خواص بابونه دم کرده را چقدر می‌شناسید؟ چای بابونه یک نوشیدنی محبوب با فواید فراوان است. بابونه، این گیاه گلدار از خانواده‌ی کاسنیان، از قرن‌ها پیش به عنوان درمانی طبیعی برای مشکلات مختلف به کار رفته است. بعضی‌ها به خاطر ماهیت بدون کافئین چای بابونه و طعم جالبش، آن را جانشین چای سبز یا چای سیاه می‌کنند. در این مقاله ارزش غذایی بابونه، خواص بابونه و دمنوش آن، نحوه آماده‌سازی و مصرف و عوارض جانبی این گیاه دارویی را مطرح می‌کنیم.
ارزش غذایی بابونه
بابونه هرچند در مقادیر جزئی، دارای مواد معدنی و مغذی فراوانی است. یک فنجان چای بابونه (۲۳۷ میلی‌لیتر) ۲۰۰۰ کالری انرژی به بدن می‌دهد و ۰٫۴۷ گرم کربوهیدرات دارد.
بابونه اغلب به‌شکل دمنوش مصرف می‌شود. جدول ارزش غذایی ۱۰۰ گرم چای بابونه را می‌بینید:
| ماده غذایی | ارزش |
| آب | ۹۹٫۷ گرم |
| خاکستر (مواد باقیمانده پس از سوختن مواد غذایی) | ۰٫۰۱ میلی‌گرم |
| کلسیم | ۲ میلی‌گرم |
| آهن | ۰٫۰۸ میلی‌گرم |
| منیزیم | ۱ میلی‌گرم |
| پتاسیم | ۹ میلی‌گرم |
| سدیم | ۱ میلی‌گرم |
| زینک | ۰٫۰۴ میلی‌گرم |
| مس | ۰٫۰۲ میلی‌گرم |
| منگنز | ۰٫۰۴ میلی‌گرم |
| تیامین | ۰٫۰۱ میلی‌گرم |
| اسید پانتوتنیک | ۰٫۰۱ میلی‌گرم |
| فولات | ۱ میکروگرم |
| ویتامین A | ۱ میکروگرم |
| کاروتن بتا | ۱۲ میکروگرم |
| اسید چرب | ۰٫۰۱ گرم |
خواص گل بابونه برای معده را دست‌کم نگیرید. براساس اطلاعات مرکز ملی بیوتکنولوژی چای بابونه می‌تواند به آرامش دستگاه گوارش و بهبود اختلالات گوارشی مانند نفخ، سوء‌هاضمه، اسهال، بی اشتهایی عصبی، بیماری سفر، حالت تهوع و استفراغ کمک کند.
۱۰. سلامت دهان
از دیگر خواص دمنوش بابونه توانایی مبارزه با عفونت‌های دهان، جلوگیری از پوسیدگی دندان و محافظت از دندان‌ها و لثه‌هاست. علاوه‌بر این خواص ضدالتهابی آن می‌تواند به تسکین دندان درد کمک کند.
۱۱. کاهش استرس و اضطراب
یکی از معروف‌ترین فواید چای بابونه در درمان استرس و اضطراب است. پس از یک روز طولانی کاری، طبع گرم و آرام‌بخش این نوشیدنی می‌تواند به افزایش سطح هورمون ملاتونین و سروتونین در بدن کمک کند. این هورمون‌ها می‌توانند استرس و اضطراب را از بین ببرند.
براساس گزارش یک مجله‌ی آمریکایی بابونه می‌تواند به تسکین فوری سردرد و میگرن کمک کند. همچنین بابونه به آرامش ذهن و ازبین‌بردن علائم رایج اضطراب کمک می‌کند. مصرف یک تا دو فنجان چای بابونه در روز می‌تواند به بهبود استرس مزمن کمک چشمگیری کند. براساس تحقیقات چای بابونه در درمان علائم افسردگی پس از زایمان نیز مؤثر است.
خواص دمنوش بابونه برای درمان بیماری‌ها و تسکین درد
۱۲. درمان سرماخوردگی
آیا سرما خورده‌اید؟ یکی از مهمترین فواید بابونه کمک به درمان سرماخوردگی است. برای کمک به درمان سرماخوردگی تنها کافی است یک فنجان چای بابونه‌ی داغ میل کنید و اجازه دهید این چای جادوی خودش را انجام بدهد. همچنین می‌توانید با استفاده از بخور چای بابونه از گرفتگی بینی و پشت حلق، آبریزش بینی و سوزش گلو بکاهید.
۱۳. درمان بواسیر
به لطف خواص بابونه در تسکین‌دهندگی، این گیاه می‌تواند به درمان بواسیر (هموروئید) کمک کند.
۱۴. درمان واکنش‌های آلرژیک
از دیگر فواید بابونه درمان واکنش‌های آلرژیک است. چای بابونه می‌تواند واکنش‌های دستگاه ایمنی نسبت به آلرژی‌ها را تعدیل کند. بابونه می‌تواند مانند یک آنتی‌هیستامین عمل کند و واکنش‌های آلرژیک بدن را کاهش بدهد.
۱۵. تسکین دردهای قاعدگی
طبع ضدالتهاب چای بابونه آن را به گزینه‌ای محبوب و آرام‌بخش برای زنانی تبدیل کرده که از درد قاعدگی و علائم سندروم پیش از قاعدگی مانند نفخ شکم، گرفتگی عضلات، اضطراب، عرق‌کردن، ناتوانی در خوابیدن و تغییرات خلقی رنج می‌برند.
خواص دمنوش بابونه برای سلامت پوست و مو
۱۶. مفید برای مراقبت از پوست
از دیگر خواص دمنوش بابونه می‌توان به ویژگی‌های ضدالتهابی آن اشاره کرد. این چای به‌خاطر خواص ضدالتهابی و سرشاربودن از آنتی‌اکسیدان‌ها، چیزی فراتر از یک نوشیدنی گیاهی داغ است. مصرف موضعی چای بابونه به بهبود بیماری‌ها و حساسیت های پوستی مانند اگزما کمک می‌کند.
نوشیدن چای بابونه می‌تواند برای شفافیت پوست نیز بسیار مفید باشد. می‌توان از چای بابونه به‌عنوان یک شفاف کننده طبیعی پوست استفاده کرد. چای بابونه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به سلامت پوست کمک می‌کنند. بابونه می‌تواند رنگ پوست را شفاف‌تر کند و به شما همان پوستی را ببخشد که همیشه آرزویش را داشتید.
همچنین چای بابونه می‌تواند به‌طور چشمگیری به سلامت پوست کمک کند و در کاهش آکنه و نیز کاهش چین و چروک پوست صورت مؤثر است. چای بابونه با کاهش استرس اکسیداتیو (پیروزی رادیکال های آزاد بر دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن) و تقویت عکس‌العمل سیستم ایمنی تأثیرات شگفت‌انگیزی بر پوست دارد.
۱۷. سلامت مو
علاوه‌بر تمام خواص چای بابونه که تاکنون به آنها اشاره کردیم، بسیاری از مصرف‌کنندگان مدعی‌اند که این چای می‌تواند به بهبود ظاهر و مقاومت مو کمک بکند. براساس مطلبی که در مجله‌ی بین‌المللی دارو و علوم زیستی به چاپ رسید ترکیبات ضدالتهاب بابونه می‌توانند موجب کاهش حساسیت پوست سر بشوند. ترکیبات شیمیایی موجود در بابونه می‌توانند موجب تقویت موها شوند، در درمان شوره سر مؤثر باشند و به شما مویی زیباتر و نرم‌تر هدیه کند.
۱۸. درمان بریدگی‌ها، زخم‌ها و بیماری‌های پوستی
آیا می‌دانستید در یونان، مصر و روم باستان برای درمان زخم ها و کمک به سلامت افراد از چای بابونه استفاده می‌شد؟ این امر به آن خاطر است که بابونه از گیاه بابونه‌ی آلمانی مشتق می‌شود که خواص ضدالتهابی و ضدمیکروبی دارد. همچنین این گیاه به درمان بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس و اگزما کمک می‌کند.
۱۹. اثرات ضدپیری
چای بابونه منبع فوق‌العاده‌ای از آنتی‌اکسیدان‌هاست و از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. بابونه روند ترمیم سلول‌ها و بافت‌ها را تسریع می‌کند و می‌تواند منافذ پوست را تنگ‌تر کند و از سرعت پیرشدن پوست بکاهد.
۲۰. کاهش کبودی یا سیاهی دور چشم
بهتر است کیسه‌های چای بابونه کیسه‌ای را پس از مصرف دور نریزید. به‌جای این کار آنها را در یخچال بگذارید. سپس بسته‌های سردشده را بر روی چشم‌تان بگذارید (مخصوصا پس از ماساژ چشم) تا اطراف چشم‌تان به‌طور چشمگیری روشن و پف زیر چشم ها کم بشود.
خواص بابونه
استفاده از بابونه در قالب داروی گیاهی به دوران کهن برمی‌گردد. فهرست موارد مصرف آن هم کوتاه نبوده است؛ از تسکین تب و سردرد گرفته تا بهبود مشکلات مثانه و گوارش و دردهای قاعدگی. بابونه را درمان هر دردی می‌دانسته‌اند!
امروزه بابونه بیشتر به‌شکل خوراکی به عنوان داروی خواب آور گیاهی و برای کاهش اضطراب و مشکلات گوارشی مصرف می‌شود. برخی مطالعات هم از تأثیر آن در درمان دیابت گفته‌اند.
برخی از خاصیت‌های شناخته‌شده بابونه احتمالا محصول بیش از ۱۲۰ ترکیب شیمیایی‌ای است که در روغن و عصاره استخراج شده از گل بابونه وجود دارند. بسیاری از این ترکیبات شیمیایی از جمله کامازولن (با خاصیت ضدتورمی)، بیسابولول (روغنی با خاصیت ضدتورمی و ضدمیکروبی)، لوتئولین (با ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی، ضدتورمی و ضدسرطانی) خاصیت دارویی دارند. به دلیل تأثیر این ترکیبات یا عوامل دیگر، پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بابونه دارای خواصی است که به تسکین تورم، گرفتگی و باد روده کمک می‌کنند و در بهبود خواب و محافظت در برابر باکتریایی‌های عامل زخم‌های گوارشی مؤثرند.
۱. بهبود زخم
مصرف موضعی بابونه ممکن است سرعت بهبود زخم را افزایش دهد. بنا بر پژوهش‌ها، ترکیبات موجود در بابونه می‌تواند ویروس‌ها و باکتری‌ها را از بین ببرد و درنتیجه عفونت و تورم را کاهش دهد.
در پژوهشی با مقایسه اثر بابونه و نوعی استروئید در درمان زخم حیوانات، مشخص شد با استفاده از بابونه زخم‌ها سریع‌تر بهبود می‌یابند. در پژوهش کوچک دیگری مشخص شد بابونه تأثیر مشابهی در درمان زخم در انسان‌ها دارد. با این حال هنوز به مطالعات بیشتری نیازی است.
۲. بهبود مشکلات پوستی
بابونه اغلب برای درمان التهاب خفیف پوستی مانند آفتاب‌سوختگی، جوش و حتی تورم چشم به کار می‌رود. اما تعیین میزان اثربخشی آن در درمان این مشکلات نیاز به مطالعات بیشتر دارد. بنا بر پژوهش‌ها، استفاده موضعی بابونه تاحدودی در درمان اگزما هم مؤثر است. هرچند در پژوهش‌های مختلف بهبود مشکلات پوستی و زخم‌ها با مصرف بابونه مشاهده شده است، این موارد از نظر علمی اثبات نشده‌اند چون پژوهش زیادی درباره تأثیر مصرف بابونه در انسان‌ها انجام نشده است.
۳. تقویت بهداشت دهان و دندان
در پژوهشی مقدماتی که اثربخشی دهانشویه بابونه را بررسی می‌کرد، مشخص شد پلاک و التهاب لثه در مصرف‌کنندگان دهانشونه به‌شکل قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده است. این احتمالا به دلیل ترکیبات ضدباکتری و ضدالتهاب موجود در بابونه است.
از آنجه که بابونه بیشتر به‌شکل خوراکی و در قالب دمنوش مصرف می‌شود، بیشتر پژوهش‌ها به مطالعه اثر چای بابونه بر سلامت انسان پرداخته‌اند. در ادامه با خواص متعدد دمنوش بابونه آشنا می‌شوید.
آماده‌سازی و مصرف چای بابونه
گل بابونه برای تولید چای، عصاره، کپسول یا قرص به‌کار می‌رود. گیاه بابونه را می‌توان در قالب کرم یا پماد به‌طور موضعی روی پوست یا در قالب دهانشویه هم استفاده کرد.
برای تهیه چای بابونه:
- ۱ قاشق چای‌خوری سرپر گل بابونه را در دوسوم فنجان آب جوش بریزید.
- ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد.
- اکنون چای بابونه آماده نوشیدن است.
برای تهیه دهانشویه بابونه:
- می‌توانید چای بابونه سردشده را به‌عنوان دهانشویه مصرف یا آن را قرقره کنید. دفعات قرقره یا شستن دهان کاملا به میل خودتان است.
- همچنین می‌توانید ۱۰ تا ۱۵ قطره عصاره بابونه آلمانی را در ۱۰۰ سی‌سی آب گرم حل و در قالب دهانشونه مصرف کنید.
عوارض جانبی بابونه
- به‌طورمعمول مصرف بابونه به‌شکل خوراکی یا موضعی بی‌ضرر است، ولی بر اساس برخی گزارش‌ها، افرادی به این گیاه آلرژی داشته‌اند. معمولاً کسانی به بابونه آلرژی دارند که نسبت به گیاهان خانواده‌ی کاسنی مانند کهنه‌واش و گل داودی نیز حساسند.
- هرچند هیچ گزارشی مبنی بر خطرات جدی بابونه برای سلامتی اعلام نشده است، محصولات آرایشی حاوی بابونه ممکن است در صورت تماس مستقیم با چشم، آن را تحریک کند و موجب قرمزی و التهاب چشم‌ها شوند.
- همچنین ممکن است نوشیدن چای بابونه برای کودکان، زنان باردار یا شیرده و افراد مبتلا به بیماری های کبد یا کلیه خوب نباشد.
- گونه بابونه آلمانی ممکن است در بدن مانند استروژن عمل کند. اگر وضعیتی دارید که در اثر افزایش سطح استروژن وخیم می‌شود (مانند سرطان سینه یا تخمدان و آندومتریوز) پیش از مصرف این گونه بابونه با پزشک مشورت کنید.
- بابونه دارای کومارین، نوعی ترکیب طبیعی است، که رقیق‌کننده خون است، بنابراین نباید همراه با داروهای ضدانعقاد و رقیق‌کننده خون مانند وارفارین مصرف شود.
- به دلیل نگرانی ناشی از احتمال خون‌ریزی، از ۲ هفته پیش از اعمال جراحی نباید بابونه مصرف کنید.
و در آخر اینکه…
چای بابونه یک نوشیدنی سالم است. این چای حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمندی است که فواید زیادی دارند، ازجمله، خطر ابتلا به سرطان و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند. اگرچه تحقیقات خوب و امیدوارکننده‌ای راجع به خواص گل بابونه انجام شده ولی برای نتیجه‌گیری نهایی درباره‌ی تأثیر آن روی سلامت انسان نیاز به تحقیقات بیشتری است. بسیاری از مطالعات در این زمینه روی حیوانات و در آزمایشگاه انجام شده و درنتیجه ممکن است در مورد انسان صدق نکند. با تمام این تفاسیر نوشیدن چای بابونه ضرری ندارد و می‌توان از طعم خوش و عطر آرامش‌بخش آن لذت برد و می‌توان گفت به امتحان کردنش می‌ارزد!
