بیماری پدوفیلی چیست؛ دلایل ابتلا و درمان آن

بروز هریک از علائم زیر نشان می‌دهد که فرد به اختلال پدوفیلیا مبتلاست:

• وجود افکار و تخیلات جنسی شدید تکرارشونده، تمایل یا اقدام به رفتارهایی شامل فعالیت جنسی با یک کودک نابالغ (به‌طور کلی ۱۳ سال سن یا کمتر) که در مدت زمان حداقل ۶ ماه در شخصی مشاهده شود.
• این تمایلات جنسی فرد را به عمل وا دارد یا او از نظر بالینی دچار آشفتگی شود؛ به‌طوری‌که روی توانایی اجتماعی، حرفه‌ای یا دیگر حوزه‌های مهم عملکردی او اثر منفی بگذارد.
• فرد مبتلا حداقل ۱۶ سال داشته باشد و از کودک قربانی، حداقل ۵ سال بزرگ‌تر باشد. اما افرادی که در اواخر نوجوانی با افراد ۱۲ یا ۱۳ ساله وارد رابطه جنسی می‌شوند، پدوفیل نیستند.

علاوه‌بر موارد فوق، هنگام بررسی و تشخیص اختلال پدوفیلی باید مشخص شود که آیا فرد فقط به کودکان جذب می‌شود یا خیر و به‌طور کلی به چه جنسی گرایش دارد و آیا او فقط به زنا با محارم متمایل است.

تشخیص اختلال پدوفیلی با مشکلاتی همراه است. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، به‌ندرت داوطلبانه از کسی کمک می‌خواهند. درواقع بیشتر مشاوره‌ها و درمان پس از گرفتار شدن فرد پدوفیل در چنگ قانون و دادگاهی شدن او، شروع می‌شود. برای تشخیص بهتر علائم پدوفیلی، می‌توان به مصاحبه‌ها، نظارت‌ها یا گزارش‌های اینترنتی که به‌واسطه‌ی تحقیقات جنایی در دسترس قرار می‌گیرند، توجه کرد. این موارد می‌توانند شواهد مفیدی برای تشخیص این اختلال در اختیار قرار دهند. تماشای بسیارِ هرزه‌نگاری کودکان نیز ابزار تشخیصی مفیدی است. علاوه‌برآن، می‌توان تحریک جنسی تناسلی را به‌وسیله محرک‌های جنسی در آزمایشگاه اندازه‌گیری کرد و به احتمال وجود اختلال پدوفیلی در فرد پی برد.

افراد مبتلا به انحراف جنسی معمولا دچار اختلال‌های چندابتلایی هستند. منظور از چندابتلایی، وجود هم‌زمان یک یا چند بیماری روانی علاوه‌بر اختلال و بیماری اولیه است. افراد منحرف جنسی معمولا به همان اندازه‌ی اختلال جنسی خود، به اضطراب، افسردگی شدید یا اختلال روحی و روانی و همچنین اختلال‌های سوء‌ِمصرف مواد نیز مبتلا هستند.

دلایل ابتلا به پدوفیلی

دلایل ابتلا به پدوفیلی (و البته انحراف‌های جنسی دیگر) مشخص نیست. اما این اختلال معمولا در خانواده‌هایی که چنین تاریخچه‌ای دارند، بیشتر دیده می‌شود. بااین‌حال مشخص نیست که پدوفیلی ژنتیکی است یا رفتاری آموخته‌شده به‌حساب می‌آید. از طرفی هنوز به اثبات نرسیده که عواملی مانند ناهنجاری در هورمون‌های مردانه یا سروتونین شیمیایی مغز می‌توانند عامل ایجاد پدوفیلی یا انحراف جنسی باشند یا خیر. همچنین گفته می‌شود، داشتن تجربه سوء‌ِاستفاده جنسی در کودکی نیز می‌تواند عامل بالقوه‌ای در ایجاد پدوفیلی باشد که این موضوع هم به اثبات نرسیده است.

بنابر الگوهای یادگیری رفتاری، کودکانی که قربانی یا شاهد رفتار جنسی نامناسبی باشند، یاد می‌گیرند چنین اعمالی را تقلید کنند و این نوع رفتارها در آنها تقویت می‌شود. این افراد از تماس‌های اجتماعی و جنسی عادی محروم شده‌اند و با انجام رفتارهایی که چندان مورد پذیرش جامعه نیست، احساس لذت و خشنودی می‌کنند. الگوهای فیزیولوژی در خصوص اختلال پدوفیلی، روی روابط بین هورمون‌ها، رفتار و سیستم اعصاب مرکزی متمرکز می‌شود و به رفتارهای تهاجمی و هورمون‌های جنسی مردانه توجه می‌کند.

برخی از افراد ممکن است هنگام بلوغ، متوجه علاقه‌ی جنسی خود به کودکان شوند. ممکن است پدوفیلی وضعیتی مادام‌العمر باشد، اما این اختلال دربرگیرنده عناصری است که احتمال دارد در گذر زمان تغییر کنند. از این عناصر می‌توان به آشفتگی، اختلال روانی اجتماعی، گرایش به عمل در واکنش به تمایلات جنسی اشاره کرد.

درمان پدوفیلی

با تجویز دارو و روان درمانی می‌توان اختلال پدوفیلی را درمان کرد. از داروهای تجویزی می‌توان به داروهای آنتی‌اندروژن که مناسب کاهش میل جنسی هستند، اشاره کرد. داروهای مدروکسی پروژسترون (Provera) و لوپرولاید استات (Lupron) از این نوع داروها هستند. داروهای مهارکننده‌ انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) نیز ممکن است برای درمان اختلال های جنسی اجباری و همچنین کاهش شهوت تجویز شوند. معمولا مقدار مصرفی این داروها نسبت به داروهایی که برای افسردگی تجویز می‌شود، بسیار بیشتر است. از داروهای SSRIs می‌توان سرترالین (Zoloft)، فلوکستین (Prozac)، فلووکسامین (Luvox)، سیتالوپرام (Celexa) و پاروکستین (Paxil) را نام برد.

شدت میل جنسی همیشه نشان‌دهنده‌ی انحراف جنسی نیست و مقدار زیاد ترشح تستوسترون، مردها را مستعد انحراف جنسی نمی‌کند. هورمون‌هایی مانند مدروکسی‌پروژسترون استات و سایپروترون استات از مقدار ترشح تستوسترون می‌کاهند و درنتیجه‌ی آن میل جنسی و رفتارهای تهاجمی کاهش می‌یابد. این هورمون‌ها از تعداد نعوظ، تصورات جنسی و شروع رفتارهای جنسی مانند استمناء و مقاربت کم می‌کند. هورمون درمانی معمولا همراه با معالجات رفتاری و شناختی انجام می‌شود. داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین می‌توانند با موفقیت از میل جنسی بکاهند، اما اثری روی تصورات و افکار جنسی ندارند.

تحقیقات نشان داده که الگوهای رفتاری-شناختی در درمان افراد مبتلا به اختلال پدوفیلی مؤثرند. از این الگو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شرطی‌سازی آزارنده، اصلاح تحریف شناختی، همدردی با قربانی (نمایش فیلم‌هایی از عواقب رفتار نامناسب با قربانیان)، آموزش جسارت (از جمله آموزش‌های مهارت‌های اجتماعی، مدیریت زمان و ساختاری)، پیشگیری از عود اختلال پدوفیلی (شناسایی محرک‌هایی که موجب این رفتار و قرار گرفتن در موقعیت‌های پرخطر می‌شود و اینکه چگونه می‌توان در این محرک‌ها اختلال ایجاد کرد)، سیستم‌های نظارتی (توجه خانواده به فرد مبتلا و نظارت رفتار او) و البته مراقبت در تمام عمر.

در شرطی‌سازی آزارنده، با استفاده از محرک‌های منفی، از بروز رفتاری خاص کاسته شده یا آن رفتار کاملا از میان برداشته می‌شود. درواقع این روش درمان، حساس‌سازی پنهان است که در آن، ابتدا بیمار را در حالت آرام و راحت، درحالی‌که صحنه‌هایی از یک رفتار نامناسب را در ذهن خود تداعی می‌کند قرار می‌دهند و به‌دنبال آن، او را به‌طور ذهنی در وضعیتی ناراحت‌کننده قرار می‌دهند. شرطی‌سازی آزارنده یاری‌شده، شبیه حساس‌سازی پنهان است اما رویداد منفی پس از آن، واقعی است. به‌طور مثال درمانگر، بوی ناخوشایندی به محیط اسپری می‌کند. در اینجا هدف این است که آن رفتار نامناسب خاص، با حس بد بوی ناخوشایند همراه شود. به‌طور مثال، برای متجاوز فیلمی از جرایم‌شان پخش می‌کنند و با به‌کار بردن رویدادی منفی، تلاش می‌کنند تا آن تجربه در نظر متجاوز، ناخوشایند و آزاردهنده جلوه کند.

روش‌های شرطی‌سازی مثبت نیز وجود دارد که روی آموزش مهارت‌های اجتماعی و جایگزین کردن رفتارهای مناسب‌تر متمرکزند. به‌طور مثال، با شرطی‌سازی مجدد، به بیمار بازخورد فوری داده و به او کمک می‌کنند تا رفتار خود را عوض کند. مثلا ممکن است فردی را به نوعی دستگاه بازخوردزیستی متصل به نور، متصل کنند و به او یاد بدهند وقتی در معرض مواد محرک جنسی قرار دارد، نور دستگاه را در محدوده خاصی از رنگ نگه‌ دارد.

درمان‌های شناختی دربرگیرنده اصلاح تحریف‌های شناختی و آموزش همدلی است. در درمان اصلاح تحریف‌های شناختی تصور فرد پدوفیل مبنی بر اینکه خود کودک هم دوست دارد وارد رابطه‌ی جنسی شود، اصلاح می‌شود. مثلا اگر پدوفیل دختربچه‌ای را با شلوارک ببیند، ممکن است به غلط فکر کند «او مرا می‌خواهد». با آموزش فرد پدوفیل، این تفکر اشتباه در او را اصلاح می‌کنند. همچنین در آموزش همدلی، وضعیت روحی و روانی قربانی و دردی را که آنها متحمل می‌شوند، به مجرم نشان می‌دهند. درمانگران سعی می‌کنند حس همدلی او را برانگیزند تا او متوجه صدمه‌ای شود که به قربانی خود وارد کرده است.

پیش‌بینی درمان پدوفیل کاری بسیار دشوار است. معمولا افراد مبتلا به پدوفیلی نمی‌توانند تصورات جنسی طولانی‌مدت خود درمورد کودکان را به‌راحتی کنار بگذارند. پزشکان می‌توانند با تلاش فراوان از شدت تصورات پدوفیلی در افراد مبتلا کم کنند و ترفندهای مقابله با آن را به بیمار بیاموزند. اما پیش از این، فرد مبتلا باید بپذیرد که به این اختلال مبتلاست و تمایل به درمان داشته باشد. در این صورت است که درمان موفقیت‌آمیز خواهد بود. هریک از روش‌های درمان مانند روان‌درمانی پویا، تکنیک‌های رفتاری، روش‌های شیمیایی و درمان‌های جراحی، نتایج متفاوتی به همراه دارند. مراقبت مادام‌العمر می‌تواند رویکردی واقع‌بینانه و عملی باشد.