اگرچه بسیاری خیار را جزو سبزیجات می‌دانند، ولی خیار نوعی میوه است که سرشار از مواد مغذی، مواد شیمیایی گیاهی و آنتی‌اکسیدان‌های مؤثر در پیشگیری و درمان برخی بیماری‌هاست. خیار کالری پایینی دارد و دارای مقدار فراوانی آب و فیبر محلول است. این ویژگی‌ها این میوه را به غذایی عالی برای کاهش وزن و تأمین آب بدن تبدیل کرده است. در اینجا نگاهی دقیق‌تر به مهمترین خواص خیار می‌اندازیم.
۱. خیار سرشار از مواد مغذی است
خیار کالری پایینی دارد ولی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم است. ۳۰۰ گرم خیار خام با پوست محتوی مقادیر زیر است:
- کالری: ۴۵؛
- کل چربی: ۰ گرم؛
- کربوهیدرات: ۱۱ گرم؛
- پروتئین: ۲ گرم؛
- فیبر: ۲ گرم؛
- ویتامین C: مقدار ۱۴٪ نیاز روزانه‌ی فرد به این ویتامین؛
- ویتامین K: مقدار ۶۲٪ نیاز روزانه‌ی فرد به این ویتامین؛
- منیزیم: مقدار ۱۰٪ نیاز روزانه‌ی فرد به این ماده‌ی معدنی؛
- پتاسیم: مقدار ۱۳٪ نیاز روزانه‌ی فرد به این ماده‌ی معدنی؛
- منگنز: مقدار ۱۲٪ نیاز روزانه‌ی فرد به این ماده‌ی معدنی.
معمولا در هر وعده ۱۰۰ گرم خیار مصرف می‌کنیم. بنابراین مواد مغذی دریافتی یک‌سوم مقادیر بالاست. خیار محتوی آب بالایی است و نزدیک به ۹۶٪ آن را آب تشکیل می‌دهد.
برای بهره‌مندی حداکثری از خواص خیار باید آن را با پوست بخورید زیرا بخش بزرگی از فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در خیار در پوست آن قرار دارد.
۲. آنتی‌اکسیدان‌ها
آنتی‌اکسیدان‌ها مولکول‌هایی هستند که مانع از اکسیداسیون می‌شوند. اکسیداسیون نوعی واکنش شیمیایی است که موجب تشکیل اتم‌های بسیار واکنش‌پذیر با الکترون‌های جفت‌نشده می‌شود که به نام «رادیکال‌های آزاد» معروفند.
تجمع رادیکال‌های آزاد مضر موجب بروز برخی بیماری‌های مزمن می‌شود. استرس اکسیداتیو ناشی از رادیکال‌های آزاد با ابتلا به سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های ریوی و بیماری‌های خودایمنی ارتباط مستقیم دارد.
میوه‌ها و سبزیجات از جمله خیار سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که احتمال بروز این پدیده را کاهش می‌دهند.
در یک مطالعه، قدرت آنتی‌اکسیدانی پودر خیار را روی بزرگسالان آزمایش کردند. در پایان ۳۰ روز مطالعه، مصرف پودر خیار موجب بهبود شاخص‌های فعالیت آنتی‌اکسیدانی در افراد شرکت‌کننده شد.
البته نباید فراموش کرد که پودر خیار نسبت به خیار معمولی محتوی مقدار بیشتری آنتی‌اکسیدان است.
یک مطالعه‌ی آزمایشگاهی دیگر نشان داد این میوه محتوی مقادیری از فلاونوئید‌ها و تانن‌هاست، دو گروه از ترکیباتی که به‌طور مؤثر با اثرات رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کنند.
۳. تأمین آب بدن
آب برای عملکرد طبیعی بدن ضروری است و نقش مهمی در فعل و انفعالات بازی می‌کند. آب در تنظیم دمای بدن، دفع مواد زائد و انتقال مواد مغذی در بدن نقش دارد.
تأمین آب کافی بر فعالیت‌های بدن (از عملکرد فیزیکی گرفته تا سوخت‌وساز) تأثیر می‌گذارد.
بیشتر نیاز بدن به مایعات با مصرف آب و سایر نوشیدنی‌ها تأمین می‌شود، ولی برخی نزدیک به ۴۰٪ از آب مورد نیازشان را از طریق خوردن غذاها دریافت می‌کنند.
میوه‌ها و سبزیجات از غذاهایی هستند که به تأمین آب مورد نیاز کمک می‌کنند.
در مطالعه‌ای که روی ۴۴۲ کودک صورت گرفت، تأثیر مصرف میوه‌ها و سبزیجات را در تأمین آب بدن بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که مصرف میوه‌ها و سبزیجات به تأمین آب بدن کمک می‌کند.
از آن جایی که ۹۶٪ خیار از آب تشکیل شده است، مصرف آن می‌تواند راهی مؤثر برای تأمین مایعات بدن باشد.
۴. کمک به کاهش وزن
خیار ابزاری بالقوه برای کاهش وزن است زیرا در درجه‌ی اول کالری پایینی دارد. هر فنجان یا ۱۰۴ گرم خیار تنها ۱۶ کالری دارد، یعنی شما می‌توانید بدون دریافت کالری زیاد و افزایش وزن، مقدار بالایی خیار مصرف کنید.
خیار به سالادها، ساندویچ‌ها و دورچین بشقاب‌ها طعم و تازگی می‌بخشد و می‌تواند جایگزینی برای غذاهای پرکالری باشد.
علاوه براین، وجود مقدار زیاد آب در خیار به کاهش وزن کمک می‌کند.
در یک بررسی با جمع‌بندی ۱۳ مطالعه‌ی مختلف بر روی ۳۶۲۸ نفر مشاهده شد مصرف غذاهای دارای مقدار بالای آب و کالری پایین می‌تواند کاهش چشمگیری در وزن شرکت‌کنندگان ایجاد کند.
۵. کاهش قند خون
مطالعات روی جانوران و تحقیقات آزمایشگاهی نشان می‌دهند که خیار در کاهش قند خون و پیشگیری از برخی از عوارض دیابت مؤثر است.
مطالعه‌ای تأثیر گیاهان مختلف را روی قند خون جانوران بررسی کرد. در این بین خیار توانست به کاهش مؤثر و کنترل قند خون کمک کند.
در تحقیقی دیگر به رژیم غذایی موش‌های مبتلا به دیابت، عصاره‌ی پوست خیار افزودند. پوست خیار توانست بسیاری از عوارض دیابت را از بین ببرد.
در پژوهشی آزمایشگاهی مشاهده شد که خیار در کاهش استرس اکسیداتیو و پیشگیری از عوارض ناشی از دیابت مؤثر است.
البته تأثیرات خیار روی قند خون محدود به مطالعات آزمایشگاهی و مطالعات روی جانوران است و برای اثبات قطعی آنها نیاز به انجام مطالعات بیشتر روی انسان‌هاست.
۶. کمک به بهبود گوارش
مصرف خیار به تنظیم حرکات روده‌ای کمک می‌کند. کم‌آبی بدن یکی از علل اصلی یبوست است. عدم توازن آب بدن حرکت مدفوع را دشوار می‌کند.
خیار با آب فراوانی که دارد به تأمین آب بدن کمک می‌کند. در نتیجه از یبوست پیشگیری و به دفع راحت‌تر مدفوع کمک می‌کند.
علاوه بر این، فیبر موجود در خیار حرکات روده‌ای را تنظیم می‌کند. خیار محتوی نوعی فیبر محلول به‌نام «پکتین» است که به حرکات روده‌ای کمک می‌کند.
در مطالعه‌ای به ۸۰ شرکت‌کننده مکمل‌های حاوی پکتین دادند و مشاهده کردند مصرف پکتین می‌تواند سرعت حرکات عضلات روده‌ای را افزایش دهد. علاوه بر این، پکتین با تقویت باکتری‌های مفید موجود در روده به سلامت دستگاه گوارش کمک می‌کند.
۷. استفاده‌ی آسان در غذاهای مختلف
بافت ترد و طعم تازه، خیار و خیارشور را به غذایی عالی برای استفاده در سالادها و ساندویچ‌ها تبدیل کرده است. می‌توانید خیار را به‌عنوان میان‌وعده‌‌ای کم‌کالری همراه با حمص، روغن زیتون، نمک یا سایر چاشنی‌ها مصرف کنید.
با کمی خلاقیت می‌توانید با خیار غذاهای خوشمزه و متنوعی درست کنید.
