چای سبز نیز به عنوان یک نوشیدنی خوشمزه و سالم مدتی است که محبوبیت زیاد یافته و توانسته جایش را در رژیم روزانه‌ی افراد باز کند. حال اگر با خواص چای سبز آشنا شوید، مطمئن می‌شوید که نباید به این گیاه معطر، فقط به چشم یک نوشیدنی برای رفع تشنگی نگاه کرد. یک چای با کیفیت، به خصوص چای سبز، شامل آنتی اکسیدان پلی فنول است که هم در پیشگیری از بیماری موثر است و هم خاصیت ضد پیری دارد.
۳۰ درصد از وزن خالص برگ چای سبز را پلی‌فنول تشکیل می‌دهد. زردینه‌ها در گروه پلی‌فنول‌ها قرار می‌گیرند و شامل کاتچین‌ها می‌شوند. یکی از قدرتمندترین کاتچین‌ها (از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها)، که در چای سبز هم وجود دارد، اپی‌گالوکتشین گالات است. تحقیقات نشان داده است که اپی‌گالوکتشین گالات (EGCG) تاثیر مثبتی بر برخی از بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی دارد.
بر اساس تحقیقات پیشین، چای سبز با اثرگذاری بر مسیر سلول‌های سرطانی و توقف خون‌رسانی به این سلول‌ها، جلوی پیشرفت این بیماری را می‌گیرد. در واقع EGCG از رشد رگ‌های تغذیه‌رسان به سلول‌های سرطانی و تومورها جلوگیری می‌کند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که EGCG برای جلوگیری از تصلب شراین، ترومبوز مغزی، حمله قلبی و سکته بسیار مفید است. در واقع EGCG با ایجاد تعادل در شریان‌های خونی، سرعت جریان خون را بهبود می‌بخشد.
نقش چای سبز در کاهش فشار خون
تحقیقات انجام شده‌ی اخیر در این زمینه، مهر تایید دوباره‌ای بر خواص چای سبز بود. نتایج تجزیه و تحلیل ۲۵ مورد که به صورت تصادفی برای این آزمایش انتخاب شده بودند، در مجله‌ی انگلیسی تغذیه در ماه اکتبر منتشر شد. این تحقیقات ثابت می‌کرد که نوشیدن چای سبز در بلندمدت تاثیر بسیار چشمگیری بر روی کاهش علائم فشار خون بالا دارد. در نشریه‌ی تایمز نیز مقاله‌ی دیگری در همین زمینه منتشر شد که نشان می‌داد فشار خون افراد شرکت‌کننده در این آزمایش، بعد از ۱۲ هفته نوشیدن چای سبز، حدود ۲.۶ میلی‌متر جیوه (سیستولیک) و ۲.۲ میلی‌مترجیوه (دیاستولیک) پایین آمده است. در حالی که چای سیاه در رتبه دوم چنین تاثیراتی قرار دارد.
کاهش ۲.۶ میلی‌متری جیوه (سیستولیک) فشار خون، خطر ابتلا به حمله‌ی قلبی را در حدود ۸ درصد و ابتلا به بیماری عروق کرونر را در حدود ۵ درصد کاهش می‌دهد و میزان مرگ‌های مرتبط با فشار خون حدود ۴ درصد کاهش یافت.
اما سوال اینجاست که نوشیدن چند فنجان چای در روز می‌تواند برای سلامتی مفید باشد؟ براساس پژوهش‌های انجام شده‌ی قبلی، نوشیدن سه تا چهار فنجان چای در روز ایده‌آل است.
برای مثال، در تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۰۷ شواهدی به دست آمد که نشان می‌داد نوشیدن سه فنجان چایِ سیاه خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را کاهش می‌دهد.
نوشیدن سه تا چهار فنجان چای سبز نیز در روز موجب سلامت قلب و عروق میشود. خاصیت آرامش بخشی این چای و تاثیر آن بر رگ‌های قلبی موجب کاهش فشار خون میشود و از سوی دیگر خطر لخته شدن خون در رگ‌ها نیز پایین می‌آید.
تاثیر مثبت چای سبز بر کنترل چاقی، دیابت و آلزایمر
ترکیبات و مواد مغذی خاصی که در چای سبز وجود دارد، موجب میشود، این نوشیدنی ساده نقش پررنگی در حفظ سلامتی بدن داشته باشد. خوشبختانه چای سبزِ با کیفیت، غنی از انواع آنتی اکسیدان‌هایی است که در ابتدای مقاله نیز به آنها اشاره شد.
علاوه بر خواص چای سبز و تاثیر آن بر سیستم گردش خون، تحقیقات نشان می‌دهد که EGCG تاثیر ویژه‌ای بر متابولیسم چربی‌ها دارد. سوخت و ساز سلول‌های چربی را افزایش می‌دهد و از چاقی جلوگیری می‌کند. از سوی دیگر نوشیدن چای سبز، حتی می‌تواند در بهبود عملکرد ورزشی نیز مفید باشد.
یکی از مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰، پتانسیل EGCG را در کاهش وزن نشان می‌داد. بر اساس این پژوهش EGCG تا ۳۳ درصد میزان اکسیداسیون چربی را در سلول‌ها افزایش می‌دهد. علاوه بر این، EGCG هم مانع رشد سلول‌های چربی میشود و هم به دفع چربی سلولی کمک می‌کند. چاقی و دیابت دو روی یک سکه هستند و چیزی که برای دفع خطر یکی از آنها مفید باشد، مطمئناً برای دیگری هم مفید است.
براساس یک تحقیق انجام شده بر روی چند نمونه‌ی حیوانی مشخص شد که تاثیر چای سبز بر روی موش‌های مبتلا به دیابت مشابه اثر انسولین است. از این رو محققین از چای سبز به عنوان یک داروی مفید در پیشگیری و درمان دیابت نام می‌برند. همچنین پژوهش‌های انجام شده مشخص کرد، چای سبز موجب بهبود و افزایش عملکرد مغز میشود و از افت فعالیت‌های مغزی جلوگیری می‌کند.
EGCG موجب کاهش تولید پروتئین بتاآمیلوئید نیز میشود. انباشت بیش از حد این پروتئین در مغز موجب آسیب سلول‌های عصبی و کاهش قدرت حافظه می‌گردد، شرایطی که در بلندمدت می‌تواند موجب ابتلای افراد به بیماری آلزایمر شود. یکی دیگر از نتایج تحقیقات که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد، مشخص کرد که تزریق EGCG خالص به موش‌های آزمایشگاهی مبتلا به آلزایمر پیشرفته، موجب کاهش ۵۴ درصدی عامل ایجاد کننده آلزایمر میشود و سرعت رشد بیماری را کند می‌کند.
دیگر خواص چای سبز
کاتچین‌های موجود در چای سبز در ابتلا به بیماری آب سیاه و دیگر بیماری‌های چشمی نقش بازدارنده دارند. دانشمندان طی یک پژوهش، بافت چشم موش‌هایی که چای سبز خورده بودند را مورد آزمایش قرار دادند و متوجه شدند که بافت چشم مانند لنز و شبکیه‌ی چشم، کاتچین موجود در چای سبز را جذب می‌کند.
از سوی دیگر، استرس اکسیدیتیو موجب اختلالات بیولوژیکی مانند آسیب DNA و فعال‌سازی آنزیم‌های پروتئولیتیک میشود که در نهایت، ممکن است موجب آسیب به بافت سلول‌ها و نقص در عملکرد آنها شود، آسیبی که در نهایت خطر ابتلا به انواع بیماری‌های چشمی را افزایش می‌دهد، که البته خاصیت آرامش‌بخشی چای سبز می‌تواند اثرات منفی آن را کم کند.
کاتچین‌های موجود در چای سبز:
- موجب کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه میشود.
- التهاب و درد در بیماری آتریت روماتوئید را کاهش می‌دهد.
- خطر ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی را کاهش می‌دهد.
- سلامت لثه‌ها را افزایش می‌دهد.
- عملکرد هضم را بهبود می‌بخشد.
علاوه بر این تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۰۸ نشان داد پماد گیاهی حاوی عصاره‌ی چای سبز، در درمان زگیل تناسلی و مقعد نیز مفید است. زگیل تناسلی و مقعد، توسط ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد میشود و معمولاً در برابر درمان بسیار مقاوم است.
تحقیقاتی بر روی یک گروه ۵۰۰ نفره‌ی مبتلا به این زگیل انجام شد. این بیماران به دو گروه جدا تقسیم شدند و به گروه اول عصاره‌ی خالص برگ‌های چای سبز دادند و به گروه دوم فقط یک دارونما داده شد. مشاهدات بعدی بهبود ۵۷ درصدی را نشان می‌داد. این در حالی است که در گروه دوم تنها ۳۴درصد از افراد بهبود نسبی پیدا کرده بودند.
چای سبز مرغوب سبز رنگ است
تنوع چای در طبیعت بسیار زیاد است؛ اما در این مقاله علاوه بر چای سبز، چای ماتچا (پودر چای سبز) (Matcha) و چای تولسی (Tulsi)، که به عنوان ریحان مقدس شناخته میشود و گیاه مقدس هندوها است نیز برای نوشیدن پیشنهاد میشود.
در میان انواع نوشیدنی‌ها، چای سبز کمتر فرآوری شده است و شاید به همین خاطر است که درصد بالایی EGCG دارد. چای ماتچا در مقایسه با چای سبز، صد برابر بیشتر EGCG دارد که با هربار نوشیدن یک فنجان چای ماتچا، از تمام خواص مفید آن بهره‌مند می‌شوید.
چای سبز، سرشار از آنتی‌اکسیدان است و شامل انواع ویتامین‌های A, B, E, C, B5, H, K، منگنز و دیگر مواد معدنی مفید مانند زینک، کروم و سلنیوم را نیز میشود. سبز بودن رنگ این چای خودش نشان از کیفیت بالای آن دارد. هرچه شفافیت رنگ سبز آن کمتر باشد، نشان‌دهنده‌ی بالا بودن میزان اکسیده شدن آن است و به همان نسبت هم کیفیت پایین‌تری دارد و بالطبع بخشی از خواص خود را نیز از دست داده است.
برای افزایش فواید چای سبز، توصیه میشود چند قطره آب لیموترش به آن اضافه کنید. تحقیقات پیشین نشان می‌دهد که ویتامین C میزان جذب کاتچین‌ها، را در بدن افزایش می‌دهد. در واقع آب مرکبات، سطح کاتچین‌های موجود را تا بیش از پنج برابر افزایش می‌دهد و عملکرد کاتچین‌های موجود در چای تا ۸۰ درصد ارتقا می‌یابد.
خلاصه‌ای از مقاله را می‌توانید در این ویدئو ببینید.
در رژیم خود چای را فراموش نکنید
اگر شما از نوشیدن چای سبز لذت می‌برید، می‌توانید نوشیدن چند فنجان چای را در رژیم روزانه‌ی خود قرار دهید. افزودن شکر، شیر یا دیگر چاشنی‌های مجاز (به استثنای آب برخی از مرکبات)، نیز خواص زیادی دارد که شما با هر بار نوشیدن یک فنجان چای از آن بهره‌مند می‌شوید. از آنجا که چای سبز در مقایسه با دیگر انواع چای میزان زیادی EGCG دارد؛ بعد از آب توصیه میشود برای چای سبز هم در رژیم روزانه‌ی خود جایی باز کنید.
برای داشتن یک رژیم روزانه‌ی سالم، پیشنهاد می‌کنیم از خواص چای تولسی (Tulsi) که غنی از آنتی اکسیدان است غافل نشوید. با توجه به خواص منحصر به فرد این گیاه معطر، می‌توان آن را در زمره‌ی یکی از چای‌های مفید قرار داد. چای تولسی (Tulsi) صدها ترکیب مفید مانند فیتوکمیکال‌ها (مواد شیمیایی گیاهی یا مواد مؤثر در گیاهان دارویی) دارد که در ارتقای سطح سلامت نقش مهمی بازی می‌کنند. این ترکیبات که شامل انواع آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد انرژی‌زا است، علاوه‌بر بالابردن سطح ایمنی بدن، برای مقابله با استرس هم مفید هستند و سلامت عمومی بدن را با روش های مختلف زیر بهبود می‌بخشند:
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- خاصیت آرام‌بخشی و کمک به کاهش استرس
- بهبود متابولیسم بدن
- کمک به حفظ سطح قند خون مطلوب
- کمک به حفظ سطح کلسترول نرمال خون
