همه ما از لزوم استفاده از ماسک در شرایط همه‌گیری ویروس کرونا آگاهیم. موضوعی که این روزها درباره ارتباط ماسک و پیشگیری از کرونا رایج شده استفاده از دو ماسک روی هم است. این کار حتی در تصاویری که از مراسم تحلیف بایدن، رئیس‌جمهور جدید آمریکا مخابره شد هم دیده می‌شد. سؤال این است که «آیا استفاده از دو ماسک ضروری است و خطر انتقال ویروس کرونا را کمتر می‌کند؟» در این مقاله، با نگاهی به آزمایش‌های انجام‌شدۀ سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، به این پرسش پاسخ می‌دهیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
آیا استفاده از دو ماسک خطر ابتلا به ویروس کرونا را کاهش می‌دهد؟
شواهد جدید نشان می‌دهد گونه‌های جهش‌یافته ویروس کرونا قدرت انتقال بیشتری دارند. هرچند نحوه اثر و رفتار ویروس هنوز مشخص نیست، انتقال سریع‌تر گونه‌های جهش‌یافته یعنی ویروس در دوره‌های کوتاه‌مدت منتقل می‌شود و فرد را بیمار می‌کند. به همین دلیل، نیاز داریم تا اقدامات پیشگیرانه‌تری برای کاهش انتقال ویروس انجام دهیم. استفاده از ماسک به‌عنوان سدی فیزیکی در مقابل ذرات تنفسی یکی از این اقدامات است.
استفاده از ماسک یکی از راهبردهای پیشنهادی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری یا به‌اختصار سی. دی. سی (CDC) برای کاهش سرعت انتشار سارس کووید ۲ است؛ همان ویروسی که در سال ۲۰۱۹ بیماری کرونا را ایجاد کرد. استفاده از ماسک به‌طور چشمگیری خروج قطرات و ذرات تنفسی بازدم افراد مبتلا را کاهش می‌دهد. به‌علاوه، افراد غیربیماری که از ماسک استفاده می‌کنند کمتر در معرض این ذرات تنفسی قرار می‌گیرند.
اما مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، طی آزمایشی، روش‌های بهبود قرارگیری ماسک‌های سه‌لایۀ پزشکی روی صورت را بررسی کرد که نتایج آن قابل‌توجه است و به نظر می‌رسد استفاده از دو ماسک می‌تواند اثرگذاری بیشتری در برابر ویروس داشته باشد.
آزمایش سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری به چه صورت انجام شد؟
ماسک‌های پارچه‌ای و ماسک‌های سه‌لایۀ پزشکی نسبت به ماسک‌های اِن۹۵ (N95) نامطمئن‌تر روی صورت قرار می‌گیرند و ممکن است منفذهای بیشتری داشته باشند. چند راه ساده برای قرارگیری بهتر ماسک روی صورت وجود دارد که سرعت انتشار کووید ۱۹ را به‌طور مؤثرتری کاهش می‌دهد. در ژانویه سال ۲۰۲۱ (دی ماه ۱۳۹۹) سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری آزمایشی را طراحی کرد که اهمیت استفاده مناسب برای افزایش کارایی ماسک را نشان می‌دهد. طی این آزمایش ۲ روش برای بهبود استفاده از ماسک ارزیابی شد:
- آزمایش اول: پوشیدن ماسک‌های پارچه‌ای روی ماسک‌های سه‌لایه پزشکی (استفاده از دو ماسک)؛
- آزمایش دوم: گره‌زدن کش‌های ماسک سه‌لایه پزشکی در نزدیکی ماسک و بستن درزهای اضافی آن در نزدیکی صورت برای جلوگیری از ورود ویروس از اطراف ماسک.
۱. آزمایش استفاده از دو ماسک و نتایج آن
در آزمایش اول، بررسی شد که ترکیب ماسک‌های مختلف تا چه اندازه میزان آزادشدن ذرات طی سرفه را کاهش می‌دهد (کنترل بیماری). از ماکت به‌عنوان فردِ در حال سرفه استفاده شد و میزان کارایی این روش در مهار ذرات ارزیابی شد. گروه‌‌های موردآزمایش به‌صورت زیر بودند:
- استفاده از یک ماسک سه‌لایه پزشکی؛
- استفاده از یک ماسک سه‌لایه پارچه‌ای؛
- استفاده از ماسک سه‌لایه پارچه‌ای روی ماسک سه‌لایه پزشکی (استفاده از دو ماسک).
سپس، درصد محافظت روش‌های مختلف استفاده از ماسک در برابر ذرات آزادشده از تنفس محاسبه شد. نتایج به شرح زیر است:
- استفاده از یک ماسک سه‌لایه پزشکی (بدون مسدودکردن منافذ اطراف آن) تا ۵۶٫۱ درصد؛
- استفاده از یک ماسک سه‌لایه پارچه‌ای تا ۵۱٫۴ درصد؛
- استفاده از دو ماسک (یعنی قراردادن ماسک پارچه‌ای روی ماسک سه‌لایه پزشکی) تا ۸۵٫۴ درصد.
آمار کاهش انتقال ویروس در زیر آورده شده است:
- اگر این روش را فقط فرد مبتلا به ویروس کرونا استفاده کند، ۸۲٫۲ درصد؛
- اگر فقط فرد سالم استفاده کند، ۸۳ درصد؛
- اگر هم فرد مبتلا و هم فرد سالم استفاده کنند، ۹۶٫۴ درصد.
۲. آزمایش گره‌زدن کش‌های ماسک سه‌لایه پزشکی و نتایج حاصل از آن
در آزمایش دوم، این موضوع بررسی شد که ایجاد تغییر در ماسک‌های سه‌لایه پزشکی چقدر در کاهش ذرات آزاد شده طی تنفس مؤثر است. نتایج نشان می‌دهد گره‌زدن کش‌های ماسک سه‌لایه پزشکی و بستن منافذ اطراف آن تا ۷۷ درصد جلوی انتشار ویروس کرونا را می‌گیرد. این نتایج در ۳ حالت و به‌صورت درصد منتشر شد که در زیر به آن اشاره شده است:
- اگر این روش را فقط فرد مبتلا به ویروس کرونا استفاده کند، ۶۲٫۹ درصد؛
- اگر فقط فرد سالم استفاده کند، ۶۴٫۵ درصد؛
- اگر هم فرد مبتلا و هم فرد سالم استفاده کنند، ۹۵٫۹ درصد.
این بررسی‌ها نشان می‌دهد برای افزایش کارایی ماسک‌ها، استفادۀ درست و اصولی از ماسک بسیار مهم است. تا زمانی‌که ایمنی عمومی وابسته به واکسن حاصل شود، استفاده همگانی از ماسک همراه با انجام سایر روش‌های محافظتی (مثل فاصله‌گذاری اجتماعی، شست‌وشوی خوب دست‌ها و پرهیز از ازدحام جمعیت در فضاهایی با تهویه نامناسب) مؤثرترین روش برای کاهش انتشار ویروس کرونا است.
محدودیت‌های آزمایش‌های انجام‌شده
محدودیت‌های این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
- این بررسی‌ها برای کودکان قابل‌استناد نیست (ساختار صورت کودک با فرد بزرگ‌سال متفاوت است)؛
- این بررسی‌ها با یک نوع ماسک پزشکی و پارچه‌ای انجام شده و با مدل‌های مختلف ماسک آزمایش نشده است؛
- روش‌های مختلف استفاده از دو ماسک مثل استفاده از دو ماسک پارچه‌ای یا دو ماسک پزشکی یا استفاده از ماسک پزشکی روی ماسک پارچه‌ای بررسی نشده است؛
- هرچند استفاده از دو ماسک خطر انتقال ویروس کرونا را کاهش می‌دهد، می‌تواند روی تنفس یا روی میدان دید افراد اثر داشته باشد. همچنین، روش گره‌زدن ماسک نمی‌تواند به‌خوبی دهان و بینی افرادی با صورت کشیده را بپوشاند.
استفاده از نگهدارنده دهانی برای ماسک
در پژوهشی، استفاده از نگهدارندۀ ماسک برای بهبود قرارگیری ماسک روی صورت نیز بررسی شد. نگهدارنده به دو شکلِ سفت و منعطف است و روی ماسک پارچه‌ای و ماسک سه‌لایه پزشکی گذاشته می‌شود. بندهای گوشی یا گیره‌های پشت‌سری نیز آن را نگه می‌دارند. نتایج نشان می‌دهد استفاده از این نگهدارنده‌ها روی ماسک سه‌لایه مناسب است و انتقال ذرات زیر ۱۰ میکرومتر به افراد غیر‌آلوده را بیش از ۹۰ درصد کاهی می‌دهد.
سؤالات رایج درمورد استفاده از دو ماسک
– چرا باید از دو ماسک استفاده کنیم؟
از ابتدای شیوع گسترده ویروس کرونا تاکنون، جهش‌های گوناگونی از این ویروس را مشاهده کرده‌ایم. در طی هر جهش رفتار و علائم ابتلا به آن متفاوت بوده و قدرت انتقال ویروس افزایش یافته است. از این رو، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) استفاده از دو ماسک را به عنوان یکی از راهبردهای پیشنهادی برای کاهش سرعت انتشار گونه‌های جهش‌یافته ویروس مطرح کرد.
– چطور از دو ماسک استفاده کنیم؟
یکی از بهترین روش‌ها برای استفاده از دو ماسک به این صورت است که یک ماسک سه‌لایه پزشکی بزنید و روی آن ماسک پارچه‌ای بزنید.
– استفاده از دو ماسک چند درصد انتقال ویروس را کاهش می‌دهد؟
آزمایشی که برای بررسی تاثیر دو ماسک بر کاهش انتقال کرونا انجام شده، نشان می‌دهد که اگر این روش (ماسک پارچه‌ای روی ماسک پزشکی) را فقط فرد مبتلا به ویروس کرونا استفاده کند، ۸۲٫۲ درصد، اگر فقط فرد سالم استفاده کند، ۸۳ درصد و اگر هم فرد مبتلا و هم فرد سالم استفاده کنند، ۹۶٫۴ درصد انتقال ویروس کاهش می‌یابد.
– آیا راهی برای بالا بردن ایمنی ماسک وجود دارد؟
بله، شما می‌توانید با گره‌زدن کش ماسک سه‌لایه پزشکی ایمنی ماسک را افزایش دهید. نتایج نشان می‌دهد گره‌زدن کش‌های ماسک سه‌لایه پزشکی و بستن منافذ اطراف آن تا ۷۷ درصد جلوی انتشار ویروس کرونا را می‌گیرد.
چکیده مطالب
کنترل ویروس کرونا نه‌تنها برای کاهش همه‌گیری ویروس کرونا و موضوعات اقتصادی اهمیت دارد، بلکه این کنترل برای کاهش سرعت تکامل ویروس و ایجاد انواع جدید آن نیز مهم است؛ زیرا روی قدرت انتقال ویروس و روند تشخیص و درمان و تولید واکسن اثر دارد.
از طرف دیگر، تا زمان تزریق واکسن و ایجاد ایمنی، لازم است با استفاده از ماسک، رعایت فاصله اجتماعی، پرهیز از ازدحام جمعیت، نبودن در مکان‌های کوچک با تهویه نامناسب و شست‌وشوی مناسب دست‌ها از انتشار ویروس کرونا جلوگیری کنیم. بر اساس گزارش سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری، استفاده درست از ماسک کارایی آن را بسیار افزایش می‌دهد.
ممکن است استفاده از یک یا دو ماسک به فرد غیرمبتلا احساس امنیت بدهد؛ اما به یاد داشته باشید که دلیل استفاده از ماسک محافظت از دیگران است. از طرفی، چشم‌ها هنوز در معرض ویروس‌اند و افرادی که از عینک استفاده می‌کنند کمتر از دیگران در معرض ابتلا به عفونت‌اند.
شما بگویید
شما چه تجربه‌ای در استفاده از ماسک دارید؟ آیا همچنان از یک ماسک برای ایمنی در برابر ویروس کرونا استفاده می‌کنید؟ در قسمت ارسال دیدگاه، برای ما و دوستانتان از تجربیات یک‌ساله خود درمورد ویروس کرونا و استفاده از ماسک بنویسید. همچنین در صورت تمایل، این مطلب را برای دوستانتان ارسال کنید تا آنها هم از علت استفاده از دو ماسک باخبر شوند.
