جوش صورت نوزاد شاید عجیب به نظر برسد، ولی مشکلی بسیار رایج است. در این مطلب، در مورد عوامل ایجاد جوش در صورت نوزادان و نحوهٔ پیشگیری از آن آشنا می‌شوید.
پوست صورت نوزادان بسیار لطیف و زیبا است. اما اگر خوب دقت کنید، معمولا جوش و قرمزی در برخی از نواحی پوست آنها مشاهده می‌شود. چه چیزی باعث ایجاد جوش صورت نوزادان می‌شود؟
جوش صورت نوزاد ممکن است همراه با قرمزی و التهاب باشد یا بسیار ریز و سفیدرنگ. حتی ممکن است ظاهری شبیه به جوش‌های دوران نوجوانی داشته باشد. با وجود اینکه جوش صورت نوزاد ممکن است غیرطبیعی به نظر برسد، بسیار رایج است و تعجب‌آور نیست. همان‌طور که یک نوجوان، تغییرات هورمونی متعددی را تجربه می‌کند، نوزاد نیز برای هماهنگی با دنیای بیرون از رحم مادر، تغییرات هورمونی متعددی را پشت سر می‌گذارد که یکی از نشانه‌های آن، جوش صورت نوزاد است.
در ادامه با نحوهٔ تشخیص جوش صورت نوزاد و نحوهٔ درمان آنها آشنا می‌شوید.
جوش صورت نوزاد یا آکنه نوزادی چیست؟
بسته به سن نوزاد، ممکن است دو نوع آکنه در صورت نوزادان دیده شود. یکی آکنه نوزادی با نام علمی Neonatal acne که در نوزادان، تا سه ماه مشاهده می‌شود و کاملا طبیعی است. آکنه نوزادی، بیماری پوستی خوش‌خیمی است که ۲۰ درصد از نوزادان آن را تجربه می‌کنند.
کیتی پایل متخصص کودکان در کلینیک UCHealth Pediatric Care کلرادوی امریکا، در مورد جوش صورت نوزادان می‌گوید:
دلیل ایجاد جوش‌های نوزادی دقیقا مشخص نیست، ولی احتمالا به‌خاطر تحریک غدد چربی نوزاد بر اثر هورمون‌های بدن مادر است یا ممکن است واکنشی التهابی به مخمرهایی باشد که در پوست نوزاد جمع می‌شود.
خبر خوب اینکه اگر نوزاد شما جوش صورت را تجربه می‌کند، به این معنا نیست که حتما در آینده مشکلات جدی پوستی خواهد داشت.
اگر نوزاد شما از سه ماه بزرگ‌تر است، ممکن است نوع دیگری از آکنه نوزادی به نام infantile acne را تجربه کند؛ به‌خصوص اگر جوش‌ها قرمزتر، متورم‌تر و چرکی هستند. این نوع از جوش صورت نوزاد نیز حدودا در یک‌پنجم از نوزادان دیده می‌شود.
درحالی‌که جوش‌های سه ماه ابتدایی زندگی خودبه‌خود محو می‌شوند، جوش‌های بعد از سه ماهگی معمولا مدت طولانی‌تری باقی می‌مانند و ممکن است از جوش‌های بدو تولد، شدیدتر باشند و برای پیشگیری از اسکار، باید درمان شوند.
ظاهر جوش صورت نوزاد
آکنه نوزادی معمولا برآمدگی‌های ریز سفید یا قرمز است که ممکن است در سراسر بدن مشاهده شود، ولی بیشتر از همه در صورت و نیم‌تنه بالایی بدن نوزاد مشاهده می‌شود.
همچنین ممکن است دانه‌های ریز سفیدرنگی روی پیشانی، گونه‌ها و اطراف دهان ببینید. این دانه‌های سفید میلیا نام دارند و جوش یا آکنه نوزادی نیستند. در واقع این دانه‌های سفید، پوست مرده صورت نوزاد است که در زیر پوست جمع می‌شود و معمولا در چند هفته‌ٔ ابتدایی زندگی نوزادان، خودبه‌خود ناپدید می‌شود.
آکنه نوزادی در بالاتر از سه ماهگی، مجموعه‌ای از برآمدگی‌های قرمز است که گاهی جوش‌های چرکی هم در بین آنها دیده می‌شود. این جوش‌ها هر جایی از بدن ممکن است پیدا شوند. گاهی‌اوقات، جوش‌ها خودبه‌خود ناپدید می‌شوند، ولی گاهی‌اوقات به درمان‌های خاصی نیاز دارند.
برخلاف جوش‌های ابتدای نوزادی، این جوش‌ها ممکن است نشانه‌ای از مشکلات بعدی پوستی در زندگی باشند. بنابراین در این شرایط حتما باید با متخصص اطفال یا متخصص پوست مشورت کنید تا درمان و توصیه‌های لازم را دریافت کنید.
این ضایعه، آکنه است یا راش؟
ویژگی‌های ظاهری جوش نوزادی بسیار شبیه به راش است و ممکن است با راش اشتباه گرفته شود. راش، بثورات موقتی روی پوست است که معمولا با التهاب یا خارش همراه است. با وجود این شباهت‌ها چطور می‌توانید تشخیص دهید که علائم روی پوست نوزادتان آکنه است یا راش؟
آکنه نوزادی معمولا زیرمجموعه‌ای از راش است. راش در واقع هر نوع تغییرات در پوست است که جوش نوزادی و جوش بعد از سه ماهگی، زیرمجموعهٔ راش قرار می‌گیرند.
در واقع، تمایز قائل شدن بین جوش نوزادی و سایر بیماری‌های پوستی که معمولا نوزادان را درگیر می‌کند، بسیار سخت است. از جمله مشکلات پوستی که برای نوزادان ایجاد می‌شود می‌توان به اگزما اشاره کرد.
اگزما و عفونت‌های پوستی معمولا قرمز و ملتهب هستند و معمولا در نواحی اطراف آنها، پوست خشک می‌شود. اگزما و سایر راش‌های نگران‌کننده که ممکن است برای نوزادان پیش بیاید، معمولا دردناک است و برای نوزاد ایجاد ناراحتی می‌کند. همچنین ممکن است با علائم دیگری همراه باشد؛ مثلاً تب، بی‌قراری بیش‌ازحد نوزاد و… .
اگر نگران مشکل پوستی نوزاد خود هستید، حتما به پزشک اطفال مراجعه کنید. پزشک اطفال، بیماری را تشخیص می‌دهد و درمان مناسب را توصیه می‌کند.
عامل ایجاد آکنه نوزادی چیست؟
آکنه نوزادی یکی از مشکلات پوستی رایج است، ولی دلیل مشخص و ثابتی ندارد. در واقع کنترل بسیار کمی روی آن داریم و معمولا چون دلایل آن شناخته‌شده نیست، درمان خاصی هم ندارد. ولی مهم‌ترین عوامل ایجادکننده آکنه نوزادی ممکن است موارد زیر باشد:
- هورمون‌ها: درست مثل زمانی که نوجوان هستید، در نوزادی هم هورمون‌ها یکی از مقصران اصلی ایجاد آکنه نوزادی هستند. ولی در نوزادی، هورمون‌های مادر است که در ماه‌های آخر بارداری، بر پوست نوزاد اثر می‌گذارد. در ماه‌های آخر بارداری، هورمون‌ها می‌توانند از طریق جفت به نوزاد منتقل شوند و می‌توانند غدد چربی روی پوست نوزاد را تحریک کنند که منجر به ایجاد آکنه می‌شود.
- در نوزادان بالای سه ماه، هورمون‌های بدن خود نوزاد می‌تواند به رشد بی‌رویه‌ی غدد چربی و ایجاد جوش روی پوست منجر شود.
- مخمر: مالاسزیا نوعی مخمر است که معمولا روی سطح پوست جمع می‌شود که گاهی‌اوقات منجر به ایجاد واکنش‌های التهابی در نوزادان و درنتیجه ایجاد آکنهٔ نوزادی می‌شود.
چطور از شر آکنه نوزادی خلاص شویم؟
پوست نوزادان بسیار حساس است، بنابراین هر روشی که برای درمان آکنه در نظر می‌گیرید، باید کاملا با ملایمت و نرمی باشد. در واقع روش‌هایی که شما برای پوست خود یعنی در بزرگسالی استفاده می‌کنید، برای پوست نوزاد مناسب نیست. برای درمان آکنهٔ نوزادی این نکات را در نظر داشته باشید:
چیزی روی پوست نمالید
از دست زدن به جوش‌ها یا کندن آنها خودداری کنید. این کار ممکن است باعث آسیب رساندن به پوست نوزاد شود و حتی راه ورود باکتری‌ها و افزایش احتمال عفونت را تسهیل کند.
با دقت شست‌‌وشو دهید و آب‌رسانی کنید
اگر نوزاد شما دچار آکنهٔ نوزادی شده است، پوست او را مرتب بشویید و از انواع رطوبت‌رسان استفاده کنید. پوست اولین سد دفاعی بدن در برابر عفونت است. از مواد شوینده بسیار ملایم و بدون رایحه استفاده کنید. لوسیون‌ها و مرطوب‌کننده‌های ملایمِ مخصوص پوست نوزادان را تهیه و مرتب از آنها استفاده کنید.
از دستگاه بخور استفاده کنید
خشکی هوا می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن شرایط آکنه شود. استفاده از دستگاه بخور باعث می‌شود که محیط مرطوبی برای نوزاد خود فراهم کنید که رطوبت پوست نوزاد را حفظ می‌کند.
به متخصص اطفال مراجعه کنید
پزشک متخصص توصیه‌های مفیدی با توجه به شرایط نوزادتان ارائه می‌کند. همچنین ممکن است داروهای خاصی که دوز مناسب نوزادان دارد، تجویز کند. اگر آکنه نوزادی وخیم باشد و درمان نشود، ممکن است احتمال ایجاد اسکار بر پوست را افزایش دهد.
درمان آکنه نوزادی به روش‌های طبیعی
اگر قصد دارید که حتما از درمان‌های طبیعی برای درمان پوست نوزاد استفاده کنید، حتما با یک پزشک اطفال در میان بگذارید. پزشک، کودک شما را معاینه می‌کند. اگر درمان‌های خانگی و طبیعی آسیبی به پوست او نزند، به شما اجازه خواهد داد که درمان‌های طبیعی را پیگیری کنید.
نتایج بیشتر درمان‌های طبیعی روی نوزادان هنوز به‌درستی تحقیق و بررسی نشده است. بنابراین اطلاعات کاملی در مورد آثار احتمالی آن وجود ندارد؛ به‌خصوص در مورد ماسک‌ها و موادی که روی پوست صورت نوزاد استعمال می‌کنید. ممکن است با این کار باعث ایجاد التهاب بیشتری در پوست نوزاد شوید.
برخی از درمان‌های طبیعی آکنه نوزادی که باید قبل از استفاده از آنها با پزشک مشورت کنید، عبارت‌اند از:
- روغن نارگیل: روغن نارگیل یکی از مواد طبیعی است که در سراسر دنیا به‌عنوان درمانی برای درمان جوش صورت نوزاد استفاده می‌شود. این روغن، خاصیت فوق‌العاده‌ای در مرطوب‌کنندگی دارد و می‌تواند نقش مؤثری در آب‌رسانی به پوست داشته باشد. برای استفاده از این روغن، چند قطره از آن را رو پنبه بریزید و به‌آرامی روی صورت نوزاد بمالید.
- شیر مادر: به نظر می‌رسد که توصیه به استفاده از شیر مادر به‌عنوان درمانی برای جوش صورت نوزاد، از آن دسته توصیه‌های قدیمی و غیرعلمی است. ولی این‌طور نیست. شیر مادر حاوی لوریک اسید است که ویژگی‌های ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارد. کافی است چند قطره از شیر مادر را روی پوست نوزاد بریزید و اجازه دهید که در مجاورت هوا خشک شود.
- تغییر رژیم غذایی: اگر به نوزاد خود شیر مادر می‌دهید، بهتر است که در مورد رژیم غذایی خود با پزشک اطفال مشورت کنید. ممکن است پزشک به شما توصیه کند که از خوردن برخی غذاها اجتناب کنید. با وجود اینکه این غذاها تأثیر مستقیم روی ایجاد جوش صورت نوزادان ندارد، ولی می‌تواند در بهبود وضعیت کلی سلامت پوست نوزاد، تأثیرگذار باشد؛ به‌خصوص اگر نوزادتان با مشکلاتی مثل اگزما مواجه است.
درمان جوش صورت نوزاد چقدر طول می‌کشد؟
جوش‌های نوزادی و بدو تولد معمولا تا سه ماهگی ناپدید می‌شوند. جوش‌های بعد از سه ماهگی چند هفته باقی می‌مانند. محو شدن آنها ممکن است طول بکشد ولی معمولا خودبه‌خود خوب می‌شود. اگر این علائم بیش از چند هفته و تا حدود چند ماه طول کشید، حتما مشکل را با پزشک در میان بگذارید.
راه‌های پیشگیری از جوش صورت نوزاد
پیشگیری از آکنه بدو تولد، یعنی جوش‌هایی که از ابتدای تولد تا سه ماهگی روی پوست نوزاد مشاهده می‌شود، غیرممکن است. ولی با روش‌های مختلفی می‌توان تا حدودی از ایجاد جوش‌های بعد از سه ماهگی پیشگیری کرد. عادت به مراقبت صحیح از پوست نوزادان، از این جوش‌ها و همین‌طور از راش‌ها و مشکلات آینده پیشگیری می‌کند.
حتی اگر نوزاد شما با پوستی صاف و بدون جوش به دنیا آمده است، باز هم باید این نکات را در مراقبت از پوست نوزاد در نظر داشته باشید تا از بروز جوش در آینده پیشگیری کنید.
از مواد بهداشتی بدون رایحه استفاده کنید
مواد شیمیایی که باعث معطر شدن محصولات بهداشتی می‌شود، ممکن است پوست حساس نوزادان را تحریک کند. از محصولات شوینده و بهداشتی مثلا لوسیون، شامپو و شوینده‌های لباس ضدآلرژی استفاده کنید.
صورت نوزادان را بشویید
صورت نوزادان را به‌آرامی بشویید و هرگز پوست آنها را با فشار مالش ندهید. چون فشار وارد کردن به پوست باعث تحریک بیشتر و شدت علائم می‌شود. برای خشک کردن پوست صورت نوزاد از حوله‌های نرم و به‌آرامی استفاده کنید.
نوزاد را مرتب حمام کنید
ممکن است در بچه‌هایی که فعال‌تر و البته بزرگ‌تر هستند، روغن و آلودگی‌های مختلف وارد منافذ پوست شود و جوش ایجاد کند؛ درست مثل بزرگسالان. پس کودک را مرتب حمام کنید که این کار باعث کاهش علائم مشکلات پوستی می‌شود.
