پاپایا یکی از میوه‌های اعجاب‌انگیز گرمسیری است که خواص و مزایای زیادی دارد. پاپایا در آمریکای مرکزی و جنوب مکزیک رشد می‌کرده اما این روزها در نواحی مختلفی از جهان، ازجمله ایران کشت و برداشت می‌شود. این میوه سرشار از آنتی‌اکسیدان است و باعث کاهش التهاب، مبارزه با بیماری‌های مختلف و البته جوان ماندن می‌شود. مزایا و خواص پاپایا در همین موارد خلاصه نمی‌شود؛ این میوهٔ گرمسیری به هضم بهتر غذا، تسکین دندان درد، دردهای عادت ماهیانه، تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش وزن، مراقبت از پوست و حفظ سلامت قلب کمک می‌کند. گفته می‌شود، این میوه که به نام‌های پاپائو، پائوپائو و… هم معروف است، در پیشگیری از سرطان نقش دارد. خواص دارویی و مواد مغذی پاپایا بسیار زیاد است.
پاپایا دقیقا چه نوع میوه‌ای است؟
پاپایا میوهٔ آب‌داری است با رنگی تلفیق از رنگ گیلاس و پرتقال. پاپایا فقط خوشمزه و خوش‌بو نیست، بلکه خواص متعددی دارد و قرن‌های متمادی از آن به‌عنوان میوه‌ای مقوی استفاده شده است. کریستف کلمب معروف هم به پاپایا لقب «میوهٔ فرشتگان» داده بوده است. در این میوه، انواع مختلفی از ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم برای عملکرد طبیعی بدن وجود دارد. پاپایا مانند میوه‌های گرمسیری دیگر طعم لذیذ و رنگ زیبایی دارد. از این میوه می‌توان در دستورهای غذایی مختلف، انواع اسموتی، میلک‌شیک و البته به شکل خام استفاده کرد.
از گوشت و شیرهٔ پاپایا برای طعم‌دادن و لذیذ کردن گوشت در آشپزی و ساخت لوازم آرایشی، محصولات زیبایی و مراقبت از پوست مختلف استفاده می‌شود. از پاپایا، آدامس هم تولید می‌کنند. فقط میوهٔ درخت پاپایا نیست که مزایای فراوانی دارد، بخش‌های دیگر این درخت هم برای سلامتی، خواص فروانی دارند. پاپایای خام دارای آنزیم‌هایی است که در تولید مکمل‌های رژیمی و آدامس استفاده می‌شود.
بنا به اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعاتی کتابخانه ملی کشاورزی آمریکا، میوه پاپایا سرشار از مواد مغذی حاوی آنتی‌اکسیدان مانند کاروتن، زردینه، ویتامین C و ویتامین B (پاناتونیک اسید و فولات) است. علاوه بر اینها، فولات منبعی غنی از فیبر و مواد معدنی مانند منیزیم هم به شمار می‌رود. این مواد مغذی باعث بهبود سلامت قلب و عروق می‌شوند و از بدن در مقابل سرطان روده هم جلوگیری به عمل می‌آورد.
هر پاپایای کوچک (۱۵۲ گرم) حاوی مواد زیر است:
- ۵۹ کالری؛
- ۱۵ گرم کربوهیدرات؛
- ۳ گرم فیبر؛
- یک گرم پروتئین؛
- ۱۵۷ درصد RDI ویتامین C، (به مقدار مجاز مصرف هر ماده RDI گفته می‌شود. در واقع مقدار مصرف مجاز و مناسبی است که برای هر ماده مغذی اعلام می‌شود)؛
- ۳۳ درصد RDI ویتامین A؛
- ۱۴ درصد RDI فولات (ویتامین B9)؛
- ۱۱ درصد RDI پتاسیم؛
- مقادیری از کلسیم، منیزیم و ویتامین‌های B1، B3، B5، E و K.
خواص پاپایا برای سلامتی چیست؟
مزایا و خواص پاپایا برای سلامتی بسیار زیاد است. مثلا:
۱. کمک به هاضمه
از خواص پاپایا عموما برای کمک به عملکرد دستگاه گوارش استفاده می‌شود. این میوه دارای ویژگی‌هایی است که از بروز زخم معده جلوگیری می‌کند. وجود سوپر آنزیم پاپائین که برای هضم غذا مفید است به تجزیه پروتئین‌ها و پاکسازی مجاری هاضمه می‌انجامد. در نتیجه، میزان کمتری از پروتئین‌های موجود در بدن به چربی تبدیل می‌شوند. اگر پروتئین‌های موجود در بدن به‌درستی هضم نشوند، امکان بروز مشکلاتی مانند یبوست، دیابت، التهاب مفاصل، فشار خون بالا و مشکلات جسمانی دیگر به وجود می‌آید.
۲. کاهش وزن
پاپایا برای کسانی که به‌دنبال کاهش وزن به‌طور طبیعی هستند هم مفید است. مصرف یک کاسه پر از پاپایا به‌عنوان میان‌وعده صبحگاهی و عصرگاهی، انتخاب بسیار خوبی است.
۳. جلوگیری از عفونت
پاپایا در از بین بردن کرم‌های موجود در روده مؤثر است. بنابراین، با مصرف این میوه می‌توانید از عفونت‌ها و عوارضی که وجود کرم‌های روده باعث بروز آنها می‌شوند هم جلوگیری کرد. جلوگیری از عفونت یکی از مهم‌ترین خواص پاپایا است.
۴. تسکین درد دندان
مالیدن خمیر ریشهٔ پاپایا روی دندان و لثه به کاهش درد در این نواحی کمک می‌کند. پوسته داخلی درخت پاپایا هم برای رفع مشکلات و دردهای دندان بسیار مفید است.
۵. ویژگی‌های ضدسرطانی
پژوهشگران دریافته‌اند که مصرف پاپایا می‌تواند مانع از وقوع سرطان‌هایی مانند سرطان سینه، سرطان لوزالمعده و… شود. عصاره برگ درخت پاپایا که از برگ‌های خشک آن استخراج می‌شود، حاوی مواد ضدسرطانی است و در از بین بردن و مقابله با سلول‌های سرطانیِ تولیدشده در آزمایشگاه نقش مؤثری ایفا می‌کنند. دکتر نام دانگ (Nam Dang) و همکارانش در ژاپن دریافتند که استفاده از دوز بیشتر عصارهٔ پاپایا موجب ممانعت از رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. دانشمندان، سلول‌های سرطانی مختلف را در معرض عصاره برگ‌های درختان مختلف پاپایا قرار دارند و دریافتند که رشد تومورها بر اثر وجود عصاره پاپایا، کند می‌شود.
پژوهش دیگری که دانشمندی به نام گاجوویک (Gajowik) و همکارانش انجام دادند، نشادن داد که وجود ماده لیکوپن در پاپایا باعث تسکین علائم پرتودرمانی سرطان می‌شود. لیکوپن نوعی آنتی‌اکسیدان قوی است و بنا بر مطالعات و پژوهش‌های محققان دیگر، استفاده از پاپایا به‌صورت تخمیرشده موجب کاهش وقوع استرس اکسیداتیو و خطر ابتلا به سرطان در بیمارانی می‌شود که به دیابت نوع ۲ گرفتار هستند. خواص ضدسرطانی پاپایا باعث شده تا از آن در داروهای مختلفی استفاده شود.
۶. مراقبت از پوست
در ترکیبات و ساختار پاپایا، مواد و عوامل احیا‌کننده‌ای وجود دارند و به همین خاطر است که از آن در مواد و محصولات آرایشی مختلف استفاده می‌شود. در دستور تهیه بسیاری از ماسک‌های خانگی هم پاپایا وجود دارد. پاپائین موجود در این میوه، سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد و پوست را پاکسازی می‌کند. ویژگی‌های مفید و آنزیم‌های درمانگر پاپایا در رفع آفتاب سوختگی و مشکلات دیگر پوست مؤثر است. مراقبت از پوست هم یکی دیگر از خواص پاپایا محسوب می‌شود.
براساس تحقیقات دکتر جِیل جنکینز (Gail Jenkins) که در بخش تحقیق و توسعهٔ شرکت یونیلیور فعالیت می‌کند، وجود لیکوپن در میوهٔ پاپایا مانع از شکل‌گیری چروک روی پوست زنان بعد از دوران قاعدگی می‌شود. ماساژ صورت با یک لوسیون حاوی پاپایا به از بین رفتن و لایه‌برداری سلول‌های مرده پوستی کمک می‌کند. اگر بیشتر مدت روز را در بیرون از منزل سپری می‌کنید، استفاده از پاپایا برای مبارزه با رادیکال‌های آزادی که موجب پیری می‌شوند مفید خواهد بود.
مالیدن پوست پاپایا روی پوست دست‌ها و صورت هم به سلامت پوست این نواحی کمک می‌کند. درمان بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس هم با پاپایا ممکن است.
۷. بهبود سلامت قلب
مصرف دانهٔ پاپایا به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند. وجود سه نوع ویتامین آنتی‌اکسیدانی قوی: ویتامین E، سی (C) و اِی (A) در این میوه از تصلب شرایین و بیماری‌های قلبی ناشی از دیابت جلوگیری می‌کند. وجود مواد شیمیایی گیاهی پروکاروتنوئید از اکسید شدن کلسترول در بدن جلوگیری می‌کند. اگر کلسترول در بدن اکسید شود، به دیواره رگ‌های خونی می‌چسبد و پلاک‌هایی ایجاد می‌کند که امکان وقوع سکته مغزی و قلبی را افزایش می‌دهند. ویتامین ای (E) و سی (C) موجود در پاپایا از رسوب کلسترول در دیواره رگ‌ها جلوگیری می‌کنند و باعث می‌شوند که قلبی سالمتر داشته باشید.
پاپایا منبعی غنی از فیبر است و باعث کاهش کلسترول LDL (کلسترول بد) در بدن می‌شود. با مصرف پاپایا به‌عنوان میان‌وعده، قلب سالمتر خواهد ماند و از زخم‌های معده دور خواهید شد. ضمن اینکه پوست‌تان را تقویت می‌کند و زخم‌های آن را هم از بین می‌برد. هرچند پاپایا یک میوه گرمسیری است اما اخیراً در ایران (یزد و سیستان‌وبلوچستان) هم کشت می‌شود و پیدا کردن آن راحت‌تر شده است.
۸. از بین بردن آکنه و جای سوختگی
شیره پاپاپا برای درمان آکنه استفاده می‌شود. می‌توان از قسمت گوشتی این میوه، ماسک تهیه و آکنه‌های پوست را برطرف کرد. مصرف پاپایا هم از درون روی بدن و پوست اثرات مثبت می‌گذارد و باعث شفاف شدن آن می‌شود. اگر دچار سوختگی شده باشید و اثرات آن روی پوست‌تان باقی مانده باشد هم به کمک ماسک یا همان گوشت پاپایا می‌توانید، جای زخم و سوختگی را از بین ببرید.
۹. آثار ضدالتهاب
آنزیم‌های موجود در پاپایا به ویژه پاپائین و چیموپاپائین باعث کاهش التهاب نقاط مختلف بدن می‌شوند. کاهش التهاب بدن یکی از مهم‌ترین خواص پاپایاست.
۱۰. درمان یبوست
فولات، ویتامین سی (C) و ویتامین ای (E) موجود در پاپایا با ایجاد تحرک در روده‌ها و معده از تهوع صبحگاهی می‌کاهند. آب پاپایای رسیده هم به هضم بهتر غذا کمک می‌کند. در واقع، فیبر موجود در این میوه باعث افزایش حرکات روده می‌شود و در نتیجه درمان یبوست می‌شود.
۱۱. درمان دژنراسیون وابسته به سن ماکولا
دژنراسیون وابسته به سن ماکولا یکی از بیماری‌های چشمی است که در آن، سلول‌های چشمی از بین می‌روند و دید چشم تار می‌شود و ممکن است که بینایی فرد مبتلا از بین برود. این بیماری با افزایش سن رخ می‌دهد و افزودن پاپایا به رژیم غذایی احتمال وقوع آن را کم می‌کند. آنتی‌اکسیدانی موسوم به بتاکاروتن در هویج و پاپایا وجود دارد که هم به آنها رنگی نارنجی می‌دهد و هم از چشم در برابر بیماری‌هایی مانند دژنراسیون وابسته به سن ماکولا جلوگیری می‌کند. تحقیقات حاکی از آن هستند که مصرف روزانهٔ پاپایا در سه وعده (یا بیشتر) باعث کاهش احتمال ابتلا به بیماری ماکولا می‌شود. پس یکی از خواص پاپایا مراقبت از چشم در مقابل بیماری‌های چشمی است.
۱۲. منظم کردن قاعدگی
آب پاپایا برای زنانی که قاعدگی نامنظم دارند هم مفید است. مصرف پاپایای نارس و سبز باعث منظم شدن دوره‌های قاعدگی (پریود) می‌شود. این میوه، میوه‌ای گرم است و در بدن گرما ایجاد می‌کند. تولید گرمای زیاد باعث افزایش هورمون استروژن می‌شود و به شروع دوره قاعدگی در فواصل زمانی منظم کمک می‌کند.
۱۳. پیشگیری از التهاب مفاصل
از خواص پاپایا می‌توان به مبارزه با روماتیسم مفصلی و آرتروز هم اشاره کرد. آنزیم چیموپاپائین موجود در این میوه در پیشگیری و مقابله با دردهای مفصلی کاربرد دارد.
۱۴. بهبود و تقویت سیستم ایمنی
یکی دیگر از خواص پاپایا، افزایش و تقویت سیستم ایمنی بدن است. این خاصیت پایایا به خاطر وجود آنتی‌اکسیدان در آن است. گل‌ها و ریشه پاپایا هم در رفع یرقان (زردی)، قولنج کلیوی، برونشیت و بیماری‌های دیگر مفید هستند.
نکاتی که باید درباره پاپایا بدانید
- ترکیب پاپایا با آب‌لیمو و عسل بسیار خوش‌طعم می‌شود؛
- ترکیب پاپایا، توت فرنگی و ماست بسیار خوشمزه است؛
- می‌توان پاپایا را از وسط به دو نیم تقسیم کرد و در آن ماست چکیده، آجیل و میوه‌های ترش و از خانواده تمشک، بلوبری و… ریخت و صبحانه‌ای خوشمزه آماده کرد؛
- ترکیب پاپایا، گوجه، گشنیز، پیاز و کمی آب لیمو هم طرفداران زیادی دارد؛
- با شیر نارگیل، تکه‌های پاپایا و یخ هم می‌توان اسموتی تهیه کرد؛
- سرکه، تکه‌های آووکادو و پاپایا در کنار رشته‌های مرغ پخته و روغن زیتون نوعی سالاد مقوی است؛
- اضافه کردن تکه‌های پاپایا به سالاد میوه و استفاده از آن به‌عنوان یک میان‌وعده، فکر بسیار خوبی خواهد بود؛
- مصرف پاپایا به‌عنوان صبحانه باعث می‌شود تا کالری‌هایی که در طول روز به آن نیاز دارید کاملا تأمین شود.
طعم پاپایای رسیده با نمونهٔ نارس یا بیش از حد رسیده آن متفاوت است. رنگ پاپایای رسیده زرد مایل به نارنجی-قرمز به نظر می‌رسد. البته وجود چند تکه لکه سبز هم طبیعی است. جدا کردن پوست پاپایا هم باید مانند آووکادو به‌آرامی صورت بگیرد. پاپایای سردی که در یخچال نگهداری می‌شود، طعم بهتری دارد.
عوارض و خطرات احتمالی مصرف پاپایا چیست؟
مصرف پاپایا به اندازه متعادل از نظر سازمان غذا و داروی آمریکا مانعی ندارد اما امکان دارد که مصرف این میوه با عوارضی همراه باشد:
- زنان باردار: مصرف پاپایا در دوران بارداری خطرناک است. علت این است که پاپایا میوه‌ای گرم شناخته می‌شود و غلظت پاپایا در حالت نارس و نیمه‌رسیده می‌تواند موجب افزایش انقباضات رحم و سقط جنین شود. پس یادتان باشد که زنان باردار نباید پاپایا مصرف کنند.
- آزردگی در دستگاه گوارش: مصرف بیش از اندازه پاپایا باعث لینت روده می‌شود. بهتر است از مصرف زیاد از حد پاپایای نارس پرهیز شود. پاپایای خام یا نارس باعث ایجاد درد در روده و معده می‌شود و گاهی در مری هم حفره‌هایی ایجاد خواهد کرد.
- دانه‌های پاپایا: دانه‌های این میوه حاوی آنزیم‌هایی سمی موسوم به کارپین (carpine) است. بنا به تحقیقات علمی، این ماده، اعصاب مرکزی را بی‌حس و فلج می‌کند. بی‌حسی اعصاب مرکزی باعث فلج شدن یا فلج عضلات قلبی می‌شود. در برخی از موارد هم کارپاین باعث باریک شدن رگ‌های قلبی و انسداد آنها می‌شود.
در آخر
پاپایا میوه‌ای خوش‌طعم و پرخاصیت است که در درمان بیماری‌های مختلف، مقابله با پیری و… مفید واقع می‌شود. مصرف آن برای داشتن پوستی سالم و شفاف هم فکر بسیار خوبی است.
