درباره‌ی کتاب‌های مرادی کرمانی؛ نویسنده‌ای که با نوشتن خداحافظی کرد

«ته خیار» عنوان مجموعه داستان‌های کوتاهی است که کرمانی در آن‌ها به سراغ مرگ، پیری و بیماری رفته است اما او این موضوع‌های به ظاهر دردناک را با شیرینی و بیانی طنز بیان می‌کند و از تلخی‌اش می‌کاهد.

این کتاب شامل ۳۰ داستان کوتاه است که شاید خواندن هر کدام از این قصه‌ها کمتر از ده دقیقه وقت شما را بگیرد اما او با زبانی ساده از مفاهیمی عمیق سخن گفته است.

در داستان «ته خیار» می‌خوانیم:

 خوابش نمی‌برد. بلند شد. خیاری از میوه‌خوری روی میز برداشت. خواست پوست بکند و بخورد. خوب نمی‌دید. عینکش را زد، کارد را برداشت، سر و ته خیار را نگاه کرد. گل ریز و پژمرده‌ای به سر خیار چسبیده بود. به تابلویی که روی کمد بود نگاه کرد. هر وقت می‌خواست خیار بخورد، آن را می‌دید و لبخند می‌زد. زندگی به خیار می‌ماند، ته‌اش تلخ است.

پلو خورش

این مجموعه شامل ۲۱ داستان کوتاه در ۱۶۰ صفحه است و مانند دیگر آثار مرادی کرمانی رگه‌هایی از طنز در آن دیده می‌شود. داستان پلوخورش که آخرین داستان این مجموعه است، خاطرات سفر گروهی از نوجوان‌های روستایی آسیب دیده در زلزله بم را از زبان پسری که می‌خواهد نویسنده شود، بیان می‌کند.

در بخشی از این  کتاب می‌خوانیم:

هر کدام از بچه‌ها چیزی می‌خواستند. خدمتگزار مدرسه رفت و از بقالی رو به روی مدرسه پنیر خرید و نان لواش آورد. چند تا از بچه‌ها گرسنه خوابشان برده بود. بیدارشان هم که کردند چیزی نخوردند. زانوهاشان را تا کردند توی شکمشان و خوابیدند. خانم غصه خورد و کاری ازش برنمی‌آمد. خانم بچه‌های کوچک را نگاه کرد و تا صبح غصه خورد.

کتاب صوتی سنگ روی سنگ

داستان «سنگ روی سنگ» از کتاب «تنور و داستان‌های دیگر» این نویسنده انتخاب شده است و شاهین علایی‌نژاد آن را روایت کرده است. این کتاب صوتی ما را وارد دنیای شیرین شانزده قصه‌ی کوتاه و جذاب می‌کند. اگر از طرفدارهای قصه‌های صوتی هستید این مجموعه جذاب را از دست ندهید.

گفتنی است که از روی سه قصه‌ی این کتاب به نام‌های «چکمه»، «تنور» و «رضایت‌نامه» فیلم سینمایی ساخته‌شده است.

این داستان‌ها همگی داری تم روستایی هستند و مانند دیگر آثار مرادی کرمانی از صمیمیت و لطافت عمیق برخوردارند.

خمره

«خمره» ماجرای معلمی را روایت‌ می‌کند که در یک روستای کویری برای تأمین آب‌ آشـامیدنی دانـش‌آموزانش با مشکل روبـ‌رو شـده است.

خمره‌ی قدیمی مدرسه‌ی بچه‌ها ترک برمی‌دارد و در گرمای هوا، آبی در خود نگه نمی‌دارد. حال معلم و بچه‌ها در صدد حل مشکل برمی‌آیند.

این کتاب به زبان‌های آلمانی، اسپانیایی، هلندی، فرانسوی، انگلیسی، آلبانیایی و ترکی استانبولی ترجمه شده‌ است و نامزد جایزه‌ی مؤسسه‌ی توسعه‌ی ادبیات خاورمیانه آمریکا در  سال ۲۰۱۶ شده‌ است.

از این داستان هم فیلم سینمایی تحت همین عنوان (خمره) به‌ کارگردانیِ ابراهیم فروزش ساخته‌شده‌است. این فیلم در سال ۱۹۹۴، برنده‌ی جایزه‌ی یوز پلنگ طلایی ازجشنواره‌ی فیلم لوکارنو شد.

مربای شیرین

قصه‌ی «مربای شیرین» با یک مسئله ساده و پیش پا افتاده یعنی باز نشدن در شیشه مربا در قالب طنز و اغراق شروع می‌شود و این داستان ساده باعث بهم ریختگی میان خانواده‌ها و اهالی شهر می‌شود.

جلال قصه‌ی شیشه‌ی مربا هر چه سعی می‌کند نمی‌تواند در شیشه‌ی مربا را باز کند، از مادر، همسایه، دوستان، معلمان و بقال محله کمک می‌خواهد اما هیچ‌کس نمی‌تواند در شیشه‌ی مربا را باز کند و سرانجام مشخص می‌شود تمام شیشه‌های کارخانه مرباسازی همین مشکل را دارند.

این کتاب برگزیده‌ی سال ۱۹۹۹ میلادی از سوی کتابخانه‌ی بین‌المللی مونیخ آلمان شده است.

فیلمی به کارگردانی مرضیه برومند و نویسندگی فرهاد توحیدی در سال ۱۳۸۰ بر اساس این داستان شیرین ساخته شده است.

لبخند انار

«لبخند انار» مجموعه داستانی است که برای نخستین بار در سال ۱۳۷۸ توسط هوشنگ مرادی کرمانی نوشته شد و مانند دیگر آثار او بارها تجدید چاپ شد.

این کتاب شامل ۱۶ داستان کوتاه است و براساس خاطرات گروهی افراد میان‌سال از دوران تحصیل در مدرسه نوشته شده است. افردا این جمع، حالا همه دکتر، مهندس، نویسنده، شاعر، بازرگان، محقق، هنرمند شده‌اند، آنها سال‌ها پیش، دانش آموز مدرسه «تلاش» بوده‌اند و تصمیم گرفته‌اند تا از خدمات مدیر مدرسه پس از سال‌ها تجلیل کنند. در این مراسم، هر یک از حاضران خاطره‌ای از مرحوم دباغ(مدیر مدرسه) تعریف می‌کند، از ترکه‌های انار و تازه نگه داشتن آن‌ها گرفته تا تاثیرگذاری تنبیه‌ها و نقش تربیتی‌اش درسال‌های تحصیلشان.

در بخشی از داستان آمده:

مرد بلند قد، میانه سال با موهای جوگندمی، دست‌هایش را پیش آورده بود و آن‌ها را به جماعت نشان می‌داد، باور کنید هنوز کف دست‌هایم می‌سوزد. بعد از سی و چهار سال هنوز سوزش ضربه ترکه‌هایش را به کف دست و پاهایم حس می‌کنم. اما امروز هر چه دارم از او دارم.

آب‌انبار

داستان «آب‌انبار» با این جملات آغاز می‌شود: «شیخ با دو دست قبایش را چسبیده بود و می‌دوید. نعلین‌هایش را روی زمین لخ‌ولخ می‌کشید، می‌دوید و با خود می‌گفت: چه می‌شنوم، از مکتب بانگ سگ می‌آید! وای بر من. ما کودک بودیم، این‌ها هم کودک‌اند. تازه جوانان را می‌گوییم کودک، آنان همچنان کودک مانده‌اند. شاید این شیطنت‌ها خصلت تشکچه‌ی مکتب است».

این کتاب همان طور که از جملات بالا مشخص است درباره مکتب و شیخ و بچه‌های یک مکتب‌خانه است، آن هم در شهری که آب‌انبار دارد. هوشنگ مرادی کرمانی با انتخاب این داستان، نثری کهن را به فراخور قصه برای روایت ماجراها انتخاب کرده است. بدین ترتیب نثر این کتاب، کمی با دیگر آثارش متفاوت است.

نخل

درویشی به یک روستا آمده است؛ پسر بچه‌ای به نام مراد، یک هسته خرما به درویش می‌دهد تا آن را بکارد و درویش قول می‌دهد دانه به درخت نخل تبدیل شود. این کتاب در سال ۱۳۸۱ برای نخستین بار چاپ شده ‌است و تا سال ۱۳۹۶ به چهارده چاپ رسیده ‌است.

این داستان به زبان ساده و روان مانند بیشتر آثار کرمانی در فضای روستا روایت می‌شود.

ساختار قصه (تلفیقی شاعرانه از داستان‌های امروزی و افسانه‌های کهن) است و روایت آن بر عهده‌ی قهرمان‌هایی است که گاه در قامت انسان یا درویش خداجوی و طبیعت دوست، بیابان گرد و پسرکی یتیم نمایان می‌شوند.