شهر کرمان پهناورترین استان ایران با داشتن آب و هوای دل‌پذیر، غذاهای سنتی فوق‌العاده، آثار باستانی و بناهای تاریخی زیبا ازجمله ارگ بم و بهره‌گیری از تمدنی کهن یکی از زیباترین جاهای دیدنی ایران و یکی از بهترین مقاصد گردشگری کشورمان محسوب می‌شود. کرمان جزو پنج شهر تاریخی ایران است. در این مقاله شما را با جاهای دیدنی کرمان آشنا خواهیم کرد.
۱. بازار سرتاسری
بازار سرتاسری یکی از جاهای دیدنی کرمان و البته از قدیمی‌ترین بازارهای تجاری و خاطره‌انگیز ایران است. بازار سرتاسری از میدان ارگ شروع و به خیایان میرزارضای کرمانی ختم می‌شود و طولی ۱۲۰۰ متری دارد. در مسیر این بازار می‌توان شاهد حیاط کاروانسرها و ساختمان‌‌های گنبدی‌شکل بود. وجود موزه‌ها، حمام‌ها و بناهای مذهبی در بازار سرتاسری به‌ویژه در عصر و صبح باعث می‌شود که گردشگران حداقل ۱ ساعت در این مکان دیدنی به گشت‌وگذار مشغول بشوند. از چارسوی نخست بازار (میدان توحید) شاهد مجموعه‌ی گنجعلی‌خان خواهید بود.
این مجموعه‌ی دیدنی شامل حمام گنجعلی‌خان، بازار مسگرها، مسجد گنجعلی‌خان و موزهی سکه است که علاوه‌بر مجموعه‌ی سکه‌های جذابی که در آن وجود دارد، گنبد بلند آن با یک کلاه‌فرنگی زیبا بسیار جلب توجه می‌کند. طلاسازان در بازار طلا هم به مجموعه‌ای از حیاط‌های کاروانسراهایِ مجموعه دسترسی دارند. چای‌خانه‌ی حمام وکیل نیز مکان مناسبی برای خوردن چای، ناهار یا صرفا گشت‌وگذار است. این قسمت از مجموعه‌ی گنجعلی‌خان از قسمت سرپوشیده‌ی گنبدی‌شکل بازار اصلی شروع می‌شود و تا ۶۰۰ متری فضای باز ادامه دارد. از آنجا به بعد می‌توانید مستقیما به مسجد جامع کرمان در کنار میدان شهدا (مشتاقیه) بروید.
۲. موزه صنعتی کرمان
موزهی صنعتی هم یکی دیگر از جاهای دیدنی کرمان است که مجموعه‌ای ارزشمند و تأمل‌برانگیز از هنر تصویرسازی، عکس و… در آن وجود دارد. در بخش مدرن این موزه، آثار دیدنی مختلفی از هنرمندان بزرگ دنیا دیده می‌شود: مجسمه آگوست رودِن (August Rodin)، دو اثر نقاشی آبرنگ از بِلا کادار (Béla Kádár) و تابلویی از کاندینسکی (Kandinsky). آثار موجود از هنرمندان ایرانی مانند کار نیمه‌کوبیسم محمد جوادی‌پور که صحنه‌ای روستایی را روایت می‌کند یا اثر رجبعلی از شاه‌‌نعمت‌الله ولی ازجمله دیدنی‌های ارزشمند این موزه است.
بخش مهمی از این موزه هم به آثار نقاشی آبرنگ و پرتره‌های هنرمند ایرانی، علی‌اکبر صنعتی (۱۳۸۵-۱۲۹۵)، اختصاص پیدا کرده است. علی‌اکبر صنعتی بخش مهمی از کودکی خود را در پرورشگاه صنعتی کرمان گذراند. جالب است بدانید که موزهی صنعتی فعلی در مکان همان پرورشگاهی احداث شده که علی‌اکبر صنعتی در آن پرورش یافته است.
۳. گنبد جبلیه
خیابان شهدای کرمان با گذر از چشمه‌های خشک شهر به منتهی‌الیه شرقی شهر اسرارآمیز کرمان و گنبد جبلیه می‌رسد. برخی از پژوهشگران، قدمت این گنبد را که یکی از دیدنی های کرمان است، قرن دوم قبل از میلاد مسیح تخمین زده‌اند و آن را نوعی رصدخانه می‌دانند. برخی دیگر از محققان معتقد هستند که این گنبد، مقبره یا آرامگاهی مهم بوده است. در هر حال، علت ساخت آن کاملا مشخص نیست و بنایی سنگی با گنبدی دوهلالی با این همه قدمت بسیار جالب‌توجه است. گنبد جبلیه از سمت خیابان شهدا به سمت شرق و در نزدیکی قبرستان صاحب‌الزمان قرار دارد.
۴. موزه حمام
موزهی حمام یکی دیگر از جاهای دیدنی کرمان است. این بنای تاریخی، حمامی قدیمی است که این‌روزها بدل به موزه شده و در آن مجسمه‌هایی مومی برای معرفی بیشتر حال‌وهوای حمام قرار داده شده است. مجسمه‌ها کاربرد هر قسمت حمام را مشخص می‌کنند. در معماری این موزه از سنگ مرمر و آجرهای ساده بهره گرفته شده و نور فضا از طریق سقف تأمین می‌شود. معماری و اشکال هندسی موجود در سقف، به نورپردازی هرچه بیشتر فضا از طریق دریچه‌های روی سقف کمک می‌کند و در قدیم باعث می‌شده تا افراد داخل حمام از ساعت و زمان باخبر بشوند. اگر نمی‌خواهید برای ورود به موزه، پول پرداخت کنید، می‌توانید در قسمت ایوان و رختکن حمام از وسایلی که قدیم استفاده می‌شده مثل زیراندازها، بقچه‌ها، قطیفه‌ها و… دیدن کنید.
۵. مقبره مشتاق علی شاه
گنبد مشتاقیه یا سه‌گنبدان با کاشی‌های آبی و سفید زیبایش از آثار اواخر دوران قاجار است که مقبره‌ی چند چهره‌ی مشهور کرمانی در آن قرار دارد. اما مشخصا به‌خاطر مشتاق علی شاه که از عرفا و نامداران شعر و ادب پارسی است، شناخته می‌شود. آواز خواندن، اضافه کردن سیم چهارم سه‌تار به این آلت موسیقی زیبا و موهای افشان مشتاق‌علی شاه ازجمله چیزهایی بود که باعث معروفیت او شد. اما فلسفه‌های صوفیانه و دیدگاه‌های خاص او (مثلا خواندن قرآن با سه‌تار) باعث خشم حاکمان مذهبی آن دوران و سنگسار شدن این عارف بزرگ در مسجد جامع کرمان شد.
۶. مسجد امام
مسجد امام یا مسجد جامع ملک کرمان یکی از جاذبه های گردشگری کرمان است که دارای صحن و شبستان‌های وسیع و متعدد است. حیاط آن ۶ هزار متر مربع وسعت دارد. یکی از ایوان‌های واقع در جنوب غربی مسجد، سازه‌ای بزرگ از دوران سلجوقیان است که از آجرهای بی‌رنگ دوران سلجوقی ساخته شده و آثاری از گچ‌بری‌های قدیمی آن هنوز باقی است. بخش اعظمی از این مسجد مرمت شده و تعمیرات تازه با بخش قدیمی و واقعی بنا متفاوت هستند. در دو سمت محراب مسجد هم بادگیرهای بزرگی برای خنک نگه داشتن ایوان به‌کار می‌رفته است.
۷. بازار مسگری کرمان
با ورود به قسمت شرقی بازار سرتاسری از میدان توحید کرمان، باید به دست چپ بپیچید و به چارسوی دوازدهم بازار وارد بشوید. در این قسمت بازار، مسگرها مشغول به فعالیت هستند و ظرف و ظروف مسی زیبایی می‌سازند. در برخی از قسمت‌های بازار می‌توانید شاهد صنعتگرانی باشید که در حال ساختن و تولید انواع ظرف مسی و حکاکی روی آنها هستند. اگر می‌خواهید از کارگاه‌هایی بازدید کنید که با کوره‌ی مسگری و… کار می‌کنند، باید قدم در اولین کوچه از سمت چپ چارسوی مسگرها بگذارید.
۸. مسجد گنجعلی خان
در قسمت شمال شرقی میدان گنجعلی‌خان، مسجد کوچک و زیبای گنجعلی‌خان وجود دارد که گویا مسجدی اختصاصی برای عبادت گنجعلی خان از حکام مشهور دوره‌ی صفویان بوده است. ساخت قسمت اعظمی از بازار زیبای کرمان هم از اقدامات مثبت گنجعلی خان به‌شمار می‌رود. بعد از ورودی مسجد گنجعلی خان، راهروی باریکی وجود دارد که بعد از آن فضای گنبددار شبستان قرار گرفته است. پنجره‌های این عمارت که یکی از جاهای دیدنی کرمان محسوب می‌شود، به‌شکل مشبک و بسیار زیبا طراحی شده‌اند.
۹. موزه دفاع مقدس کرمان
موزه دفاع مقدس کرمان هم موزه‌ای است که به مرور جنگ بین ایران و عراق می‌پردازد. در این موزه شاهد نقشه‌ها، تصاویر جنگی، اسلحه‌ها، نامه‌ها و اسناد جنگ ایران-عراق هستیم. برای گردشگران خارجی هم توضیحاتی درباره‌ی جنگ و اشیای موجود در موزه به زبان انگلیسی نوشته شده است، اما برای اینکه به عمق ماجرا پی ببرند به مترجم راهنمایی نیاز است که داستان جنگ را به‌خوبی برایشان شرح بدهد. در این موزه، ماکتی از عملیات و ابزارهای جنگی مختلف هم به نمایش گذاشته شده است.
۱۰. یخدان مؤیدی
یخدان مؤیدی هم از جاهای دیدنی کرمان و از آثار تاریخی دوران صفویه است. این بنا دارای گنبدی مخروطی‌شکل و دیوارهایی از جنس خشت و گِل است که در فصل زمستان در آن یخ ذخیره می‌شده تا در تابستان، مردم شهر با مشکل آب روبه‌رو نشوند. بین قالب‌های یخی که در این یخدان منجمد می‌شدند، کاه می‌ریختند تا از چسبیدن لایه‌ها به هم جلوگیری بشود و راحت‌تر از هم جدا بشوند. این‌روزها این بنای قدیمی بدل به مرکزی فرهنگی و کتابخانه برای کودکان شده است.
۱۱. کتابخانه ملی کرمان
شاید به‌نظر نیاید و چنین چیزی خیلی عنوان نشود، اما کتابخانه ملی کرمان یکی از بزرگ‌ترین مراکز تحقیقاتی ایران و ازجمله جاهای دیدنی کرمان است. چیزی که این کتابخانه‌ی غنی را برای گردشگران خارجی جالب‌توجه می‌کند، ساختمان بنای کتابخانه است. معماری کتابخانه ترکیبی است از معماری دوران قاجار؛ ستون‌های زیبای آجری که گنبد را نگه داشته‌اند و نمای زیبای کلی ساختمان. این ساختمان در سال ۱۰۸ هجری‌شمسی بنا شده و در ابتدا کارخانه‌ی ریسندگی و بافندگی بوده و بعدها به کتابخانه‌ی ملی کرمان تغییر کاربری داده است.
۱۲. آتشکده
آتشکده کرمان در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی بنا شده است و قدمت خیلی زیادی ندارد. آتشی که در آتشکده روشن است، چندان آتش سوزانی نیست، اما اگر تاکنون آتشکده‌ای زرتشتی را از نزدیک ندیده‌اید، آتشکده کرمان هم برایتان جالب‌توجه خواهد بود. برای ورود به آتشکده باید کفش‌هایتان را دربیاورید و کلاهی ویژه بر سر بگذارید. موزه زرتشتیان نیز در کنار آتشکده قرار دارد و در آن مجموعه‌ای از تصاویر، اشیا و ظروف قدیمی وجود دارد که برای بازدیدکننده عادی چندان جذاب نیست.
۱۳. باغ هرندی
دور باغ هرندی با دیوارهای بسیار بلندی محصور شده است. این باغ به دوران قاجار تعلق دارد. بعدها یکی از تاجران خوش‌نام کرمانی که برق‌کشی به این شهر هم از سوابق او عنوان می‌شود، این باغ را خریده است. گفته شده که در جریان تبعید رضاشاه از سوی انگلیسی‌ها، او سه شب در این باغ اقامت داشته است. در این باغ دو ساختمان وجود دارد که به‌شکل موزه درآمده‌اند. در یکی از ساختمان‌ها، دستاوردهای باستان‌شناسی منطقه‌ی جیرفت و شهداد و در دیگری آلات موسیقی به‌نمایش گذاشته شده است. اگر از پارکینگ خیابان دکتر بهشتی ۱۴ به سمت باغ بروید، مسیر حکم میان‌بُر پیدا می‌کند و زودتر می‌رسید.
۱۴. ضرابخانه
ضرابخانه نیز یکی دیگر از جاهای دیدنی کرمان است که در آن مجموعه‌ای از سکه‌های قدیمی جمع‌آوری شده و در داخل بازار مسگران، در همان فضای گنبدی و نیمه‌تاریک، به‌نمایش گذاشته شده است. این مجموعه برای سکه‌شناسان نسبت به سایر اقشار و افراد از جذابیت بیشتری برخوردار است. اگر از دور و از میدان گنجعلی خان به ضرابخانه نگاه کنید، بسیاری از قسمت‌های قابل‌ملاحظه آن را مشاهده خواهید کرد. ضمن اینکه بادگیر بلند آن هم درشب با وجود چراغانی‌ها بسیار زیباست.
۱۵. مسجد جامع
مسجد جامع کرمان هم دارای ۴ ایوان است و قدمت آن به حدود ۷۰۰ سال پیش می‌رسد. این مسجد ازجمله بناهایی است که در دوران مدرن‌شدن بناها در عصر صفوی و بعد از آن ساخته شده است. این مسجد به‌جای مناره، دارای ساعتی بزرگ در ورودی (شرقی) اصلی خود است. در سردر مسجد جامع هم کاشی‌کاری‌های زیبایی مزین با نام خداوند (الله) و ائمه (حضرت علی «ع») دیده می‌شود. ازطریق بازار قدمگاه، میدان شهدا و خیابان دکتر شریعتی می‌توان به مسجد جامع کرمان رسید.
۱۶. بازار زرگران
بازار زرگران هم از سایر جاهای دیدنی کرمان است و در حاشیه‌ی شمال شرقی میدان گنجعلی خان قرار گرفته است. در قسمت میانی بازار و بین فروشگاه‌های پرشمار طلافروشی، میدان کوچکی وجود دارد که در قسمتی از آن، حوزه‌ی علمیه با درِ آبی‌رنگ و زیبایش قابل‌مشاهده است. پشت بازار هم کاروانسرای بزرگ میرزا حسین‌خان قرار دارد. میرزا حسین‌خان یکی از تجار معروف کرمانی است.
۱۷. قلعه دختر
روی تپه‌های شرقی شهر کرمان هم یکی از قدیمی‌ترین قلعه‌های ایرانی موسوم به قلعه دختر دیده می‌شود. قلعه دختر یکی از قدیمی‌ترین بناهای شهر کرمان است که البته چیز زیادی از آن باقی نمانده اما در حوالی این منطقه و تپه‌های شرقی کرمان، خرابه‌ای به‌شکل کندوی عسل از گذشته‌ها باقی مانده است.
۱۸. کارگاه مسگری
در یکی از خیابان‌های پشتی بازار مسگران، کارگاه مسگری قدیمی‌ای وجود دارد که بیشترِ محصولاتی که در بازار به‌فروش می‌رسد، در آنجا درست شده‌اند. در این کارگاه، می‌توانید شاهد ساخت ظروف و محصولات مسی باشید که چگونه داغ می‌شوند و در کوره شکل می‌گیرند و… .
کرمان جاهای دیدنی زیاد دارد. اگر هنوز به این شهر قدیمی و زیبا نرفته‌اید، فرصت تجربه‌ی لذت‌بخش سفر به آن را از خود دریغ نکنید.
