در این مطلب به مرور زندگینامه یکی از برجستهترین آهنگسازان سینمای ایران یعنی مرحوم ناصر چشم آذر میپردازیم.
مقالههای مرتبط:
- بیوگرافی خسرو شکیبایی
- بیوگرافی عباس کیارستمی
ناصر چشم آذر در دهمین روز دیماه ۱۳۲۹ در اردبیل متولد شد. پدر او اسماعیل چشم آذر، موسیقیدان و نوازنده تار ایرانی بود. بنابر گفتههای خود مرحوم چشم آذر در برنامه خندوانه، برای اولین بار در سن ۱۳ سالگی پس از فوت عمویش، بهخاطر حس و حالی خاص، به سمت موسیقی جذب شد. او در سایهی آموزشهای پدرش مراحل ابتدایی موسیقی را فرا گرفت و در همان دوران ساز آکاردئون را انتخاب کرد. او در ۱۳ سالگی اولین جایزهاش را برای نواختن آکاردئون در مقطع دبیرستان کسب کرد. در ۱۷ سالگی هم مسئولیت رهبری کنسرتی در سفارت ایران در کشور عراق را برعهده گرفت. او همچنین در سن ۲۰ سالگی برای فراگرفتن موسیقی «جاز» به آمریکا سفر کرد و در سال ۱۳۵۷ هم به مدت پنجسال برای شرکت در دورههای موسیقی جاز و موسیقی فیلم به کشور آمریکا سفر دیگری داشت. مرحوم ناصر چشم آذر یکی پیشگامان سازهای الکترونیکی در ایران محسوب میشود. یکی از معروفترین کارهای آن مرحوم، آلبوم «باران عشق» محسوب میشود.
او پس از شرکت در دورههای تکمیلی موسیقی به ایران بازگشت و از سال ۱۳۶۳ به صورت رسمی کار خود را در موسیقی فیلم، با فیلم «تاراج» آغاز کرد. اما شاید معروفترین و شاخصترین کار او در زمینه موسیقی فیلم، ساخت موسیقی فیلم «هامون» با کارگردانی داریوش مهرجویی و بازی خسرو شکیبایی باشد. او آنقدر در این پروژه سهیم بود که حتی خودش خسرو شکیبایی را برای ایفای نقش حمید هامون به داریوش مهرجویی معرفی کرد. داریوش مهرجویی در رابطه با تاثیر فیلم «هامون» بر مرحوم چشم آذر و شخص خود او چنین میگوید:
آقای چشمآذر موسیقیدان برجستهای بود. به نظر من در زمینه موسیقی پاپ و فیلم خیلی موفق بود. کارهایی که با من انجام داد، عالی بود؛ مثل «هامون»، «اجاره نشینها»، «بانو»، «میکس» و «دختردایی گمشده». در این فیلمها او با من همکاری داشت و خیلی هم کارش خوب بود.
آنچه مسلم است این است که فیلم «هامون» خیلی روی چشم آذر تاثیر گذاشت و حتی باعث شد از همسرش جدا شود. نمیدانم چطور رویش تاثیر گذاشت؛ به هرحال فیلم درباره جدایی زن و شوهری است و من فکر میکنم چشمآذر با کاراکتر شوهر یعنی هامون (با بازی خسرو شکیبایی) همذاتپنداری کرد و یکجوری خواست این رابطه را داغان کند. زده بود به سرش، رفته بود به عوالم دیگری. خواب حضرت علی را دیده بود و اصلا همان چیزهایی که در فیلم میکس میگوید خودش بود. بنابراین زندگی خانوادهاش هم لطمه دید.
چشمآذر در فیلم میکس خودش بود. برای اینکه کاراکتر جالبی داشت و وقتی روی یک موضوع متمرکز میشد، دیگر خیلی متعصب و دگماتیسم میشد ولی این کاراکترش بود، کاریاش نمیشد کرد.
مهرجویی در ادامه میگوید:
وقتی به ناصر چشم آذر گفتم بیاید در فیلم میکس بازی کند، خیلی دوست داشت و قبول کرد و آمد جلوی دوربین اما کار سخت بود؛ چون مدام میرفت و میآمد یعنی با توجه به روحیهاش کار کردن با او کمی سخت بود. چشم آذر در زمینه بازیگری حرفهای نبود اما چه بازی قشنگی در این فیلم ارائه داد. وقتی آهنگ میزد، میخواند و میرفت پشت شمعها!
ناصر چشمآذر از اولین پیشگامان موسیقی الکترونیک در ایران بود
ناصر چشمآذر برای ساخت موسیقی متن فیلم هامون برنده سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متن در هشتمین دوره از جشنواره فیلم فجر شد. چشمآذر پس از هامون، برای پروژه قصههای مجید با داریوش مهرجویی همکاری کرد. پس از آن هم برای اولین بار با تهمینه میلانی برای فیلم «دیگه چه خبر؟!» همکاری کرد. پس از تهمینه میلانی نوبت به دومین همکاری با ایرج قادری و اینبار در فیلم «میخواهم زنده بمانم» رسید. او در سال ۱۳۷۴ در همکاری دوباره با کیومرث پوراحمد و خسرو شکیبایی موسیقی متن فیلم «خواهران غریب» را خلق کرد. موسیقی متن فیلم «خواهران غریب» برندهی سیمرغ بلورین در چهاردمین دوره از جشنواره فجر شد و موسیقی متن این فیلم در جشنواره فیلم مالزی هم به عنوان بهترین موسیقی متن انتخاب شد. چشم آذر پس از همکاری با کارگردانهای مختلف، در سال ۱۳۸۱ وظیفه آهنگسازی سریال «خواب و بیدار» به کارگردانی مهدی فخیمی زاده را برعهده گرفت.
او آموختن را زیباترین مرحله زندگی بشر میدانست
چشم آذر در سال ۱۳۸۲ اولین همکاریاش را با پوران درخشنده در پروژه «شمعی در باد» تجربه کرد و پس از آن در سال ۱۳۸۴ نوبت به همکاری دوباره با تهمینه میلانی رسیده بود؛ جایی که او اینبار وظیفه آهنگسازی فیلم «آتش بس» را برعهده گرفت. برخی از سینماگران بودند که هر چند سال حداقل یک پروژه را با همکاری مرحوم چشمآذر تولید میکردند. کارگردانهایی مانند سیروس الوند، داریوش مهرجویی و تهمینه میلانی همکاریهای قابل توجهای با او داشتهاند. چشمآذر در کارنامهاش سابقه همکاری با عباس کیارستمی را هم دارد. طبق اعلام خودش، او و کیارستمی برای چند فیلم کوتاه دو دقیقهای با هم همکاری کردهاند. چشم آذر در برنامه خندوانه، در رابطه با عباس کیارستمی جملات جالبی به زبان میآورد که در زیر میتوانید برخی از آنها را بخوانید:
زندگی و دیگر هیچ. ما که هیچ تو را باور کردیم. ما که گیج عشقبازی با خانه دوست شدیم. ما که بهداشت را در کودکی از تو یاد گرفتیم.
مرحوم حسن جوهرچی هم از جمله افرادی است که صحبتهای جالبی در رابطه با ناصر چشمآذر کرده است. او با اشاره به شخصیت آرام ناصر چشم آذر چنین میگوید:
اگر با موسیقی زندگی نکند، صمیمی نباشد و موسیقی برایش لذتبخش نباشد، نمیتواند باران عشق بسازد.
ناصر چشم آذر صبح روز جمعه، ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۷ بر اثر عارضه قلبی درگذشت. در زیر میتوانید فهرست برخی از فعالیتهای او در زمینه آهنگسازی سینمایی را مطالعه کنید:
سال | نام فیلم | کارگردان |
---|---|---|
۱۳۹۴ | آنها | احسان سلطانیان |
۱۳۹۰ | گشت ارشاد | سعید سهیلی |
۱۳۸۸ | خسته دلان | سیروس الوند |
۱۳۸۷ | سوپر استار | تهمینه میلانی |
۱۳۸۶ | زن دوم | سیروس الوند |
۱۳۸۶ | قرنطینه | منوچهر هادی |
۱۳۸۵ | تله | سیروس الوند |
۱۳۸۴ | گیس بریده | جمشید حیدری |
۱۳۸۴ | آتشبس | تهمینه میلانی |
۱۳۸۲ | شمعی در باد | پوران درخشنده |
۱۳۸۱ | غزل | محمدرضا زهتابی |
۱۳۸۱ | خواب و بیدار | مهدی فخیم زاده |
۱۳۸۰ | ساقی | محمدرضا اعلامی |
۱۳۸۰ | قارچ سمی | رسول ملاقلیپور |
۱۳۷۸ | دختران انتطار | رحمان رضایی |
۱۳۷۶ | سارای | یدالله صمدی |
۱۳۷۵ | حریف دل | رضا گنجی |
۱۳۷۴ | خواهران غریب | کیومرث پوراحمد |
۱۳۷۳ | میخواهم زنده بمانم | ایرج قادری |
۱۳۷۰ | دیگه چه خبر؟! | تهمینه میلانی |
۱۳۷۰ | قصههای مجید | کیومرث پوراحمد |
۱۳۶۸ | هامون | داریوش مهرجویی |
۱۳۶۳ | تاراج | ایرج قادری |