودوس را با مقدار کمی از روغن‌های حامل مانند روغن نارگیل یا بادام رقیق کنید، روی ناحیه‌ی آسیب‌دیده‌ی پوست بمالید و بگذارید تا خشک شود. این کار را روزی ۲ بار تکرار کنید.
همچنین می‌توانید چند قطره روغن عصارهی اسطوخودوس و بابونه را داخل آب ولرم بریزید و به مدت ۱۰ دقیقه بدن خود را با آن خیس کنید.
۹. روغن چوب صندل
روغن چوب صندل به دلیل داشتن خواص ضدعفونی‌کننده و ضدالتهابی، در درمان زخم‌های آبله مرغان تأثیر زیادی دارد. این روغن جای زخم‌ها را نیز از بین می‌برد.
چند قطره روغن چوب صندل خالص را به یک قاشق چای‌خوری روغن حامل مثل روغن بادام اضافه کنید و روی جوش‌ها بمالید. این کار را تا بهبودی کامل تمامی زخم‌ها به‌طور منظم انجام بدهید.
۱۰. گل کالاندولا (گل همیشه بهار)
کالاندولا یا گل همیشه بهار برای از بین بردن خارش ناشی از بیماری ابله مرغان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دو قاشق غذاخوری کالاندولا و یک قاشق چای‌خوری برگ عنبر سائل را در یک فنجان آب بریزید و بگذارید یک شب بماند. صبح این مخلوط را کاملا آسیاب کنید و ماده‌ی به‌دست‌آمده را مستقیم روی جوش‌ها بگذارید. زمانی که کاملا خشک شد، زخم‌ها را بشورید.
ایمنی آبله مرغان ماندگار است؟
در اغلب موارد آبله مرغان خود‌به‌خود بهبود می‌یابد. بیماران معمولا ظرف یک یا دو هفته بعد از تشخیص بیماری به فعالیت‌های عادی و روزمره‌ی خود بازمی‌گردند. ویروس واریسلا زوستر به‌صورت نهفته در بدن باقی می‌ماند و اغلب بیماران مبتلا به آبله مرغان پس از بهبودی نسبت به این ویروس ایمن می‌شوند.
در موارد بسیار نادر ممکن است ویروس دوباره فعال شود که در این‌صورت فرد دچار زونا می‌شود. زونا اختلال جداگانه‌ای است که ویروس واریسلا زوستر عامل آن است و اغلب در سنین بزرگسالی فرد را درگیر می‌کند. اگر سیستم دفاعی بدن موقتا ضعیف شود (به دلیل بیماری یا کهولت سن)، ویروس واریسلا زوستر ممکن است به‌شکل بیماری زونا فعال شود.
چگونه از ابتلا به بیماری آبله مرغان پیشگیری کنیم؟
واکسن آبله مرغان در ۹۰ درصد از کودکانی که آن را دریافت کرده‌اند، از ابتلا به این بیماری جلوگیری می‌کند. تزریق این واکسن باید در ۱۲ الی ۱۵ ماهگی انجام شود. در سنین ۴ و ۶ سالگی نیز به کودکان تقویت‌کننده داده می‌شود. کودکان بزرگ‌تر و بزرگ‌سالانی که این واکسن را نزدهاند یا در معرض خطر ابتلا به بیماری آبله مرغان قرار دارند، باید دُز بالاتری از این واکسن را دریافت کنند.
بیماری آبله مرغان در بزرگ‌سالان با علائم شدیدتری خود را نشان می‌دهد، پس اگر پدر یا مادری هستید که در کودکی واکسینه نشده‌اید، بهتر است واکسن را دریافت کنید تا در صورت ابتلای فرزندتان، این ویروس به شما سرایت نکند.
کسانی که واکسن آبله مرغان نزدهاند، برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس نباید با افراد مبتلا در تماس باشند. البته به این دلیل که بیماری تا زمانی که جوش‌ها در بدن ظاهر نشوند قابل تشخیص نیست، این کار خطر را کاملا رفع نمی‌کند.
پیشگیری همیشه بهترین درمان است، پس واکسن فرزندتان را به‌موقع بزنید. آبله مرغان معمولا بیماری خفیفی است که با گذر زمان بهبود می‌یابد، اما اگر با علائم بسیار شدید روبه‌رو شدید حتما با پزشک‌تان مشورت کنید.
