آدم‌ها نزدیک سال نو به دو دسته تقسیم می‌شوند: دوست‌داران خانه تکانی و فراری‌ها از آن. چه از این کار خوشتان بیاید و چه نه، باید برای تمیزکاری و نظافت آشپزخانه آستین‌ها را بالا بزنید! در این مقاله برایتان از ریز و درشت خانه تکانی آشپزخانه می‌گوییم؛ پس در هرکدام از دو دسته که قرار بگیرید، با خواندن این متن، کارتان راحت می‌شود و به دردسر نخواهید افتاد.
فهرست مواد و وسایل لازم برای تمیزکاری آشپزخانه
اگر ندانید که قرار است که از کجا کار خانه تکانی را شروع کنید و در چه نقطه‌ای آن را به پایان ببرید، کمی گیج و سردرگم خواهید شد. ممکن است که با شروع از جای اشتباه، انرژی و شوقتان را برای خانه تکانی از دست بدهید؛ پس باید دقیق باشید. از سوی دیگر، اگر تمیزکاری را از نقطه‌ای اشتباه شروع کنید، امکان دارد که تا به پایان‌رسیدن کار، دوباره‌کاری‌های فراوانی پیش بیاید. پس داشتن برنامه و فهرست از واجب هم واجب‌تر است.
قبل از اینکه به سراغ تهیه فهرست برویم و بگوییم که بهتر است از کدام نقطه، کار را شروع کنید از وسایل و مواد لازم برای خانه تکانی آشپزخانه می‌گوییم. آماده‌اید؟
وسایل لازم
- کیسه‌های زباله برای جمع‌آوری زباله‌ها و وسایل دورریختنی؛
- سطل زباله مناسب برای جمع‌آوری زباله‌ها و وسایل دورریختنی؛
- دستمال گردگیری متصل به چوب یا دسته‌ای بلند؛
- چهارپایه یا نردبان؛
- پارچه‌های گردگیری از جنس میکروفایبر؛
- دستکش پلاستیکی؛
- جاروی برقی و دستی.
مواد لازم
- جوش شیرین؛
- تمیزکننده چندکاره؛
- پاک‌کننده برای شست‌وشوی کف آشپزخانه؛
- شیشه‌شوی؛
- گازپاک‌کن.
خانه تکانی آشپزخانه؛ گام به گام
حالا که مواد اولیه و وسایل لازم برای تمیزکاری را آماده کرده‌اید، باید به سراغ تنظیم فهرست کارها بروید. در ادامه، به ترتیب زیر، از تمیزکردن بخش‌های مختلف آشپزخانه خواهید خواند:
- آماده‌شدن؛
- کشوی کابینت‌ها؛
- کابینت‌ها؛
- پنتری یا قفسه نگهداری مواد مصرفی؛
- پیشخان‌ها؛
- اجاق و فر؛
- یخچال و فریزر؛
- سینک و ماشین ظرف‌شویی؛
- کف زمین؛
- بخش‌های دیگر.
گام ۱: آماده‌شدن
آماده‌شده برای خانه تکانی آشپزخانه مهم است. نمی‌توانید بی‌گدار به آب بزنید.
ببینید که برای آمادگی چه باید کرد:
- اگر اهل گوش‌دادن به موسیقی در هنگام کار هستید، آهنگ موردعلاقه‌تان را پخش کنید. اگر شاد و انرژی‌زا باشد که بهتر هم خواهد بود.
- لوازم و موادی را که گفته شد، آماده کنید و جلوی دست بیاورید.
- اگر داخل سینک پر از ظرف است، باید حتما آنها را بشویید و خشک کنید. سینک را خالی کنید چون مدام با آن کار خواهید داشت.
- در صورت داشتن ماشین ظرف‌شویی، آن را هم خالی کنید.
- اگر آشپزخانه حالت نامرتب دارد، همه‌چیز را سرجای خود قرار بدهید و بی‌نظمی محیط را کم کنید.
- دستمال‌ها، حوله‌ها، پیش‌بند و هرچیز پارچه‌ای را برای شستن کنار بگذارید.
- کیسه زباله‌ای بزرگ برای دورریختنی‌ها جلوی دست بگذارید.
- کیسه‌ای برای کنارگذاشتنی‌ها بیاورید. منظور وسایلی است که دیگر استفاده نخواهید کرد و شاید هم قصد بخشیدن آنها را به دیگران دارید.
- با جاروی بلند سقف را پاک کنید و تارهای عنکبوت گوشه دیوارها را بگیرید و تمیز کنید.
- بالای کابینت‌ها و قفسه‌ها را پاک و گردگیری کنید.
- اگر زباله‌ای از قبل در آشپزخانه است هم آن را بیرون ببرید.
گام ۲: کشوی کابینت‌ها
حالا در گام دوم خانه تکانی آشپزخانه به سراغ کشوی کابینت‌ها می‌رویم. تمیزکاری را در دو جبهه دنبال می‌کنیم (زیاد از حد استراتژیک شدیم، نه؟!).
ابتدا تمیزکاری و بعد سروسامان‌دادن و ایجاد نظم:
تمیزکردن
- لوازم و ظرف‌های مختلف کشوها را خالی کنید.
- با یک دستمال خشک یا مرطوب، داخل کشوها را پاک کنید.
- بیرون کشوها هم نیاز به تمیزکاری دارد.
- وسایل و ظرف‌هایی را که دیگر نمی‌خواهید، کنار بگذارید.
- در صورت نیاز، وسایل مختلف داخل کشوها را بشویید و پاک کنید.
مرتب‌کردن
وسایل و لوازم موجود در کابینت‌ها را دوباره مرتب و با نظم در جای خود بچینید. باز هم تأکید می‌کنیم که اگر به چیزی نیاز ندارید، آن را کنار بگذارید یا به دیگران ببخشید.
گام ۳: کابینت‌ها
برای تمیزکاری کابینت‌ها هم از الگویی مشابه کشوی آنها استفاده می‌کنیم:
تمیزکردن
- تمام وسایل موجود در کابینت‌ها را بیرون بیاورید.
- دورریختنی‌ها و کنارگذاشتنی‌ها را مشخص کنید.
- کابینت‌ها را از داخل و بیرون تمیز کنید: شیشه کابینت‌ها، در و دستگیره‌ها.
- لوازم و ظرف‌های درون کابینت را پاک کنید و بشویید.
- وسایل را منظم دوباره داخل کابینت قرار بدهید.
مرتب‌کردن
استفاده از ارگانایزرها یا همان وسایل نظم‌دهنده برای قراردادن ظروف و وسایل مختلف در کابینت‌ها به فضای داخل آنها نظم خاصی می‌دهند. پس به خرید و استفاده از آنها هم فکر کنید.
۴. پنتری یا قفسه نگهداری مواد مصرفی
پنتری همان بخشی از آشپزخانه است که کمد یا قفسه‌هایی پر از مواد مصرفی غذایی دارد؛ مثلا جایی که روغن‌ها، برنج، پیاز و… را می‌گذارید یا همان جایی که شیشه‌ها و بطری‌هایی پر از ترشی، نخود و لوبیا و… قرار دارد.
تمیزکردن
- تمام وسایل موجود در قفسه‌ها و کمدها را بیرون بیاورید.
- مواد غذایی مانده و کهنه را بیرون بیاورید و دور بریزید.
- اگر ماده‌ای برایتان زیاد است و آن را مصرف نکرده و نخواهید کرد، به بخشیدنش به کس دیگری فکر کنید.
- بسته‌های مواد غذایی باز را به ظرف‌ها و بطری‌های مناسب انتقال بدهید؛ مثلا شکر را با بسته‌بندی کارخانه‌ای داخل قفسه و کمد نگذارید؛ آن را به داخل شیشه و ظرفی مخصوص منتقل کنید.
- داخل قفسه و کمدها را تمیز کنید.
- بیرون و درون قفسه و کمدها را تمیز کنید.
مرتب‌کردن
بعد از تمیزکاری ظروف و کمدها، همه‌چیز را با نظم و ترتیب دوباره در جای خود قرار بدهید. اگر هم به‌دنبال تنوع هستید، با درنظرگرفتن بهینه‌سازی فضا و مکان، همه‌چیز را با شکل‌وشمایلی تازه بچینید.
بهتر است مواد غذایی مشابه در کنار یکدیگر قرار بگیرند؛ مثلا تنقلات را کنار هم بگذارید، نبات و قند در کنار هم باشند و… . اگر هم کم‌وکسری وجود دارد، فهرستی برای خرید تهیه کنید.
۵. پیشخان‌ها
حالا نوبت پیشخان‌های آشپزخانه می‌رسد. وسایل روی پیشخان یا کانتر را بردارید تا کار خانه تکانی آشپزخانه در این بخش ساده شود و بعد:
تمیزکردن
- وسایلی را که به‌ندرت استفاده می‌شوند و بیهوده روی پیشخان جای خوش کرده‌اند، جمع کنید و کنار بگذارید.
- هر وسیله‌ای که روی پیشخان است هم نیاز به تمیزکاری دارد، مثل مایکروویو و قهوه‌ساز. سینی‌های درون این وسایل را خارج کنید و کاملا تمیز بشویید.
- وسایل تزیینی و دکوری را هم بشویید یا گردگیری کنید.
- سطح پیشخان را با مواد شوینده مناسب پاک و ضدعفونی کنید. می‌توانید جوش‌شیرین و آب را مخلوط کنید و به عنوان لایه‌بردار جرم‌ها از آن کمک بگیرید.
مرتب‌کردن
اگر از بعضی وسایل و اشیای موجود روی پیشخان زیاد استفاده نمی‌کنید، بهتر است که آنها را بردارید و داخل کمدها و کابینت‌ها بگذارید. هرچه فضا بازتر باشد، آشپزخانه مرتب‌تر به نظر خواهد رسید.
گام ۶: اجاق و فر
خانه تکانی آشپزخانه یعنی تمام نقاط درون و بیرون بخش‌های مختلف را تمیز کنید. گاهی داخل فر و اجاق گاز پر از جرم و کثیفی می‌شود. برای حفظ سلامت و بهداشت حتما باید به‌سراغ تمیزکاری اساسی این بخش‌ها بروید.
تمیزکردن
- درون و بیرون درِ فر و اجاق گاز را تمیز کنید.
- بعضی از فرها تنظیماتی برای پاک‌سازی خودکار دارند. اگر این‌طور است، حتما فرتان را در این حالت تنظیم کنید.
- دستگیره‌ها و بخش‌های مختلف فر و اجاق گاز را با شوینده‌های مناسب، تمیز و ضدعفونی کنید.
- به پاک‌کردن و تمیزی هود هم دقت داشته باشید و بنا به شکل و ساختار آن، تمیزکاری‌اش را فراموش نکنید.
مرتب‌کردن
این بخش دیگر مرتب‌کردن زیادی نمی‌خواهد. سینی‌ها و وسایل موجود در فر و اجاق را که تمیز کردید، آنها را سر جای قبلی‌شان برگردانید. استفاده از شوینده‌ها و پاک‌کننده‌های مناسب برای رفع آلودگی‌ها، جرم‌ها و بوی نامطبوع غذاهای مانده و چسبیده به قطعات و بخش‌های مختلف فر را فراموش نکنید.
۷. یخچال و فریزر
یخچال و فریزر هم بخش‌های مهمی در خانه تکانی آشپزخانه هستند. مراحل زیر را برای پاک‌سازی‌شان در نظر بگیرید:
تمیزکردن
- تمام مواد غذایی را از یخچال خارج کنید. موادی را که تاریخشان تمام شده، از یخچال خارج کنید و دور بریزید.
- سینی‌های یخچال و بخش‌های مختلف آن را پاک کنید و در صورت امکان بشویید.
- به‌سراغ بخش‌های مختلف یخچال مانند سینی‌های یخچال بروید و آنها را هم خوب تمیز کنید.
- مواد را دوباره بچینید.
- روی در و بالای یخچال را هم تمیز کنید.
- تمیزکردن پشت یخچال را به خاطر داشته باشید. گاهی با جاروبرقی امکان تمیزکاری خاک و غبار لوله‌های پشت یخچال وجود دارد.
مرتب‌کردن
در قراردادن مواد غذایی مختلف در یخچال سلیقه به خرج بدهید. علاوه بر اینکه می‌توانید از ظروف بسته‌بندی و ارگانایزرها برای ترتیب و نظم فضای یخچال کمک بگیرید، به گذاشتن ماده مناسب در جای مناسب در هر بخش یخچال هم دقت داشته باشید. بعضی مواد باید در طبقات بالایی قرار بگیرند و برخی در طبقات پایینی.
۸. سینک ظرف‌شویی و ماشین ظرف‌شویی
ظرف‌شویی را در بخش‌های آخر کار خانه تکانی آشپزخانه می‌گذاریم؛ یعنی زمانی که تقریبا همه موارد را تمیز و پاک کرده‌ایم. چرا؟ چون در طول پاک و تمیزکردن بخش‌های دیگر، مدام نیاز به استفاده از ظرف‌شویی پیش می‌آید؛ پس اگر تمیزکاری ظرف‌شویی را همان ابتدا انجام بدهیم، بارها و بارها مجبور به تمیزکردن آن خواهیم شد.
تمیزکردن
- لوله‌های زیر سینک را بررسی کنید و ببینید که نیاز به پاک‌سازی دارند یا خیر.
- سینک و شیرآلات را با مواد مناسب به‌خوبی تمیز کنید و برق بیندازید.
- سینک را با آب جوش و ماده تمیزکننده مانند مایع ظرف‌شویی یا صابون پر کنید تا تمیز و پاک شود.
- آب‌چکان را هم پاک و تمیز کنید.
- ماشین ظرف‌شویی را هم خالی و بخش‌های مختلف آن را تمیز کنید.
- ماشین‌های ظرف‌شویی گزینه تمیزکردن خودکار دارند، آن را روی دور ضدعفونی با آب داغ قرار بدهید.
مرتب‌کردن
برای اینکه اطراف سینک مرتب باشد، جایی مناسب برای آب‌چکان قاشق‌ها، مایع ظرف‌شویی، ابرها و اسفنج‌ها تهیه کنید. هرچه نظم این بخش بیشتر باشد، کارتان در شست‌وشوهای آشپزخانه راحت‌تر خواهد شد.
۹. کف زمین
تمیزکردن کف زمین در آشپزخانه به این بستگی دارد که پوشش آن چیست. اگر فرش و موکت دارید که حتما باید آنها را از زمین جدا کنید و بشویید. کشیدن جاروبرقی هم ایده خوبی خواهد بود؛ اما اگر کف‌پوش‌های قابل شست‌وشو دارید:
تمیزکردن
- کف زمین را با سطلی شامل مواد ضدعفونی و تمیزکاری مناسب و آب گرم بشویید.
- زیر یخچال و وسایل بزرگ موجود در آشپزخانه هم باید شسته شود.
۱۰. بخش‌های دیگر
- صندلی و میز، جزیره (همان میزهای کابینت‌مانندی که در وسط یا کنار پیشخان آشپزخانه قرار می‌گیرند، مثل تصویر بالا) و هر وسیله دیگری نظیر آنها را هم پاک و تمیز کنید.
- شستن و تمیزکاری پنجره‌های آشپزخانه را هم فراموش نکنید. اگر پاک‌کردن برای آنها کافی است که هیچ؛ اما اگر بسیار کثیف‌اند، احتمالا نیاز به آوردن شیلنگ و شستن آنها از بیرون یا درون وجود دارد. در این صورت، کار شستن شیشه‌ها باید به مرحله نخست کار انتقال پیدا کند. برای پاک‌کردن شیشه‌ها از شیشه‌شوی و دستمال میکروفایبر کمک بگیرید.
- از پاک‌سازی لوستر و چراغ آشپزخانه و پریزها غافل نشوید. با دست خیس به سیم‌ها و پریزها دست نزنید که خطرناک است. وسایل برقی را در هنگام تمیزکاری خاموش کنید و از برق بکشید.
در آخر
احتمالا دیگر ایده‌ای منظم برای خانه تکانی آشپزخانه پیدا کرده‌اید. این‌طور نیست؟ شما هم ترفند و روشی برای آسان‌شدن نظافت آشپزخانه سراغ دارید؟ با ما در میان می‌گذارید؟
