خواص انواع دمنوش های گیاهی برای سلامتی

دمنوش یا چای بابونه که با خواص آرامش‌بخش خود شناخته شده است، یک داروی خواب آور گیاهی است و به داشتن خواب راحت کمک می‌کند. در دو پژوهش، تأثیرات دمنوش بابونه بر اختلالات خواب، بررسی شده‌اند. در یکی از این پژوهش‌ها ۸۰ زن که به‌تازگی وضع‌حمل کرده بودند، برای دو هفته دمنوش بابونه نوشیدند. پس از دو هفته، کیفیت خواب تمامی آنها بهبود یافت و علائم افسردگی کمتری از خود بروز می‌دادند. (اکثر مادران مدتی بعد از وضع‌حمل، دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند.)

در یکی دیگر از این پژوهش‌ها، ۳۴ بیمار که بی‌خوابی داشتند، دوبار در روز عصاره‌ی بابونه را دریافت کردند. بهبودهای شاخصی در از خواب‌برخاستن‌های شبانه، زمان به‌خواب‌رفتن و عملکرد روزانه‌ی آنها در زمان بیداری مشاهده شد.

بابونه فقط به‌عنوان دمنوشی خواب‌آور کاربرد ندارد. این ماده خواص آنتی‌باکتریال و ضد التهاب دارد و می‌تواند از کبد محافظت کند. شواهد اولیه‌ی پژوهش‌هایی که روی موش‌ها انجام شده است، نشان می‌دهد بابونه ممکن است در درمان اسهال و درمان زخم معده مفید باشد. پژوهش دیگری به این نتیجه رسیده است که بابونه در بهبود علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS) مؤثر است. پژوهش دیگری نشان داد که بابونه باعث بهبود سطح چربی خون، سطح گلوکز خون و انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود.

هنوز به پژوهش‌های بیشتری احتیاج داریم تا این تأثیرات تأیید شوند، اما شواهد اولیه حاکی از این هستند که دمنوش بابونه فواید بسیاری برای سلامتی دارد.

خلاصه: بابونه به‌خاطرِ خواص آرامش‌بخش خود مشهور است و شواهد اولیه این ویژگی را تأیید می‌کنند. این دارو به بهبود سندرم پیش از قاعدگی، سطح چربی، قند خون و انسولین کمک می‌کند.

۲. دمنوش نعناع

دمنوش نعناع یکی از محبوب‌ترین دمنوش‌ ها در سراسر جهان است. این دمنوش بیشتر به سبب اثرش بر سلامت دستگاه گوارش محبوبیت دارد، اما خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدسرطانی، ضدباکتریایی و ضدویروسی هم دارد.

بیشتر این اثرات در انسان‌ها مطالعه نشده است، بنابراین فواید آن برای سلامتی اثبات نشده است. بااین‌حال، چندین بررسی اثرات مفید نعناع بر سلامتی دستگاه گوارش را تأیید کرد‌ه‌اند.

چندین بررسی نشان دادند که روغن نعناع، در ترکیب با دیگر گیاهان، می‌تواند در درمان حالت تهوع، سوءهاضمه و دردهای شکمی مؤثر باشد. شواهدی هم وجود دارند که نشان داده‌اند روغن نعناع می‌تواند اسپاسم‌های روده، مری و کولون را رفع کند و در درمان علائم سندرم روده تحریک پذیر مؤثر باشد. بنابراین وقتی ناراحتی‌های گوارشی، اسپاسم های عضلانی، حالت تهوع یا سوءهاضمه را تجربه می‌کنید، دمنوش نعناع درمانی طبیعی و عالی برای شما محسوب می‌شود.

خلاصه: دمنوش نعناع به‌صورت سنتی برای درمان ناراحتی‌های گوارشی به‌کار می‌رود. مطالعات نشان داده‌اند که روغن نعناع می‌تواند به کاهش معده درد، حالت تهوع و اسپاسم کمک کند.

۳. دمنوش زنجبیل

دمنوش زنجبیل تند، طعم‌دار و حاوی آنتی اکسیدان های طبیعی و ضدبیماری است. دمنوش زنجبیل به مبارزه با التهاب کمک می‌کند (زنجبیل یکی از خوراکی های ضد التهاب است) و در تقویت سیستم ایمنی بدن تأثیرگذار است، اما بیشتر به سبب تأثیرش بر کاهش حالت تهوع شناخته شده است. مطالعات نشان داده‌اند که زنجبیل بر کاهش حالت تهوع، به‌خصوص در دوران اولیه‌ی بارداری مؤثر است (حالت تهوع صبحگاهی یکی از علائم بارداری است و در هفته‌های ابتدایی بارداری مشاهده می‌شود)، اما می‌تواند حالت تهوعِ ناشی از درمان سرطان و حرکت وسایل نقلیه را هم کاهش بدهد.

شواهد نشان داده‌اند که زنجبیل می‌تواند از زخم معده پیشگیری کند و سوءهاضمه یا یبوست را بهبود بدهد. زنجبیل «دیسمِنوره» یا دردهای دوره‌ی قاعدگی را هم تسکین می‌دهد. دو پژوهش نشان داده‌اند که زنجبیل به‌اندازه‌ی داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن در کاهش دردهای دوره‌ی قاعدگی مؤثر است. برخی پژوهش‌ها نشان دادند که زنجبیل برای افراد مبتلا به دیابت مفید است؛ البته نتایج این پژوهش‌ها به‌طور کامل ثابت نشده است. همچنین این پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مکمل های غذایی زنجبیل به کنترل قند خون و کنترل چربی خون کمک می‌کند.

خلاصه: زنجبیل به‌عنوان درمانی برای حالت تهوع شناخته شده است و پژوهش‌ها اثر زنجبیل بر حالت تهوع را ثابت کرده‌اند. چند پژوهش نشان داده‌اند که زنجبیل به کاهش دردهای دوره‌ی قاعدگی کمک می‌کند و می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت مفید باشد.

۴. دمنوش چای ترش

چای ترش از گل‌های رنگارنگ گیاه هیبیسکوس (hibiscus) به‌دست می‌آید و رنگ و طعم خاصی دارد. رنگ این گل‌ها قرمز و صورتی و طعم‌شان ترش است. می‌توانید دمنوش چای ترش را داغ یا سرد میل کنید. چای ترش برای سلامتی هم فوایدی دارد. به‌عنوان مثال، چای ترش خواص ضدویروسی دارد و مطالعات نشان داده‌اند که عصاره‌ی آن برای مبارزه با گونه‌های مختلف آنفولانزای مرغی بسیار مؤثر است. اما تاکنون اثبات نشده است که نوشیدن دمنوش چای ترش بتواند در مبارزه با ویروس‌هایی مانند آنفولانزا به افراد کمک کند.

برخی از پژوهش‌ها اثر چای ترش بر سطوح بالای چربی خون را بررسی کرده‌اند. محققان در تعدادی از این پژوهش‌ها دریافتند که چای ترش بر سطح چربی خون مؤثر است، اما یکی از پژوهش‌های گسترده‌تر نشان داد که چای ترش هیچ اثر شاخصی بر سطح چربی خون ندارد.

نشان داده شده است که دمنوش چای ترش، اثر مثبتی بر کنترل فشار خون بالا دارد. در حقیقت بسیاری از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که چای ترش یکی از خوراکی های کاهش دهنده فشار خون است، اما تعداد زیادی از این پژوهش‌ها کیفیت چندانی نداشته‌اند.

در پژوهش دیگری مصرف عصاره‌ی چای ترش به‌مدت ۶ هفته، «استرس اکسیداتیو» بازیکنان فوتبال مرد را به‌نحو شاخصی کاهش داده بود. (استرس اکسیداتیو به معنی غلبه‌ی رادیکال‌های آزاد بر دفاع آنتی‌اکسیدانی بدن است.)

توجه داشته باشید که در صورت مصرف هیدروکلروتیازید (یکی از داروهای ادرارآور)، از مصرف چای ترش اجتناب کنید چراکه این دو با هم تداخل دارند. چای ترش مدت زمان اثر آسپرین را هم کوتاه می‌کند بنابراین بهتر است که آنها را با فاصله‌ی زمانی ۳ تا ۴ ساعت مصرف کنید.

خلاصه: دمنوش چای ترش می‌تواند در کاهش فشار خون بالا مؤثر باشد و استرس اکسیداتیو را بهبود ببخشد. بااین‌حال، دمنوش چای ترش نباید همزمان با هیدروکلروتیازید یا آسپرین مصرف شود.

۵. دمنوش سرخارگل (اکیناسه)

دمنوش سرخارگل یا اکیناسه یکی از محبوب‌ترین دمنوش‌ ها برای پیشگیری و کاهش طول دوره‌ی سرماخوردگی است. شواهد نشان داده‌اند که مصرف سرخارگل یا اکیناسه، سیستم ایمنی بدن را تقویت و به مبارزه‌ی بهتر بدن با ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک می‌کند. پژوهش‌های بسیاری نشان داده‌اند دمنوش سرخارگل (اکیناسه) طول مدت سرماخوردگی را کم می‌کند، از شدت علائم آن می‌کاهد و حتی از آن پیشگیری می‌کند.

البته نتایجِ به‌دست‌آمده از پژوهش‌ها متناقض هستند و بسیاری از آزمایش‌ها به‌خوبی طراحی نشده‌ بودند، به همین دلیل با اطمینان نمی‌توان گفت که آیا این نتایج مثبت به‌خاطر مصرف اکیناسه هستند و مصرف اکیناسه در بهبود سرماخوردگی مؤثر است یا اینکه نتایج تصادفی رخ داده‌اند. اما درنهایت، نوشیدن این دمنوش گرم می‌تواند در تسکین گلودرد مؤثر باشد و راه بینی‌تان را باز کند.

خلاصه: دمنوش سرخارگل یا اکیناسه برای جلوگیری یا کاهش طول دوره‌ی سرماخوردگی مصرف می‌شود. چندین پژوهش اثر مثبت آن را بر سرماخوردگی تأیید کرده‌اند اما شواهد آنها متناقض است.

۶. دمنوش رویبوس

رویبوس گیاهی است از آفریقای جنوبی که از برگ‌های گیاه رویبوس یا بوته‌ی قرمز به‌دست می‌آید. مردم آفریقای جنوبی از زمان‌های قدیم از این گیاه برای مصارف دارویی استفاده کرده‌اند، اما تاکنون پژوهش‌های علمی اندکی روی این گیاه انجام شده است.

چند مطالعه روی موارد حیوانی و انسانی انجام شده است، اما این پژوهش‌ها نتوانسته‌اند تأثیر این گیاه بر آلرژی یا سنگ کلیه را اثبات کنند. بااین‌حال، یکی از این پژوهش‌ها نشان داده است که دمنوش رویبوس می‌تواند بر سلامت استخوان ها تأثیر داشته باشد. یکی دیگر از این پژوهش‌ها نشان داده است که دمنوش رویبوس در کنار چای سبز و چای سیاه می‌تواند سلول‌های درگیر در رشد و تراکم استخوان‌ها را تحریک کند. همین پژوهش دریافت که این دمنوش‌ ها، نشانگان التهاب و مسمومیت سلولی را کاهش داده‌اند. پژوهشگران پیشنهاد داده‌اند که احتمالا به همین دلیل نوشیدن دمنوش رویبوس با تراکم استخوانی بالاتر مرتبط است.

علاوه بر این، شواهد اولیه نشان داده‌اند که دمنوش رویبوس به پیشگیری از بیماری های قلبی کمک می‌کند. یکی از پژوهش‌ها نشان داد که دمنوش رویبوس مانند داروهای معمول فشار خون، آنزیم مسئول تصلب رگ‌های خونی را مهار می‌کند. پژوهش دیگری نشان داد که نوشیدن روزانه ۶ فنجان دمنوش رویبوس به‌مدت ۶ هفته، در کاهش کلسترول بد خون (LDL) مؤثر است و سطح کلسترول خوب (HDL) را افزایش می‌دهد. برای تأیید این اثرات و کشف فواید بیشتر این گیاه به پژوهش‌های بیشتری نیاز است. بااین‌حال، شواهد اولیه امیدبخش هستند.

خلاصه: دانشمندان مدت کمی است که خواص دمنوش رویبوس یا ختمی چینی را بررسی می‌کنند. شواهد اولیه نشان می‌دهند که دمنوش رویبوس به بهبود سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند و ریسک بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد، اما برای تأیید این موارد به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

۷. دمنوش مریم‌گلی

دمنوش مریم‌گلی به‌خاطرِ خواص دارویی خود شناخته شده است. پژوهش‌های علمی برخی از خواص دارویی این گیاه مخصوصا خواص مربوط به سلامت مغز را تأیید کرده‌اند.

تعدادی از آزمایش‌هایی که روی انسان‌ها و حیوانات انجام شده است، نشان داده‌اند که مریم‌گلی برای بهبود عملکرد شناختی و مبارزه با پلاک‌های مربوط به بیماری آلزایمر مفید است. در حقیقت، در دو پژوهش از قطره‌های خوراکی مریم‌گلی و روغن آن استفاده و بهبودهایی در عملکرد شناختی مبتلایان به بیماری آلزایمر مشاهده شد، اما این پژوهش‌ها محدودیت‌هایی داشتند.

مریم‌گلی مزایای زیادی برای عملکرد شناختی بزرگسالان سالم نیز دارد. تعدادی از پژوهش‌ها دریافتند که خلق‌و‌خو، عملکرد ذهنی و حافظه‌ی بزرگسالان پس از دریافت چندین نوع عصاره‌ی مریم‌گلی بهبود پیدا می‌کند. علاوه بر این، یک مطالعه‌ی کوچک انسانی دریافت که دمنوش مریم‌گلی سطح چربی خون را بهبود می‌بخشد. مطالعه‌ی دیگری که در موش‌ها انجام شد، نشان داد که دمنوش مریم‌گلی برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ مفید است.

به نظر می‌رسد که دمنوش مریم‌گلی انتخاب سالمی است. دمنوش مریم‌گلی برای سلامت عملکرد شناختی مغز و سلامت قلب و روده‌ی بزرگ مفید است. برای تأیید این خواص و کشف خواص بیشتر، به پژوهش‌های بیشتری نیاز است.

خلاصه: چندین پژوهش دریافته‌اند که مریم‌گلی عملکرد شناختی و حافظه را بهبود می‌بخشد. دمنوش مریم‌گلی برای سلامت قلب و روده‌ی بزرگ مفید است.

۸. دمنوش بادرنجبویه

دمنوش بادرنجبویه طعم ملایم و لیمومانندی دارد. خواص دمنوش بادرنجبویه برای سلامتی مورد بررسی قرار گرفته است. در مطالعه‌ای کوچک، ۲۸ نفر به‌مدت ۶ هفته دمنوش بادرنجبویه نوشیدند. پس از ۶ هفته، قابلیت ارتجاعی رگ‌های خونی این افراد افزایش پیدا کرده بود. سفتی رگ‌های خونی عامل خطرناکی برای بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و زوال عقل محسوب می‌شود. در همین پژوهش، افرادی که دمنوش بادرنجبویه می‌نوشیدند، الاستیسیته‌ی پوست‌شان بهبود یافت. الاستیسیته‌ی پوست با افزایش سن کاهش می‌یابد. بااین‌حال، این پژوهش کیفیت چندانی نداشت.

در پژوهش کوچک دیگری، کارمندان بخش رادیولوژی مورد مطالعه قرار گرفتند. در این پژوهش مشخص شد که نوشیدن روزانه دو فنجان دمنوش بادرنجبویه به‌مدت یک ماه، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان طبیعی بدن را افزایش می‌دهد که این امر از آسیب اکسیدی به سلول‌های بدن و DNA جلوگیری می‌کند. درنتیجه شرکت‌کنندگان در این پژوهش، نشانه‌های بهبود آسیب‌های واردشده به لیپید و DNA را نشان دادند.

شواهد اولیه نشان داده‌اند که بادرنجبویه می‌تواند سطح بالای چربی خون را بهبود بدهد. تعداد دیگری از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بادرنجبویه بر بهبود خلق‌وخو و عملکرد ذهنی مؤثر است.

دو پژوهش دیگر با حضور ۲۰ داوطلب، اثر مصرف دُزهای مختلفی از عصاره‌ی بادرنجبویه را بررسی کردند. آنها بهبود آرامش و بهبود حافظه در داوطلبان را گزارش کردند.

پژوهش کوچک دیگری دریافت که دمنوش بادرنجبویه منجر به کاهش استرس می‌شود و مهارت‌های پردازشی ریاضی را بهبود می‌دهد. درنهایت، در پژوهش دیگری مشخص شد که بادرنجبویه ضربان قلب و اضطراب را کاهش می‌دهد.

بادرنجبویه خواص زیادی برای سلامتی دارد و برای پیوستن به سبد گیاهان دارویی‌تان، گزینه‌ی مناسبی است.

خلاصه: شواهد اولیه نشان داده‌اند که دمنوش بادرنجبویه، سطح آنتی‌اکسیدان‌های بدن و سلامت پوست و قلب را بهبود می‌دهد و حتی در از بین بردن اضطراب هم مفید است.

۹. دمنوش رُزهیپ (RoseHip)

رُزهیپ میوه‌ی گل رُز است. این دمنوش ویتامین سی زیاد و مواد گیاهی مؤثری دارد. این ترکیبات گیاهی در کنار چربی‌های خاصی که در رزهیپ یافت شده‌اند، خواص ضدالتهابی دارند.

چندین پژوهش، اثر پودر رزهیپ بر کاهش التهابات رماتیسم مفصلی و استئو آرتریت را بررسی کرده‌اند (استئو آرتریت یکی از انواع آرتریت است که منجر به درد زانو می‌شود). بسیاری از این پژوهش‌ها دریافتند که رزهیپ در کاهش التهاب‌ها و علائم مرتبط با آن (مانند درد) مؤثر است.

رزهیپ برای کاهش وزن هم مؤثر است. در پژوهشی ۱۲ هفته‌ای که ۳۲ نفر دارای اضافه‌وزن در آن داوطلب شده بودند، مشخص شد مصرف عصاره‌ی رزهیپ به کاهش چربی های شکمی و کاهش شاخص توده‌ی بدنی منجر می‌شود.

خواص ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدانی رزهیپ به مبارزه با پیری پوست هم کمک می‌کند. یکی از مطالعات اولیه نشان داد که مصرف پودر رزهیپ برای ۸ هفته، در کاهش عمق چروک های اطراف چشم مؤثر بوده و رطوبت و الاستیسیته‌ی چهره را افزایش داده است.

این خواص می‌توانند بهبودهای دیگری هم در سلامت فرد ایجاد کنند. پژوهش‌های بیشتری برای تأیید این خواص و بررسی خواص جدیدتر مورد نیاز خواهد بود.

خلاصه: رزهیپ ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌های زیادی دارد. خواص ضدالتهاب آن می‌تواند التهاب و درد ناشی از آرتریت را کاهش بدهد. پژوهش‌ها نشان داده‌‌اند که رزهیپ برای مبارزه با پیری و آب کردن چربی های شکم هم مفید است.

۱۰. دمنوش گل ساعتی

برای تهیه‌ی دمنوش گل ساعتی، از برگ‌ها، ساقه‌ها و گل‌های این گیاه استفاده می‌شود. دمنوش گل ساعتی به‌صورت سنتی برای از بین بردن اضطراب و کمک به خواب بهتر استفاده می‌شود. پژوهش‌هایی برای تأیید این خواص آغاز شده است. برای مثال، در یکی از این پژوهش‌ها مشخص شد که نوشیدن دمنوش گل ساعتی به‌مدت یک هفته، کیفیت خواب را به‌طور قابل توجهی بهبود می‌دهد.

دو مطالعه‌ که بر روی انسان‌ها انجام شدند، نشان دادند گل ساعتی در کاهش اضطراب مؤثر است. در حقیقت یکی از این پژوهش‌ها نشان داد گل ساعتی به‌اندازه‌ی داروهای کاهش اضطراب مؤثر است.

در پژوهش دیگری مشخص شد گل ساعتی در کنار داروی کلونیدین (دارویی که برای سم‌زدایی مواد مخدر استفاده می‌شود)، علائم روانی ترک اعتیاد مانند اضطراب، تحریک‌پذیری و پریشانی را کاهش می‌دهد. دمنوش گل ساعتی برای کاهش اضطراب و آرام‌بخشی، انتخاب مناسبی است.

خلاصه: پژوهش‌ها دریافته‌اند که دمنوش گل ساعتی به بهبود خواب و کاهش اضطراب کمک می‌کند.

چرا از دمنوش های گیاهی استفاده کنیم؟

دمنوش های گیاهی طعم‌ها و عطرهای بسیار متفاوتی دارند و فاقد شکر و کالری اضافه هستند. بسیاری از دمنوش های گیاهی اثرات مفیدی برای سلامتی دارند و علم مدرن هم برخی از کاربردهای سنتی آنها را تأیید کرده است. اگر از دمنوش‌ ها لذت می‌برید یا تاکنون آنها را امتحان نکرده‌اید، این ده مورد را امتحان کنید.