در این مطلب به مرور زندگینامه هنری و بیوگرافی ناصر ملک مطیعی، ستاره چند دهه سینمای ایران خواهیم پرداخت.
ناصر ملک مطیعی (۱۳۰۹-۱۳۹۷) در تهران متولد شد. او دیپلم خود را در رشته تربیت بدنی گرفت و پیش از راهیابی به سینما، به عنوان معلم ورزش در دبستانهای تهران فعالیت میکرد. او پس از ورود به سینما، در تئاتر و دوبله نیز مشغول به کار شد. او همچنین صاحب دو فرزند به نامهای شیرین و امیرعلی بود.
نقطه آغاز بازیگری ملک مطیعی به فیلم «ولگرد» در سال ۱۳۳۱ بازمیگردد. او با بازی در این فیلم نه تنها به اوج محبوبیت رسید، بلکه اولین دستمزد حرفهایاش را هم دریافت کرد
اولین حضور ناصر ملک مطیعی در دنیای سینما به یک سکانس کوتاه در فیلم «واریته بهاری» به کارگردانی پرویز خطیبی تولید سال ۱۳۲۸ باز میگردد. او در دومین فیلمش نیز حضور کوتاهی تجربه کرد و در فیلم شکار خانگی، ساخته علی دریابیگی که در سال ۱۳۳۰ تولید شد، فقط یک جمله به زبان آورد. نقطه آغاز بازیگری ملک مطیعی اما به فیلم «ولگرد» به کارگردانی مهدی رئیس فیروز در سال ۱۳۳۱ بازمیگردد. او با بازی در این فیلم نه تنها به اوج محبوبیت رسید، بلکه اولین دستمزد حرفهایاش را نیز دریافت کرد. بلافاصله پس از معروف شدن، علی کسمایی مرحوم ملک مطیعی را برای بازی در اولین فیلم رنگی تاریخ سینمای ایران یعنی «غفلت» انتخاب کرد. ملک مطیعی پس از درخشش در «غفلت» از استودیو پارس فیلم به دیاینا فیلم رفت. با این اتفاق حقوق ماهیانه او برای بازی در دو فیلم در سال، به هزار تومان رسید.
ناصر ملک مطیعی در سال ۱۳۳۳ به ایفای یک نقش متفاوت در فیلم «چهارراه حوادث» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان پرداخت. پس از «چهاراه حوادث» ستاره نوظهور سینمای ایران به خدمت نظام احضار شد و پس از طی کردن دوره دو ساله خدمت، از سینما دور نماند و بلافاصله در فیلم «اتهام»، ساختهی شاپور یاسمی بازی کرد. سالهای ۱۳۳۶ تا ۱۳۴۰ از شلوغترین سالهای زندگی او محسوب میشوند. ملک مطیعی در این سالها در یازده فیلم «بازگشت به زندگی»، «عروس فراری»، «طلسم شکسته»، «دشمن زن»، «دوقلوها»، «اول هیکل»، «عمو نوروز»، «آرامش قبل از طوفان»، «عسل تلخ»، «سایه سرنوشت» و «آس و پاس» نقشآفرینی کرد. با آغاز دهه چهل و ورورد محمدعلی فردین به سینما، به تدریج از محبوبیت ناصر ملک مطیعی کاسته شد.
سال ۱۳۴۱ را میتوان یکی از سالهای مهم زندگی مرحوم ملک مطیعی توصیف کرد. چرا که او در این سال برای اولین بار از تیپ لباس پوشیدنش که در آن زمان به تیپ جاهلها معروف بود رونمایی کرد. پیش از او عباس مصدق، مجید حسنی و فردین این تیپ را برای دفعاتی محدود استفاده کرده بودند. تیپ معروف به جاهلها شامل یک کت و شلوار مشکی، پیراهن سفید، کفش چرمی نوک تیز، کلاه مخملی، دستمال ابریشمی و تسبیح شاه مقصود بود. با اینکه اخلاق ملک مطیعی با جماعت «جاهلها» متفاوت بود اما تکنیکهای بازیگریاش مانند بالا انداختن ابرو، تکان دادن دستها، تکه کلامها و نقل قولها نظر بسیاری را به خود جلب کردند. او در ابتدای ده چهل، در نقشهایی مانند مرد روستایی در فیلم عروس دهکده، افسر نیروی دریایی در فیلم پاسداران دریا، شاه عباس کبیر در فیلم حسین کرد، رییس دزدها در فیلم هاشم خان و پزشک در فیلم فرار از حقیقت حاضر شد.
ملک مطیعی در فیلم قیصر علاوهبر همبازی شدن با بهروز وثوقی، از تیپ جدیدش که به کلاه مخملی معروف شد، رونمایی کرد
او پس از این حضوری کوتاه در فیلم «قیصر» ساخته مسعود کیمایی داشت. ملک مطیعی در این فیلم علاوهبر همبازی شدن با بهروز وثوقی، از تیپ جدیدش که به کلاه مخملی معروف شد، رونمایی کرد. پس از موفقیت «قیصر» او مدام به ایفای نقشهای کلاه مخملی دعوت شد. ناصر ملک مطیعی پس از ایفای نقش کوتاه «داش فرمان» در قیصر، در فیلمهای «علی بی غم»، «رقاصه شهر»، «طوقی»، «مرید حق»، «سه قاب»، «کاکو» حضور داشت. از جمله دیگر فیلمهای تحسین شدهی او میتوان به فیلمهای «مرد»، «غلام ژاندارم»، «نقره داغ»، «ابر مرد»، «قلندر»، «آقا مهدی وارد میشود»، «دشمن» و «صلات ظهر» اشاره کرد. با اینکه ملک مطیعی تلاش میکرد دچار تکرار در کاراکترهای جاهلی نشود، اما در بیشتر نقشهایش رگههایی از این کاراکترها دیده میشد. برای نمونه او در فیلم «بت» به کارگردانی ایرج قادری در نقش یک استوار ژاندارمری به ایفای نقش پرداخته است. ایرج قادری درباره او میگوید:
مشکل میشود با بازیگری جا افتاده طرف شد. من سعی میکردم حرکت ابرو را از ملک مطیعی بگیرم، میدیدم این بار غبغب میگیرد. مواظب غبغبش بودم، دستش حرکت اضافی میکرد. خب تا چه اندازه میتوان مواظب بود؟ برای همین است که ناصر، همانی است که بوده.
ملک مطیعی تنها به بازیگری بسنده نکرد. او در فیلمهای جاده زرین سمرقند، میلیونر فراری، بک پارچه آقا، مردها و جادهها به عنوان نویسنده و در فیلم میلیونر فراری به عنوان تهیه کننده نیز حضور داشت. او همچنین برای بازی در فیلم «سه قاپ» برنده جایزه سپاس بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. یک سال پیش از دریافت این جایزه، یعنی در سال ۱۳۴۹ او برای بازی در فیلم «رقاصه شهر» نیز همین جایزه را دریافت کرده بود. مرحوم ملک مطیعی همچنین در سریال سلطان صاحبقران به کارگردانی علی حاتمی ایفای نقش کرده بود. ناصر ملک مطیعی پس از رخ دادن انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و تغییر چارچوبهای سینمای کشور، دیگر قادر به همکاری با کارگردانان نبود. بنابه گفتههای خود او، سالهای دوری از سینما، سالهای انزوا و تنهاییاش بودند. او البته برای آخرین بار، پس از سی و پنج سال دوری از سینما، در سال ۱۳۹۴ در فیلم نگار به کارگردانی علی عطشانی حضور داشت. او پس از انقلاب و دوری از سینما، به مشاغلی مانند قنادی و مشاور املاک روی آورده بود. ناصر ملک مطیعی در ساعتهای آغازین روز شنبه، پنج خرداد درگذشت. در زیر میتوانید فهرست فیلمهای مرحوم ملک مطیعی را مشاهده کنید:
فهرست فیلمها
نام فیلم | نام کارگردان | سال |
---|---|---|
واریته بهاری | پرویز خطیبی | ۱۳۲۸ |
شکار خانگی | علی دریابیگی | ۱۳۳۰ |
ولگرد | مهدی رئیس فیروز | ۱۳۳۱ |
گرداب | حسن خردمند | ۱۳۳۲ |
افسونگر | اسماعیل کوشان | ۱۳۳۲ |
غفلت | علی کسمایی | ۱۳۳۲ |
چهارراه حوادث | ساموئل خاچیکیان | ۱۳۳۳ |
اتهام | شاپور یاسمی | ۱۳۳۵ |
هفده روز به اعدام | هوشنگ کاووسی | ۱۳۳۵ |
بازگشت به زندگی | عطاءالله زاهد | ۱۳۳۶ |
عروس فراری | اسماعیل کوشان | ۱۳۳۷ |
طلسم شکسته | سیامک یاسمی | ۱۳۳۷ |
دشمن زن | پرویز خطیبی | ۱۳۳۷ |
دوقلوها | شاپور یاسمی | ۱۳۳۸ |
ستارگان میدرخشند | محمدعلی زرندی | ۱۳۳۹ |
اول هیکل | سیامک یاسمی | ۱۳۳۹ |
آرامش قبل از طوفان | خسرو پرویزی | ۱۳۳۹ |
عمو نوروز | سیامک یاسمی | ۱۳۴۰ |
عسل تلخ | حسین مدنی | ۱۳۴۰ |
سایه سرنوشت | اسماعیل کوشان | ۱۳۴۰ |
آس و پاس | سیامک یاسمی | ۱۳۴۰ |
کلاه مخملی | اسماعیل کوشان | ۱۳۴۱ |
عروس دهکده | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۱ |
سوداگران مرگ | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۱ |
با معرفتها | حسین مدنی | ۱۳۴۲ |
آراس خان | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۲ |
مردها و جادهها | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۲ |
لذت گناه | سیامک یاسمی | ۱۳۴۳ |
ابرام در پاریس | اسماعیل کوشان | ۱۳۴۳ |
یک پارچه آقا | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۴ |
پاسداران دریا | رضا صفایی | ۱۳۴۴ |
هاشم خان | محمد زریندست | ۱۳۴۵ |
میلیونر فراری | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۵ |
قهرمان دهکده | ابراهیم باقری | ۱۳۴۵ |
قفس طلایی | رضا صفایی | ۱۳۴۵ |
فرار از حقیقت | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۵ |
حسین کرد | اسماعیل کوشان | ۱۳۴۵ |
گذشت بزرگ | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۶ |
طوفان نوح | سیامک یاسمی | ۱۳۴۶ |
جاده زرین سمرقند | ناصر ملکمطیعی | ۱۳۴۶ |
سالار مردان | نظام فاطمی | ۱۳۴۷ |
مردان روزگار | مازیار پرتو | ۱۳۴۸ |
گرفتار | محمود کوشان | ۱۳۴۸ |
قیصر | مسعود کیمیایی | ۱۳۴۸ |
قصه دلها | حمید مجتهدی | ۱۳۴۸ |
قصر زرین | محمدعلی فردین | ۱۳۴۸ |
جیببر خوشگله | توکرانیان اوغلو | ۱۳۴۸ |
مرید حق | نظام فاطمی | ۱۳۴۹ |
علی بیغم | عباس کسایی | ۱۳۴۹ |
طوقی | علی حاتمی | ۱۳۴۹ |
سوگولی | فریدون ژورک | ۱۳۴۹ |
سکه شانس | ایرج قادری | ۱۳۴۹ |
رقاصه شهر | شاپور قریب | ۱۳۴۹ |
به خاطر دخترم | حاتم گرجی | ۱۳۴۹ |
نقره داغ | ایرج قادری | ۱۳۵۰ |
لوطی | خسرو پرویزی | ۱۳۵۰ |
کلبهای آنسوی رودخانه | احمد شیرازی | ۱۳۵۰ |
سه قاپ | زکریا هاشمی | ۱۳۵۰ |
کاکو | شاپور قریب | ۱۳۵۰ |
قصاص | نظام فاطمی | ۱۳۵۰ |
غلام ژاندارم | امان منطقی | ۱۳۵۰ |
پهلوان مفرد | امان منطقی | ۱۳۵۰ |
پل | خسرو پرویزی | ۱۳۵۰ |
باباشمل | علی حاتمی | ۱۳۵۰ |
مهدی مشکی و شلوارک داغ | نظام فاطمی | ۱۳۵۱ |
مرد | فریدون ژورک | ۱۳۵۱ |
قلندر | علی حاتمی | ۱۳۵۱ |
سر گروهبان | سعید مطلبی | ۱۳۵۱ |
خاطرخواه | امیر شروان | ۱۳۵۱ |
مردان خلیج | نظام فاطمی | ۱۳۵۱ |
عروس استانبول | عثمان سلان | ۱۳۵۱ |
ناخدا | امیر شروان | ۱۳۵۲ |
شیخ صالح | امان منطقی | ۱۳۵۲ |
شورش | رضا میرلوحی | ۱۳۵۲ |
سراب | فریدون ژورک | ۱۳۵۲ |
دشمن | خسرو پرویزی | ۱۳۵۲ |
صلات ظهر | سعید مطلبی | ۱۳۵۳ |
ترکمن | امیر شروان | ۱۳۵۳ |
اوستا کریم نوکرتیم | محمود کوشان | ۱۳۵۳ |
ابرمرد | داوود اسماعیلی | ۱۳۵۳ |
آقا مهدی وارد میشود | فریدون ژورک | ۱۳۵۳ |
ده بومی کوچک | پیتر کالینسون | ۱۳۵۳ |
همت | خسرو پرویزی | ۱۳۵۴ |
عبور از مرز زندگی | رضا صفایی | ۱۳۵۴ |
پاشنه طلا | نظام فاطمی | ۱۳۵۴ |
اخم نکن سرکار | امیر شروان | ۱۳۵۴ |
میهمان | کامران قدکچیان | ۱۳۵۵ |
کلک نزن خوشگله | سعید مطلبی | ۱۳۵۵ |
شادیهای زندگی | محمود کوشان | ۱۳۵۵ |
سینهچاک | ایرج قادری | ۱۳۵۵ |
چلچراغ | خسرو پرویزی | ۱۳۵۵ |
بت | ایرج قادری | ۱۲۵۵ |
بابا گلی به جمالت | امیر شروان | ۱۳۵۵ |
آتش جنوب | آلن برنوت | ۱۳۵۵ |
سرباز | محمدرضا فاضلی | ۱۳۵۶ |
دو مرد خشن | حاتم گرجی | ۱۳۵۷ |
تا آخرین نفس | کامران قدکچیان | ۱۳۵۷ |
برزخیها | ایرج قادری | ۱۳۶۱ |
نقش نگار | علی عطشانی | ۱۳۹۲ |