اگر حس می‌کنید چرخه قاعدگی‌تان تحت‌تأثیر فصل‌ها قرار دارد، اشتباه نمی‌کنید. چرخه قاعدگی و هورمون‌ها به‌راحتی تحت‌تأثیر عوامل خارجی قرار می‌گیرند. تغییر سبک زندگی ناشی از تغییر فصل تأثیر زیادی بر چرخه قاعدگی می‌گذارد و گاهی این تأثیر مثبت نیست. البته جای نگرانی نیست. آگاهی از دلیل ایجاد این تغییرات موجب آمادگی بیشتر برای رویارویی با آنها می‌شود و نخستین گام برای یادگیریِ مهار و متعادل‌کردن هورمون‌های ماست. در ادامه، تاثیر تغییر فصل بر پریود و دلایل این تأثیرگذاری را بررسی می‌کنیم.
آیا چرخه قاعدگی در تابستان و زمستان متفاوت است؟
چرخه قاعدگی نخستین روز پریود تا آخرین روز پیش از شروع پریود بعدی است. در تابستان، معمولا چرخه‌های قاعدگی کوتاه‌تر می‌شوند؛ پس اگر اثرات تغییر فصل بر چرخه قاعدگی‌تان را حس می‌کنید، چه پریودتان به‌طور قابل‌توجهی کوتاه‌تر شده باشد و چه علائم یا عوارض جانبی سندروم پیش از قاعدگی (PMS) را بیش از سایر فصول سال احساس می‌کنید، باید بدانید خیالاتی نشده‌اید.
برای این تغییرات دلایل علمی وجود دارد. هرچه تغییرات آب‌وهوایی شدیدتر باشند (مثلا پس از زندگی در دمای زیر صفر درجه و هوای بسیار سرد به کشوری گرمسیری سفر کرده باشید) احتمال اینکه تاثیر تغییر فصل بر پریود را احساس کنید بیشتر خواهد بود. گرچه شاید در منطقه سکونتمان تغییرات دمایی شدیدی رخ ندهد، گاهی موج گرمای شدیدی از راه می‌رسد و پس از چند روز تمام می‌شود.
در زمستان زمان بیشتری را در فضای بسته سپری می‌کنیم، تحرک کمتری داریم و بیشتر غذا می‌خوریم. این مسئله گاهی روی علائم پیش از قاعدگی اثری منفی دارد. پژوهش‌ها نشان داده است زنانی که فعالیت بدنی بیشتری دارند، نسبت به زنانی که به‌ندرت ورزش می‌کنند چرخه‌های قاعدگی منظم‌تر و قابل‌کنترل‌تری دارند. زمستان می‌تواند روی طول چرخه قاعدگی نیز اثر بگذارد.
دلایل تاثیر تغییر فصل بر پریود
۱. دلایل هورمونی
در تابستان، بدن ما مقادیر بیشتری از هورمون محرکه فولیکولی (FSH) را ترشح می‌کند. این هورمون احتمال تخمک گذاری را افزایش می‌دهد و در نتیجه، چرخه قاعدگی کوتاه‌تر می‌شود. هورمون FSH موجب رشد و بلوغ فولیکول‌های تخمدان می‌شود تا در زمان تخمک‌گذاری، تخمک آماده باروری آزاد شود.
معمولا در تابستان ترشح هورمون FSH بالا می‌رود، فولیکول تخمدان بزرگ‌تر می‌شود و تعداد تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد. طول چرخه‌های قاعدگی نیز به‌میزان ۰٫۹ روز کاهش می‌یابد. این تغییرات در زنانی که در مناطق آب‌وهوایی گرم‌تر زندگی می‌کنند نیز مشاهده شده است. البته باید توجه داشته باشید که این زمان میانگین کاهش چرخه‌های قاعدگی است. به این معنا که در بعضی از افراد تغییری ایجاد نمی‌شود یا تغییر ایجادشده در حد دقیقه است و در بعضی نیز این تغییر بسیار مشخص است.
۲. سبک زندگی
تغییر قابل‌توجه چرخه قاعدگی در تابستان شاید بیشتر ناشی از تغییراتی باشد که در سایر حوزه‌های زندگی ایجاد می‌کنیم و صرفا به‌دلیل آب‌وهوا نباشد. سبک زندگی به‌شدت روی چرخه قاعدگی و تولید هورمون‌ها اثر می‌گذارد. از دلایل اصلی تغییر پریود در تابستان تغییر عادت‌ها و برنامه خواب و حتی رژیم غذایی است. در تابستان زمان بیشتری را بیرون از خانه سپری می‌کنیم، غذاهای سبک‌تری می‌خوریم و از میوه و سبزیجات فصلی بیشتری، که با میوه و سبزیجات موجود در ماه‌های سرد سال متفاوت‌اند، در رژیم غذایی‌مان استفاده می‌کنیم.
وقتی هوا خوب است، بیشتر تمایل داریم از خانه بیرون برویم و تحرک بیشتری داشته باشیم. زنانی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند و تناسب اندام بیشتری دارند، کمتر دچار حالت شدید سندرم پیش از قاعدگی (PMDD) می‌شوند. احتمال شدت و بی‌نظمی خون‌ریزی قاعدگی نیز در آنها کمتر است. معمولا زندگی فعال‌تر به‌معنای چرخه‌های قاعدگی منظم‌تر است.
۳. میزان تابش نور آفتاب
پژوهش نشان داده است افزایش نور آفتاب موجب تغییر چرخه قاعدگی می‌شود، نه افزایش دما. در طول تابستان یا در مناطق آب‌وهوایی گرم و آفتابی، بدن ویتامین دی (D) بیشتری تولید می‌کند. مشخص شده است که سطح پایین ویتامین دی موجب فاز فولیکولر و چرخه قاعدگی طولانی‌تر می‌شود. در چرخه‌های قاعدگی طولانی‌تر، احتمال عدم‌تخمک‌گذاری بیشتر است. به‌طور میانگین، در زمستان، تخمک‌گذاری در ۷۱ درصد موارد انجام می‌شود؛ درحالی‌که در تابستان این رقم به‌میزان قابل‌توجه ۹۷ درصد افزایش می‌یابد.
بنابراین اگر ویتامین D بیشتر، احتمال تخمک‌گذاری را افزایش می‌دهد، کمبود آن در ماه‌های زمستان نیز ممکن است به عدم‌تخمک‌گذاری در چرخه‌های قاعدگی منجر شود که معمولا طولانی‌ترند. وجود یا نبود نور آفتاب تأثیر زیادی بر خلق‌وخو می‌گذارد، زیرا نور خورشید علاوه بر تولید ویتامین دی، که به ترشح FSH کمک می‌کند، بر تولید سروتونین نیز اثر می‌گذارد؛ بنابراین، عجیب نیست که تغییرات فصلی شدید، تأثیر زیادی بر چرخه قاعدگی دارند.
در فصول گرم و آفتابیِ بهار و تابستان، بیشتر در معرض آفتاب قرار می‌گیریم و این موجب می‌شود بدن ویتامین D و دوپامین بیشتری تولید کند. ویتامین D و دوپامین با خلق‌وخوی خوب و احساس لذت مرتبط هستند و موجب بهبود روحیه، افزایش لذت، انگیزه و تمرکز می‌شوند. بدون آنها نوسانات خلقی که در دوران قاعدگی تجربه می‌کنیم، افزایش می‌یابند و غلبه بر آنها نیز دشوارتر می‌شود.
قرارگرفتن در معرض آفتاب کمتر می‌تواند به اختلال عاطفی فصلی (SAD) منجر شود. علائم این اختلال شامل علائم افسردگی است، یعنی غمگینی، بی‌علاقگی به چیزهایی که قبلا از آنها لذت می‌بردیم، احساس ناامیدی و میل و اشتیاق به مصرف کربوهیدرات بیشتر.
۴. تغییر وزن
تغییر وزن به‌شدت روی چرخه قاعدگی اثر می‌گذارد. معمولا در زمستان وزن ما افزایش می‌یابد. این مسئله دلایل فراوانی دارد، دلایلی مانند اینکه در زمستان به‌اندازه تابستان بیرون نمی‌رویم و ورزش نمی‌کنیم. تغییرات رژیم غذایی فصلی نیز روی وزن ما اثر می‌گذارند. بعضی از ما با تغییر فصل این اضافه‌وزن را کاهش می‌دهیم، ولی همه این‌طور نیستند. توجه داشته باشید که رژیم یویویی در بلندمدت به‌نفع سلامتی شما نیست و بهتر است که بدنتان را بهتر بشناسید و رژیم غذایی متعادلی داشته باشید که با نیازهای چرخه قاعدگی، سطح انرژی و فعالیت و سبک زندگی‌تان سازگار باشد.
رابطه مستقیمی میان افزایش وزن و شدت و طول چرخه‌های قاعدگی وجود دارد. اینکه چه میزانی از اضافه‌وزن می‌تواند موجب تفاوتی قابل‌توجه در چرخه‌های قاعدگی شود، در زنان مختلف یکسان نیست؛ ولی اگر شاخص توده بدنی (BMI) ناسالم از حدی عبور کند، روی چرخه قاعدگی هر زنی اثر می‌گذارد.
۵. استرس
هورمون استرس (کورتیزول) بر هیپوتالاموس اثر می‌گذارد. هیپوتالاموس بخشی از مغز است که برای تنظیم هورمون‌ها ضروری است. وقتی هورمون کورتیزول روی هیپوتالاموس اثر می‌گذارد، سیگنال‌هایی که هیپوتالاموس به تخمدان‌ها می‌فرستد، دچار اختلال می‌شوند و این اختلال تخمک‌گذاری را به تأخیر می‌اندازد یا حتی از آن جلوگیری می‌کند.
شناخت تغییرات چرخه قاعدگی و سازگارشدن با آنها
گرچه تأثیر تغییر فصل بر پریود صرفا شامل کوتاه‌ترشدن چرخه قاعدگی در تابستان نیست، روشن است که تابستان، هم به‌دلیل روزهای بلند و آفتابی و هم تغییر زندگی شخصی و اجتماعی، روی چرخه‌های قاعدگی اثر می‌گذارد. اگر از تغییر فصل احساس ناراحتی می‌کنید، چه در تابستان و چه در ماه‌های سرد سال، می‌توانید با رژیم غذایی سالم‌تر، ورزش منظم، بیرون‌رفتن و سبک زندگی سالم‌تر چرخه قاعدگی‌تان را کنترل و هورمون‌هایتان را مهار کنید.
برای بارداری در زمستان چه باید کرد؟
خودتان را گرم نگه دارید و بیشتر ورزش کنید. نکته مهم افزایش تحرک است، زیرا موجب می‌شود پیام‌رسان‌های شیمیایی به‌طور منظم و یکنواخت ترشح شوند. گرچه تخمک‌گذاری در طول تابستان بیشتر انجام می‌شود، هیچ شواهد آماری وجود ندارد که نشان دهد بارداری زنان در ماه‌های زمستان کمتر است.
چه زمانی تغییرات پریود نگران‌کننده‌اند؟
اگر تغییر روحیه و خلق‌وخوی شما به‌اندازه‌ای بد است که انگیزه‌ای برای رفتن به محل کار یا لذت‌بردن از چیزهایی ندارید که قبلا برایتان لذت‌بخش بودند، باید بررسی شود که آیا دچار اختلال عاطفی فصلی شده‌اید یا افسردگی. بهتر است با پزشک عمومی درمورد این مسئله صحبت کنید.
اگر در ماه‌های زمستان اصلا پریود نمی‌شوید، باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا این مسئله غیرطبیعی است و باید بررسی شود. خون‌ریزی شدید نیز ممکن است موجب کمبود آهن و کم‌خونی شود و در این صورت نیز باید به پزشک مراجعه کنید.
نظر شما چیست؟
آیا با تأثیر تغییر فصل بر پریود موافق هستید یا عقیده دارید که فصل‌های مختلف سال روی چرخه قاعدگی تأثیری ندارند؟ آیا در تابستان چرخه‌های قاعدگی کوتاه‌تری دارید؟ یا از زمانی که ورزش می‌کنید چرخه‌های قاعدگی شما منظم‌تر شده‌اند؟ در بخش «ارسال دیدگاه» می‌توانید تجربه و دیدگاه خود را با ما و سایر دوستانتان در میان بگذارید.
