خواص شوید؛ ۱۴ خاصیت این سبزی سرشار از ویتامین و مواد معدنی

شوید به‌خاطر وجود ۳ مونوترپنی که عنوان شد (لیمونن، کاروون، آنتوفران) دارای خاصیت ضدسرطان است. مونوترپن‌ها، آنزیم‌هایی موسوم به ﮔﻠﻮﺗﺎﺗﯿﻮن اس. ﺗﺮاﻧﺴﻔﺮاز (glutathione-S-transferase) را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و با تحریک این آنزیم‌ها مانع از پا گرفتن سرطان در بدن می‌شوند. گلوتاتیون به‌طور کلی نوعی آنتی‌اکسیدان مؤثر است و مونوترپن‌ها به تقویت فعالیت آنزیمی آن کمک می‌کنند. شوید، علاوه‌بر مونوترپن‌ها و…، حاوی آنتی‌اکسیدانی قوی برای مقابله با سرطان هم هست و توانایی بدن در مبارزه با سرطان را دو برابر می‌کند.

۲. شوید و آنتی‌اکسیدان‌ها

مونوترپن‌ها و زردینه‌های قوی موجود در شوید که وایسنین (vicenin) و کائمفرول (kaempferol) نام دارند، موجب کمک‌رسانی به مولکول‌های آنتی‌اکسیدان می‌شوند. آنها به مولکول‌های اکسیداتیو خطرناک در سلول‌ها متصل می‌شوند و مبارزه‌ای جانانه میان مولکول‌های اکسیداتیو و و مواد مفید موجود در شوید شکل می‌گیرد. مولکول‌های اکسیداتیو باعث بروز مشکلات و بیماری‌های مختلفی در بدن می‌شوند. از جمله بیماری‌هایی که این مولکول‌ها در وقوع آنها نقش دارند، سرطان و انواع دیابت است. آنتی‌اکسیدان‌ها اولین خط دفاعی بدن در برابر این رادیکال های آزاد خطرناک هستند و از خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن در بدن می‌کاهند.

ویتامین سی یا اسید آسکوربیک هم نوعی آنتی‌اکسیدان قوی است که به‌وفور در شوید یافت می‌شود. این ویتامین هم از بدن در برابر ابتلا به بیماری‌های مختلف جلوگیری می‌کند و در تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب بدن هم نقش مهمی دارد.

۳. شوید و کاهش کلسترول

برگ‌های شوید می‌تواند موجب کاهش کلسترول بشود. مطالعه‌ای در این حوزه روی موش‌ها انجام گرفته و مشخص شده است که مصرف عصاره و قرص شوید در موش‌هایی با کلسترول بالا باعث ایجاد اثرات مثبتی روی پروفایل لیپیدی آنها شده است. علاوه‌برآن، اثرات شوید روی آنزیم‌های کبد، بیان ژنی و فعالیت عمومی آنزیم‌ها هم تأثیرات مثبتی نشان داده است. در این پژوهش، موش‌هایی که از شوید استفاده کرده بودند یعنی گروه کنترل، نسبت به گروهی که شوید دریافت نکرده بودند، تغییرات مثبت چشم‌گیری در پروفایل لیپیدی، سطح گلوکز و تعداد آنزیم‌های کبدی داشتند.

پژوهشی مشابه روی انسان‌ هم نشان از اثرات مثبت شوید روی انسان داشت. در این آزمایش، در گروه کنترلی که شوید مصرف کرده بودند، کاهش کلسترول و سطح تری‌گلیسیرید دیده شده بود. البته میزان HDL یا کلسترول خوب یا اصلا تغییری نکرده یا تغییراتش بسیار جزئی و نامشهود بود.

۴. شوید و بهبود هاضمه

شوید به‌عنوان درمانی خانگی برای رفع مشکلات متعددی استفاده می‌شود. مثلا برای درمان بی اشتهایی، درمان نفخ شکم، تحریک تولید صفرا و آب گوارشی (digestive juices) کاربرد دارد. آب گوارشی از لوزالمعده ترشح می‌شود و شامل آنزیم‌هایی است که کربوهیدرات، چربی و پروتئین‌های غذا را تجزیه می‌کند. روغن‌های موجود در شوید باعث افزایش صفرا و آب گوارشی می‌شوند. یکی دیگر از خواص شوید برای دستگاه گوارش، درمان یبوست و کمک به حرکات روده است. مونوترپنِ کاروُون یکی دیگر از منابع مفید شوید برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش است و به رفع ناراحتی‌های معده و تخلیه‌ی گاز آن کمک می‌کند.

از برگ‌های شوید می‌توان برای درست کردن دمنوش‌ گیاهی هم استفاده کرد. دم‌نوش‌ برگ شوید برای معده بسیار مفید است. از جمله مزایای دم‌نوش می‌توان به تسکین معده، رفع سوزش معده، تخلیه‌ی گاز و رفع سوءهاضمه اشاره کرد.

۵. شوید و دردهای قاعدگی

به دردهای دوران قاعدگی دیسمنوره (Dysmenorrhea ) گفته می‌شود. قاعدگی دردناک یا دیسمنوره می‌تواند موجب ناراحتی‌های بسیار شدیدی در ناحیه‌ی شکمی شود. علاوه‌بر شکم، ران‌ها، لگن و قسمت پایینی کمر هم به‌شدت تحت تأثیر درد قاعدگی قرار می‌گیرند. سرگیجه، اسهال، حالت تهوع و استفراغ هم از دیگر علائم دردهای قاعدگی هستند. یکی از خواص شوید، درمان این دردهاست. شوید در مقایسه با مُسکن‌ها و داروهای شیمیایی، گزینه‌ای مناسب‌تر به‌نظر می‌رسد. طبیعی است که شوید به‌عنوان ماده‌‌ای طبیعی، در مقابل مواد دارویی مانند مفنامیک اسید به‌عنوان دارویی ضدالتهاب و غیراستروئیدی که برای کاهش دردهای خفیف و شدید قاعدگی استفاده می‌شود، بسیار مفیدتر و بی‌خطرتر است.

مطالعات و پژوهش‌های دانشگاهی زیادی صورت گرفته و نشان می‌دهد که استفاده از شوید و سایر گیاهان با خواص دارویی مانند دارچین، بابونه و… در کاهش دردهای قاعدگی مؤثر است. هر چند برخی از این آثار، آن‌چنان مشهود نبوده اما نشان از اثربخشی گیاهان نام‌برده داشته است.

۶. شوید و بهبود علائم افسردگی

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که در سراسر دنیا، حدود ۳۵۰ میلیون نفر دچار افسردگی هستند. ازآنجایی‌که داروهای ضدافسردگی و درمان آن، عوارض جانبی متعددی ایجاد می‌کنند، جایگزین کردن درمان‌های گیاهی می‌تواند ایده‌ی بسیار خوبی برای بهبود علائم افسردگی باشد. درواقع، بسیاری از گیاهان بدون هیچ‌گونه عارضه‌ای به درمان اضطراب، درمان افسردگی و درمان بی خوابی کمک می‌کنند. کاروُون موجود در شوید، در ایجاد آرامش و درمان افسردگی نقش مهمی ایفا می‌کند. درواقع، شبیه آرام‌بخشی ملایم عمل می‌کند که به کاهش اضطراب و افسردگی، کاهش استرس و کاهش عصبانیت می‌انجامد.

۷. شوید و خواص ضدمیکروبی

کاروون موجود در شوید به‌عنوان ترکیبی جادویی شناخته می‌شود. این ماده در ایجاد آرامش، بهبود عملکرد معده و هاضمه و جلوگیری از سرطان مفید است. ضمن اینکه خواص ضدمیکروبی و ضدقارچ هم دارد. روغن‌های موجود در شوید در برابر انواع باکتری‌ها مقاومت می‌کنند. شوید در برابر ۵ نوع باکتری از جمله استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم است. علاوه‌برآن، شوید در برابر رشد قارچ کاندیدا هم ایستادگی می‌کند. این قارچ خطرناک مشکلات زیادی نظیر مِه مغزی، مشکلات معده، اضطراب و افسردگی به‌وجود می‌آورد. خواص ضدمیکروبی شوید باعث رفع عفونت‌های میکروبی می‌شوند که منجر به تولید زخم‌های باز و بریدگی‌های پوستی شده‌اند.

۸. شوید و افزایش کیفیت خواب

از سایر خواص شوید می‌توان به رفع بی خوابی و افزایش کیفیت خواب اشاره کرد. دو زردینه موجود در شوید یعنی وایسنین (vicenin) و کائمفرول (kaempferol) به تسریع تولید هورمون‌ها در بدن کمک می‌کنند و باعث احساس آرامش در بدن می‌شوند. این خاصیت در کنار اثرات مثبت کاروون در بدن بسیار جالب‌توجه و مؤثر است.

مهم‌تر از همه‌ی اینها، وجود ویتامین B6 در شوید است که به درمان اختلالات خواب می‌انجامد. پژوهش‌ها حاکی از آن است که کمبود ویتامین B6 در بدن، باعث افزایش استرس روانی و مشکلات خواب می‌شود. البته شایان ذکر است که افزایش میزان این ویتامین در بدن هم مانند کمبود آن می‌تواند باعث اختلالات خواب بشود.

۹. شوید و خواص ضدالتهابی

قرن‌ها است که از شوید برای خواص ضدالتهابی آن در نقاط مختلف دنیا استفاده می‌شود. یکی از خواص شوید درمان التهاب مفاصل است. برای رفع التهاب در بدن بهتر است از داروهای گیاهی استفاده شود، زیرا مواد شیمیایی مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، عوارض جانبی بسیار نامطلوبی دارند. وجود شوید در آشپزخانه‌تان برای مبارزه با انواع التهاب بدنی، ایده‌ی خوبی است. بسیاری از شواهد و مطالعات نشان می‌دهند که التهاب نه‌تنها یکی از علائم بیماری‌های مزمن است، بلکه عاملی اساسی در پیشرفت بیماری‌ها نیز به‌شمار می‌رود. به‌کمک خواص شوید می‌توان از شر این مشکلات رهایی پیدا کرد.

۱۰. شوید و تقویت استخوان‌ها

علاوه‌بر مواد معدنی، مونوترپن‌ها، آنتی‌اکسیدان‌ها و سایر مواد مفیدی که در شوید وجود دارد، ماده‌ی بسیار مفید دیگری هم در آن دیده می‌شود و آن ماده چیزی نیست جز کلسیم. شوید منبعی غنی از کلسیم است که به تقویت و استحکام استخوان ها و دندان‌ها کمک می‌کند. کلسیم، ماده‌ای حیاتی و واجب برای حفظ استخوان‌ها و تراکم معدنی آنهاست. البته برخی از افراد در برشمردن اهمیت و خواص شوید برای جلوگیری از شکستگی زیادی اغراق می‌کنند، ولی در هر حال این گیاه خوش‌بو، ماده‌‌ی معدنی مفیدی است که باید در رژیم غذایی‌تان، آن را لحاظ کنید. مصرف کلسیم و ویتامین D در کنار هم می‌تواند از مشکلاتی نظیر نرمی استخوان ممانعت کند.

۱۱. شوید و بهداشت دهان

برگ شوید به خوش‌بو شدن دهان هم کمک می‌کند. روغن‌های سازنده‌ی شوید دارای خواص ضدمیکروبی و ضدعفونی‌کننده هستند. علاوه‌بر‌اینها، حاوی آنتی‌اکسیدان نیز هستند و به‌خاطر این خواص به رفع عفونت‌های میکروبی دهان کمک می‌کنند. آنتی‌اکسیدان موجود در شوید هم باعث به حداقل رسیدن تخریب ناشی از رادیکال‌های آزاد در لثه و دندان‌ها می‌شود.

۱۲. شوید و رفع اخلالات تنفسی

کائمفرول (kaempferol) و سایر زردینه‌ها و مونوترپن‌ها در روغن‌های موجود در شوید دارای خواص ضدانسدادی هستند و به‌طور طبیعی در ساختارشان آنتی‌هستامین وجود دارد. به‌همین‌خاطر شوید می‌تواند مانع از ایجاد انسداد در دستگاه تنفسی بشود و انسدادی را که در راه تنفس ایجاد شده و ناشی از سرفه، هسیتامین‌ها و حساسیت است، از بین می‌برند.

۱۳. شوید و رفع اسهال

اسهال دو علت اصلی دارد: هضم نامناسب غذا و عوامل میکروبی. شوید به هاضمه بهتر کمک می‌کند و زردینه‌ها و مونوترپن‌های موجود در آن هم با میکروب‌ها مقابله می‌کنند.

۱۴. شوید و ممانعت از تجمع گازها

تجمع گاز در معده و روده بسیار ناخوشایند است. اما یکی از خواص شوید، رفع این مشکل آزاردهنده است و از تجع گاز در بدن که بعضا باعث فشار به حفره‌ی سینه می‌شود جلوگیری می‌کند. شوید با خاصیت ضدنفاخ بودن، می‌تواند گازهای اضافی بدن را به راه خروج معرفی کند.

یکی از خواص دیگر شوید رفع سکسکه است. بروز سکسکه، دلایل متعددی دارد. اما اساسا به‌خاطر اسیر شدن گاز و حرکت برعکس آن در لوله‌ی غذا رخ می‌دهد. دومین دلیل شایع آن هم حساسیت شدید، بیش فعالی و نقص در عملکرد عصبی است. شوید می‌تواند باعث جلوگیری از تجمع گاز، خروج راحت‌تر آن در بدن شود و مشکلات عصبی و حساسیت را هم با خواص آرامش‌بخش و مسکنی‌اش حل کند.

به این نکات توجه کنید

بسیاری از افراد صرفا به‌خاطر طعم و بوی شوید و سایر سبزی‌های مفید مانند جعفری و گشنیز از آنها در آشپزخانه خود بهره می‌برند، اما به‌مرور متوجه اثرات مثبت این سبزی‌ها در بدن خود می‌شوند. استفاده از دم‌نوش و چای شوید هم خالی از لطف نیست و طرز تهیه‌ی آن به قرار زیر است:

• ابتدا کتری را روی گاز گذاشته تا آب جوش بیاید؛
• قوری را روی کتری گذاشته و در آن دو قاشق چای‌خوری شوید پودرشده بریزید. توی قوری آب جوش ریخته و صبر کنید تا به‌مدت ۱۰ دقیقه بجوشد. یعنی تا زمانی که چای به رنگ زرد مطلوبی درآید؛
• حال با چای‌صاف‌کن، چای را صاف کرده، در فنجان بریزید و نوش‌جان کنید.

توصیه می‌شود که مصرف این چای را به حداقل ۳ بار در روز محدود کنید. ضمن اینکه بهتر است، چای مذکور بعد و قبل از غذا خورده شود تا به هضم بهتر، کمک کند. خواص شوید بسیار زیاد است و علاوه‌بر موارد گفته‌شده به دفع نمک، آب اضافی و نیز دفع سموم بدن هم کمک می‌کند.