گوجی بری یا دیوخار میوهای از خانواده تمشکهاست که سرشار از اسید آمینهها، ویتامین ها و ۲۱ ماده معدنی ازجمله زینک، فسفر و کلسیم است. خواص گوجی بری برای کمک به کاهش وزن و کنترل و کاهش قند خون بسیار مناسب است. در این مقاله شما را با خواص گوجی بری، ارزش غذایی و شیوه مصرف گوجی بری آشنا خواهیم کرد.
ارزش غذایی گوجی بری
این میوه منبعی غنی از مواد معدنی و ویتامینهاست:
- ویتامین C؛
- فیبر؛
- آهن؛
- ویتامین A؛
- روی (زینک)؛
- آنتی اکسیدان ها.
دیوخار یا همان گوجی بری تمام ۸ نوع اسیدآمینه ضروری را دارد. هر ۱۰۰ گرم از این میوه حدودا ۱۰ درصد پروتئین لازم در روز را تأمین میکند. در میوهها چنین میزانی از پروتئین اعجابانگیز است. کربوهیدرات های آن هم از نوع کربوهیدراتهای پیچیده است؛ یعنی قند خون را بهتدریج افزایش میدهد و خطر هیپوگلیسمی (hypoglycémie) یا افت قند خون را کم میکند.
نکاتی که قبل از افزودن گوجی بری به رژیم غذایی خود باید بدانید
همیشه قبل از اضافه کردن این میوه به رژیم غذاییتان با پزشک مشورت کنید. برخی معتقد هستند که عوارض جانبی مصرف گوجی بری از داروها کمتر است. اما باید بدانید که این ماده میتواند با داروهایی که مصرف میکنید، تداخل داشته باشد. درصورتیکه به موارد زیر دچار هستید، از مصرف گوجی بری بپرهیزید:
- قند خونتان پایین است؛
- از رقیق کننده های خون (داروهای ضدانعقاد) مانند وارفارین استفاده میکنید؛
- فشار خون بالا یا پایین دارید؛
- در دوران بارداری یا شیردهی هستید؛
- نسبت به میوه نامبرده حساسیت دارید.
در هر فنجان گوجی بری، ۳۴۰ درصد از ویتامین A وجود دارد. بنابراین برای کاهش خطر مسمومیت ویتامین A، بهتر است مصرف این میوه را محدود و کنترل کنید.
خواص گوجی بری را میشناسید؟
۱. تقویت سیستم ایمنی و محافظت در برابر آنفولانزا
ویتامینهای موجود در گوجی بری باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و محافظت از آن در برابر آنفولانزا میشود. مطالعات روی موشها نشان داده است که گوجیبری میتواند اثرات واکسن آنفولانزا را روی موشهای سالخورده افزایش دهد. چنین تأثیری بسیار مهم است، زیرا مشخص شده که واکسن آنفولانزا همیشه نمیتواند، بدن را در برابر ویروسها مقاوم کند.
پژوهشها حاکی از آن است که میوه گوجی بری در بزرگسالان از وقوع عفونتهای متعاقب تزریق واکسن آنفولانزا جلوگیری میکند. اما یادتان باشد که این میوه نمیتواند جایگزینی برای محافظت در برابر آنفولانزا باشد. پس برای محافظت از بدن خود و اعضای خانوادهتان از ویروس آنفولانزا باید هر سال، واکسن آن را تزریق کنید.
۲. کمک به کاهش وزن
مقدار اندکی از این میوه هم، دارای میزان زیادی انرژی برای بدن است. طعم شیرین و محتوای بالای فیبر موجود در آن، موجب داشتن یک رژیم غذایی سالم میشود. مصرف این ماده بهعنوان میانوعدهای سبک از پرخوری در هنگام مصرف وعدههای غذایی اصلی جلوگیری میکند. اضافه کردن آن به ماست یا سالاد مانند کشمش هم فکر بسیار خوبی است. بهجای مصرف میوههای خشکی که قند بالایی دارند، بهتر است از گوجی بری با قند و کالری اندک استفاده کنید. ۳۰ گرم از این میوه فقط حدود ۲۳ کالری دارد.
۳. آنتیاکسیدان برای چشم و مو
تحقیقات نشان میدهد که گوجی بری دارای مقادیر زیادی آنتیاکسیدان بهویژه زاگزانتین است. وجود همین ماده در گوجی بری، فلفل دلمه ای و زعفران موجب شفافیت رنگی میشود. آنتیاکسیدانها از تجزیه شدن سلولهای بدن در برابر دود و اشعهها جلوگیری میکنند. بیشتر مواد غذایی حاوی آنتیاکسیدان دارای مقادیر زیادی فیبر و در مقابل، مقدار اندکی چربیهای غیرمفید هستند.
مطالعات انجامگرفته درباره گوجی بری نشان میدهند، مصرف این میوه بهمدت ۹۰ روز در رژیم غذایی بزرگسالان باعث کاهش خطر ابتلا به تجمع چربی در پلک، هیپوگلیسمی و ایجاد مشکلات در بخش لکه زرد چشم (بخشی از شبکیه است) میشود.
۴. حفظ قند خون
اگر به شیرینی علاقه داشته باشید، قطعا از گوجی بری خوشتان میآید. این میوه به موارد زیر کمک میکند:
- کاهش بالقوه قند خون؛
- بهبود تحمل گلوکز یعنی افزایش پاکسازی آن از خون؛
- کاهش مقاومت به انسولین؛
- بهبود سلولهایی که به تولید انسولین کمک میکنند.
قبل از شروع مصرف گوجی بری، بهویژه اگر با افت قند خون روبهرو هستید، حتما با پزشک مشورت کنید. اگر این میوه را بهطور روزانه مصرف میکنید، بهتر است قند خونتان را مدام اندازه بگیرید و آن را تحت کنترل داشته باشید.
۵. افزایش تستوسترون
سابقه مفید بودن گوجیبری در افزایش میزان باروری جنسی مشهور است. مطالعهای روی موشها ثابت کرد که این میوه بهطور محسوسی:
- تعداد و تحرک اسپرمها را افزایش میدهد؛
- سطح بازیابی تستوسترون را بالا میبرد؛
- توانایی جنسی را افزایش میدهد؛
- مشکلات نعوظ و انزال را حل میکند.
براساس تحقیقات، گوجی بری میتواند جایگزین مناسبی برای داروهایی مانند ویاگرا در رفع اختلالات نعوظ باشد.
آیا گوجی بری یک ماده غذایی فوقالعاده است؟
برخی از برندهای تولید آبمیوه و… سعی دارند از گوجی بری بهعنوان یک میوه یا ماده غذایی فوقالعاده مفید یاد کنند. در پژوهشی که روی برخی از افراد انجام شد، عدهای بهمدت ۱۴ روز، آب گوجی بری مصرف کردند و در مقایسه با گروهی که این آبمیوه را نخورده بودند، تغییراتی به شرح زیر پیدا کردند:
- کسب انرژی؛
- بهبود عملکرد ورزشی؛
- بهبود کیفیت خواب؛
- توانایی تمرکز کردن؛
- آرامش؛
- بهبود سلامت عمومی.
در این افراد، نشانههای مثبتی در زمینهی بهبود هاضمه و رفع خستگی و استرس هم وجود داشت. البته مزایا و عوارض مثبت ریشههای علمی و تحقیقاتی نداشتند و بنا به مشاهدات فردی گزارش شده بودند.
ادعاهای دیگری هم در زمینهی مزایای گوجی بری مطرح میشود:
- افزایش امید در زندگی؛
- کاهش خطرات و بیماری های قلبی؛
- کاهش فشار خون؛
- کاهش دردهای ناشی از التهاب مفاصل.
پژوهشگران در یک پژوهش معروف چینی ادعا کردهاند که گوجی بری میتواند تومورهای سرطانی را درمان کند. مؤلفههای شیمیایی این میوه موسوم به بتاسیتوسترول (beta-sitosterol) باعث کاهش حجم سلولهایی میشود که بهطور غیرعادی رشد میکنند و باعث خودکشی سلولی، خزان سلولی یا آپوپتوز در سلولهای تومور میشوند.
اما براساس گزارشهای NHS یا خدمات ملی سلامت کشور انگلستان، نتایج و دستاوردهای تحقیقات اینچنینی، قوت و استناد کافی را ندارند. در واقع به تحقیقات بیشتری برای اثبات مزایای گوجی بری نیاز است.
شیوه مصرف گوجی بری چیست؟
گوجی بری عموما بهصورت خشکشده و مانند کشمش مصرف میشود و میتوانید آن را با ماست، چای، آجیل یا بهصورت نوشیدنی مصرف کنید. گوجی بری تازه هم خوشمزه است و میتواند جایی در رژیم غذاییتان داشته باشد. در غذاهایی مانند مرغ یا بوقلمون شکمپر هم استفاده از آن خالی از لطف نخواهد بود. مصرف ۲ عدد گوجی بری یا تعداد بیشتری از آن برای سلامتتان مفید است. باید حواستان باشد که این میوه را بهصورت خشک یا تازه از جاهای مطمئن تهیه کنید، زیرا ممکن است برخی اشکال وارداتی و… حاوی سولفیت باشند و در برخی از افراد باعث واکنشهای حساسیتزا شوند.
در بیشتر افراد، مصرف گوجی بری مشکلی بهوجود نمیآورد، اما در عده اندکی، مصرف این میوه باعث مشکلات خفیفی در هاضمه میشود. در هر حال اگر به بیماری های گوارشی یا اختلالات مزمن هاضمه دچار هستید، باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید. این میوه کم و گران است. بنابراین اگر بهدنبال جایگزینهایی برای آن هستید، به موارد زیر توجه کنید:
- سایر میوههای خانواده تمشک (تیره گلسرخیان) مانند بلوبری یا توت فرنگی؛
- فلفل دلمهای، گیاهان سبز تیره و میوههای استوایی؛
- آب انار؛
- ماهی های چرب؛
- چای سبز؛
- علف گندمی.
آیا گوجی بری برایتان مفید است؟
اگر بهدنبال اضافه کردن منبع جدیدی از مواد مغذی به رژیم غذاییتان هستید، از گوجی بری غافل نشوید. ویتامینها، مواد معدنی و پروتئین موجود در این میوه به بهبود سلامت عمومی بدن و ایجاد تغییرات مثبت در بدن کمک میکند. تحقیقات نشان میدهد که مصرف این ماده در افزایش سلامت و بهبود وضعیت بدن نقش مهمی دارد. مزایای گوجی بری بیشتر در سلامت افراد مسنتر دیده میشود و داشتن خواصی که منجر به از بین بردن تومور و کاهش درد التهاب مفاصل میشود، همچنان نیاز به پژوهشهای بیشتری برای اثبات دارد.
حواستان باشد که این میوه میتواند عوارضی مانند افت قند خون داشته باشد؛ پس اگر مشکلی در این زمینه دارید، باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید. گوجی بری گران است و در ایران زیاد دیده نمیشود، بنابراین اگر به آن دسترسی ندارید باید از جایگزینهایی که در قسمت قبلی به آنها اشاره شد، بهره ببرید.