تست یا آزمایش پاپ اسمیر بهترین روش برای تشخیص سرطان دهانه رحم است. این سرطان چهارمین علت مرگ‌ومیر مرتبط با سرطان در بین بانوان در سرتاسر دنیا است. پاپ اسمیر همچنین می‌تواند انواع خاصی از عفونت‌های ویروسی مانند عفونت HPV (زگیل تناسلی) را تشخیص دهد. برای انجام این آزمایش، سلول‌هایی از دهانه‌ی رحم به‌آرامی برداشته می‌شوند و از نظر عادی یا غیرعادی بودنِ رشد بررسی می‌شوند. با ما همراه باشید برای اینکه بدانیم تست پاپ اسمیر چیست، چطور انجام می‌شود، چه کسانی به آن نیاز دارند و پس از چه مدت تکرار آزمایش در سنین مختلف ضروری است. در انتهای مطلب نیز به سؤالات رایج در این مورد پاسخ می‌دهیم.
پاپ اسمیر چیست؟
برای بررسی وجود سلول‌های سرطانی و پیش‌سرطانی از این آزمایش کمک گرفته می‌شود. در صورت تشخیص سلول‌های پیش‌سرطانی، درمان آنها قبل از ابتلا به سرطان امکان‌پذیر است. توصیه می‌شود که زنان از ۲۱سالگی به بعد، هر ۳ سال یک بار آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهند، زیرا برخی از زنان در خطر ابتلا به عفونت یا سرطان هستند؛ اما اگر شرایط زیر را دارید، باید تعداد آزمایش‌هایی که انجام می‌دهید بیشتر باشد:
- HIV مثبت دارید.
- بر اثر شیمی‌درمانی یا پیوند عضو، ایمنی بدن‌تان کاهش پیدا کرده است.
اگر بالای ۳۰ سال هستید و ۳ آزمایش را پشت سرهم با نتیجه‌ای مطلوب و عادی انجام داده‌اید، از پزشک‌تان بخواهید که هر ۵ سال یک بار، این آزمایش را برای‌تان انجام دهد، به شرطی که همراه با غربالگری HPV یا غربالگری ویروس پاپیلوم انسانی هم باشد. HPV نوعی ویروس است که باعث زگیل می‌شود و خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را بالا می‌برد. انواع ۱۶ و ۱۸ ویروس HPV دلایل اولیه ایجاد سرطان دهانه رحم هستند. چنانچه به HPV دچار باشید، احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در شما بیشتر خواهد بود.
زنان بالای ۶۵ سال که نتایج‌شان آزمایش‌هایشان در گذشته رضایت‌بخش بوده است، ممکن است دیگر نیازی به انجام این آزمایش نداشته باشند. فارغ از فعالیت جنسی‌تان، باید آزمایش پاپاسمیر را در برنامه درمانی ـ پزشکی خود قرار بدهید.
علت اهمیت انجام این آزمایش این است که ویروس HPV می‌تواند سال‌ها به‌طور مخفی و پنهان در بدن بماند و ناگهان فعال شود.
آیا از پاپاسمیر برای تشخیص خود HPV هم استفاده می‌شود؟
هدف اصلی پاپ اسمیر شناخت و بررسی وضعیت رشد سلول‌ها است. علت رشد غیرعادی سلول‌ها می‌تواند HPV باشد. اگر رشد غیرعادی سلول‌ها با این آزمایش مشخص بشود، می‌توان از توسعه و گسترده شدن مشکل جلوگیری کرد. امکان تشخیص وجود HPV با نمونه‌برداری پاپ اسمیر هم وجود دارد.
HPV از طریق آمیزش جنسی ایجاد می‌شود. همه زنانی که رابطه جنسی دارند، در معرض ابتلا به HPV هستند و باید حداقل هر ۳ سال یک بار این آزمایش را انجام دهند. این آزمایش قادر به تشخیص سایر بیماری‌های آمیزشی (STD) نیست. در برخی مواقع نیز می‌تواند رشد غیرعادی سلول‌ها در ابتلا به سایر بیماری‌ها را شناسایی کند، اما تنها با هدف بررسی سایر انواع سرطان استفاده نمی‌شود.
آزمایش پاپ اسمیر هر چند وقت باید انجام شود؟
بسامد انجام این آزمایش به عوامل متعددی بستگی دارد. مثلا خطرات محتمل و سن افراد در این زمینه بسیار مهم هستند.
| سن | انجام پاپاسمیر |
| بالای ۲۱ سال، نداشتن رابطه جنسی | نیازی نیست |
| بالای ۲۱ سال، داشتن رابطه جنسی | هر ۳ سال یک بار |
| ۲۱ تا ۲۹ سال | هر ۳ سال یک بار |
| ۳۰ تا ۶۵ سال | هر۳ تا ۵ سال یک بار، اگر نتیجه آزمایش اچ.پی.وی و پاپ اسمیر منفی است. |
| ۶۵ سال به بالا | ممکن است دیگر به آزمایش نیاز نباشد. با پزشک مشورت کنید. |
پاپ اسمیر شاید کمی آزاردهنده باشد، اما به‌سرعت انجام می‌شود. در طول آزمایش باید به پشت بخوابید و پاها را باز کنید و کف پاها را روی رکاب مخصوص قرار بدهید. پزشک وسیله‌ای به نام اسپکولوم یا آینه‌ی طبی را درون واژن قرار می‌دهد. این وسیله، واژن را باز نگه می‌دارد و دسترسی به دهانه‌ی رحم را ممکن می‌سازد. سپس پزشک نمونه‌ای از سلول‌های دهانه‌ی رحم را برمی‌دارد. چند روش برای برداشتن این نمونه موجود است. برخی از پزشکان از کاردکی مخصوص استفاده می‌کنند و برخی دیگر از کاردک و قلم‌موی مخصوص.
تعدادی از پزشکان نیز از ابزاری به نام «سیتوبراش» استفاده می‌کنند که ترکیبی است از کاردک و قلم‌مو. بیشتر زنان هنگام نمونه‌برداری کمی آزرده می‌شوند. نمونه دریافت‌شده نیز به آزمایشگاه منتقل می‌شود تا سلول‌ها از نظر رشد غیرعادی بررسی شوند. احتمال دارد که بعد از نمونه‌برداری کمی آزردگی با انقباض شکمی احساس بشود. ضمنا در بعضی موارد محدود، اندکی خونریزی واژینال نیز پس از نمونه‌برداری ایجاد می‌شود. اگر خونریزی در روز بعد هم ادامه داشته باشد، باید موضوع را با پزشک در میان گذاشت.
تفسیر نتایج پاپ اسمیر
دو نتیجه برای آزمایش پاپ اسمیر وجود دارد: عادی و غیرعادی.
پاپاسمیر عادی (نرمال)
اگر نتیجه نرمال یا عادی باشد، یعنی رشد غیرعادی سلولی وجود ندارد. نتیجه عادی گاهی با عنوان «منفی» نیز شناخته می‌شود. اگر نتیجه آزمایش‌تان عادی باشد، برای سال بعد نیازی به آزمایش مجدد نخواهید داشت.
پاپاسمیر غیرعادی (غیرنرمال)
اگر نتیجه پاپ اسمیر غیرعادی باشد، لزوما به‌معنای ابتلا به سرطان نیست بلکه به این معناست که رشد غیرعادی سلول‌ها در دهانه‌ی رحم وجود دارد و شاید این رشد، حاکی از پیش‌سرطان باشد و بدن در آستانه ابتلا به سرطان قرار داشته باشد. سلول‌های غیرعادی سطوح مختلفی دارند:
- آتیپیا (atypia)؛
- خفیف؛
- متوسط؛
- دیسپلازی شدید؛
- کارسینوم درجا.
سلول‌های غیرعادی خفیف‌تر، از انواع پیشرفته رایج‌تر هستند. بسته به اینکه وضعیت سلول‌ها به چه شکل باشند، تعداد آزمایش‌های لازم، بررسی و معاینه دقیق‌تر بافت دهانه‌ی رحم با روشی به نام «کولپوسکوپی» صورت خواهد گرفت. در حین انجام کولپوسکوپی، پزشک از نور و ذره‌بین برای مشاهده دقیق واژن و بافت‌های دهانه‌ی رحم کمک می‌گیرد. در برخی از موارد نیز، پزشک برای بررسی بافت دهانه‌ی رحم از بیوپسی یا بافت‌برداری استفاده می‌کند.
آیا صحت نتایج قابل اتکا است؟
نتایج آزمایش‌های پاپ اسمیر بسیار دقیق است و انجام این غربالگری تا ۸۰ درصد موجب کاهش نرخ ابتلا به سرطان دهانه‌ی رحم شده است. شاید انجام این آزمایش کمی ناخوشایند و آزاردهنده باشد، اما در حفظ سلامت نقش مهمی خواهد داشت.
نکات مهم در مورد آزمایش پاپ اسمیر
مواردی وجود دارد که باید قبل از دادن این آزمایش رعایت کنید. برخی از مهم‌ترین این موارد عبارت‌اند از:
- اگر پریود خود را می‌گذرانید حتما به پزشک‌تان اطلاع بدهید، زیرا ممکن است نتایج‌تان را تحت تأثیر قرار بدهد.
- از برقراری رابطه جنسی پرهیز کنید، از دوش واژینال یا محصولات جلوگیری از بارداری اسپرم‌کش نیز در روز قبل از آزمایش استفاده نکنید.
- آرام باشید. نفس عمیق بکشید و سعی کنید خونسردی‌تان را حفظ کنید.
- برای انجام آزمایش پاپ اسمیر می‌توانید هماهنگی‌های لازم را با متخصص زنان در معاینات سالیانه خود صورت بدهید یا مستقل از معاینات سالیانه، این آزمایش را انجام بدهید.
- از بابت هزینه‌ی این آزمایش نیز زیاد نگران نباشید، زیرا بیشتر بیمه‌ها هزینه‌ی آن را تأمین می‌کنند.
- اگر هنگام انجام آزمایش پریود باشید، پزشک زمان دیگری را برای آزمایش مجدد مشخص خواهد کرد. زیرا در دوران عادت ماهیانه احتمال دارد که نتیجه آزمایش کاملا صحیح نباشد. رابطه جنسی، دوش واژینال و استفاده از محصولات جلوگیری از بارداری اسپرم‌کش نیز در روز قبل از آزمایش، احتمال مداخله در نتیجه‌ی صحیح را دارد.
- در بیشتر موارد، انجام پاپ اسمیر در ۲۴ هفته اول بارداری نیز بلامانع است. بعد از این مدت، انجام پاپ اسمیر با درد توأم خواهد بود. بعد از زایمان نیز باید ۱۲ هفته صبر کنید و بعد آزمایش پاپ اسمیر را پیگیری کنید. آرام بودن بدن در هنگام انجام آزمایش پاپ اسمیر نقش مهمی در سهولت فرایند دارد. پس سعی کنید با روش‌های آرامش‌بخش و تنفس عمیق و … خود را خونسرد و آرام نگه دارید.
سؤالات رایج در مورد پاپ اسمیر
– اگر در روز انجام تست پاپ اسمیر پریود باشم اشکالی دارد؟
انجام آزمایش پاپ اسمیر در دوران قاعدگی می‌تواند بر دقت نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارد. وجود خون می تواند جمع‌آوری نمونه واضح از سلول‌های دهانه رحم را برای پزشک مشکل کند و در نهایت دقت انجام آزمایش شما بسیار پایین می‌آید. اگر روی که قرار است آزمایش پاپ اسمیر بدهید پریود شدید، با پزشک‌تان هماهنگ کنید و وقتتان را به بعد از پریود موکول کنید.
– آیا خونریزی بعد از تست پاپ اسمیر طبیعی است؟
بله؛ البته این اتفاق برای همه نمی‌افتد، اما در صورتی که بعد از انجام پاپ اسمیر خونریزی داشتید نگران نباشید. در بیشتر موارد این خونریزی در اثر خراش کوچک روی دهانه رحم یا واژن ایجاد می‌شود.
– آیا عواملی وجود دارند که باعث شوند تست پاپ اسمیر من دردناک‌تر باشد؟
بله برخی از مشکلات زمینه‌ای مانند خشکی واژن، واژینیسموس (سفت شدن غیر ارادی عضلات واژن) و آندومتریوز می‌توانند باعث شوند که پاپ اسمیر شما دردناک‌تر باشد.
آیا فرد بالای ۲۱ سال، در صورت نداشتن روابط جنسی نیاز به این آزمایش دارد؟
در بیشتر موارد، علت سرطان دهانه‌ی رحم عفونت ناشی از ویروس HPV است. این ویروس نیز از راه رابطه جنسی منتقل می‌شود. البته تمام سرطان‌های دهانه‌ی رحم نیز نتیجه این عفونت نیستند. در کل، به تمام زنانی که از ۲۱ سال گذر می‌کنند توصیه می‌شود تا هر ۳ سال یک بار، غربالگری پاپ اسمیر را انجام دهند.
– آزمایش پاپ اسمیر چقدر طول می‌کشد؟
به‌طور معمول کمتر از یک دقیقه طول می کشد تا اسپکولوم وارد شود و نمونه سلولی از دهانه رحم شما گرفته شود.
و اما سخن پایانی…
پاپ اسمیر رایج‌ترین روش تشخیص سرطان رحم است. مانند اغلب سرطان‌ها، تشخیص زودهنگام نقش مهمی در درمان سرطان دهانه رحم دارد. بهتر است خانم‌ها با توجه به شرایط زندگی و سن، برای انجام این آزمایش با پزشکشان مشورت کنند. آیا شما تجربه‌ای از انجام دوره‌ای این تست دارید؟ اگر مایل باشید تجربه‌تان را در میان بگذارید، شاید به برخی مخاطبان ما کمک کند.
