پنیر یکی از مواد لبنی متداول و پرمصرفی است که سرشار از کلسیم و پروتئین و دارای ارزش غذایی و فواید سلامتی بسیاری است. این ماده‌ی غذایی به‌خاطر طعم مطبوعی که دارد، می‌تواند به‌تنهایی یا در کنار سایر غذاها استفاده شود و مزه‌ی بهتری به آنها بدهد. به‌علت ارزش غذایی بالای پنیر، توصیه می‌شود که حتما در رژیم غذایی کودکان و نوجوانان درحال‌رشد و زنان باردار گنجانده شود. مصرف پنیر قبل از خواب به داشتن خوابی آرام کمک می‌کند و حتی افراد دیابتی نیز می‌توانند با خیال راحت از آن استفاده کنند. این مطلب به ارزش غذایی و خواص پنیر می‌پردازد. با «چطور» همراه باشید.
فواید عمده و خواص پنیر برای سلامتی عبارت‌اند از تسکین فشار خون بالا و پوکی استخوان. همچنین پنیر به حفظ سلامت استخوان، افزایش وزن و مراقبت از سلامت دندان‌ها کمک می‌کند. سالهاست که پنیر بخش مهم و ثابتی از زندگی روزمره در اروپا، آمریکا، استرالیا و تقریبا هر کشوری در جهان است که آب‌و‌هوای سرد دارد، به‌جز کشورهای خاصی در شبه‌قاره‌ی هند و منطقه‌ی خاورمیانه. گفته می‌شود که هند و برخی از کشورهای همسایه‌ی آن قرن‌هاست که از یک شکل متفاوت از پنیر استفاده می‌کنند که به پنیر کاتیج یا پانیر (paneer) معروف است.
پنیر کاتیج برخلاف پنیر معمولی، تخمیرشده نیست. در طی ۱۰ سال گذشته با ورود شرکت‌های چند ملیتی مانند مک‌دونالد به هند و کشورهای همسایه و ارائه‌ی محصولات لذیذی مانند پیتزا و همبرگر که در هردوی آنها از مقدار زیادی پنیر استفاده می‌شود، پنیر به‌طور گسترده‌ای در این کشورها محبوب شده است. برخلاف باور همگان مبنی‌بر اینکه خوردنی‌های تازه مغذی‌تر هستند، پنیر تخمیرشده بسیار مغذی‌تر از پنیر تازه است.
پنیر از شیر یا محصولات شیر مانند کشک تهیه می‌شود. انواع مختلف و طعم‌های متنوعی از پنیر در سراسر جهان وجود دارد.
ارزش تغذیه‌ای پنیر
پنیر حاوی مواد مغذی بسیاری ازجمله ویتامین‌هایی مانند ویتامین C، ویتامین B6، ویتامین B12، ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K است. سایر ویتامین‌ها مانند تیامین، ریبوفلاوین و نیاسین نیز در انواع مختلف پنیر وجود دارند. اضافه کردن پنیر به رژیم غذایی شما، مواد معدنی مهمی مانند کلسیم، سدیم، روی، فسفر، پتاسیم و آهن را نیز به بدن‌تان می‌رساند.
فواید و خواص پنیر برای سلامتی
فواید و خواص پنیر برای سلامتی شامل موارد زیر هستند:
مراقبت از سلامت دندان‌ها
پنیر دارای کلسیم بسیار زیادی است. کلسیم اولین و مهم‌ترین ماده‌ای است که برای داشتن دندان‌های سالم به آن نیاز دارید. علاوه‌براین میزان لاکتوز موجود در پنیر، بسیار پایین است. هرچه پنیر کهنه‌تر باشد، میزان لاکتوز آن پایین‌تر است. پایین بودن لاکتوز برای دندان‌ها مفید است، چون هر نوع قند (گلوکز، مالتوز یا لاکتوز) موجود در غذا می‌تواند به دندان‌ها آسیب برساند.
سلامت استخوان را بهبود می‌بخشد
پنیر علاوه‌بر داشتن مقدار کلسیم زیاد، غنی از ویتامین B نیز هست. ویتامین B برای کودکان، زنان (به‌خصوص وقتی در دوره‌ی بارداری یا شیردهی هستند) و افراد سالمند بسیار مفید است، چون به ساخت و تقویت استخوان‌ها و غضروف‌ها کمک می‌کند. ویتامین B موجود در پنیر باعث جذب و توزیع مناسب کلسیم در بدن می‌شود.
پوکی استخوان
پوکی استخوان، بیماری‌ای است که به‌خاطر کمبود کلسیم (جذب نشدن یا جذب ناقص کلسیم) به‌وجود می‌آید و به کاهش تراکم ماده‌ی معدنی استخوان منجر می‌شود. این بیماری اکثرا در زنانی که دوره‌ی یائسگی را سپری کرده‌اند، افراد مسن و کودکان دچار سوء‌تغذیه مشاهده می‌شود. این بیماری می‌تواند با پروتئین، کلسیم و یک رژیم غذایی سرشار از ویتامین درمان شود. کلسیم به‌تنهایی کمک زیادی به درمان این بیماری نمی‌کند، چون مشکل اصلی جذب کلسیم و استفاده از آن برای ساخت استخوان است. این سه ماده به مقدار فراوان در پنیر وجود دارند. بنابراین پنیر می‌تواند بخشی مناسب از رژیم غذایی افرادی باشد که از پوکی استخوان رنج می‌برند.
از فشار خون بالا جلوگیری می‌کند
سدیم و کلسترول، دو عنصری هستند که اغلب برای فشار خون بالا و افراد مبتلا به بیماری فشار خون مضر درنظر گرفته می‌شوند، بنابراین از این نظر پنیر باید منع شود. محتوای چربی پنیر تا حد زیادی به کیفیت شیر و اینکه آیا پرچرب یا پرخامه و یا کم‌چرب یا بدون چربی است، بستگی دارد. به‌طور کلی پنیرهای پرچرب محبوب‌تر هستند، چون معمولا طعم بهتری دارند. اما با توجه به نیاز اجتماع و نگرانی‌های سلامتی، پنیرهای کم‌چرب نیز وارد بازار شده‌‌اند. این بدان معناست که شما باید هنگام انتخاب پنیر برای خانه و رژیم غذایی‌تان، بسیار دقیق عمل کنید.
محتوای سدیم را فراموش نکنید! اگرچه محتوای سدیم پنیر با توجه به مقدار نمک اضافه‌شده به شیر قبل از ساخت پنیر، متفاوت است، هرگز آن‌قدر پایین نیست که برای افراد مبتلابه فشار خون بالا توصیه شود؛ چون نمک بخش جدایی‌ناپذیری از پنیر است. به‌طور کلی پنیر به افراد با فشار خون بالا (بیماری فشار خون) توصیه نمی‌شود. اگرچه پنیرهای کم‌سدیم و کم‌چرب در کاهش هموسیستئین – ماده‌ای که اغلب با ابتلابه بیماری‌های قلبی مرتبط است – مؤثر هستند اما این حقیقت نیز باعث نمی‌شود که پنیر به افراد مبتلا به پُرفشاری خون توصیه شود. یک ماده‌ی دیگر در پنیر که می‌تواند به افراد دارای فشار خون بالا کمک کند، محتوای ویتامین B آن است؛ البته اگر تصمیم بگیرند که از پنیر استفاده کنند.
به افزایش وزن کمک می‌کند
پنیر یک ماده‌ی غذایی عالی برای افزایش وزن است. پنیر سرشار از پروتئین‌ها، چربی‌ها، کلسیم، ویتامین‌ها و مواد معدنی است. شما برای ساخت و رشد عضله به پروتئین، برای انجام فرایندهای برپایه‌ی چربی در بدن به چربی‌ها، برای داشتن استخوان‌هایی قوی‌تر و متراکم‌تر به کلسیم و برای بهبود عملکرد متابولیک به ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز دارید. فقط کافی است مقدار زیادی از آنها را مصرف کنید، تمرینات ورزشی انجام دهید و به مقدار کافی بخوابید تا وزن‌تان افزایش یابد.
سایر فواید پنیر
پنیر حاوی اسید لینولئیک مزدوج و اسفنگولیپید است که به پیشگیری از سرطان کمک می‌کنند. پنیر دارای مقدار زیادی ویتامین B است که در طول فرایند تخمیر در آن به‌وجود می‌آید. ویتامین B برای حفظ عملکردهای بسیاری در بدن و همچنین برای محافظت در برابر بیماری‌هایی مانند بری‌بری، بسیار مفید است؛ همچنین ساخت سلول‌های خونی را افزایش می‌دهد، کبد را تقویت می‌کند و جذب مواد مغذی را در بدن تسهیل می‌کند.
چگونه پنیر را انتخاب و نگهداری کنید؟
انواع مختلفی از پنیر در بازارهای سرتاسر جهان وجود دارند. برخی از انواع آن مانند پنیر تازه‌ی بدون مواد نگهدارنده باید حتما درعرض چند روز پس از خرید مصرف شود، چون به‌راحتی فاسد می‌شود. آن را در محل‌های خنک نگهداری کنید یا داخل یخچال بگذارید. قبل از خوردن یا استفاده از پنیر، آن را چند دقیقه در دمای اتاق قرار دهید تا طعم و بافت بهتری پیدا کند.
