در این مقاله بهبررسی نکات و حقایق جالب فیلم Shutter Island یکی از بهترین فیلمهای دهه گذشته به کارگردانی مارتین اسکورسیزی و با نقشآفرینی لئوناردو دیکاپریو خواهیم پرداخت. با میدونی همراه باشید.
یک بار دیگر همکاری میان مارتین اسکورسیزی و لئوناردو دیکاپریو به یک فیلم ماندگار تبدیل شد. فیلم Shutter Island که بدون شک یکی از غیرقابل پیشبینیترین فیلمهای تاریخ سینما بهشمار میرود داستان شخصیتی را بهتصویر میکشد که ناگهان در پایان فیلم همه بینندگان این فیلم را شوکه میکند. جزیره شاتر از آن دسته فیلمهایی است که برای متوجه شدن تمام جزییات ریز و درشت آن باید بیش از یک بار آن را تماشا کنیم. حضور بازیگران برجستهای مانند مارک روفالو، بن کینگزلی و مایکل ویلیامز درکنار بازیگر نقش اصلی فیلم یعنی لئوناردو دیکاپریو جذابیتهای این اثر را افزایش میدهد.
Shutter Island یک تریلر روانشناختی تلقی میشود که شما را در هنگام تماشای آن پای نمایشگر میخکوب خواهد کرد. این فیلم از روی یک رمان با همین نام اثر دنیس لهان که در سال ۲۰۰۳ منتشر شد، اقتباس شده است. فروش ۳۰۰ میلیون دلاری این فیلم باتوجهبه بودجه ۸۰ میلیون دلاری آن یک موفقیت دیگر را برای مارتین اسکورسیزی، یکی از بهترین کارگردانهای تاریخ سینما رقم زد. بههمیندلیل تصمیم گرفتیم در این مقاله نگاهی کنیم به نکات و حقایق جالب فیلم جزیره شاتر؛ حقایقی که شاید از آنها اطلاعی نداشته باشید.
«توجه: این مقاله قسمتهای مهمی از پایان بندی فیلم Shutter Island را برای شما اسپویل خواهد کرد»
۱- استفاده از Shutter Island بهعنوان طعمه
از دست ندهید
- تحلیل و موشکافی داستان فیلم Shutter Island
- حقایق جالب فیلم The Wolf of Wall Street
درحالحاضر حتی نمیتوانیم تجسم کنیم که لئوناردو دیکاپریو و مارتین اسکورسیزی با یکدیگر همکاری کنند و آن همکاری خوب از آب درنیاید. بااینحال این طرز فکر قبل از سال ۲۰۱۰ وجود داشته و این دو تا آن زمان تنها یک همکاری موفق در کارنامه خود داشتند. دیکاپریو و اسکورسیزی قبل از ساخت جزیره شاتر داستان آن و داستان فیلم The Wolf of Wall Street را در میدانستند و قصد داشتند ابتدا گرگ وال استریت را تهیه و بعد از آن جزیره شاتر را بسازند.
پس از همکاری این دو در ساخت فیلم The Departed استودیوهای فیلمسازی باور داشتند همکاری بعدی آنها نیز موفقیتآمیز خواهد بود ولی تمایلی به پرداخت بودجههای سنگین در آنها دیده نمیشد. اسکورسیزی برای ساخت گرگ وال استریت به حداقل ۱۰۰ میلیون دلار بودجه نیاز داشت که استودیوها از آن پرهیز میکردند و اعتقاد داشتند بهتصویر کشیدن زندگی یک کارمند فاسد بورس ۱۰۰ میلیون دلار ارزش ندارد. بههمیندلیل اسکورسیزی و دیکاپریو تصمیم گرفتند ابتدا فیلم Shutter Island را آماده کنند و پس از موفقیت آن بهسراغ The Wolf of Wall Street روند.
۲- بدون اسکار
فیلم Shutter Island نخستین همکاری بین لئوناردو دیکاپریو و مارتین اسکورسیزی بهشمار میرود که در هیچ بخشی از مراسم اسکار نامزد کسب جایزه اسکار نشده است. قطعا متوجه شدن این موضوع درحالحاضر کمی عجیب بهنظر میرسد، مگر میشود در یک فیلم نامهایی مانند دیکاپریو و اسکورسیزی وجود داشته باشد، واکنشها به این فیلم تا این حد مثبت باشد ولی فیلم حتی یک نامزدی اسکار هم نداشته باشد؟ بله، متاسفانه میشود. مقصر اصلی شرکت پارامونت پیکچرز بهشمار میرود که تاریخ اکران این فیلم را از اکتبر ۲۰۰۹ به فوریه ۲۰۱۰ تغییر داد تا بتواند بودجه سالانه خود برای تبلیعات جایزه اسکار را روی فیلمهای Up in the Air و The Lovely Bones خرج کند. باورتان میشود؟
۳- فیلمبرداری با لنز ۶۵ میلیمتری
مارتین اسکورسیزی قصد داشت تصاویر مربوطبه رویاهای شخصیت تدی در فیلم جزیره شاتر را که در آنها در قامت یک سرباز جنگجهانی جنازههای افراد کشته شده را مشاهده میکرد، با دوربینهایی مجهز به لنزهای ۶۵ میلیمتری فیلمبرداری کند. متاسفانه در دومین شب فیلمبرداری آن سکانسها برای دوربین مذکور مشکلاتی پیش آمد و از کار کردن ایستاد. تیم سازنده فیلم هیچ توضیحی در این رابطه ندادند. بااینحال تنها چند تصویر با این دوربین ضبط شد و تنها یک سکانس کوتاه در ویرایش نهایی در فیلم Shutter Island استفاده شد؛ سکانسی که شخصیت تدی با لباسی غیر نظامی در آن کمپ نظامی قدم میزند تنها سکانسی است که با دوربین ۶۵ میلیمتری فیلمبرداری و در فیلم استفاده شده است.
۴- نحوه انتخاب مارک روفالو برای نقش چاک
همکاری با مارتین اسکورسیزی بدون شک میتواند آرزوی هر بازیگری قلمداد شود و این موضوع برای مارک روفالو هم صدق میکند. اسکورسیزی برای نقش شخصیت چاک بازیگرانی مانند رابرت داونی جونیور، همبازی روفالو در دنیای سینمایی مارول و همچنین جاش برولین را در نظر داشت. با اینکه هر سه آنها در آزمونهای بازیگری نظر اسکورسیزی را جلب کرده بودند ولی رابرت داونی جونیور شانس بیشتری برای حضور در این فیلم داشت. بااینحال پس از پایان آزمونهای بازیگری مارک روفالو طی یک نامه به مارتین اسکورسیزی به او گفت: «همکاری با شما آرزوی من بوده و اگر این اتفاق رخ دهد، بسیار خوشحال خواهم شد». همین نامه باعث شد تا اسکورسیزی مارک روفالو را برای بازی در نقش چاک، همکار خیالی تدی انتخاب کند.
۵- عنوان ابتدایی فیلم
در زمان مراحل ساخت فیلم جزیره شاتر، تهیهکنندگان آن قصد داشتند عنوان فیلم را به «اشکلیف» تغییر دهند؛ اشکلیف نام مکانی بود که داستان فیلم در آن مکان جریان داشت. اسکورسیزی بهشدت با این پیشنهاد مخالف بود و بههیچوجه نمیخواست نام فیلم را تغییر دهد. او عقیده داشت عنوان فیلم اگر با عنوان رمانی که فیلم از روی آن اقتباس شده یکی نباشد، نهتنها به آن رمان وفادار نبوده که باعث میشود روی فروش فیلم نیز تاثیر منفی بگذارد؛ نظری که کاملا درست بود. کتاب Shutter Island نوشته دنیس لهان در سال ۲۰۰۳ منتشر شد. شایعههایی وجود داشت که یک سریال بهنام Ashcliffe توسط شبکه HBO درحال ساخت است و به اتفاقات این مکان میپردازد ولی بااینحال هیچ خبر رسمی دیگری از این سریال دراختیار نیست.
۶- مدت زمان فیلمبرداری
پس از انتشار کتاب جزیره شاتر در سال ۲۰۰۳ شرکت کلمبیا پیکچرز حق ساخت یک فیلم سینمایی براساس آن را از نویسنده آن کتاب یعنی دنیس لهان خریداری کرد. فیلم مدنظر این شرکت هیچوقت به مرحله تولید نرسید و بهخاطر تعویقهای بسیار مدت قرارداد آنها به پایان رسید و حق اقتباس از آن کتاب از کلمبیا پیکچرز گرفته شد. مارتین اسکورسیزی و تیم سازنده فیلم و بازیگران آن بهمدت چهار ماه در سال ۲۰۰۸ مشغول فیلمبرداری و تهیه تصاویر این فیلم بودند. مراحل ساخت این فیلم در اواخر سال ۲۰۰۸ به پایان رسید ولی تا سال ۲۰۱۰ روی پرده سینماها نرفت. از سال ۲۰۰۸ تا نیمه دوم سال ۲۰۰۹ به مدت بیش از یک سال همان مسئله حق اقتباس از روی کتاب دنیس لهان، مشکلاتی را برای اکران این فیلم بهوجود آورده بود که درنهایت حلوفصل شدند.
۷- تفاوت فیلم و کتاب (حاوی اسپویل)
مارتین اسکورسیزی برای ساخت جزیره شاتر کاملا به کتاب دنیس لهان وفادار بود و در روند داستان آن تغییری ایجاد نکرد. بااینحال فیلم ساخته شده با کتاب محل اقتباس آن تنها یک تفاوت دارد و آن هم مربوطبه سکانس پایانی آن میشود. در صحنهای که لئوناردو دیکاپریو به دکتر شیهان میگوید: «این مکان من را کنجکاو میکند که زنده ماندن در قامت یک انسان پست بدتر است یا مردن در قامت یک انسان خوب؟». این دیالوگ در کتاب لهان وجود ندارد و زاییده ذهن مارتین اسکورسیزی است و این ایده را بهوجود میآورد که اندرو لایدس آیا شخصیت خود را قبول کرده یا همچنان مشکل روانی دارد.
این موضوع که پایانبندی مبهم فیلم را شکل میدهد در کتاب خیلی صریح به آن پرداخته شده است. دنیس لهان در کتاب Shutter Island پایانی بسیار واضح را برای خواننده ترسیم و به این نکته اشاره میکند که اندرو لایدس در پایان فیلم از لحاظ روحی ازهمپاشیده شده و پایداری روانی ندارد. این پایانبندی در فیلم اسکورسیزی بههیچوجه صریح و واضح نیست؛ موضوعی که در مورد بعدی به توضیح آن خواهیم پرداخت.
۸- توضیحات فلسفه پایانی فیلم (حاوی اسپویل)
بدون شک فیلم جزیره شاتر یکی از مبهمترین و غیرقابل پیشبینیترین پایانبندیهای تاریخ سینما را دارد و احتمالا همه با این موضوع موافق هستند. پایانبندی این فیلم را باید مدیون دکتر جیمز گیلیگان، مشاور روانپزشک حاضر در تیم سازنده فیلم باشیم که اجازه نداد داستان فیلم از واقعی بودن دور شود. لئوناردو دیکاپریو و مارتین اسکورسیزی در طول این یک دهه هیچگاه درباره فلسفه پایانی فیلم صحبت نکردند و توضیحی درباره آن ندادند.
دکتر گیلیگان در مصاحبهای به این موضوع پرداخت و درباره پایان فیلم توضیحات جالبی داد و گفت: «در سکانسهای پایانی بهنظر میرسد که تدی دنیلز همچنان اختلالات روانی دارد و هنوز شخصیت اندرو لایدس را نپذیرفته ولی من با این موضوع مخالف هستم. تدی در پایان فیلم کاملا میداند کیست ولی بااینحال قبول میکند که قسمتی از مغز او برداشته شود. تدی بهخاطر سرزنش کردن خود در این سالها بهخاطر اشتباهات گذشته اندرو لایدس، این تصمیم را میگیرد که میتوان آن را نوعی خودکشی قلمداد کرد. درنهایت هر فردی که این فیلم را مشاهده میکند میتواند برداشت خود را از آن داشته باشد و آن برداشت توانایی این را دارد که هم صحیح باشد هم غلط».
۹- اشارههای فیلم به پایانبندی آن (حاوی اسپویل)
همانطور که در مورد قبلی توضیح دادیم، پایانبندی جزیره شاتر یک پایانبندی مبهم بهشمار میآید که بیننده آن در زمان تماشای فیلم شاید قادر به حدس زدن آن نباشد. بههمیندلیل مارتین اسکورسیزی در طول فیلم اشارهها و جزییات بسیار کوچکی از پایان فیلم به بیننده خود نشان میدهد تا بتواند راحتتر پایان فیلم را حدس بزند یا پایان فیلم را برای او بیشتر قابل درک کند. این جزییات و اشارهها شاید در اولین تماشای فیلم خیلی محسوس نباشند ولی با تماشای دوباره فیلم و دقت کردن به جزییات، میتوانیم آنها را پیدا کنیم.
برای مثال میتوانیم به خانمی اشاره کنیم که توسط شخصیت تدی و همکار او یعنی چاک مورد بازپرسی قرار میگیرد و در حین بازجویی تقاضای یک لیوان آب میکند. وقتی چاک یک لیوان آب برای او میآورد، آن لیوان آب در لحظاتی از فیلم بههیچوجه وجود ندارد و در لحظاتی قابل مشاهده است. مثال دیگر به خوابها و رویاهای چاک مربوط میشود. المانهایی در آن خوابها وجود دارد که شباهت بسیاری زیادی با آنچه تدی فکر میکند واقعیت است، دارند. بهعبارتی دیگر میان دنیایی که تدی تصور میکند رویا قلمداد میشود و دنیایی که در آن رویا میبیند، شباهتهایی وجود دارد. این راهنماییهای اسکورسیزی با اینکه کوچک هستند ولی میتوانند تصویر بهتری از پایان فیلم در ذهن بیننده ایجاد کنند.
۱۰- الهامهای اسکورسیزی برای اتمسفر فیلم
قبل از شروع مراحل ساخت فیلم Shutter Island مارتین اسکورسیزی برای اتمسفر و جو حاکم بر فیلم بهدنبال منبع الهام مناسبی میگشت تا از آن کمک بگیرد. او در مصاحبهای با اشاره به این موضوع گفت که برای طراحی صحنههای فیلم و اتمسفر میان شخصیتها از فیلمهای زامبیمحور دهه ۴۰ میلادی الهام زیای گرفته است. وی همچنین گفت که دقیقا قبل از شروع فیلمبرداری در جلسهای با تیم سازنده و بازیگران حاضر در فیلم برای آنها فیلمهای Vertigo و Out of the Past را اکران کرده تا به آنها نشان دهد چه ایدهای برای اتمسفر این فیلم و احساسات بازیگران در سر دارد. این موضوع باعث شده بود تا بازیگران فیلم غافلگیر شوند ولی پس از آن همه با این پیشنهاد موافقت کردند و نتیجه هم چیزی نشد جز یک فیلم ماندگار در سینما.
۱۱- تیم سازنده ابتدایی فیلم (دیوید فینچر و برد پیت)
همانطور که در مورد ۶ این مقاله توضیح دادیم، حق اقتباس این فیلم درابتدا در اختیار شرکت کلمبیا پیکچرز قرار داشت و آنها برای کارگردانی این فیلم ولفگانگ پترسن را درنظر داشتند و پترسن هم با قبول پیشنهاد آنها بهعنوان کارگردان این فیلم انتخاب شد. ولفگانگ قصد داشت تا تغییراتی بسیار زیاد و بسیار محسوس در رمان دنیس لهان ایجاد و با بودجهای هنگفت آن را به یک بلاکباستر اکشن هالیوودی تبدیل کند. احتمالا همین موضوع دلیل اصلی به تعویق افتادن ساخت این فیلم توسط کلمبیا پیکچرز بهشمار رود که آنها با این ایده موافق نبودند.
پس از اینکه ایدههای ولفگانگ پترسن به سرانجام نرسید، باز هم مارتین اسکورسیزی انتخاب اول تهیهکنندگان این فیلم بهشمار نمیرفت. آنها کارگردانی جزیره شاتر را ابتدا به دیوید فینچر پیشنهاد دادند و او هم پیشنهاد آنها را پذیرفت. پس از این اتفاق فینچر قصد داشت بار دیگر با برد پیت همکاری و او را بهعنوان بازیگر نقش اصلی فیلم انتخاب کند. اگر این اتفاق رخ میداد، Shutter Island پس از فیلم Fight Club، فیلم Se7en و فیلم The Curious Case of Benjamin Button به چهارمین همکاری فینچر و برد پیت تبدیل میشد.
دیوید فینچر درکنار برد پیت قصد داشت تا ایفای نقش شخصیت چاک یعنی همکار تدی و دومین نقش اصلی فیلم را برعهده مارک والبرگ قرار دهد. درنهایت تمام این ایدهها و تصمیمها بهدلیل مخالفت تهیهکنندگان فیلم با درخواستهای دیوید فینچر نقش بر آب شد تا همکاری دیگری میان فینچر و برد پیت صورت نگیرد. پس از این قضایا کارگردانی این فیلم به مارتین اسکورسیزی رسید و نتیجه به چیزی تبدیل شد که همه ما حداقل یک بار آن را تماشا کردهایم.
۱۲- رکوردشکنی های فیلم جزیره شاتر
فیلم Shutter Island در اولین آخر هفته اکران خود موفق شد به فروش بسیار خوب ۴۱ میلیون دلاری دست پیدا کند و از این نظر بهترین افتتاحیه در میان فیلمهای این کارگردان برجسته را به خود اختصاص دهد. این فیلم درنهایت به فروش حدودا ۳۰۰ میلیون دلار در باکسآفیس رسید که بازهم بهترین آمار از این لحاظ را در میان فیلمهای اسکورسیزی دارد. رکوردهای جزیره شاتر تا سه سال بعد از اکران آن پابرجا باقی ماندند تا پس از اکران فیلم بعدی اسکورسیزی یعنی The Wolf of Wall Street هر دو رکورد ذکر شده به این فیلم اختصاص یافتند. Shutter Island نهتنها در آمریکا که در سراسر جهان به فیلمی بسیار محبوب تبدیل شد و نسبتبه سایر فیلمهای اسکورسیزی بهطور تقریبی در کشورهای مختلف فروش بهتری داشت.
۱۳- داستان جمله معروف ابتدایی فیلم
در ابتدای فیلم و زمانیکه شخصیتهای تدی و چاک به اشکلیف میرسند کارگردان با نشان دادن یک تابلو که جملهای بسیار تأثیرگذار و زیبا روی آن نوشته شده سعی میکند از همان ابتدای فیلم سرنخهایی از داستان آن به ما بدهد. روی آن تابلو نوشته شده: «ما را هم بهخاطر بیاورید، ما نیز زندگی کردیم، خندیدیم و عشق ورزیدیم». این جمله مربوطبه یک تابلو در یک گورستان در ایالت ماساچوست آمریکا میشود که داستان تلخی پشت آن قرار دارد. این تابلو برای بهخاطر سپردن افرادی که در سال ۱۹۱۸ بهدلیل آنفولانزای اسپانیایی در آن ایالت جان خودشان را از دست داده بودند، در آن مکان نصب شده و اسکورسیزی بهبهترین شکل ممکن از آن جمله در ابتدای فیلم خود استفاده کرده است.
۱۴- خودکار شخصیت تدی
همانطور که حتما میدانید داستان فیلم بین سالهای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ جریان دارد و نکته جالب جایی است که اولین خودکار تاریخ که بهخوبی قابل استفاده بود در سال ۱۹۵۴ و بهنام خودکار پارکر جوتر (Parker Jotter) راهی بازار شد و در همان سال حدود ۳.۵ میلیون واحد از آن بهفروش رفت. جوتر در آن سالها از ساخت این خودکارها سود بسیاری کسب کرد و توانست سهم زیادی از بازار خودکار و رواننویس را بهخود اختصاص دهد. نکته بسیار جالب درباره فیلم این است که بهدلیل همزمان بودن داستان فیلم با شروع تولید این مدل، خودکاری که شخصیت تدی با بازی دیکاپریو از آن استفاده میکند، دقیقا همان مدلی بهشمار میرود که در سال ۱۹۵۴ تولید شده بود و اولین مدل خودکار ساخته شده توسط این شرکت تلقی میشود.
۱۵- مکانهای فیلمبرداری
تقریبا تمام مراحل فیلمبرداری جزیره شاتر در ایالت ماساچوست انجام شده ولی مکانهای مختلفی در این ایالت برای تصاویر مختلف فیلم مورد استفاده قرار گرفتهاند. خوابهای شخصیت تدی که در آنها تصاویری از جنگ جهانی را مشاهده میکرد در شهر تنتون واقع در این ایالت فیلمبرداری شده، سکانسهای مربوطبه کلبهای که در جنگل قرار دارد در پارک ایالتی شهر ایستن و سکانسهای مربوطبه فانوس دریایی در یک مقر دفاعی در شهر ناهانت در این ایالت ضبط شدهاند. سکانسی که تدی و چاک در طوفان گیر کردهاند در کوهستان ویلسون در شهر دِدهام و مهمتر از همه فیلمبرداری تصاویر مربوطبه ساختمانهای اشکلیف و نماهایی از جزیره که در فیلم آنها را مشاهده کردیم در جزیره پِداکس در نزدیکی بندرگاه بوستون انجام شده است.
۱۶- حقایق متفرقه فیلم
- عنوان کتاب و فیلم از عبارت «دروغها و حقایق، حقیقت و انکار» برداشته شده است.
از دست ندهید
- بهترین فیلمهای لئوناردو دیکاپریوبهترین فیلمهای مارتین اسکورسیزیحقایق جالب فیلم Leon: The Professionalحقایق جالب سریال Vikings
- موسیقی تیتراژ آغازین فیلم یک نسخه تدوین شده از موسیقی متن فیلم The Shining بهشمار میرود.
- برخی از رویاهای شخصیت تدی که به جنگجهانی مربوط میشوند واقعی هستند و در واقعیت رخ دادهاند.
- تمام سکانسهای مربوطبه دفتر دکتر کاولی که در داستان فیلم در روز جریان دارند، در واقعیت همگی آنها در شب فیلمبرداری شدهاند.
نظر شما همراهان همیشگی سایت میدونی درباره فیلم Shutter Island چیست؟ اگر شما هم نکته جالبی درباره این فیلم میدانید که در این مقاله به آن اشارهای نشده است، آن را با ما و سایر مخاطبان سایت میدونی به اشتراک بگذارید.