مطالعات اخیر از تأثیر چشمگیر لبو و آب لبو در بهبود عملکرد ورزشکاران، کاهش فشار خون و افزایش جریان خون حکایت دارند. امروزه غذاهای مختلف تهیه‌شده از لبو و محصولات آن در همه‌جا دیده می‌شوند. جالب است بدانید لبو و چغندر قند از یک خانواده‌اند، ولی از لحاظ ژنتیکی و ارزش تغذیه‌ای تفاوت‌هایی دارند. چغندر قند سفیدرنگ است و از آن در تهیه‌ی قند و شکر و شیرین‌کردن محصولات غذایی استفاده می‌شود. لبو معمولا قرمز و طلایی‌رنگ است و نمی‌توان از آن، شکر یا قند استخراج کرد. با این مطلب همراه باشید تا با خواص لبو بیشتر آشنا شوید.
فواید و خواص لبو برای سلامتی
مصرف میوه‌ها و سبزیجات موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با سبک زندگی می‌شود. بسیاری از مطالعات حاکی از آن بوده که مصرف بیشتر غذاهای گیاهی مانند لبو خطر چاقی، مرگ‌ومیر و بیماری‌های قلبی را می‌کاهد و به افزایش سلامت پوست و مو، افزایش انرژی و کاهش وزن کمک می‌کند. در ادامه با خواص لبو بیشتر آشنا می‌شوید.
۱. سلامت قلب و فشار خون
براساس مطالعهای که در سال ۲۰۰۸ به‌چاپ رسید، تأثیرات مصرف ۵۰۰ میلی‌لیتر آب لبو بر داوطلبان سالم بررسی شد. پژوهشگران در این مطالعه دریافتند که فشار خون افراد پس از مصرف آب لبو به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
محققان براین باورند که این امر به‌خاطر وجود مقادیر بالای نیترات موجود در آب لبو است. بنابراین مصرف آب لبو و سبزیجات سرشار از نیترات، یکی از راه‌های ارزان و مؤثر برای پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی و فشار خون بالاست.
در مطالعه‌ی دیگری که در سال ۲۰۱۰ در ارتباط با خواص لبو صورت گرفت نیز نتایج مشابهی مشاهده شد. این مطالعه نشان داد که مصرف آب لبو بسته به مقدار آن می‌تواند تأثیرات چشمگیری در پایین آوردن فشار خون داشته باشد.
۲. جلوگیری از زوال عقل
محققان دانشگاه ویک فارست دریافته‌اند که نوشیدن آب لبو می‌تواند اکسیژناسیون را در مغز بهبود بدهد و پیشرفت علائم زوال عقل را در افراد مسن به‌تأخیر بیندازد.
براساس گفته‌ی دنیل کیم شاپیرو (مدیر مرکز پژوهش‌های کاربردی دانشگاه ویک فارست) با افزایش سن جریان خون به برخی نواحی مغز کاهش می‌یابد و موجب کاهش قدرت شناختی و افزایش خطر زوال عقل می‌شود. مصرف آب لبو به‌عنوان یک سبزی سرشار از نیترات می‌تواند جریان خون و اکسیژناسیون در مغز را بهبود دهد.
۳. کمک به بیماران دیابتی
لبو محتوی نوعی آنتی اکسیدان به‌نام «آلفالیپوئیک‌اسید» است که می‌تواند به کاهش سطح گلوکز و افزایش حساسیت به انسولین کمک می‌کند و از تغییرات اکسیداتیو مرتبط با استرس در بیماران مبتلا به دیابت جلوگیری کند.
مطالعات نشان داده‌اند آلفالیپوئیک‌اسید می‌تواند نشانه‌های نوروپاتی محیطی و نوروپاتی اتونومیک را در مبتلایان به دیابت کاهش دهد.
بااین‌حال یک فراتحلیل (تحلیل یکجای داده‌های به‌دست‌آمده از پژوهش‌های مختلف) درباره‌ی خواص آلفالیپوئیک‌اسید نشان می‌دهد احتمالا تأثیر آن تنها محدود به تزریق داخل‌وریدی است. نویسندگان این تحلیل می‌گویند مشخص نیست بهبود احتمالی فرد پس از ۳ تا ۵ هفته مصرف روزانه‌ی ۶۰۰ میلی‌گرم از آلفالیپوئیک‌اسید اهمیت بالینی دارد یا خیر.
۴. بهبود گوارش و دفع
یکی دیگر از خواص لبو کمک به دفع و بهبود گوارش است. لبو یکی از خوراکی‌های سرشار از فیبر است به همین دلیل می‌تواند در جلوگیری از یبوست مؤثر باشد و موجب بهبود سلامت دستگاه گوارش و دفع راحت‌تر مدفوع می‌شود.
۵. کاهش التهابات
«کولین» یک جزء بسیار مهم و پرخاصیت لبو است که به خواب، حرکات عضلات، یادگیری و تقویت حافظه کمک می‌کند. همچنین کولین به حفظ ساختار غشاهای سلولی، به انتقال امواج عصبی، جذب چربی و کاهش التهابات مزمن کمک می‌کند.
۶. بهبود سوخت و ساز و عملکرد ورزشکاران
مکمل های غذایی محتوی آب لبو می‌توانند اکسیژناسیون عضلات را در طول تمرینات ورزشی بهبود دهند. افزایش مصرف نیترات می‌تواند به‌طور بالقوه مقاومت فرد را در طول تمرینات ورزشی طولانی افزایش دهد. کیفیت زندگی افرادی که به‌خاطر مشکلات قلبی-عروقی، تنفسی و سندروم سوخت‌وسازی و به‌دلیل کمبود اکسیژناسیون نمی‌توانند تحرک روزانه‌ی کافی داشته باشند، با مصرف سبزیجات حاوی نیترات بهبود می‌یابد.
آب لبو می‌تواند عملکرد دوچرخه‌سواران را در مسابقات تایم تریل ۴ کیلومتر ۱۱ ثانیه یا ۲٫۸ درصد بهبود دهد. این عدد در مسافت ۱۶٫۱ کیلومتر به ۴۵ ثانیه یا ۲٫۷ درصد می‌رسد.
۷. کمک به تنظیم وزن
آب لبو کالری بسیاری پایینی دارد و فاقد چربی است. آب لبو یک نوشیدنی خوب برای شروع روز است که می‌تواند مواد مغذی و انرژی موردنیازتان را تأمین کند.
۸. پیشگیری از سرطان
رنگ خاص لبو به‌خاطر وجود «بتالائین» است. بتالائین از آنتی‌اکسیدان‌های محلول در آب است. براساس مطالعهای که در سال ۲۰۱۴ صورت گرفت، بتالائین می‌تواند از سلول‌های سالم در برابر آثار مخرب برخی داروهای درمان سرطان محافظت بکند. بتالائین در نابودی رادیکال های آزاد مؤثر است. رادیکال‌های آزاد می‌توانند سلول‌های ناپایدار بدن را پیدا و نابود کنند.
۹. منبع خوبی از پتاسیم و سایر مواد معدنی
پتاسیم ماده‌ی معدنی مهمی است که به عملکرد مناسب اعصاب و عضلات کمک می‌کند. علائمی مانند خستگی، ضعف و گرفتگی عضلات از علائم کاهش سطح پتاسیم هستند. همچنین اگر سطح پتاسیم خیلی پایین بیاید، موجب ضربان غیرطبیعی قلب و تهدید زندگی فرد می‌شود. لبو سرشار از پتاسیم است. میانه‌روی و اعتدال در مصرف آب لبو باعث می‌شود سطح پتاسیم در بدن در حد متعادلی باقی بماند.
بدن انسان نمی‌تواند بدون دریافت مواد معدنی ضروری به‌درستی وظایف‌اش را انجام بدهد. برخی مواد مغذی به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. درحالی‌که برخی دیگر به سلامت دندان‌ها و استخوان‌ها کمک می‌کنند. آب‌لبو علاوه‌بر پتاسیم محتوی مواد معدنی دیگری هم هست. کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، سدیم، روی، مس و سلنیم از سایر مواد معدنی مهمی هستند که می‌توان آنها را در آب‌لبو یافت.
۱۰. محتوی ویتامین C
آب‌لبو منبع خوبی از ویتامین C است. ویتامین Cبا خاصیت آنتی‌اکسیدانی‌اش موجب تقویت دستگاه ایمنی می‌شود و از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. همچنین ویتامین C به تولید کلاژن، ترمیم زخم‌ها و جذب آهن کمک می‌کند.
۱۱. تقویت کبد
ممکن است کبد به دلایلی آسیب دیده باشد و در انجام وظایفش دچار مشکل بشود. رژیم غذایی نامناسب، مصرف بیش‌ازحد نوشیدنی‌های الکلی، قرارگرفتن در معرض ترکیبات سمی و کم‌تحرکی از دلایل بروز بیماری کبد چرب غیرالکلی و آسیب‌زدن به کبد هستند.
همچنین لبو حاوی بتائین است. بتائین می‌تواند از تجمع چربی در کبد پیشگیری کند یا از میزان آن بکاهد. همچنین بتائین از کبد در برابر سموم محافظت می‌کند.
۱۲. منبع خوبی از فولات
فولات (ویتامین B9) از ویتامین‌های گروه B است. فولات از بروز مشکلات ناشی از نقص لوله‌ی عصبی، مانند مهره‌شکاف (شکاف مادرزاد مهره‌ها) و آنانسفالی (بی‌مخ‌زایی) پیشگیری می‌کند. همچنین فولات خطر تولد نوزاد نارس را کاهش می‌دهد. بنابراین مصرف روزانه‌ی فولات به میزان کافی، برای زنان باردار و زنانی که قصد بارداری دارند، ضروری است. توصیه می‌شود روزانه ۶۰۰ میکروگرم فولات دریافت کنید و افزودن لبو به رژیم غذاییتان در این راه به شما کمک می‌کند.
۱۳. کاهش کلسترول
اگر به کلسترول بالا مبتلا هستید، حتما آب‌لبو را به رژیم غذاییتان بیفزایید. براساس مطالعهای که در سال ۲۰۱۱ بر روی موش‌ها انجام گرفت، عصاره‌ی لبو می‌تواند کلسترول کل و تری‌گلیسرید را کاهش و کلسترول خوب را افزایش بدهد. همچنین آب‌لبو توانست استرس اکسیداتیو را کاهش بدهد. پژوهشگران معتقدند خاصیت لبو در کاهش کلسترول به‌خاطر وجود فیتونوترینت‌هایی مانند فلاونوئیدهاست.
احتیاط
ممکن است پس از مصرف لبو، رنگ ادرار و مدفوع به رنگ قرمز یا مایل به‌صورتی در بیاید. این وضعیت «بیتوریا» نامیده می‌شود که برای بدن خطری ندارد. اما ممکن است شما را کمی بترساند.
اگر فشار خون‌تان پایین است، نوشیدن منظم آب‌لبو می‌تواند فشار خون را تا مرز خطرناکی کاهش بدهد. بنابراین باید فشار خون‌تان را به‌طور منظم کنترل کنید.
اگر در معرض بروز سنگ کلیه هستید، نباید آب لبو بنوشید. لبو سرشار از اگزالات است که موجب بروز کریستال‌هایی در ادرار و درنهایت ایجاد سنگ کلیه می‌شود.
ارزش غذایی لبو و خواص دیگر لبو و آب لبو
یک فنجان لبوی خام محتوی مقادیر زیر از مواد مغذی است:
- ۵۸ کالری؛
- ۱۳ گرم کربوهیدرات که از این مقدار ۹ گرم را قندها و ۴ گرم را فیبر تشکیل می‌دهد؛
- ۲ گرم پروتئین.
بسته به کارخانه‌ی تولیدکننده‌ی آب لبو ارزش تغذیه‌ای یک بسته‌ی ۲۹۶ میلی‌لیتری آب لبو به شرح زیر است:
- ۴۴ کالری؛
- ۱۱ گرم کربوهیدرات که از این مقدار ۱ گرم را فیبر و ۸ گرم را قندها تشکیل می‌دهند؛
- ۲ گرم پروتئین.
بهتر است برچسب روی آب لبو را بخوانید تا محصول مصرفی دارای شکر افزوده نباشد.
لبو ۱٪ نیاز روزانه‌ی فرد به ویتامین A، میزان ۲٪ کلسیم، ۱۱٪ ویتامین C و ۶٪ آهن را تأمین می‌کند.
ویتامین C آنتی‌اکسیدانی است که در ساخت کلاژن، برخی پیام‌رسان‌های عصبی و سوخت‌وساز پروتئین‌ها نقش کلیدی بازی می‌کند. آهن یک بخش ضروری هموگلوبین است. هموگلوبین پروتئینی است که اکسیژن را از ریه‌ها به بافت‌های بدن انتقال می‌دهد و برای رشد و عملکرد سلول‌ها ضروری است. کمبود آهن می‌تواند منجر به بروز برخی از انواع کم خونی (آنمی) شود.
لبو منبعی غنی از فولات و منگنز است. همچنین لبو محتوی تیامین، ریبوفلاوین، ویتامین B۶، پانتوتنیک اسید، کولین، بتائین، منیزیم، فسفر، پتاسیم، روی (زینک)، مس و سلنیم است.
فولات برای سوخت‌وساز مناسب، داشتن پوست سالم، موی سالم و محافظت دهان از زخم ها موردنیاز است. مصرف خوراکی های حاوی اسید فولیک در دوران بارداری توصیه می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف آن در دوران بارداری می‌تواند به وزن مناسب نوزاد حین تولد کمک کند و از اختلالات قلبی مادرزادی و سایر اختلالات مانند نقص لوله‌ی عصبی در نوزادان جلوگیری کند.
منگنز در بدن به مقدار کمی موردنیاز است، ولی همین مقدار برای وظایف مختلفی موردنیاز است. کمبود منگنز می‌تواند موجب ناباروری، ناهنجاری استخوانی، ضعف بدن و تشنج شود.
لبو سرشار از فیبر است. ازاین‌رو یکی دیگر از خواص لبو این است که در حفظ سلامت دستگاه قلبی-عروقی و مقابله با سرطان مؤثر است.
راه‌های مصرف لبو
برای بهره‌گیری از خواص لبو می‌توان آن را به‌شکل آب‌پز، بخارپز، کبابی، ترشی و حتی خام استفاده کرد.
- می‌توانید پوست لبو را بکنید و آن را در آب‌میوه‌گیری بیندازید و آب آن را همراه با آب پرتقال تازه، نعناع، سیب، آناناس، لیمو یا زنجبیل میل کنید.
- می‌توانید از لبوی رنده‌شده در سالاد کلم یا سایر سالادها استفاده کنید.
- کباب‌کردن لبو با پنیر بز نیز طعمی عالی می‌سازد.
- می‌توانید از ترشی لبو به‌همراه غذاهایتان استفاده کنید.
- می‌توانید لبوی خام را برش بزنید و با آب لیمو ترش و کمی پودر چیلی (نوعی ادویه با پایه‌ی فلفل تند) میل کنید.
- همچنین می‌توانید پس از تهیه‌ی لبوی آب‌پز یا بخارپز آن را با برخی طعم‌دهنده‌ها ترکیب و میل کنید.
زمانی‌که می‌خواهید لبو بخرید، توجه کنید که لبو با توجه به اندازه‌اش وزن مناسبی داشته باشد و سطح آن آسیب‌دیدگی نداشته باشد. اگر زایده‌ی سبز در بالای لبو وجود دارد، باید تازه باشد؛ نه کهنه و پژمرده. همچنین این قسمت از لبو نیز خوراکی است.
لبو فقط به رنگ قرمز وجود ندارد. در بعضی نقاط لبو به رنگ‌های طلایی و سفید نیز وجود دارد.
برای نگهداری لبو به‌مدت چند روز آن را در کیسه‌ای بگذارید، سر کیسه را به‌خوبی ببندید و در یخچال نگهداری کنید. اگر می‌خواهید لبو را به‌مدت طولانی‌تری نگهداری کنید، برگ‌ها و ساقه‌ی آن را تا حدود ۵ سانتی‌متر ببرید. لبو را در ظرفی از خاک بریزید و در پارکینگ یا هرجایی که خنک است و محصول دچار انجماد نمی‌شود، نگهداری کنید.
مضرات لبو برای سلامتی
درصورت نگهداری نکردن درست آب سبزیجات محتوی نیترات، تجمع باکتری‌ها باعث تبدیل نیترات به نیتریت شده و آب‌میوه یا سبزی را آلوده می‌کند. مصرف مقادیر بالای نیتریت برای سلامتی مضر است.
رژیم‌های غذایی سرشار از نیترات ممکن است با برخی داروها مانند نیتروگلیسرین یا داروهای حاوی نیتریت که برای آنژین صدری استفاده می‌شوند یا با سیلدنافیل سیترات، تادالافیل و واردنافیل تداخل داشته باشد.
فراموش نکنید که رژیم غذایی کلی فرد در پیشگیری از بیماری‌ها و حفظ سلامتی نقش اساسی دارد. بهتر است تا رژیم غذایی متنوع حاوی غذاهای سالم داشته باشید تا سلامتی‌تان حفظ شود.
سخن آخر
لبو را چه خام، چه پخته یا به هر شکل دیگری مصرف بکنید، باز هم غذای سالمی محسوب می‌شود. اما مصرف آب لبو روش بهتری است. زیرا در فرایند پختن، خواص تغذیه‌ای لبو کاهش می‌یابد. اگر طعم آب لبو را دوست ندارید، می‌تواند به آن سیب، نعناع، مرکبات یا هویج اضافه بکنید.
اگر می‌خواهید آب‌لبو را به رژیم غذاییتان اضافه کنید، در ابتدا مقادیر کمتری از آن را مصرف کنید تا ببینید واکنش بدن‌تان نسبت به آن چیست. رفته‌رفته می‌توانید مقدار مصرفی آن را افزایش دهید.
