جوز هندی تخم سخت درخت جوزبویا است که آن را آرد می‌کنند. ادویه‌ای محبوب، خوش‌مزه و کمی شیرین است که سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی از جمله آهن، پتاسیم، منیزیم و خانواده ویتامین B است. از جمله خواص جوز هندی می‌توان به تنظیم فشار خون، درمان بی خوابی و مراقبت از پوست اشاره کرد. در این مقاله شما را با خواص جوز هندی، ارزش غذایی آن و هشدارهای مربوط به مصرف جوز هندی آشنا خواهیم کرد.
جوزهندی یکی از دو ادویه‌ای است که بر درخت همیشه‌سبز می‌روید. درخت همیشه‌سبز به‌خاطر روغن‌های اسانسی‌ای که از شاخه‌ها و برگ‌های آن گرفته می‌شود، بسیار ارزشمند است. این درخت معمولا در منطقه‌ی کارائیب، نقاط گرمسیری و در جنوب هند، در ایالت کرالا می‌روید و احتمالا در طول تجارت باستانی ادویه وارد این منطقه شده است. جوز هندی ادویه‌ی بومیِ جزیره‌های اطراف اندونزی است، ولی درحال‌ِحاضر استفاده‌ی جهانی دارد. یکی از مصارف آن در آشپزی و پختوپز است. روغن‌های اسانسی شیره‌ی جوز هندی برای سلامتی بسیار مفید هستند و اغلب به‌عنوان داروهای جایگزین و گیاهی استفاده می‌شوند.
یکی از خواص جوز هندی تقویت کردن قوای جنسی است؛ در آشپزی نیز مقادیر بسیار کم آن به‌صورت پودری یا رنده‌شده برای درست کردن سوپ، آب‌گوشت، تاس‌کباب، استیک، رولت‌گوشت و حتی دسر، مصرف دارد. مردم محلی هند از آن برای خوش‌طعم کردن گوشت و دسر استفاده می‌کنند و از مغز میوه برای تهیه‌ی ترشی، خیارشور و غیره بهره می‌برند. این ادویه به‌طور منظم برای آماده کردن گوشت در پختوپز مغولی استفاده می‌شود و در زبان هندی، به نام آن جیفال (Jaiphal) می‌گویند.
ارزش غذایی جوزهندی
با اینکه جوز هندی به‌مقدار خیلی کم و به‌عنوان ادویه و چاشنی در غذا مصرف می‌شود، ولی جالب است بدانید همان مقدار کم نیز برای سلامتی بسیار مفید است. زیرا این ادویه دارای مواد مغذی است که حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و ترکیب‌های ارگانیک روغن‌های اسانسیِ موجود در جوز هندی هستند. طبق گزارش پایگاه داده‌ی وزارت کشاورزی ایالات متحده‌ی آمریکا (USDA) درباره‌ی مواد مغذی ملی، این عناصر مفید عبارت‌اند از فیبر غذایی، منگنز، تیامین، ویتامین B6 ، فولات (ویتامین B9)، ویتامین B12، منیزیم، مس و ماکلیگنان (macelignan).
خواص جوز هندی برای سلامت
خواص جوز هندی برای درمان بیماری ها و سلامتی بدن را با توضیحات بیشتر در زیر مرور می‌کنیم.
۱. تسکین درد
یکی از عناصر جوزهندی، شبیه ماده‌ی منتول (نوعی الکل سفید) است که ذاتا دارای خاصیت تسکین درد است. بنابراین با اضافه کردن جوز هندی به‌عنوان ادویه در غذا، می‌توانید درد ناشی از زخم‌ها، جراحات، تنش‌ها یا التهابات شدید بعضی ناراحتی‌ها مثل آرتروز و ورم مفاصل را کاهش دهید. همچنین جوز هندی روغن‌های اسانسی‌ای مثل میریستیسین (myristicin)، اِلِمیسین (elemicin)، اوژنول (eugenol)و سافرول (safrole) دارد. این روغن‌ها برای بهبود درد مفاصل و ماهیچه‌ها مفیدند.
۲. بهبود گوارش
وقتی جوز هندی را پودر می‌کنید، مواد فیبر‌دار آن همچنان حفظ می‌شوند و دستگاه گوارش، حرکت ماهیچه‌های نرم روده و ترشح آنزیم‌ها و آب‌‌های معده و روده را تحریک می‌کنند. ترشح این آنزیم‌ها باعث تسهیل فرایند هضم می‌شوند. خواص جوز هندی یبوست و دیگر بیماری های روده را برطرف می‌کند، زیرا فیبر موجود در آن اجابت مزاج را بهبود می‌بخشد. روغن‌های اسانسی جوز هندی خاصیت ضدنفخی دارند. پس اگر از مشکلاتی مثل نفخ شکم و اسهال رنج می‌برید، برای درمان خانگی آن با جوز هندی، مقداری از این ادویه را در سوپ و غذاهای خود بریزید و میل کنید.
۳. بهبود سلامت مغز
از خواص کمترشناخته‌شده‌ی جوز هندی، روغن‌های اسانسی آن به‌نام‌های مریستیسین و ماکلیگنان است؛ ثابت شده است که این عناصر تخریب مسیر‌های عصبی و عملکرد ادراک را کاهش می‌دهند و به مغز شما کمک می‌کنند تا به‌طور طبیعی و سالم فعالیت داشته باشد. تخریب مسیر‌های عصبی و قوه‌ی ادراک به زوال عقل یا آلزایمر منجر می‌شود.
از جوز هندی برای تقویت مغز، در یونان و رم باستان استفاده می‌شد؛ روغن‌های اسانسی‌اش خستگی و استرس را کاهش می‌دهند، به‌همین‌علت مصرف آن برای درمان اضطراب و افسردگی نیز مؤثر است. اما جوز هندی خاصیت جالب دیگری هم دارد و این است که هم محرک است، هم آرامش‌بخش؛ یعنی شما می‌توانید با توجه به شرایط بدن‌تان از این ادویه در مواقع خستگی و یا بیماری برای سرحال شدن یا در زمان استرس به‌عنوان آرام‌بخش استفاده کنید، زیرا مصرف آن فشار خون را پایین می‌آورد. از دیگر خواص جوز هندی تقویت تمرکز حواس است.
۴. سم زدایی بدن
جوزهندی به شیوه‌های گوناگونی مثل دارویی شفا‌بخش عمل می‌کند و سلامت کلی بدن را افزایش می‌دهد. به‌طور واضح‌تر، جوز هندی تمام سموم ذخیره و انباشته‌شده در کبد و کلیه را ازبین می‌برد و به سم زدایی بدن کمک می‌کند. این ویژگی از مهم‌ترین خواص جوز هندی است و این ارگان‌ها را از سمومی که با مصرف الکل و مخدر‌ها یا آلودگی هوا و غذا در آنها ذخیره شده‌اند، پاک می‌کند. به‌علاوه، مواد فعال موجود در جوز هندی، سنگ کلیه را ازبین می‌برند، عملکرد کلیه و کبد را بهبود می‌بخشند و کارایی آنها را افزایش می‌دهند.
۵. سلامت دهان
جوز هندی در مصارف دارویی سنتی، برای سلامت دهان، شاه ادویه‌ها محسوب می‌شود و عناصر ضدباکتریایی آن به جنگِ بوی بد دهان می‌روند! بوی بد دهان ممکن است به‌خاطر سموم بدن باشد. جوز هندی با سم‌زدایی از کلیه و کبد این مشکل را برطرف می‌کند. همچنین این عناصر ضدباکتریایی باعث تقویت لثه و دندان‌ها می‌شوند. به‌همین‌علت است که جوز هندی و شیره‌ی آن در ساخت دهان شویه‌ها و خمیر دندان های گیاهی و ارگانیک کاربرد دارد. روغن اسانسی اوژنول در این ادویه دندان درد را نیز بهبود می‌بخشد.
۶. درمان بی خوابی
از زمان‌های قدیم، مصرف جوز هندی برای درمان خانگی بی خوابی توصیه شده است. مقدار کمی جوز هندی را در یک لیوان شیر گرم بریزید و اثر آن را ببینید. این ادویه مقدار زیادی منیزیم دارد. منیزیم ماده‌ی معدنی حیاتی‌ای در بدن است که از فشار عصب‌ها می‌کاهد و ترشح سروتونین را افزایش می‌دهد. سروتونین باعث ایجاد حس آرامش می‌شود. این انتقال‌دهنده‌ی عصبی در مغز، تبدیل به ملاتونین می‌شود. ملاتونین هورمونی خواب‌آور است؛ به‌همین‌دلیل مشکل بی‌خوابی شب را برطرف می‌کند. جوز هندی همچنین دارای مقادیر کمی مواد بیهوش‌کننده است که مصرف کم آن هیچ خطری ندارد و باعث انتشار انتقال‌دهنده‌های عصبی مختلف می‌شود؛ انتشار این انتقال‌دهنده‌های عصبی به ایجاد حس آرامش و خواب کمک می‌کنند.
۷. درمان سرطان خون
یکی دیگر از خواص جوز هندی که کمتر شناخته شده است، مقابله با سلول‌های سرطانی است. تحقیقات نشان داده‌اند که ترکیب متانولیِ خاصی در جوز هندی و روغن‌های اسانسی‌اش وجود دارد که موجب مرگ (آپوپتوز (apoptosis)) سلول‌های لوسمی یا سرطانی می‌شود؛ درنتیجه تکثیر و دگردیسی این نوع سلول‌های خطرناک را که به‌ویژه کودکان را آزار می‌دهد، متوقف می‌کند.
۸. مراقبت از پوست
هرچند مکانیزم عملکرد جوز هندی بر پوست دقیقا مشخص نیست، ولی در داروهای گیاهی و سنتی برای بهبود ظاهر پوست از جوز هندی خیلی استفاده می‌کردند. خواص ضد التهابی و ضدمیکروبی این ادویه برای درمان جوش سرسیاه و درمان آکنه و منافذ بسته مفید است. متداول‌ترین شیوه‌ی مصرف جوز هندی برای درمان خانگی پوست، درست کردن ماسک، با ترکیب مقدار برابری از پودر جوز هندی و عسل با هم است؛ این ماسک برای مراقبت‌های پوستی عالی است، التهابات و حساسیت پوستی را کاهش می‌دهد، پوست را صاف می‌کند و در آبرسانی به پوست مؤثر است. این ماسک همچنین علائم آبله، سوختگی و آکنه را نیز کاهش می‌دهد. این ماسک خانگی را به‌مدت 20 دقیقه روی پوست خود بگذارید، سپس با آب ولرم صورت خود را بشویید. از ترکیب پودر جوز هندی با بلغور جو دو‌سر و پوست پرتقال هم می‌توان به‌عنوان ماسک لایه بردار طبیعی پوست استفاده کرد.
۹. تنظیم فشار خون
یکی از مهم‌ترین خواص جوز هندی تنظیم فشار خون است. مواد معدنی جوز هندی در حفظ عملکرد ارگان‌ها مؤثر هستند. پتاسیم باعث گشاد شدن رگ‌ها می‌شود و فشار رگ‌های خونی را کم می‌کند. درنتیجه، فشار خون را پایین می‌آورد و فشار سیستم قبلی-عروقی نیز کاهش پیدا می‌کند. همچنین این ماده به جذب بهتر مواد مغذی کمک می‌کند و این باعث تسریع فرایند هضم می‌شود. کلسیم موجود در جوز هندی به سلامت، رشد و بازسازی استخوان‌های شما کمک می‌کند و علائم پوکی استخوان را کاهش می‌دهد. آهن موجود در این ادویه نیز شمار گلبول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد و از کم خونی یا بیماری آنمی جلوگیری می‌کند.
سخن آخر
جوزهندی را با احتیاط مصرف کنید، زیرا در سال‌های اخیر آمار مسمومیت‌های اتفاقی در اثر مصرف آن افزایش یافته است. مصرف بیش از حد آن می‌تواند توهم‌زا باشد یا اثراتی مثل اثر داروهای روان‌گردان و مخدر را بر روی انسان داشته باشد؛ بسیاری از مردم پس از تجربه‌ی این حالات، سعی کردند این اثرات روان‌گردان جوز هندی را به صورت تفریحی باز هم تکرار کنند. متاسفانه، مصرف مقدار زیاد این ادویه می‌تواند فرایندهای بدن شما را مختل کند، زیرا جوز هندی ادویه‌ای قوی است که باید به مقدار کم استفاده شود. مصرف بیش‌ازحد این ادویه می‌تواند منجر به تشنج، تپش قلب و استفراغ شود، ولی اگر به‌شیوه‌ی مناسب، به‌عنوان ادویه مصرف شود، مزایای آن مشهود است. پس حتما به مقدار مناسب از آن مصرف کنید و دنبال دردسر نگردید!
