خواص روغن اسطوخودوس برای سلامتی و زیبایی

از خواص و فواید اثبات‌شدهٔ روغن اسطوخودوس برای سلامتی می‌توان به توانایی آن در کاهش استرس و اضطراب، از بین بردن تنش عصبی، تسکین درد، ضدعفونی کردن پوست سر و بدن، روشن کردن پوست، کاهش چین‌وچروک، درمان جوش صورت و کاهش آن، افزایش گردش خون، بهبود سلامت مو، کمک به هضم غذا و درمان مشکلات تنفسی اشاره کرد. از روغن اسطوخودوس در آروماتراپی نیز به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود و این روغن ماده‌ای طبیعی است که موجب بهبود خواب می‌شود. طبیعت ضدباکتریایی قوی روغن اسطوخودوس آن را به پاک‌کننده و بوزدایی عالی در خانه تبدیل کرده است. فواید مهم روغن اسطوخودوس برای سلامتی عبارت‌اند از:

۱. کمک به بهبود زخم

روغن اسطوخودوس روغن بسیار مفیدی است که همیشه باید دم‌ِ دست داشته باشید، چون در درمان کبودی، بریدگی‌ها و سوختگی‌های جزئی مؤثر است. بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۶ که در مجلهٔ طب مکمل و جایگزین BMC (BMC Complementary and Alternative Medicine journal) منتشر شده، این روغن اسانسی سنتز کلاژن را افزایش می‌دهد و موجب بهبود بافت پوست می‌شود. تنها کافی است که چند قطره از روغن اسطوخودوس را روی بخش کبود یا سوخته ماساژ دهید تا جریان خون آن قسمت افزایش یابد و بهبود پیدا کند. می‌توانیم از روغن اسطوخودوس برای تسکین التهاب‌های پوستی، جوش‌های ناشی از اصلاح صورت و آفتاب سوختگی نیز استفاده کنیم.

برای استفاده از روغن اسطوخودوس برای زخم‌های کوچک، ۳ یا ۴ قطره از این روغن را با چند قطره روغن نارگیل یا تامانو (tamanu) ترکیب کنید. سپس ترکیب به‌دست‌آمده را با مقداری پنبه روی زخم بمالید. روغن اسطوخودوس در کاهش اثر زخم روی پوست نیز مؤثر است و اگر زخم‌تان قبلا بهبود یافته است نیز می‌توانید از آن استفاده کنید.

۲. اثر نوروپروتکتیو (Neuroprotective)

مطالعه‌ای که در فوریهٔ ۲۰۱۴ در مجلهٔ پژوهش‌های مغز (Brain Research) منتشر شده، نشان داد که روغن اسطوخودوس موجب کاهش ادم مغزی (brain edema) و بهبود توانایی عملکردی افراد مبتلابه ایسکمی مغزی (cerebral ischemia، عارضهٔ ناشی از نرسیدن خون و اکسیژن کافی به مغز) می‌شود. گرچه به‌دلیل خواص درمانی اسطوخودوس همواره از آن، در بسیاری از کاربردهای آرایشی و درمانی استفاده شده است، ولی این مطالعه تأیید می‌کند که روغن اسطوخودوس از خواص نوروپروتکتیو (محافظت نورونی) قوی نیز برخوردار است. به‌علاوه این روغن به افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی بدن کمک کرده و استرس اکسیداتیو را مهار می‌کند.

۳. تسکین استرس و اضطراب

استفاده از چند قطره روغن اسطوخودوس روی شقیقه‌ها در درمان میگرن، سردرد، افسردگی، تنش عصبی و استرس عاطفی مؤثر است. همچنین می‌توانید چند قطره روغن اسطوخودوس را به آب حمام بیفزایید تا خستگی و بی‌قراری عصبی خود را کاهش دهید. این خاصیت روغن اسطوخودوس به این دلیل است که ترپنوئیدهای (terpenoids) موجود در این روغن (مانند لینالول (linalool) و لینالیل استات (linalyl acetate)) از خواص ضداضطرابی (anxiolytic) قوی برخوردار هستند.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸ در دانشگاه Western University of Health Sciences کالیفرنیا نشان می‌دهد که این روغن داروی بسیار خوبی برای درمان مشکلات مربوط به اضطراب است. مطالعات فراوانی نشان داده‌اند که تجویز خوراکی ترکیبات اسطوخودوس موجب کاهش اضطراب می‌شود. دکتر نیکولت پری (Nicolette Perry) از مرکز پژوهش‌های گیاهان دارویی، در دانشگاه نیوکاسل و نورثامبریای (Northumbria) بریتانیا، در مقالهٔ پژوهشی خود اثبات کرد که آروماتراپی در کنترل دردهای مزمن، اضطراب و بی‌خوابی مؤثر است.

۴. درمان مشکلات تنفسی

برای درمان مشکلات تنفسی گوناگونی مانند عفونت گلو، آنفولانزا، سینه‌درد، سرماخوردگی، آسم، گرفتگی سینوسی، برونشیت، سیاه‌سرفه، لارنژیت (laryngitis، التهاب حنجره) و ورم لوزه، به‌طور گسترده از روغن اسطوخودوس استفاده می‌شود. می‌توانیم از روغن اسطوخودوس در آروماتراپی استفاده کنیم یا آن را به‌صورت موضعی روی پوست گردن، سینه و کمر بمالیم. همچنین می‌توانیم روغن اسطوخودوس را به بسیاری از افشانه‌ها و بخارسازها و استنشاق‌کننده‌هایی (inhaler) اضافه کنیم که معمولا برای سرماخوردگی و سینه‌درد استفاده می‌شوند. خاصیت تحریک‌کنندگی روغن اسطوخودوس می‌تواند موجب جدا شدن خلط شود و گرفتگی‌های مرتبط با مشکلات تنفسی را کاهش دهد. بنابراین استفاده از این روغن موجب سریع‌تر شدن روند بهبودی می‌شود و در درمان خلط گلو و سایر مواد نامطلوب موجود در بدن مفید است. بخار روغن اسطوخودوس خواص ضدباکتریایی دارد و در درمان عفونت‌های مجاری تنفسی مؤثر است.

۵. بهبود خواب

روغن اسطوخودوس موجب بهبود خواب می‌شود و معمولا از این روغن به‌عنوان درمانی جایگزین برای مشکل بی خوابی استفاده می‌شود. کافی است که چند قطره از این روغن معطر را روی کف دست‌هایتان بریزید و روبالشی و ملحفه‌تان را به این روغن آغشته کنید. با استفاده از روغن اسطوخودوس می‌توانید مطمئن باشید که خواب شبانهٔ خوبی خواهید داشت. گروهی از پژوهشگران در آزمایشی به بررسی تأثیرات آروماتراپی اسطوخودوس روی ۶۷ زن تایوانی با سنین بین ۴۵ تا ۵۵ سال پرداختند. در این آزمایش، کیفیت خواب داوطلبان به‌طور قابل‌توجهی بهبود یافت و تأثیر مثبت و ماندگاری در تغییرپذیری ضربان قلب (heart rate variability، HRV) آنها مشاهده شد و مدولاسیون پاراسمپاتیک (parasympathetic modulation) آنها نیز افزایش یافت.

۶. خواص ضدباکتریایی روغن اسطوخودوس

استفادهٔ منظم از روغن اسطوخودوس موجب افزایش مقاومت بدن در برابر بیماری‌های گوناگون می‌شود. بر اساس پژوهش‌های اولیهٔ انجام‌شده در قرن بیستم، اسطوخودوس از خواص ضدباکتریایی و ضدویروسی برخوردار است که آن را به گیاه بسیار مفیدی برای دفاع از بدن در برابر بیماری‌های نادری مانند سل، حصبه و دیفتری تبدیل می‌کند.

۷. خواص روغن اسطوخودوس برای درمان جوش صورت

به گفتهٔ متخصصان پوست، روغن اسطوخودوس یکی از مفیدترین روغن‌های موجود برای درمان آکنه است. آکنه مشکلی ناراحت‌کننده و ناخوشایند است که بیشتر جوانانی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد که تازه وارد سنین بلوغ و نوجوانی شده‌اند. البته گاهی آکنه بزرگسالان را نیز درگیر می‌کند. دکتر گرهارد بوشبیر (Gerhard Buchbayer) از گروه داروسازی بالینی و تشخیصِ (Department of Clinical Pharmacy & Diagnostics) دانشگاه وین، خواص ضدباکتریایی و درمانی روغن اسطوخودوس را اثبات کرده است.

روغن اسطوخودوس خالص از تجمع باکتری‌هایی که موجب عفونت آکنهٔ می‌شوند، جلوگیری می‌کند و با ایجاد تغییرات هورمونی به تنظیم ترشح سبوم (چربی پوست) کمک می‌کند و پس از بهبود جوش‌ها نیز نشانه‌ها و جای جوش را کاهش می‌دهد. به‌علاوه مالیدن روغن اسطوخودوس روی پوست، موجب باز شدن منافذ پوست و کاهش التهاب می‌شود. افزودن مقدار اندکی روغن اسطوخودوس به کرم‌ها یا پمادهای پوستی موجب افزایش چشمگیری در میزان تسکین و بهبود آکنه می‌شود. همچنین می‌توانید روغن اسطوخودوس را با روغن نارگیل یا روغن حامل دیگری رقیق کنید و پس از شست‌وشوی صورت آن را روی پوست خود بمالید.

می‌توان از روغن اسطوخودوس به‌عنوان تونر صورت (پاک‌کنندهٔ پوست صورت) نیز استفاده کرد. برای این کار ۲ قطره روغن اسطوخودوس را با ۱ قاشق چای‌خوری روغن فندق افسونگر (witch hazel) مخلوط کنید. سپس مقداری پنبه را به این مخلوط آغشته کنید و به‌آرامی آن را روی صورت خود بمالید. اگر جوش سرسختی دارید که درمان نمی‌شود، استفاده از روغن آرگان می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. یک قطره روغن اسطوخودوس را با یک قطره روغن آرگان مخلوط کنید و آن را ۲ بار در روز، مستقیما روی جوش خود بگذارید.

۸. کمک به هضم غذا

روغن اسطوخودوس برای هضم غذا مفید است، زیرا موجب افزایش تحرک غذا در درون روده‌ها می‌شود. این روغن تولید شیرهٔ معده و صفرا را تحریک می‌کند و بنابراین در درمان سوء هاضمه، معده درد، کولیک (دل‌پیچه)، نفخ، استفراغ و اسهال مؤثر است.

۹. کاهش چروک‌های صورت

بخشی از خطوط ریز و چروک‌های صورت به‌دلیل وجود رادیکال های آزاد است. روغن اسطوخودوس سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که در حفاظت از پوست در برابر رادیکال‌های آزاد مؤثر هستند. برای استفاده از روغن اسطوخودوس برای کاهش چین‌وچروک، چند قطره از روغن آن را با مقداری روغن نارگیل ترکیب کنید. می‌توانید یک یا دو بار در روز از این ترکیب به‌عنوان مرطوب‌کننده پوست استفاده کنید.

۱۰.روغن اسطوخودوس برای ریزش مو

روغن اسطوخودوس برای مراقبت از موها نیز مفید است، زیرا ثابت شده که این روغن در مقابله با شپش سر، تخم شپش و سایر انگل‌ها بسیار مؤثر است. به‌علاوه مشخص شده است که روغن اسطوخودوس در درمان ریزش مو نیز بسیار مفید است و به‌ویژه در درمان بیمارانی کاربرد دارد که دچار آلوپسی (alopecia) شده‌اند. آلوپسی بیماری خودایمنی‌ای است که در آن بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. در مطالعه‌ای در اسکاتلند گزارش شده است که رشد موهای بیش از ۴۰٪ بیماران مبتلابه آلوپسی که در آزمایش شرکت کردند، با مالیدن روغن اسطوخودوس به پوست سر به‌طور منظم، افزایش یافته است. بنابراین گاهی استفاده از روغن اسطوخودوس به‌عنوان اقدامی پیشگیرانه برای جلوگیری از طاسی با الگوی مردانه توصیه می‌شود.

۱۱. تسکین درد

استفاده از روغن اسطوخودوس درمانی عالی برای انواع مختلف درد مانند دردهای ناشی از ناراحتی و گرفتگی عضلات، دردهای عضلانی، روماتیسم، پیچ‌خوردگی و رگ‌به‌رگ شدگی و کمردرد است. ماساژ منظم با روغن اسطوخودوس موجب تسکین درد مفاصل می‌شود. دکتر یونگ کیم (Jung Kim)، از گروه بیهوشیِ (Department of Anesthesiology) مرکز پزشکی دانشگاه نیویورک، درمورد تسکین درد پس از جراحی مطالعه‌ای انجام داده است. این مطالعه نشان داد که ترکیب کردن بخار روغن اسطوخودوس با اکسیژن، موجب افزایش میزان رضایت بیماران از کنترل درد در مقایسه با بیمارانی شد که پس از عمل‌های جراحی بزرگ، صرفا با اکسیژن به هوش آمدند.

۱۲. دفع حشرات

بوی روغن اسطوخودوس برای بسیاری از حشرات مانند پشه‌ها، ریزپشه‌ها (midge) و حشرات موذی بسیار قوی است. وقتی به فضای باز و طبیعت می‌روید، می‌توانید چند قطره روغن اسطوخودوس را روی قسمت‌هایی از بدن که در معرض نیش حشرات قرار دارند، بمالید تا از نیش‌های آزاردهندهٔ آنها در امان بمانید. اگر حشرات شما را نیش زده‌اند نیز می‌توانید از روغن اسطوخودوس استفاده کنید، زیرا این روغن خواص ضدالتهابی دارد که موجب کاهش سوزش، درد و خارش ناشی از نیش حشرات می‌شود. در صورتی که جای نیش حشرات عفونی شده باشد، روغن اسطوخودوس با از بین بردن باکتری‌ها و کاهش التهاب به تسکین و بهبود جای نیش کمک می‌کند.

برای استفاده از روغن اسطوخودوس برای درمان نیش حشره، یک یا دو قطره از آن را با روغن حاملی مانند روغن نارگیل مخلوط کنید. ترکیب به‌دست‌آمده را دو بار در روز (یا بیشتر) روی محل گزیدگی قرار دهید. اگر محل گزیدگی درد و سوزش آزاردهنده‌ای دارد، یک قطره روغن نعناع را نیز به ترکیب اضافه کنید تا به بی‌حس شدن آن کمک کند.

از روغن اسطوخودوس می‌توان برای دفع پشه‌ها و حشرات موذی نیز استفاده کرد، بنابراین این روغن یکی از مواد تشکیل‌دهندهٔ بسیاری از محصولات دفع‌کنندهٔ حشرات و پشه‌هاست. برای دفع پشه‌ها و سایر حشرات می‌توانید از شمع و اسپری استفاده کنید. ۷ قطره روغن اسطوخودوس را به شمع اضافه کنید و آن را بیرون خانه قرار دهید. برای تهیهٔ اسپری نیز ۲۵۰ میلی‌لیتر آب را همراه با ۴ قطره روغن اسطوخودوس داخل بطری اسپری بریزید و آن را تکان دهید. محلول به‌دست‌آمده، ماده‌ای طبیعی است که می‌توانید پیش از بیرون رفتن از خانه آن را روی بدن و لباس‌هایتان اسپری کنید.

روغن اسطوخودوس برای درمان التهاب ناشی از تماس با پیچک سمّی نیز مفید است.

۱۳. تحریک جریان ادرار

روغن اسطوخودوس برای اختلالات ادراری مفید است، زیرا موجب افزایش تولید ادرار می‌شود. به‌علاوه روغن اسطوخودوس در بازگرداندن تعادل هورمونی و کاهش سیستیت (cystitis) یا التهاب مثانه مؤثر است. روغن اسطوخودوس موجب کاهش گرفتگی‌های مرتبط با این مشکلات و سایر اختلال‌ها نیز می‌شود.

۱۴. بهبود گردش خون

روغن اسطوخودوس گردش خون در بدن را افزایش می‌دهد. به گفتهٔ پژوهشگرانِ گروه علوم و پزشکی قلب و عروقِ (Department of Cardiovascular Science and Medicine) دانشگاه چیبا (Chiba) در ژاپن، رایحه‌درمانی با استفاده از روغن اسطوخودوس اثرات مفیدی روی گردش خون کرونری (coronary circulation) دارد. این روغن موجب پایین آمدن فشارخون نیز می‌شود و می‌توان از آن برای درمان فشارخون بالا استفاده کرد. افزایش گردش خون موجب بالا رفتن میزان دریافت اکسیژن در اندام‌ها و اعضای بدن و افزایش قدرت و سلامت عضلات بدن می‌شود و علاوه‌بر آن، فعالیت مغز نیز افزایش قابل‌توجهی پیدا می‌کند، پوست روشن‌تر و گلگون می‌شود و بدن از خطرهای حمله قلبی و تصلب شرایین (سخت شدن سرخ‌رگ‌ها، atherosclerosis) که معمولا با گردش ضعیف خون مرتبط هستند، در امان می‌ماند.

۱۵. روغن اسطوخودوس برای روشن کردن پوست

روغن اسطوخودوس موجب روشن شدن پوست می‌شود، زیرا التهاب را کاهش می‌دهد. این روغن می‌تواند تغییر رنگ‌هایی مانند لکه‌های تیره را کاهش دهد. روغن اسطوخودوس در کاهش لکه‌های پوستی و قرمزی پوست مؤثر است. اگر پوست شما دچار هایپرپیگمنتیشن یا هایپرپیگمنتاسیون (hyperpigmentation، تیرگی و رنگ‌رفتگی پوست به‌دلیل افزایش سن) شده است، روغن اسطوخودوس به کاهش آن نیز کمک می‌کند.

۱۶. تسکین اگزما و خشکی پوست

اگزما می‌تواند در هرجایی از بدن ظاهر شود. در اگزما پوست بدن خشک و پوسته‌پوسته دچار خارش می‌شود. اگزما می‌تواند به‌صورت خفیف و مزمن و در چند جای بدن ایجاد شود. اسطوخودوس به‌دلیل برخورداری از خواص ضدقارچی و کاهش التهاب، به کنترل اگزما کمک می‌کند.

از روغن اسطوخودوس می‌توان برای درمان پسوریازیس نیز استفاده کرد. روغن اسطوخودوس در پاکسازی پوست و کاهش قرمزی و التهاب آن مؤثر است.

به‌منظور استفاده از این روغن برای اگزما ۲ قطره از آن را با مقدار مساوی از روغن درخت چای و همچنین ۲ قاشق چای‌خوری روغن نارگیل مخلوط کنید. از این ترکیب می‌توانید به‌صورت روزانه استفاده کنید. برای درمان اگزما می‌توان از ترکیب روغن اسطوخودوس و روغن بابونه نیز استفاده کرد.

۱۷. خواص ضدسرطانی

بر اساس مرکز سرطان مموریال اسلون کترینگ (Memorial Sloan Kettering Cancer Center) برای یافتن اطلاعات بیشتری درمورد خواص روغن اسطوخودوس در درمان سرطان به مطالعات انسانی نیاز داریم. البته این روغن از خواصی برخوردار است که موجب می‌شود به درمان بی‌خوابی، استرس روانی و اضطراب کمک کند و همین خواص می‌تواند تأثیر زیادی روی بهبود سلامت کلی بدن بگذارد.

۱۸. خاصیت ضدالتهابی روغن اسطوخودوس

با استفاده از روغن اسطوخودس می‌توان التهاب‌های دردناک را درمان کرد. توانایی این روغن در تسکین درد و بی‌حس‌کنندگی در بهبود التهاب‌ها مؤثر است. بتاکاریوفیلن (beta-caryophyllene) موجود در روغن اسطوخودوس نیز به‌صورت یک مادهٔ ضدالتهاب طبیعی عمل می‌کند.

برای درمان التهاب ناشی از سوختگی ۱ تا ۳ قطره روغن اسطوخودس را با ۱ یا ۲ قاشق چای‌خوری روغن مورینگا یا روغن نارگیل ترکیب کنید. می‌توانید ۳ بار در روز از این ترکیب استفاده کنید.

اگر آفتاب‌سوخته شده‌اید، می‌توانید از اسپری روغن اسطوخودوس استفاده کنید. در یک بطری اسپری، یک‌چهارم فنجان آب آلوئه‌ورا، ۲ قاشق غذاخوری آب‌مقطر، ۱۰ تا ۱۲ قطره روغن اسطوخودوس و روغن جوجوبا را با هم ترکیب کنید. بطری را تکان بدهید تا مواد داخل آن با هم مخلوط شوند و سپس آن را روی قسمت‌هایی که دچار آفتاب‌سوختگی شده‌اند، اسپری کنید. تا بهبود کامل آفتاب‌سوختگی‌تان می‌توانید ۲ یا ۳ بار در روز از این اسپری استفاده کنید.

۱۹. درمان لکوره

از روغن اسطوخودوس می‌توان برای درمان لکوره (leucorrhoea) استفاده کرد. لکوره ترشحات زرد یا سفیدی است که از واژن و مخاط دهانهٔ رحم خارج می‌شود.

چگونگی استفاده از روغن اسطوخودوس برای پوست

نحوهٔ استفاده از روغن اسطوخودوس به این بستگی دارد که قصد درمان کدام قسمت بدن را دارید. می‌توانید از روغن اسطوخودوس به‌تنهایی استفاده کنید یا آن را با روغن حامل ترکیب کنید. اگر قصد دارید روغن اسطوخودوس را روی قسمت آسیب‌دیده‌ای از پوست قرار دهید، بهتر است که از پنبه استفاده کنید، چون پنبه از انگشت‌های شما تمیزتر است. برای برطرف کردن چین‌وچروک و خشکی پوست نیز می‌توانید روغن اسطوخودوس را مستقیما و با دست‌هایتان روی پوست بمالید.

می‌توانید روغن اسطوخودوس را به‌صورت قرص مصرف کنید یا از آن به‌صورت بخار در رایحه‌درمانی استفاده کنید. اگرچه روغن اسطوخودوس نسبتا بی‌خطر است، ولی در بعضی از افراد ناراحتی‌هایی را ایجاد می‌کند. اگر با هریک از عوارض جانبی این روغن مواجه شدید، فورا مصرف آن را متوقف کنید.

عوارض جانبی روغن اسطوخودوس

اثرات نامطلوب بالقوه‌ای که پس از مصرف روغن اسطوخودوس در بعضی از افراد مشاهده می‌شود، عبارت‌اند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• سردرد

خطرات مصرف روغن اسطوخودوس

این روغن قوی در کنار فواید و خواص فراوان خود، خطراتی نیز دارد. این خطرات عبارت‌اند از:

• زنان باردار و شیرده: زنان باردار و شیرده باید پیش از مصرف روغن اسطوخودوس (مانند بسیاری از روغن‌های اسانسی دیگر) با پزشک خود مشورت کنند.
• آلرژی: روغن اسطوخودوس در افرادی که پوست بسیار حساسی دارند، واکنش‌های آلرژیکی مانند تحریک و سوزش پوست را ایجاد می‌کند.
• ترکیب شدن با روغن‌های دیگر: روغن اسطوخودوس دست‌ساز به‌خوبی با روغن‌های اسانسی دیگری مانند روغن چوب سدر، درخت کاج، مریم گلی مرموک (clary sage)، گل شمعدانی و جوز هندی ترکیب می‌شود. بنابراین ممکن است روغنی که تهیه می‌کنید، خالص نباشد.

کلام آخر

روغن اسطوخودوس در درمان مشکلات گوناگون مرتبط با پوست و سلامتی کاربردهای فراوانی دارد. این روغن به‌طور طبیعی موجب کاهش التهاب و تسکین درد می‌شود و سطح پوست را تمیز می‌کند و می‌توانید از آن روی پوست صورت، پاها و دست‌هایتان استفاده کنید. اگر پس از استفاده از روغن اسطوخودوس با هریک از عوارض جانبی آن (مانند جوش‌های پوستی) روبه‌رو شدید، مصرف آن را متوقف و به پزشک مراجعه کنید.