خواص شکلات تلخ؛ ۷ خاصیتی که موجب بهبود عملکرد اعضای بدن می‌شود

آیا تا به حال در مورد معیاری به نام ORAC چیزی شنیده‌اید؟ ORAC مخفف Oxygen Radical Absorbance Capacity به معنی ظرفیت جذب رادیکال اکسیژن و معیاری است که میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی مواد خوراکی را نشان می‌دهد. پژوهشگران انباشتی از رادیکال‌های آزاد را در مقابل یک نمونه‌ی غذایی مورد بررسی‌های فراوان قرار دادند و مشاهده کردند که آنتی‌اکسیدان‌های موجود در ماده‌ی خوراکی تا چه حد می‌تواند این رادیکال‌های آزاد را خنثی و بی‌اثر کند. البته ارتباط بیولوژیکی این معیار، مورد سؤال است زیرا این تست در لوله‌ی آزمایش انجام شده و ممکن است در بدن انسان همین اثر را نداشته باشد. با این وجود هنوز هم باید گفت دانه‌های کاکائوی خام و فرآوری‌نشده، جزو خوراکی‌هایی هستند که بالاترین امتیاز را از نظر داشتن خواص آنتی‌اکسیدانی به خود اختصاص می‌دهند.

شکلات تلخ سرشار از ترکیبات گیاهی است که از نظر بیولوژیکی فعال هستند و مانند آنتی‌اکسیدان‌ها عمل می‌کنند. این ترکیبات شامل پلی‌فنول‌ها، فلاوانول‌ها و کاتچین هستند. مطالعه‌ای نشان داده که میزان فعالیت پلی‌فنول‌ها و فلاوانول‌های موجود در کاکائو و شکلات تلخ بیشتر از فعالیت این آنتی‌اکسیدان‌ها در سایر میوه‌هایی مانند تمشک آبی و آکای بِری (Acai berries) است.

۳. شکلات تلخ می‌تواند جریان خون را بهتر کند و فشار خون را پایین بیاورد

فلاوانول‌های موجود در شکلات می‌تواند لایه‌ی داخلی رگ‌های خونی (اندوتلیوم) را تحریک کند تا گاز نیتریک اکسید تولید کنند. یکی از عملکردهای نیتریک اکسید این است که به رگ‌های خونی سیگنال می‌فرستد تا استراحت کنند، در نتیجه مقاومت در برابر جریان خون کمتر می‌شود و در نهایت فشار خون پایین می‌آید.

آزمایش‌های کنترل‌شده‌ی زیادی انجام شده که نشان می‌دهند کاکائو و شکلات تلخ می‌توانند جریان خون را بهبود بدهند و فشار خون را کم کنند، اما اثرات مشاهده شده اغلب خفیف بوده‌اند.

با این حال، مطالعه‌ای روی افراد مبتلا به فشار خون بالا صورت گرفت و نشان داد که مصرف شکلات تلخ تأثیری روی بهبود جریان خون ندارد، بنابراین ادعایی نیست که بتوان بی‌چون و چرا به آن اعتماد کرد.

۴. شکلات تلخ، اچ دی ال (کلسترول خوب) را بالا می‌برد و از ال دی ال (کلسترول بد) در برابر اکسیداسیون محافظت می‌کند

مصرف شکلات تلخ می‌تواند عوامل خطرساز متعدد و مهمی را که درمورد بیماری‌های قلبی مطرح هستند، کاهش بدهد. در یک آزمایش کنترل‌شده مشاهده شد مردانی که پودر کاکائو مصرف کرده بودند، سطح ال دی ال اکسیدشده (ال دی الی که با رادیکال‌های آزاد واکنش نشان داده است) در بدن‌شان به میزان چشمگیری کاهش یافته بود. همچنین در مردان مبتلا به کلسترول بالا، سطح اچ دی ال بالا رفته و ال دی ال نهایی کاهش یافته بود.

اکسید شدن ذرات ال دی ال باعث واکنش‌پذیر شدن آنها می‌شود و این توانایی را به ذرات ال دی ال می‌دهد که به سایر بافت‌ها مانند لایه‌ی داخلی رگ‌های خونی در قلب، آسیب بزنند.

آشکارا ثابت شده است کاکائو می‌تواند میزان ال دی ال اکسیدشده را کاهش بدهد، چون حاوی مقدار فراوانی آنتی‌اکسیدان قدرتمند است که وارد جریان خون می‌شود و از لیپوپروتئین‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کند.

شکلات تلخ همچنین می‌تواند مقاومت انسولینی را که یک عامل خطرساز دیگر برای بسیاری از بیماری‌ها مانند بیماری قلبی و دیابت محسوب می‌شود، کاهش بدهد.

۵. شکلات تلخ می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش بدهد

ترکیبات موجود در شکلات تلخ، توانایی حفاظتی بالایی در برابر اکسیداسیون ال دی ال دارند که در بلندمدت باعث می‌شود کلسترول بسیار کمتری در رگ‌های خونی انباشته شود و در نتیجه ریسک بیماری قلبی به مرور زمان کاهش پیدا کند. در این مورد، مطالعات شهودی گوناگونی انجام شده که بهبودهای نسبتا قابل توجهی را نشان داده‌اند. در پژوهشی که ۷۰ مرد تقریبا سالخورده در آن شرکت داشتند، معلوم شد کاکائو توانسته است خطر بیماری قلبی و عروقی منجر به مرگ را طی یک دوره‌ی ۱۵ ساله، تا ۵۰ درصد کاهش بدهد.

مطالعه‌ی دیگری هم نشان داد خوردن شکلات ۲ بار یا بیشتر در هفته، خطر تشکیل پلاک کلسیمی در رگ‌های خونی را تا ۳۲ درصد پایین می‌آورد. مصرف کمتر از این میزان، تأثیری ندارد. تحقیق دیگری نیز نشان داد مصرف شکلات ۵ بار یا بیشتر در هفته، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را تا ۵۷ درصد کاهش می‌دهد. البته این سه مطالعه و تحقیق، اصطلاحا شهودی هستند و نمی‌توانند ثابت کنند که شکلات به تنهایی موجب کاهش این خطرها شده است.

اما با توجه به کاهش فشار خون و کاهش ال دی ال اکسیدشده، پس ظاهرا درست است که مصرف منظم شکلات تلخ می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش بدهد.

۶. شکلات تلخ می‌تواند از پوست‌تان در برابر آفتاب محافظت کند

ترکیبات بیواکتیو موجود در شکلات تلخ، برای پوست عالی هستند. فلاونول‌ها می‌توانند از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید محفاظت کرده، خون‌رسانی به پوست را بهتر کنند و چگالی و آبرسانی به پوست را افزایش بدهند. حداقل دوز اریتم‌زایی (MED)، کمترین میزان از اشعه‌ی فرابنفش است که ۲۴ ساعت بعد از قرارگرفتن در معرض نور آفتاب می‌تواند موجب قرمزی و برافروختگی پوست بشود. در مطالعه‌ای که روی ۳۰ نفر انجام شد، بعد از مصرف شکلات تلخ سرشار از فلاوانول‌ها به مدت ۱۲ هفته، میزان حداقل دوز اریتم‌زایی بیشتر از دوبرابر شده بود.

اگر قصد دارید برای تعطیلات به ساحل بروید، چند هفته یا چند ماه پیش از سفر، مصرف شکلات تلخ‌تان را بالا ببرید.

۷. شکلات تلخ می‌تواند عملکرد مغز را بهتر کند

خواص شکلات تلخ هنوز هم ادامه دارد! شکلات تلخ می‌تواند عملکرد مغز را هم بهبود ببخشد. مطالعه‌ای که روی چند فرد سالم انجام شد نشان داد ۵ روز مصرف کاکائوی حاوی فلاوانول‌های زیاد خون‌رسانی به مغز را افزایش می‌دهد. همچنین در افراد سالخورده که ضعف ذهنی دارند، کاکائو می‌تواند عملکرد ادراکی‌شان را به میزان قابل توجهی بهتر کند، مهارت‌های کلامی‌شان را بالا ببرد و ریسک‌های گوناگونی را کاهش بدهد.

همچنین کاکائو حاوی مواد محرکی مانند کافئین و تئوبرومین است که می‌توانند عامل اصلی در قابلیت کاکائو جهت بهبود عملکرد مغز در کوتاه‌مدت باشند.

با وجود تمام امتیازاتی که شکلات تلخ دارد، دلیل نمی‌شود که در مصرف روزانه‌ی آن زیاده‌روی کنید، چون کالری زیادی دارد و ممکن است به راحتی در تله‌ی مصرف بیش از حد شکلات بیفتید! حدودا یک یا دو تکه از آن بعد از صرف شام کافی است تا از خاصیتش بهره‌مند شوید. شکلات‌های زیادی در بازار وجود دارند و شما باید برند باکیفیت آن را انتخاب کنید که درصد کاکائوی آن ۷۰ یا بالاتر باشد. شکلات تلخ معمولا شکر هم دارد، اما مقدارش کم است و هر چه شکلات خالص‌تر باشد، شکر آن نیز کمتر خواهد بود.

تمام خواص شکلات تلخ که برشمردیم یک طرف، طعم بی‌نظیر و فوق‌العاده‌ی آن هم یک طرف!