تقریبا ۹۲٪ حجم یک هندوانه را آب تشکیل میدهد. اما نه آب معمولی! این میوه سرشار از مواد مغذی است. هر برش این میوهی آبدار، مقدار قابلتوجهی ویتامین B6 ،A و C دارد. همینطور دارای مقادیر زیادی لیکوپن، آنتیاکسیدانها و اسیدهای آمینه است. در این میوه مقدار متوسطی پتاسیم هم وجود دارد. بهعلاوه، این میانوعدهی ناب تابستانی بدون چربی است، سدیم بسیار کمی دارد و هر قاچ کوچک از آن فقط ۴۰ کالری انرژی برای بدن تولید میکند. در این نوشته بیشتر با خواص هندوانه آشنا میشوید.
دانشمندان متوجه شدهاند که هندوانه دارای مقدار زیادی لیکوپن است (حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیگرم در هر دو قاچ کوچک) که یعنی نسبت به سایر صیفیجات یا میوههای تازه، حداکثر مقدار لیکوپن را داراست. لیکوپن یک مادهی مغذی گیاهی است. این ترکیب در میوهها و سبزیجات وجود دارد و باعث ایجاد واکنشهای طبیعی در بدن انسان میشود. از طرفی، این همان چیزی است که باعث وجود رنگدانهی قرمز در میوهها و سبزیجاتی مثل هندوانه، گوجهفرنگی، گریپ فروت و غیره است.
لیکوپن مستقیما با سلامت قلب و استخوانها مرتبط است و به پیشگیری از سرطان پروستات کمک میکند. به گفتهی ویکتوریا جارزابکافسکی (Victoria Jarzabkowski) متخصص تغذیه از مؤسسهی تناسب اندام دانشگاه تگزاس، لیکوپن یک آنتیاکسیدان قوی است و دارای خواص ضدالتهابی است. توجه داشته باشید برای آنکه میزان لیکوپن یک هندوانه به حداکثر میزان ممکن برسد، این میوه باید کاملا رسیده باشد. از طرفی هرچه هندوانهی شما قرمزتر باشد، لیکوپن موجود در آن از غلظت بالاتری برخوردار است. هندوانه محتوی مقادیری بتاکاروتن و آنتیاکسیدانهای فنولیک است که به فرایند رسیدن این میوه کمک میکنند. در یک کلام باید بگوییم که تمام اجزای هندوانه مفید هستند، حتی قسمت سفید هندوانه (همان که بین پوست سبز و گوشت قرمزش قرار دارد) حاوی مواد مغذی زیادی است.
مادهی مغذی دیگر موجود در هندوانه، سیترولین آمینواسید است که تبدیل به اسیدآمینهای به نام آرژینین میشود. این اسیدآمینه باعث تقویت جریان خون، سلامت قلب و عروق و درنتیجه بهبود گردش خون میشود. طبق تحقیقاتی که در دانشگاه تگزاس انجام شده است، این اسیدآمینه روی افرادی که مبتلا به اختلال نعوظ هستند، تأثیر مثبتی میگذارد.
با این مقاله همراه باشید تا با هم بیشتر دربارهی مزایای هندوانه برای سلامتی و ارزش غذایی آن بدانیم و مواردی را که باید در خوردن این میوه رعایت شود بشناسیم.
خواص هندوانه برای سلامتی
۱.سلامت قلب
مقادیر بالای لیکوپن موجود در هندوانه، از سلولها در برابر آسیب جلوگیری میکند و درنتیجه خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش میدهد. از طرفی میزان بالای سیترولین (citrulline) و آرژینین (arginine) موجود در این میوه برای قلب بسیار خوب است. آرژینین به بهبود جریان خون کمک میکند و باعث کاهش تجمع چربی اضافی میشود. نتایج مطالعهای دربارهی فشار خون، که در یک مجلهی آمریکایی به چاپ رسیده است نشان میدهد که عصارهی هندوانه میتواند برای متعادل نگهداشتن فشار خون (هم برای کسانی که فشار خون بالا دارند و هم برای افراد دارای فشار خون پایین) مفید است.
۲.خواص ضد التهابی
جارزابکافسکی میگوید: «لیکوپن موجود در هندوانه، از این میوه یک خوراکی ضد التهاب میسازد. لیکوپن فرایندهای التهابی را مهار میکند و بهعنوان یک آنتیاکسیدان به خنثی کردن رادیکالهای آزاد کمک میکند. علاوه بر این، کولین (choline) موجود در هندوانه التهابات مزمن را به مقدار قابل توجهی کاهش میدهد. این کاهش التهاب نه فقط برای افراد مبتلا به ورم مفاصل مفید است، بلکه برای زمانی که بیمار میشوید و ممکن است توسط عواملی مثل استرس، سیگار کشیدن و آلودگی دچار آسیبهای سلولی شوید و بدنتان دچار التهاب شود هم مفید است.» در این حالت بدن دچار پدیدهای بهنام «التهاب سیستماتیک» میشود که برای مقابله با آن خوراکیهای ضدالتهاب مثل هندوانه میتواند با ایمن کردن کل بدن، به سلامت عمومی آن کمک کند.
۳.آبرسانی به بدن
طبق یافتههای جارزابکافسکی، هندوانه بهعنوان یک مادهی خوراکی نمونهی کاملی برای آبرسانی به بدن است. هندوانه همانطور که گفته شد، چون حاوی مقدار قابلتوجهی آب است بدن شما را هیدراته نگهمیدارد. این خاصیت هندوانه به جلوگیری از سکته ناشی از کمآبی در گرما کمک میکند.
۴.هضم
هندوانه حاوی فیبر است، فیبر کارکرد درست دستگاه گوارش را تقویت میکند و به آن نظم میدهد.
۵.مزایای هندوانه برای سلامت پوست و مو
ویتامین A باعث درخشندگی پوست شما میشود. یک قاچ هندوانه، حاوی یک چهارم میزان روزانهی توصیه شده از این ویتامین، برای پوست شماست. ویتامین A به مرطوب نگهداشتن پوست و مو کمک میکند. از طرفی کلاژنهای پوست را تقویت میکند (کلاژنها باعث حفظ خاصیت الاستیکی پوست میشوند). هندوانه دارای ویتامین C نیز هست که این ویتامین هم رشد کلاژنها در بدن را توسعه میدهد.
۶.دردهای عضلانی
میتوانیم بگوییم ورزشکارانی که به هندوانه علاقه دارند جزو خوششانسها محسوب میشوند؛ چون مطالعاتی که در سال ۲۰۱۳ در مجلهی Agricultural and Food Chemistry منتشر شد، نشان داد که نوشیدن آب هندوانه قبل از تمرینات شدید ورزشی به کاهش دردهای عضلانی بعد از تمرین و منظم شدن ضربان قلب ورزشکار کمک میکند. این خاصیت هندوانه را میتوان به اسیدهای آمینه سیترولین موجود در هندوانه و آرژینین نسبت داد.
۷.پیشگیری از سرطان
هندوانه هم مانند سایر میوهها و سبزیجات به دلیل خواص آنتیاکسیدانی، در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان مفید است. از طرفی لیکوپن موجود در هندوانه، این میوه را به یک مادهی غذایی ویژه برای کاهش گسترش سلولهای سرطانی در سرطان پروستات تبدیل کرده است.
مضرات هندوانه برای سلامتی
این مادهی غذایی نیز همانند هر خوراکی دیگری میتواند در کنار اینکه خواص زیادی دارد، مضراتی هم داشته باشد. به خاطر داشته باشید اگر این میوه را به مقدار متعادل مصرف کنید، عوارض جانبی در پی نخواهد داشت. اما اگر بیش از حد مجاز در یک روز هندوانه بخورید، ممکن است بدنتان مجبور شود مشکلات ناشی از وجود مقادیر زیاد لیکوپن یا پتاسیم را تجربه کند. مثلا مصرف روزانه بیش از ۳۰ میلیگرم لیکوپن، بهصورت بالقوه میتواند باعث ایجاد تهوع، اسهال، سوءهاضمه و نفخ شود.
افراد مبتلا به هایپرکالمی، یا کسانی که دارای بیش از حد مجاز پتاسیم در خونشان هستند، نباید بیش از یک قاچ کوچک هندوانه در روز مصرف کنند. این مقدار حاوی کمتر از ۱۴۰ میلیگرم پتاسیم است. بر اساس گزارش مؤسسهی ملی بهداشت آمریکا، هایپرکالمی میتواند باعث نامنظم شدن ضربان قلب و دیگر مشکلات قلبی و عروقی شود و از طرفی باعث عدم کنترل عضلات بدن میشود.
دکتر جارزابکافسکی به دوستداران هندوانه هشدار میدهد که مواظب تعادل قند خونشان هم باشند، اگرچه قند هندوانه طبیعی است اما به هر حال قند آن زیاد است.
حقایق جالب دربارهی هندوانه
در قسمت پایانی مقاله بد نیست با برخی از حقایق جالب دربارهی هندوانه آشنا شوید. احتمالا برایتان جذاب خواهد بود که بدانید:
- هندوانه با خیار، کدو تنبل و کدو فامیل است.
- اصلیت هندوانه به صحرای کالاهاری در آفریقا برمیگردد.
- مصریان قدیم همراه جنازهی فرعونهایشان، هندوانه دفن میکردند تا پس از مرگ مردهی مورد نظر به تغذیهی خود برسد. برداشت هندوانه برای اولین بار در مصر قدیم در حدود ۵۰۰۰ سال پیش توسط خط هیروگلیف (hieroglyphics) به تصویر کشیده شده است.
- بازرگانان استفاده از هندوانه را در حاشیهی دریای مدیترانه گسترش دادند. در قرن ۱۰ میلادی هندوانه راه خود را به چین باز کرد و چین در حال حاضر تولیدکنندهی برتر هندوانه در جهان است.
- مورس (Moors) اولین بار در قرن ۱۳ میلادی هندوانه را به اروپا آورد.
- هندوانه به احتمال زیاد اولین بار توسط بردگان آفریقایی راه خود را به آمریکا باز کرد.
- جهانگردان قدیمی از هندوانه بهعنوان قمقمه استفاده میکردند.
- اولین کتاب آشپزی در ایالات متحده که در سال ۱۷۷۶ منتشر شد، حاوی یک دستورالعمل برای درست کردن ترشی پوست هندوانه بوده است.
- حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ گونه هندوانه وجود دارد؛ اما فقط ۵۰ گونه از آن در بین مردم محبوبیت دارد.
- میزان مصرف هندوانه از خربزه بیشتر است و طالبی هم در ردهی بعدی آنهاست.
- هندوانه در اوکلاهاما یکی از گیاهان تزئینی بهشمار میرود!
- تمام اجزای هندوانه قابل خوردن است حتی پوستش!
- طبق آنچه در کتاب رکوردهای جهانی گینس ثبت شده است، سنگینترین هندوانه جهان توسط لوید برایت (Lloyd Bright) اهل آرکانزاس در سال ۲۰۰۵ کشت شده است. وزن این هندوانه 93.121 کیلوگرم است.
- ایران رتبهی چهارم کشت هندوانه در جهان را دارد.
این میوهی جذاب تابستانی را هم مانند تمام میوههای سرشار از مواد مغذی میل کنید و احساس شادی را به خودتان هدیه بدهید.