بسیاری از ما ژل، کرم، لوسیون و پماد را اشتباه می‌گیریم. تمایز این محصولات از یکدیگر سخت نیست و هرکدام مواد تشکیل‌دهنده، فرایند جذب و تأثیر متفاوتی دارند. شما باید بر اساس نوع پوست خود محصولات آرایشی و بهداشتی را انتخاب کنید و به همین دلیل، بهتر است تفاوت این محصولات را بدانید.
محصولات پوستی برای درمان یا مراقبت از سلامت پوست تولید می‌شوند. رایج‌‌ترین انواع محصولات پوستی عبارت‌اند از:
- ژل؛
- کرم؛
- پماد؛
- لوسیون.
ژل چیست؟
ژل‌ها به‌خاطر شفافیت، به‌سادگی قابل‌تشخیص‌اند. ژل معمولا بدون روغن است و بیشتر شبیه لوسیون است، چون بر پایه آب تهیه می‌شود. به‌خاطر همین ویژگی، خیلی زود و راحت جذب می‌شود. بافت ژل‌ها شبیه ژله‌های خوراکی است. آنها سبک‌اند، حالت چسبناک ایجاد نمی‌کنند و حتی روی پوست خود احساسشان نمی‌کنید. به دلیل همین ویژگی‌ها، محصولات تهیهشده بر پایه ژل، برای ماه‌های گرم سال مناسب‌اند، چراکه قدرت آب‌رسانی‌شان زیاد است. استفاده از ژل ظاهری تقریبا مات روی پوست ایجاد می‌کند و در نور نمی‌درخشد.
ویژگی ژل‌ها عبارت‌اند از:
- معمولا زود خشک می‌شوند؛
- برای قسمت‌هایی از پوست که مو دارد مناسب‌اند؛
- شفاف‌اند و حاوی اترهای سلولزی یا کربرومر در آب یا مخلوط آب و الکل هستند؛
- بر اثر تماس با پوست مایع می‌شوند، خشک می‌شوند و لایه‌ای نازک از داروهای فعال روی پوست به جای می‌گذارند.
کرم چیست؟
کرم‌ها معمولا سفیدرنگ‌اند و بافت غلیظ‌تری دارند؛ بنابراین جذب‌شدنشان روی پوست معمولاً زمان بیشتری می‌طلبد. این جذب طولانی‌مدت به این معناست که لایه محافظ پایدارتری روی پوست ایجاد می‌کنند. کرم‌ها معمولا بر پایه آب تهیه می‌شوند، ولی روغن و چربی هم دارند. کرم‌ها در طول روز در دفعات کمتری استفاده می‌شوند. اگر شب‌ها از کرم استفاده کنید، بهترین نتیجه را می‌گیرید.
ویژگی‌های کرم‌ها عبارت‌اند از:
- کرم‌ها نوعی امولسیون از آب و روغن‌اند؛
- معمولا با عنوان امولسیون «روغن در آب (o/w)» و «آب در روغن (w/o)» دسته‌بندی می‌شوند؛
- نوع روغن در آب (o/w) به‌راحتی روی پوست پخش می‌شوند و پوست را چرب یا چسبناک نمی‌کنند؛
- نوع آب در روغن (w/o) معمولا چرب‌ترند و قدرت نرم‌کنندگی بیشتری دارند؛
- کرم‌ها حاوی امولسیفایر و نگهدارنده‌اند که در برخی افراد ممکن است حساسیت تماسی ایجاد کنند.
پماد چیست؟
پمادها نیمه‌جامدند و رنگشان متمایل به کرم و زرد است؛ البته با توجه به محتویات ممکن است رنگ‌های دیگری هم داشته باشند. پماد بر پایه پارافین تهیه می‌شود و بافت غلیظی دارد. پمادها بر پایه چربی و نفوذناپذیرند؛ یعنی استفاده از آنها روی پوست لایه‌ای ضخیم از ماده محافظ را ایجاد می‌کند. جذبشان روی پوست مدت زیادی طول می‌کشد (از کرم‌ها هم طولانی‌تر).
ویژگی‌های پمادها عبارت‌اند از:
- حاوی آب نیستند و نیازی به نگهدارنده ندارند.
- اثر نرم‌کنندگی زیادی دارند و به همین دلیل، برای مشکلات ناشی از خشکی پوست بسیار مفیدند؛
- محصولاتی نیمه‌جامد و تهیهشده از هیدروکربن‌ها (بنزین، روغن معدنی، پارافین‌ها، هیدروکربن‌های مصنوعی) هستند؛
- اثر انسدادی‌شان در پوست نفوذ داروهای فعال را افزایش می‌دهد و اثربخشی را بهبود می‌بخشد (به‌ویژه در پوست‌هایی که ضخیم شده‌اند)؛
- چرب و چسبناک‌اند و مانع از عرق‌کردن می‌شوند. به همین دلیل، برای نواحی از پوست که دارای مو هستند و نیز برای پوست‌های مستعد فولیکولیتیس یا شرایط آب‌وهوایی گرم مناسب نیستند؛
- لایه‌ای محافظ روی پوست ایجاد می‌کنند و برای زنان خانه‌داری که زیاد با دست‌هایشان کار می‌کنند و نیز برای مبتلایان به درماتیت تحریک‌کننده مفیدند.
لوسیون چیست؟
این عبارت برای نام‌گذاری محصولاتی استفاده می‌شود که شامل مایعی است که داروهایی به‌شکل فعال یا غیرفعال در آن حل شده‌اند یا معلق‌اند. بیشتر لوسیون‌ها بر پایه آب یا هیدروالکل (آب و الکل) هستند. مقادیر کمی الکل برای کمک به حل‌شدن ماده فعال و سرعت‌بخشیدن به تبخیر حلال از سطح پوست اضافه می‌شود. بیشتر لوسیون‌های مخصوص آکنه هیدروالکلی‌اند که به‌سرعت تبخیر می‌شوند.
ویژگی‌های لوسیون‌ها عبارت‌اند از:
- چسبناک نیستند و زود خشک می‌شوند؛
- برای بخش‌هایی از پوست که مو دارند مناسب‌اند؛
- می‌توان به‌راحتی آنها را در مناطق وسیعی از پوست پخش کرد؛
- برای پوست‌های مستعد فولیکولیتیس (نوعی عفونت باکتریایی که در آن فولیکول‌های مو ملتهب می‌شوند) و آکنه و بخش‌هایی از پوست که در معرض اصطکاک قرار دارد مناسب‌اند.
تفاوت‌های اصلی ژل، کرم، پماد و لوسیون
این محصولات هرکدام کارایی و خواص متفاوتی دارند؛ اما از نظر برخی ویژگی‌های ظاهری و شیوه تولید ۴ تفاوت اصلی دارند:
۱. جذب‌شدن
پمادها معمولاً لایه‌ای روی پوست ایجاد می‌کنند و خیلی دیر ناپدید می‌شوند. کرم‌ها نیز قدرت جذب کمتری دارند. از طرفی، ژل‌ها چسبناک نیستند و خیلی زود جذب می‌شوند.
۲. ظاهر
غلظت این محصولات متفاوت است. ژل‌ها رقیق‌تر و شفاف‌اند و می‌توانند در رنگ‌های مختلف تولید شوند. کرم‌ها و پمادها معمولاً سفید و شیری‌رنگ‌اند. غلظت کرم از ژل بیشتر است و پماد غلیظ‌ترین محصول پوستی است.
۳. کاربرد
این محصولات ممکن است کاربرد کاملا مشابهی داشته باشند، اما در برخی ویژگی‌ها تفاوت دارند؛ مثلا پمادها ظاهری چسبناک و براق در پوست ایجاد می‌کنند. به همین دلیل، احتمالا دوست ندارید آن را روی پوست صورت بزنید. پمادها معمولا برای قسمت کوچکی از پوست و برای درمان مشکلات خاص پوستی استفاده می‌شوند؛ در حالی که ژل‌ها و کرم‌ها و لوسیون‌ها به‌راحتی در سطح وسیعی از پوست پخش می‌شوند.
۴. مواد تشکیل‌دهنده
مهم‌ترین تفاوت این محصولات مواد تشکیل‌دهنده آنهاست. کرم‌ها و ژل‌ها معمولاً بر پایه آب‌اند؛ اما پماد بر پایه چربی است. البته برخی کرم‌ها چربی هم دارند، ولی مقدار آن از پماد کمتر است. روغن‌هایی که در کرم و پماد استفاده می‌شوند معمولا لانولین یا پترولیوم‌اند. ژل‌ها معمولا چربی ندارند، اما با توجه به کاربرد محصول ممکن است کمی روغن هم در تهیه‌شان به کار رفته باشد.
| خلاصه‌ای از ویژگی‌های ژل، کرم، پماد و لوسیون | |||||
| رنگ و بافت | بر پایه | مدت جذب | پوست مناسب | مناسب برای | |
| ژل | شفاف و لطیف | آب | سریع | پوست چرب، نواحی دارای مو | فصل‌های گرم |
| کرم | معمولا سفید و کمی غلیظ | آب و روغن | میانه | پوست خشک و حساس | فصل‌های سرد |
| پماد | نیمه‌جامد و غلیظ، اغلب زرد و کرم‌رنگ | روغن (پارافین) | طولانی | پوست خشک، نواحی بدون مو | اهداف پزشکی و درمان مشکلات پوستی |
| لوسیون | معمولا سفید و روان | آب یا آب و الکل | سریع | نواحی دارای مو | |
تفاوت مرطوب‌کننده با لوسیون، کرم، ژل و پماد چیست؟
مرطوب‌کننده دسته‌بندی جدیدی برای محصولات آرایشی و درمانی پوست نیست. انواع ژل‌ها، کرم‌ها و پمادها و لوسیون‌ها همگی می‌توانند مرطوب‌کننده باشند، اگر بتوانند پوست را مرطوب نگه دارند و آن را آب‌رسانی کنند. مرطوب‌کننده‌ها، با توجه به ویژگی‌هایی که دارند، علاوه بر پیشگیری از خشک‌شدن پوست، می‌توانند فواید دیگری هم داشته باشند؛ مثلا محافظت از پوست در برابر آفتاب و خواص ضدپیری.
مزایای استفاده از مرطوب‌کننده‌ها:
- پیشگیری از پوسته‌پوسته‌شدن؛
- کاهش ظهور چین‌وچروک در پوست؛
- آب‌رسانی (اگر احساس می‌کنید پوست‌تان خسته و خشک شده است، باید از مرطوب‌کننده استفاده کنید)؛
- تأثیرات ضدپیری پوست (برای اینکه پوست‌تان ظاهری جوان و سرحال داشته باشد؛ از مرطوب‌کننده‌ها برای صورت، گوش، گردن و بازو استفاده کنید).
نکاتی که درمورد انتخاب محصولات پوستی باید بدانید
۱. همیشه تأثیرات هر محصول را در نظر بگیرید
محصولاتی که خاصیت انسدادی دارند معمولا جذب مواد فعال موجود در محصول را بیشتر می‌کنند و تأثیرگذاری‌شان را افزایش می‌دهند. خود محصولِ حاویِ مواد فعال نیز می‌تواند خواص مختلفی مانند خنک‌کنندگی، نرم‌کنندگی یا حفاظتی داشته باشند. این محصولات اگر بیش‌ازحد خشک‌کننده یا انسدادی باشند، ممکن است استفاده از آنها عوارض جانبی داشته باشد.
۲. متناسب با وضعیت سلامتیِ پوست‌تان انتخاب کنید
محصولی که برای مشکلات مختلف پوستی انتخاب می‌کنید باید متناسب با نوع مشکل و جراحتی باشد که در پوست شما ایجاد شده است؛ مثلا برای درماتیت دارای عفونت نباید از پمادهای چرب استفاده کنید.
۳. متناسب با محل مورداستفاده انتخاب کنید
یاسد نوع محصولی که انتخاب می‌کنید با قسمتی از پوست که می‌خواهید درمان کنید تناسب داشته باشد؛ مثلا برای نواحی از پوست که محل رویش مو است محصولاتی مثل ژل یا لوسیون مناسب‌تر است.
۴. پتانسیل تحریک یا حساسیت را در نظر بگیرید
به‌طور کلی، پماد و کرم‌های آب در روغن (w/o) کمتر پوست را تحریک می‌کنند؛ در حالی که ژل‌ها تحریک‌کننده‌اند. اگر به بسیاری از محصولات پوستی حساسیت دارید، پمادها حاوی مواد نگهدارنده یا امولسیون‌کننده نیستند و در نتیجه، انتخاب بهتری‌اند.
جمع‌بندی
- محصولات پوستی در ۴ دسته‌بندی اصلی قرار می‌گیرند: ژل، لوسیون، کرم و پماد.
- پمادها بیشتر جنبه درمانی دارند و در سایر دسته‌بندی‌ها محصولاتی بسیار متنوع با کاربردهای متفاوت تولید می‌شود.
- مرطوب‌کننده دسته‌بندی جدیدی برای محصولات آرایشی و درمانی پوست نیست. انواع ژل‌ها، کرم‌ها و پمادها و لوسیون‌ها همگی می‌توانند مرطوب‌کننده باشند.
- برای انتخاب این محصولات ابتدا باید نوع پوست خود و مشکلات آن را بشناسید و بعد، با توجه به ویژگی‌های هرکدام از محصولات، بهترین گزینه را برای حفظ سلامت و زیبایی پوست خود انتخاب کنید.
شما بگویید
این روزها محصولات پوستی زیادی با کاربردهایی متفاوت در فروشگاه‌ها پیدا می‌شود. شناخت این دسته‌بندی‌ها و نیز ویژگی‌های هرکدامشان که ذکر شد، در کنار شناخت تفاوت‌های آنها با یکدیگر، در انتخاب گزینه درست و اصولی بسیار کمکتان می‌کند. اگر شما هم در انتخاب این محصولات تجربه یا نظری دارید، خوش‌حال می‌شویم آن را با ما و سایر مخاطبان در قسمت «ارسال دیدگاه» در میان بگذارید.
