حساسیت چشم به نور زمانی رخ می‌دهد که چشم نمی‌تواند نورهای درخشان را تحمل کند. نام دیگر این مشکل نورهراسی (photophobia) است. در این مقاله از «چطور» از علل و روش‌های درمان حساسیت چشم به نور گفته‌ایم. با ما همراه باشید.
حساسیت چشم به نور شدت‌های مختلفی دارد و از حساسیت جزئی به نور گرفته تا ناراحتی‌های شدید چشمی متغیر است. در حالت ملایم این حساسیت، هنگام ورود به اتاقی پرنور یا محیط نورانی بیرون از خانه مجبور می‌شوید چشم‌هایتان را کمی ببندید. در موارد شدیدتر، هر وقت در معرض هر نوع نور قرار بگیرید چشم‌هایتان درد می‌گیرد.
علت حساسیت چشم به نور
حساسیت به نور دلایل مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره شده است:
۱. حساسیت چشم به نور و سردرد میگرنی
یکی از رایج‌ترین علائم سردردهای میگرنی، نورهراسی است. میگرن نوعی سردرد شدید است که از عواملی همچون تغییرات هورمونی، مصرف برخی مواد غذایی، اضطراب و تغییرات زیست‌محیطی ناشی می‌شود. از علائم دیگر میگرن باید به ضربان درد در یک قسمت از سر، تهوع و استفراغ اشاره کرد.
به‌طور تخمینی بیش از ۱۰ درصد از مردم دنیا به میگرن مبتلا هستند. سردردهای میگرنی در زن‌ها بیش از مردها رخ می‌دهد.
۲. مشکلات مغزی ناشی از بیماری‌ها
گاهی‌اوقات حساسیت چشم به نور خورشید یا لامپ ناشی از یکسری بیماری‌های جدی است که روی مغز اثر منفی می‌گذارد. از این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آنسفالیت یا التهاب مغزی
وقتی مغز به دلیل وجود عفونت ویروسی یا هر بیماری دیگر متورم می‌شود، آنسفالیت رخ می‌دهد. موارد شدید این بیماری جان فرد را تهدید کند.
مننژیت
مننژیت نوعی عفونت باکتریایی است که باعث التهاب غشاءهای اطراف مغز یا نخاع می‌شود. شکل عفونت باکتریایی، شدت این بیماری، از جمله صدمهٔ مغزی، از دست دادن شنوایی، تشنج شدید و حتی مرگ را تعیین می‌کند.
خونریزی زیر عنکبوتیه
خونریزی زیر عنکبوتیه، نوعی خونریزی مغزی ناشی از صدمات به مغز و لایه‌های بافتی اطراف آن است. این نوع خونریزی گاهی موجب مرگ یا صدمه به مغز یا سکتهٔ مغزی می‌شود.
۳. حساسیت به نور در اثر ابتلا به برخی بیماری‌ها
حساسیت به نور در بیماری‌هایی که به چشم‌ها صدمه می‌زنند نیز وجود دارد. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
خراش قرنیه
وقتی قرنیهٔ چشم، بیرونی‌ترین لایه چشم، صدمه می‌بیند، خراش قرنیه نامیده می‌شود. این نوع جراحت رایج است و زمانی که شن، آلودگی، ذرات فلزی و دیگر مواد به درون چشم‌هایتان می‌رود، رخ می‌دهد. عفونی شدن خراش منجر به زخم قرنیه می‌شود.
اسکلریت
وقتی بخشی از سفیدهٔ چشم ملتهب می‌شود، به آن اسکلریت می‌گویند. حدود نیمی از افراد که به این بیماری چشمی مبتلا می‌شوند، پیش از آن به بیماری‌های تضعیف‌کنندهٔ سیستم ایمنی بدن مانند لوپوس، مبتلا شده‌اند. از دیگر علائم بیماری اسکلریت می‌توان به چشم‌درد، چشم‌های پرآب و تاری دید اشاره کرد.
ورم ملتحمهٔ چشم
ورم ملتحمهٔ چشم یا قرمزی چشم، التهاب غشاء چشم است و وقتی رخ می‌دهد که لایهٔ بافتی پوشانندهٔ بخشی از سفیدهٔ چشم، عفونی یا ملتهب شود. این عفونت یا التهاب ممکن است منشاء ویروسی داشته باشد اما گاهی عفونت باکتریایی و آلرژی موجب آن می‌شود. از دیگر علائم این بیماری چشمی می‌توان به خارش چشم، قرمزی و چشم‌درد اشاره کرد.
۴. سندرم خشکی چشم
حساسیت چشم به نور به دلیل سندرم خشکی چشم
وقتی غده‌های اشکی دیگر اشک تولید نمی‌کنند یا اشک چشم بسیار کم است، خشکی چشم رخ می‌دهد. در این حالت چشم‌ها در نبود اشک دچار خشکی مفرط می‌شوند. از دلایل خشکی چشم می‌توان به عواملی چون سن بالا، عوامل محیطی، بیماری‌های خاص و مصرف برخی از داروها اشاره کرد.
۵. چشم‌های روشن و رنگی
حساسیت به نور لامپ یا خورشید در افرادی که چشم‌های روشن و رنگی دارند ممکن است بیش از افرادی باشد که چشم‌هایشان تیره است. چشم‌های تیره‌تر حاوی رنگدانه‌های بیشتری هستند و از چشم‌ها در برابر نور شدید مراقبت می‌کند.
۶. بیماری‌های دیگر
از بیماری‌های دیگری که موجب حساسیت چشم به نور می‌شوند باید به موارد زیر اشاره کرد:
- فلج پیشروندهٔ فراهسته‌ای؛
- احتمال وجود تومور در غدهٔ هیپوفیز؛
- بیماری یووئیت ( التهاب لایه میانی چشم)؛
- التهاب قرنیه (در این حالت قرنیه، لایهٔ شفافی که بخش رنگی چشم را می‌پوشاند، بسیار ملتهب می‌شود)؛
- التهاب عنبیه (تورم حلقه رنگی اطراف مردمک چشم)؛
- آب مروارید (نوعی بیماری که با تار شدن عدسی چشم شروع می‌شود)؛
- صدمه به شبکیهٔ چشم (لایه‌ای حساس که در پشت چشم قرار گرفته است)؛
- انقباض در پلک چشم ( مشکلی که باعث پرش یا بسته شدن غیرارادی پلک‌ها می‌شود).
زمان مراجعه به پزشک
وقتی حساسیت چشم به نور ناشی از یکی از بیماری‌های چشمی است، باید به پزشک مراجعه کرد. اگر یکی یا چند تا از علائم زیر را داشتید آن را جدی بگیرید و حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید:
۱. علائم بیماری خراش قرنیه
- تاری دید؛
- درد یا سوزش در چشم‌ها؛
- قرمزی چشم‌ها؛
- احساسی که چیزی به درون چشم‌ها رفته است.
۲. علائم بیماری آنسفالیت
- سردرد شدید؛
- تب بالا؛
- خستگی؛
- گیجی.
۳. علائم بیماری مننژیت
- تب و لرز؛
- سردرد شدید؛
- خشکی گردن؛
- تهوع و استفراغ.
۴. علائم بیماری خونریزی زیرعنکبوتیه
- سردردهای شدید و ناگهانی که تا پشت سر کشیده می‌شود؛
- تحریک‌پذیری و گیجی؛
- کاهش هوشیاری؛
- بی‌حسی در بخش‌هایی از بدن.
روش‌های درمان حساسیت چشم به نور
با روش‌های درمانی زیر می‌توانید مشکل نورهراسی‌تان را تا حد زیادی برطرف کنید:
مراقبت‌های خانگی
در معرض نور خورشید قرار نگیرید و فضای داخل خانه را کمی تاریک کنید. با این کار حساسیت چشم به نور، آزاردهنده نخواهد بود. همچنین بستن چشم‌ها یا استفاده از عینک‌های آفتابی تیره هم در رهایی از آزار نور موثر است. البته گاهی اوقات عینک‌های آفتابی برای همه افراد مناسب نیست. این عینک‌ها برخی از افراد را حتی به نور حساس‌تر می‌کنند. بنابراین در مورد به‌کارگیری بهترین روش درمان حساسیت به نور با چشم‌پزشک‌تان صحبت کنید.
همچنین وقتی می‌خواهید زیر نور بسیار روشن و درخشان نور خورشید قرار بگیرید، بهتر است از عینک‌های آفتابی پلاریزه استفاده کنید. این نوع عینک‌ها از چشم‌هایتان در برابر انعکاس نور از روی آب، شن، برف، جاده‌های بتونی و دیگر سطوح انعکاسی بیش از عینک‌های آفتابی معمولی مراقبت می‌کنند.
اگر حساسیت به نور در شما بسیار شدید و عذاب‌آور بود، می‌توانید از لنزهای تماسی مصنوعی استفاده کنید. این لنزها میزان نوری که به چشم وارد می‌شود را کاهش داده و چشم‌هایتان راحت‌تر خواهند شد.
درمان‌های پزشکی
اگر مبتلا به نوع شدید حساسیت چشم به نور هستید فورا به پزشک مراجعه کنید. او چشم‌ها و شدت حساسیت چشم‌هایتان به نور را معاینه و بررسی می‌کند تا علت آن را ریشه‌یابی کند.
چشم‌پزشک با برخی از روش‌های زیر می‌تواند علت نورهراسی‌تان را تشخیص دهد:
- آزمایش اسلیت‌ـ‌لامپ. چشم‌پزشک با استفاده از میکروسکوپی که مجهز به لامپ است، چشم‌هایتان را معاینه می‌کند.
- تصویرسازی تشدید مغناطیسی (ام‌آرآی). با استفاده از دستگاه‌های مغناطیسی و امواج رادیویی تمام جزئیات چشم‌هایتان معاینه می‌شود.
- بررسی اشک چشم‌ها. با استفاده از این تست، مقدار اشک‌تان بررسی می‌شود تا معلوم شود به سندرم خشکی چشم مبتلا هستید یا خیر.
از برخی روش‌های درمانی پزشکی بسته به دلیل اصلی ایجاد حساسیت چشم به نور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تجویز دارو و استراحت در شرایط ابتلا به میگرن؛
- استفاده از قطره‌های چشمی برای کاهش التهاب چشم در صورت ابتلا به اسکلریت؛
- تجویز داروهای آنتی‌بیوتیک برای درمان التهاب ملتحمهٔ چشم؛
- تجویز اشک مصنوعی برای درمان سندرم ملایم خشکی چشم؛
- تجویز قطره‌های چشم آنتی‌بیوتیک برای درمان خراش قرنیه؛
- استفاده از داروهای ضدالتهاب، استراحت در بستر و نوشیدن مایعات برای موارد خفیف بیماری آنسفالیت (در موارد شدیدتر به مراقبت‌های بیشتری مانند کمک به تنفس فرد نیاز است)؛
- تجویز آنتی‌بیوتیک برای درمان مننژیت باکتریایی (نوع ویروسی آن معمولا خود‌به‌خود پس از ۲ هفته درمان می‌شود)؛
- جراحی برای برداشت خون اضافی و کاهش فشار روی مغز در صورت ابتلا به خونریزی زیر عنکبوتیه.
روش‌های پیشگیری از نورهراسی
- اگرچه نمی‌توان حساسیت چشم‌ها به نور را کاملا برطرف کرد، با انجام برخی کارها می‌توانید جلوی بروز این حساسیت را تا حد زیادی بگیرید:
- از تحریک‌کننده‌هایی که موجب حملات میگرنی می‌شوند، دوری کنید؛
- با رعایت بهداشت مناسب، دست نزدن به چشم‌ها و استفاده نکردن از لوازم آرایشی چشم‌ها به‌صورت اشتراکی از التهاب ملتحمهٔ چشم در امان بمانید؛
- فاصله‌تان را با افرادی که به مننژیت مبتلا شده‌اند حفظ کنید تا در خطر ابتلا به این بیماری قرار نگیرید. دست‌هایتان را مرتب بشویید و بدین ترتیب در برابر مننژیت‌های باکتریایی ایمن بمانید؛
- همچنین با شستن مرتب دست‌هایتان از ابتلا به آنسفالیت پیشگیری کنید. در برابر بیماری آنسفالیت خود را واکسینه کنید و همچنین از پشه‌ها و کنه‌ها دور بمانید تا به این بیماری مبتلا نشوید؛
- اگر دچار حساسیت چشم به نور در شب هستید یا نور خورشید شما را آزار می‌دهد می‌توانید از محافظ‌های فیلتر نور استفاده کنید. این نوع فیلترها برای استفاده با عینک‌های تجویزشده طراحی شده‌اند. محافظ‌های فیلتر معمولا از چند رنگ مختلف تولید می‌شوند و توانایی کاهش مقدار درخشندگی نور را دارند. البته این نوع محافظ‌های فیلتر نور را بهتر است با مشورت پزشک تهیه کنید تا مناسب‌ترین آن را به شما پیشنهاد دهد.
کلام آخر
حساسیت چشم به نور بسیار آزاردهنده است و باید خیلی سریع به آن توجه کنید. اگر شما هم به این مشکل مبتلا هستید، امیدواریم با توجه به این مقاله بتوانید راه چاره‌ای برای خود بیابید. همچنین حساسیت چشم به نور در کودکان (در صورت وجود این حساسیت) را جدی بگیرید. خوشحال می‌شویم از تجربه‌های خود در این زمینه با ما صحبت کنید.
