اگر تابه‌حال تمایل چندانی به خرید و مصرف کیوی نداشته‌اید، احتمالا پس از خواندن این مطلب، برای خرید کیوی راهی میوه‌فروشی می‌شوید. خواص کیوی برای سلامتی بسیارند. به‌عنوان مثال کیوی یکی از بهترین منابع تأمین ویتامین C است. یک فنجان کیوی محتوی ۲۷۵٪ نیاز روزانهی افراد به این ویتامین است. فیتوکمیکال‌های (ترکیبات شیمیایی ساخته‌شده در گیاهان که خاصیت درمانی دارد) موجود در کیوی همراه با انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن از کیوی یک میوه‌ی خوشمزه و سرشار از مواد مغذی ساخته‌اند که فواید بسیاری برای سلامتی دارد. با ادامه‌ی این مطلب همراه شوید تا خواص کیوی را بهتر بشناسید.
خواص کیوی برای لاغری و سلامتی
این میوه خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالایی داشته و محتوی مقادیر چشمگیری از ۲۰ ماده‌ی مغذی ضروری است. کیوی با وجود کالری پایین، سرشار از انرژی است. همین امر کیوی را به گزینه‌ای عالی برای کاهش وزن تبدیل کرده است. یکی از خواص کیوی این است که برای سلامت قلب نیز مفید است. زیرا محتوی مقادیر بالای فیبر، ویتامین K و پتاسیم بوده و از کمبود پتاسیم در بدن جلوگیری می‌کند. کیوی می‌تواند علائم بیماری‌های مرتبط با عفونت دستگاه تنفسی فوقانی و بیماری‌های گوارشی مانند سندروم روده تحریک پذیر را کاهش دهد.
مواد مغذی موجود در کیوی به رشد و نگهداری از استخوان‌ها و سلامت چشم کمک کرده و حتی در داشتن خواب راحت مؤثرند.
۱. سرشار از ویتامین‌های C و E که خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند
یکی از مهم‌ترین خواص کیوی وجود مقادیر بالای آنتی اکسیدان است که با رادیکال های آزاد مبارزه می‌کنند. در مطالعه‌ای که در آزمایشگاه سلامت عمومی نروژ صورت گرفت، افزودن روزانه یک تا دو عدد کیوی به رژیم غذایی شرکت‌کنندگان، توانست آسیب‌های اکسیداتیو داخلی را به‌طور چشمگیری کاهش دهد. بهنظر می‌رسد دلیل این امر وجود مقدار زیادی ویتامین سی در کیوی باشد که به ترمیم و نگهداری از بافت‌ها و دستگاه‌های بدن کمک می‌کند.
همچنین ویتامین E موجود در کیوی فاقد چربی بوده و در کاهش کلسترول و مبارزه با رادیکال‌های آزاد بسیار مؤثر است. در کنار ویتامین C و E، پلی فنول های موجود در کیوی موجب تحریک دستگاه ایمنی به فعالیت بیشتر شده و سرعت عکس‌العمل دستگاه ایمنی را افزایش می‌دهد.
۲. خواص کیوی برای پوست؛ مقابله با پیری و کمک به سلامت پوست
کلاژن فراوان‌ترین پروتئین در بدن ما بوده و واحد سازنده‌ی پوست، عضلات، استخوان‌ها و زردپی‌هاست. با افزایش سن، کلاژن شروع به تجزیه می‌کند، درحالی‌که که ویتامین C می‌تواند این روند را به تأخیر بیندازد.
براساس پژوهشی که در مجله‌ی فیزیولوژی سلولی چاپ شد، پلی‌ساکاریدهای موجود در کیوی می‌توانند تولید کلاژن در بدن را دو برابر کرده و تجزیه‌ی کلاژن ناشی از افزایش سن را کاهش دهند. همچنین کیوی محتوی کاروتنوئید و آنتی‌اکسیدانی به‌نام لوتئین است که به‌طور شگفت‌انگیزی به سلامت پوست کمک می‌کند و آن را از تأثیرات مخرب پرتو‌های فرابنفش در امان نگه می‌دارند.
۳. کمک به سلامت دستگاه تنفسی
کیوی و سایر میوه‌های سرشار از ویتامین C در درمان برخی بیماری‌های تنفسی موفق عمل کرده‌اند. در دو مطالعه، بزرگ‌سالان و کودکان مبتلا به آسم و سایر بیماری‌ها و عفونت‌های تنفسی شرکت کردند. افزودن کیوی به رژیم غذایی این افراد، تأثیرات مثبتی در وضعیت آنها ایجاد کرد. پژوهشگران نتیجه‌گیری کردند که کیوی با افزایش میزان ویتامین C در بدن بیماران می‌تواند علائم بیماری‌شان مانند خس خس سینه، گرفتگی بینی و مدت‌زمان گلودرد را کاهش بدهد.
۴. خواص کیوی برای چشم؛ کمک به بینایی و جلوگیری از بیماری‌های چشم
ماده‌ی مغذی لوتئینِ موجود در کیوی نه‌تنها از پوست محافظت می‌کند، بلکه یک فیتوکمیکال قدرتمند است که می‌تواند از بروز بیماری‌های چشم مانند دژنراسیون وابسته‌به سن ماکولا پیشگیری کند. لوتئین می‌تواند اثرات منفی پرتو فرابنفش با طول موج کوتاه را خنثی کند.
یک عدد کیوی بزرگ محتوی ۱۷۱ میلی‌گرم لوتئین بوده که این مقدار تقریبا از همه‌ی میوه‌ها بیشتر است. خواص کیوی تنها به اینها محدود نمی‌شود. کیوی علاوه‌بر لوتئین، محتوی کاروتنوئید و ویتامین A بوده که به حفظ سلامت چشم کمک می‌کنند.
۵. خواص کیوی برای یبوست و اختلالات گوارشی؛ کمک به گوارش
کیوی درمانی برای اختلالات گوارشی و مشکلات روده است. براساس مطالعات مختلف، کیوی می‌تواند عوارض مشکلات مرتبط با بیماری التهابی روده و سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر را کاهش دهد. افزودن کیوی به رژیم غذایی بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی، با افزایش آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر و ایجاد خاصیت ضد التهاب به بهبود عملکرد روده کمک می‌کند.
۶. کمک به سلامت دستگاه قلبی-عروقی
بدون شک کیوی یکی از بهترین میوه‌ها برای کمک به سلامت قلب است. خوردن روزانه یک عدد کیوی خطر سکته مغزی، تشکیل لخته خون و بیماری‌های قلبی-عروقی را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
پتاسیم موجود در کیوی با خنثی‌کردن اثر سدیم به کاهش فشار خون، جلوگیری از اتساع عروق و آرامش رگ‌های خونی در بدن کمک می‌کند. فیبر موجود در کیوی به سلامت قلب کمک می‌کند. همچنین به‌همراه ویتامین K می‌تواند از تجمع کلسیم در سرخ‌رگ‌ها جلوگیری کند و خطر حملات قلبی را کاهش دهد.
براساس مطالعات، میزان تری‌گلیسرید در افرادی که به‌طور منظم کیوی می‌خورند، نسبت‌به دیگران ۱۵٪ کمتر است. همچنین کیوی منبع خوبی از اسیدهای چرب امگا ۳، منیزیم، ویتامین E و مس است. همه‌ی اینها ازجمله خواص کیوی هستند که به عملکرد مناسب دستگاه قلبی-عروقی و حفظ سلامت آن کمک می‌کنند.
۷. نگهداری و ترمیم استخوان‌ها
ویتامین K موجود در کیوی تنها به سلامت سرخ‌رگ‌ها کمک نمی‌کند، بلکه به‌کمک کلسیم در تشکیل استخوان‌ها نیز مؤثر است. به‌همین‌دلیل کمبود ویتامین K می‌تواند مشکلات جدی برای استخوان‌ها ایجاد کند. مطالعات نشان می‌دهند رژیم‌های غذایی سرشار از ویتامین K به بهبود سلامت استخوان کمک می‌کند و در کاهش بیماری‌ها و آسیب‌های مرتبط با استخوان مانند پوکی استخوان مؤثرند.
۸. درمان مشکلات خواب به‌خاطر وجود سروتونین
یکی دیگر از خواص کیوی از ترکیبی به‌نام سروتونین سرچشمه می‌گیرد. احتمالا کیوی به‌خاطر وجود سروتونین به خواب بهتر کمک می‌کند. سروتونین موجود در کیوی می‌تواند زمان و کیفیت خواب را به‌ترتیب ۱۳ و ۵ درصد افزایش دهد. بنابراین اگر نمی‌توانید خوب بخوابید، شاید خوردن کیوی راه‌حل مشکل‌تان باشد. همچنین براساس شواهد موجود، سروتونین می‌تواند در تقویت حافظه، بهبود خلق و خو و حتی بهبود افسردگی مؤثر باشد.
۹. خاصیت ضدسرطان
در چین از گذشته‌های دور از درختان سرده‌ی آکتینیدا (که کیوی نیز در این سرده قرار دارد) در درمان بیماری‌هایی مانند درد مفصل، سنگ مثانه، سرطان کبد و مری استفاده می‌شده است. تأثیر بازدارندگی میوه و ریشه‌ی کیوی بر رشد سلول‌های مربوط به سرطان روده بزرگ، سرطان ریه و کبد انسان ثابت شده است. در آزمایش‌های صورت‌گرفته بر روی موش‌ها، کیوی به‌لطف پلی‌ساکاریدها و آنتی‌اکسیدان‌هایش توانست خاصیت ضدتومورش را نشان بدهد و موجب کاهش سلول‌های سرطانی بشود.
به این دلایل کیوی در زمره‌ی بهترین غذاهای ضدسرطان قرار دارد.
۱۰. خاصیت ضدقارچی و ضدباکتری
در چندین مطالعه، هر دو نوع کیوی سبز و کیوی طلایی خاصیت ضدقارچی و ضدباکتری از خود نشان دادند. بیشترین فعالیت ضدباکتری در دانه‌های کیوی مشاهده شد. این دانه‌های سیاه‌رنگ به‌خاطر اندازه‌ی کوچک‌شان همراه میوه مصرف می‌شوند.
کیوی طلایی محتوی پروتئینی به‌نام اکتی‌چینین است که خاصیت ضدقارچی بالایی دارد. عصاره‌ی کیوی در برابر بسیاری از سویه‌های باکتری‌ها از خود فعالیت ضدباکتری نشان داد. البته این توانایی ممکن است به آنتی‌اکسیدان‌های مختلف موجود در کیوی نیز مرتبط باشد.
مقایسه‌ی کیوی و پرتقال
هر دوی این میوه‌ها به‌خاطر داشتن میزان بالای ویتامین C شناخته‌شده هستند. مصرف پرتقال و کیوی به حفظ سلامتی بدن کمک می‌کند. تفاوت اندکی بین مواد مغذی موجود در پرتقال و کیوی وجود دارد که به مقایسه‌ی آنها می‌پردازیم.
شباهت‌ها
- هر دوی این میوه‌ها به‌خاطر دارابودن مقدار زیاد ویتامین C و سایر مواد مغذی، خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالایی داشته و به تقویت دستگاه ایمنی کمک می‌کنند.
- هر دوی این میوه‌ها به درمان مشکلات گوارشی کمک می‌کنند. پرتقال خاصیت ادرارآور داشته و به سم زدایی از دستگاه گوارش کمک می‌کند. کیوی خاصیت ضدالتهابی داشته و به کاهش علائم بیماری‌های گوارشی کمک می‌کند.
- پرتقال و کیوی خاصیت ضدباکتری و ضدمیکروبی دارند.
- هر دوی این میوه‌ها با کاهش فشار خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی، به سلامت قلب کمک می‌کنند.
تفاوت‌ها
- کیوی قند بیشتری دارد.
- پرتقال خاصیت ضدالتهابی و ضددرد بیشتری دارد.
- توانایی کیوی در تولید و نگهداری از استخوان‌ها و پیشگیری از بیماری‌های چشم و دستگاه تنفس ثابت شده است.
- پرتقال می‌تواند به‌عنوان پاک‌کننده‌ی ضدباکتری استفاده شود.
- تأثیر کیوی در مبارزه با پیری و رادیکال‌های آزاد بیشتر است. همچنین کیوی محتوی مقادیر چشمگیری از ویتامین A و لوتئین است.
- پرتقال به‌واسطه‌ی خاصیت ضدمیکروبی‌اش به سلامت دهان کمک می‌کند.
حقایق تغذیه‌ای و خواص کیوی
یک کیوی بزرگِ تازه‌یِ خامِ بدون پوست محتوی مقادیر زیر است:
- ۵۶ کالری انرژی؛
- ۱۳ گرم کربوهیدرات؛
- ۱ گرم پروتئین؛
- ۰٫۵ گرم چربی؛
- ۲٫۷ گرم فیبر؛
- ۸۴٫۴ میلی‌گرم ویتامین C (معادل ۱۴۱٪ نیاز روزانهی بدن به این ویتامین)؛
- ۳۶٫۷ میکروگرم ویتامین K (معادل ۴۶٪ نیاز روزانهی بدن به این ویتامین)؛
- ۲۸۴ میلی‌گرم پتاسیم (معادل ۸٪ نیاز روزانهی بدن به این ویتامین)؛
- ۱٫۳ میلی‌گرم ویتامین E (معادل ۷٪ نیاز روزانهی بدن به این ویتامین)؛
- ۰٫۱ میلی‌گرم مس (معادل ۶٪ نیاز روزانهی بدن به این ماده‌ی معدنی)؛
- ۲۲٫۷ میکروگرم فولات (اسید فولیک) یا ویتامین B۹ (معادل ۶٪ نیاز روزانهی بدن به این ویتامین).
تاریخچه‌ی مصرف کیوی
کیوی که با عنوان انگورفرنگی چینی نیز شناخته می‌شود، واریته‌های (جوره) مختلفی دارد که کیوی سبز و کیوی طلایی معروف‌ترین آنها هستند. با اینکه کیوی به‌تنهایی نیز خوشمزه است، ولی می‌توان از آن در سالادها، آب‌میوه‌های مخلوط و سایر وعده‌های غذا و میان‌وعده‌ها نیز استفاده کرد.
آیا می‌توان از پوست کیوی استفاده کرد؟ پوست کیوی شبیه‌به پوست هلو بوده و کُرک‌دار است. می‌توانید کیوی را با پوست یا بدون آن میل کنید.
کیوی سابقه‌ی طولانی در تغییر نام دارد. نام اصلی چینی آن «یانگ تائو» به‌معنای توت‌فرنگی-هلو است. سپس اروپایی‌ها نام آن را انگورفرنگی چینی گذاشتند. زمانی که برای اولین بار چین شروع به صادرات کیوی کرد، هنوز از آن با نام انگورفرنگی چینی نام می‌بردند. در قرن بیستم میلادی کیوی به نیوزیلند صادر و در آنجا پرورش داده شد. در زمانی که نیوزیلند شروع به صادرات کیوی کرد، به میوه‌های خانواده‌ی بری مالیات تعلق می‌گرفت؛ به‌همین‌دلیل نام آن را به کیوی تغییر دادند. در نیوزیلند پرنده‌ای به‌نام کیوی نیز وجود دارد که کوچک، قهوه‌ای و کُرک‌دار است و مدت‌ها قبل از میوه‌ی کیوی، نام این پرنده همین بوده است.
درخت کیوی
درخت کیوی درختچه‌ی چوبیِ بالارونده‌ای است که می‌تواند تا ارتفاع ۹ متر نیز برسد. پرورش کیوی می‌تواند دشوار باشد و چندین بار تلاش برای پرورش آن در ایالت کالیفرنیا با شکست و اتلاف سرمایه همراه شد.
در سال ۲۰۱۲ ایتالیا بزرگ‌ترین صادر‌کننده‌ی کیوی جهان شد و نیوزیلند با اختلاف اندکی در تعقیب ایتالیا قرار گرفت.
تهیه و آماده‌سازی کیوی
کیوی قابلیت نگهداری بالایی دارد. با اینکه فصل برداشت کیوی در زمستان تا اوایل بهار است، ولی شاید در مقاطع دیگر سال نیز بتوان آن را در برخی فروشگاه‌ها تهیه کرد. در صورت نگهداری مناسب، می‌توان کیوی را تا ۸ هفته پس از برداشت حمل‌ونقل کرد.
در زمان خرید معمولا اندازه‌ی میوه شاخص تعیین‌کننده‌ای نیست. کیوی نارس سفت است و به نهایت شیرینی خود نرسیده است. اگر نمی‌خواهید کیوی را ظرف چند روز آینده مصرف کنید، کیوی‌های سفت‌تر را انتخاب کنید.
می‌توانید کیوی را در خانه در دمای اتاق یا در یخچال نگهداری کنید. نگهداری کیوی در کیسه‌ی کاغذی می‌تواند سرعت رسیدن آن را ۴ تا ۶ روز افزایش دهد. همچنین اگر در این کیسه یک عدد موز یا سیب بیندازید، سرعت رسیدن کیوی به‌مراتب بالاتر می‌رود. کیوی رسیده بیشترین آنتی‌اکسیدان‌های جذب‌شدنی را دارد.
در زمان آماده‌سازی کیوی می‌توانید تصمیم بگیرید که آن را با پوست یا بدون آن میل کنید. پوست کرک‌دار کیوی شاید بهنظر برخی عجیب باشد، ولی ازنظر عده‌ای دیگر، پوست آن شبیه به پوست گلابی و هلو است و آن را می‌خورند. راحت‌ترین و سریع‌ترین راه برای کندن پوست کیوی این است که با کارد از یک سر کیوی تا سر دیگر آن را بِکَنید.
می‌توانید کیوی را به‌طور خام، در شیرینی‌ها و محصولات پختنی، در آب‌میوه‌ها یا برای نرم‌کردن گوشت استفاده کنید. پروتئین اکتینیدین موجود در کیوی با ایجاد یک واکنش آنزیمی به نرم‌کردن غذاها کمک می‌کند. برای نرم‌کردن گوشت به‌وسیله‌ی کیوی باید کیوی را به‌مدت ۱۰ دقیقه به سطح گوشت بمالید و سپس گوشت را بپزید.
وجود پروتئین کیوی شما را مجبور می‌کند تا این میوه را در آخر به غذاهای لبنی و دسرهای خامه‌ای و ژلاتینی اضافه کنید. زیرا کیوی به‌مرور باعث آبکی‌شدن اینها می‌شود. همین امر در مورد افزودن کیوی به سالاد میوه نیز صادق است. بنابراین کیوی را در آخرین مرحله به این غذاها بیفزایید.
می‌توانید از کیوی به روش‌های زیر استفاده کنید:
- آن را از وسط ببرید و مانند یک کاسه‌ی طبیعی استفاده کنید.
- با میوه‌ها و سبزیجات دیگر آب‌میوه‌ی مخلوط یا اسموتی درست کنید.
- می‌توانید با کیوی بستنی یخی درست کنید و در گرمای تابستان با خوردنش خنک شوید.
- کیوی را در سالادهای سبز یا سالاد میوه بریزید.
- کیوی را در برخی دسرهای موردعلاقه‌تان بریزید.
عوارض جانبی احتمالی و مضرات کیوی
آلرژی یا حساسیت به کیوی بسیار رایج است و ۱۰٪ تمام واکنش‌های آلرژیک نسبت‌به غذا در کودکان به‌وجود می‌آید. مخصوصا افرادی که به لاتکس، موز و آووکادو حساسیت دارند، باید بیشتر مراقب واکنش‌های آلرژیک ناشی از مصرف کیوی باشند. حساسیت به کیوی می‌تواند باعث بروز سندرم حساسیت اورال، کهیر (دراثر مصرف یا لمس)، ورم، خارش پوست، حساسیت بینی و دهان و آنافیلاکسی شود که می‌تواند جان فرد را تهدید کند.
افرادی که از داروهای مسدودکننده‌ی گیرنده‌ی آدرنرژیک بتا استفاده می‌کنند، باید از کیوی در مقادیر متوسط استفاده کنند. زیرا پتاسیم موجود در کیوی می‌تواند موجب افزایش پتاسیم بدن به بالاتر از حد طبیعی بشود. افزایش پتاسیم می‌تواند برای کلیه‌ها مخصوصا در افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی مضر باشد.
همچنین کیوی در برخی افراد باعث کاهش سرعت لختگی خون شده و بر کسانی که اختلالات خون‌ریزی دارند، مشکل ایجاد کند. بنابراین اگر عمل جراحی در پیش دارید، توصیه می‌شود حداقل از دو هفته قبل از عمل کیوی مصرف نکنید.
